Het Amsterdams gitaartrio

MUZIEK HANDELINGSDEEL: VERSLAG VAN EEN CONCERT HET AMSTERDAMS GITAARTRIO 1. Inleiding Ik kon van mijn vader vrijkaartjes krijgen voor dit concert. Ik vond het daarom wel makkelijk om hier naar toe te gaan, want ik kon gewoon met mijn vader mee. Zes van de zeven stukken die op het programma staan zijn bewerkt door de uitvoerenden zelf. Deze stukken waren oorspronkelijk voor orkest geschreven, maar zij hebben ze bewerkt voor gitaar. Ik was heel nieuwsgierig naar wat er op die manier van de stukken over zou blijven. Met deze nieuwsgierigheid van tevoren ben ik dus naar het concert gaan luisteren. Voor het concert begon kregen we een programma boekje en een artikel over het Amsterdams gitaartrio. Dit artikel is een biografie. Dit heb ik doorgelezen voordat ik naar het concert ging luisteren. Verder heb ik ook nog wat informatie van internet gebruikt. 2. Algemene gegevens Het concert werd uitgevoerd door het Amsterdams gitaartrio, met: Olga Franssen, Helenus de Rijke en Esther Steenbergen. Het concert vond plaats in het cultureel centrum van Valkenswaard: de Hofnar. Dit was op 11 maart 2001.
Het programma zag er als volgt uit: Amsterdams Gitaartrio Valkenswaard, 11 maart 2001
Olga Franssen
Helenus de Rijke
Esther Steenbergen
Georg Philipp Telemann Tafelmusik* 1681-1767
Manuel de Falla El sombrero de tres picos* 1876-1946
Chiel Meijering Table number* 1954
Aaron Copland El Salon Mexico ( 1936)* 1900-1990 PAUZE
Wolfgang Amadeus Mozart Symfonie 28 KV 200* 1756-1791  Allegro  Andante  Menuet  Presto
Thierry de Mey Musiques de tables
1953
Astor Piazolla Tango Suite* 1921-1992 * bewerkt door het Amsterdams Gitaartrio 3. De uitvoerende kunstenaars Het Amsterdams Gitaartrio heeft ook veel bekendheid in het buitenland. Ze hebben een heel bijzonder programma, waardoor ze de aandacht trekken van pers en publiek. Ze spelen composities die speciaal voor hen geschreven zijn, maar ook bewerken ze zelf muziek die oorspronkelijk niet voor gitaar geschreven is. De muziek die op het programma staat is ook nog muziek uit alle stijlperioden. Dit komt tegenwoordig niet vaak voor, dat maakt het programma zo bijzonder. Het Amsterdams Gitaartrio bestaat uit Helenus de Rijke, Olga Franssen en Esther Steenbergen. Helenus de Rijke

Helenus had een voormalig kampioen zwaargewicht worstelen; Gerard Gest als zijn eerste
Gitaarleraar. Hij heeft Latijn en Grieks gestudeerd, maar is uiteindelijk conservatorium gaan doen en heeft zich daar volledig op het gitaarspel gericht. Hij is lid en oprichter van het Amsterdams Gitaartrio en doet ook mee aan het Nieuw Ensemble o.l.v Ed Spanjaard. Olga Franssen
Olga is lid van een zeer muzikale familie. Zes van de twaalf kinderen zijn proffesionele musici. Ze was dus al op jonge leeftijd te horen op radio en televisie. Ze speelde viool, piano en hobo. In het familieorkest ontbrak nog een gitaar, die heeft Olga in handen genomen en is daar verder mee doorgegaan. Zo kwam ze op het conservatorium in Maastricht en Amsterdam, waar ze Esther ontmoette. Esther Steenbergen
Esther Steenbergen studeerde klassiek gitaar bij Hubert Käppel aan de musikhochschule Köln, waar ze cum laude afstudeerde. Zij heeft ook lessen gevolgd bij de Tjechische gitarist Pavel Steidl en nam deel aan masterclasses van de Cubanen Manuel Barrueco en Leo Brouwer. Tijdens haar studie heeft ze de eerste prijs gewonnen op het internationale muziekconcours Maria Canals in Barcelona. Sinds 1997 is zij lid van het Amsterdams Giataartrio. 4. De componisten Georg Philipp Telemann
Telemann is geboren in Maagdenburg op 14 maart 1681 en gestorven in Hamburg op 25 juni 1767. Hij heeft in Leipzig rechten gestudeerd. In 1721 werd hij in Hamburg benoemd tot muziekdirecteur van de vijf hoofdkerken en cantor van het Johanneum. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan het Hamburgse bloeiende muziekleven. Hij heeft ook veel gedaan met de Hamburgse opera. Hij heeft in totaal 25 opera’s geschreven, maar daar is helaas weinig van over. Verder heeft hij duizend orkest suites geschreven. Aaron Copland
Copland is op 14 november 1900 geboren in Brooklyn en gestorven in Westchester, Californië op 2 december 1990. Copland wilde een Amerikaans-nationale stijl creeren en verwerkte daartoe al in de jaren twintig elementen uit de jazz in zijn muziek. Astor Piazzolla
Piazzolla was student bij N. Boulanger. Hij woonde lang tijd in New York. Hij was een serieus componist, maar de meeste muziek had succes in cafe’s en bars in Argentinie. Manuel de Falla
De Falla is geboren in Cadiz in 1876 en gestorven in Argentinie in 1946. Hij was een belangrijk Spaans componist. Hij was thuis in de Romantiek, maar zijn muziek klinkt veel Spaanser. De ritmes en akkoorden komen uit de spaanse volksmuziek. De muziek op het programma komt uit alle stijlperioden, dus de componisten ook. Maar globaal; 1500 Renaissance >Amsterdams Gitaartrio

1600 Barok
1750 Overgang Telemann
1780 Klassiek Mozart
1830 Romantiek Amsterdams Gitaartrio >de Falla >Copland
1900 Nationalisme
20e eeuw Piazolla
21e eeuw Amsterdams Gitaartrio, Meijering, de Mey. Het concert a. Een gedetailleerde beschrijving. Wolfgang Amadeus Mozart Symfonie 28 KV 200; Allegro
De Symfonie is geschreven in Salzburg. Hier was Mozart in dienst als componist en musicus bij de prins-bisschop van Salzburg. Hij schreef deze Symfonie op zeventien jarige leeftijd. Mozart beheerst de symfonie vorm goed, door Haydn en Johan Christiaan Bach die deze vorm ontwikkeld hebben. De symfonie heeft vier delen: 1.Allegro hoofdvorm of sonatevorm
2.Andante liedvorm

3.Menuetto dans
4.Presto hoofdvorm of sonatevorm
Deel 1: Allegro ga ik nu uitvoerig beschrijven aan de hand van de muzikale middelen die erin verwerkt zijn. Het stuk wordt in dit concert uitgevoerd door drie gitaren, maar het is oorspronkelijk geschreven voor orkest. Het Amsterdams Gitaartrio heeft dit zelf bewerkt. Ik zal in mijn beschrijving dan ook proberen een aantal verschillen proberen aan te geven met de originele uitvoering. Een korte beschrijving van dit eerste deel ziet er als volgt uit:  1e Thema  overgangsstuk  2e Thema in G  Coda  herhaling expositie*  doorwerking  reprise  afsluiting ( coda ) * expositie = 1e thema, overgangsstuk, 2e thema, Coda. Het eerste thema begint unisono. Door alle partijen wordt een drieklank van C gespeeld, met een stevig ritme eronder. Er wordt gebruik gemaakt van twee motieven die met elkaar in contrast staan, de drieklank van C en een ander liever motief. Het tweede motief klinkt veel liever dan het eerste. Dit is dus contrastwerking. Het tweede thema staat dan ook weer in contrast met het eerste, het wordt heel lieflijk gespeeld en minder sterk. Het heeft een “zangerige” melodie. Dan volgt er een overgangsstuk. Hierin moduleert het stuk van C groot naar G groot. Dit is de dominant toonsoort van C. Na dit overgangsdeel komt het tweede thema terug, maar nu in G groot. Bij de originele uitvoering is de melodie dan verdeeld over de violen en de houtblazers ( beluisterd op cd ). Nu wordt de melodie verdeeld over de drie gitaren. Hierna volgt een coda, dit leidt weer terug naar het begin. De expositie wordt geheel herhaald. Na deze herhaling van de expositie komt er een doorwerking op het stuk. Hierin worden motieven van het 1e deel in steeds andere toonsoorten verwerkt. Dit ontaardt in een reprise, waarna het unisono begin weer terug komt. Het tweede thema wordt dan niet meer in de dominant G gespeeld, maar gewoon in C. Er volgt een stevige afsluiting van het stuk. Dit eerste deel is een homofoon stuk, het heeft maar een melodie, met begeleiding. Met dit Gitaartrio zijn de dynamische verschillen in het stuk niet zo duidelijk als bij de uitvoering met een orkest. In het stuk zitten wel dynamische verschillen, deze worden duidelijk gemaakt met lange crescendie en ook plotselinge verschillen. Dit stuk hoort thuis in de stijlperiode: Weens Klassiek. Dit is te zien aan de ontwikkeling van de sonatevorm die in die tijd speelde. b. een globale beschrijving Georg Philipp Telemann Tafelmusik
Dit is Barokmuziek. Het was oorspronkelijk gezelschapsmuziek, voor ’s avonds onder het diner van de adel. Het is in polyfone stijl geschreven. Manuel de Falla El sombrero de tres picos
Dit zijn twee dansen uit de opera: El sombrero de tres picas. Dit zijn Spaanse dansen, het meest opvallende is het ritme. Chiel Meijering Table number
Dit is een Nederlandse componist die veel geschreven heeft voor het Amsterdams Gitaartrio. Je kunt dit beschrijven als een soort “Easy listening” muziek. Wat opvalt is de mooie klankkleur van de muziek. Aaron Copland El Salon Mexico
Dit is een bewerking van een orkestwerk. Het beschrijft een rokerige Mexicaanse danssalon. De motieven van Mexicaanse volksliedjes vallen op, die geven het stuk deze bepaalde sfeer. Thierry de Mey
Bij dit stuk wordt de achterkant van de gitaar gebruikt als tafel. Allerlei percussie geluiden worden uitgevoerd. De handen spelen een soort ballet, wat heel leuk is om naar te kijken. Het stuk staat in een soort fuga vorm met alleen ritmes. Er wordt dus gebruik gemaakt van imitatie-compositietechniek. Astor Piazolla Tango Suite

Dit stuk is origineel geschreven voor gitaar. Het heeft een Tango vorm. Mooie melodieen worden afgewisseld met gemene dissonante akkoorden. 6. Eigen Mening Ik vond het een heel bijzonder concert. Veel van de stukken zijn origineel niet voor gitaar geschreven, ik vind het heel gewaagd om ze dan toch met een gitaartrio uit te voeren. Ik was van tevoren ook heel nieuwsgierig naar wat er dan van de stukken overbleef, maar dat is helemaal niet tegengevallen. Ik vind de uitvoerende musici ook zeer muzikaal voor zover ik dat kon beoordelen. Alleen het bewerken van die stukken vind ik al knap werk, maar het uitvoeren daarvan is nog veel moeilijker, ik vind dat ze het heel goed gedaan hebben, want het was heel aangenaam om naar te luisteren. Ik vind de variatie in het programma heel leuk. De muziek blijft je dan constant boeien, je dwaalt niet af, maar blijft geboeid zitten luisteren. De variatie kwam door de muziek uit alle stijlperioden, zo krijg je ook een beetje een overzicht van de veranderingen in compositietechnieken. De veranderingen in uitvoering en instrumentatie worden niet duidelijk, want er wordt alleen maar gitaar gespeeld. Er was een stuk in het hele programma dat heel erg opviel, namelijk: Musiques de tables van Thierry de Mey. Bij dit stuk werd er namelijk niet normaal op de gitaar gespeeld, maar ze gebruikten de achterkant van de gitaar als tafel. Ze speelden allerlei ritmische motieven op een heel grappige manier, waarbij de handen ook nog een soort ballet opvoerden, dit was heel leuk om naar te kijken. Ik vond dit een heel leuk stuk. Ik wist niet dat je met allen ritmes al zulke leuke muziek kon maken, ik ben hiervan dus nogal onder de indruk.