(I) Zakelijke gegevens
Auteur: Gabriel García Márquez
Titel: Liefde in tijden van cholera
Uitgever: Meulenhoff
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 2001
Druk:21e druk
Aantal bladzijden: 524
Vertaler: Mariolein Sabarte Belacortu (II) Korte samenvatting Florentino Ariza is een bastaard: voortgekomen uit Tránsito Ariza, een vluchtige geliefde van Pío Quinto Loayza; deze erkent zijn jongen niet maar ondersteunt hem wel op zijn weg naar volwassenheid. Hij ontwikkelt zich tot een uiterst bekwame assistent op het telegraafkantoor in zijn stad op het Zuid-Amerikaanse vasteland die in het Caribische gebied gelegen is. Wanneer hij op een dag een postwissel weg moet brengen in de oude wijk van de stad bij de vrouwloze Lorenza Daza, ontmoet hij het schoolmeisje Fermina Daza, en hij wordt getroffen door de vonk van de eeuwige liefde. Hij besluit haar iedere morgen als zijn naar school gaat te observeren vanuit een parkbankje. Hij heeft zich inmiddels ontwikkeld als een erudiet persoon, gegrepen door de schoonheid van poëzie. Deze besluit hij te lezen op de dagen dat hij haar begluurt. Na een tijdsbestek van maanden besluit hij haar een liefdesbrief te geven. Dit vormt het begin van een correspondentie, en wanneer zij bijna de school heeft doorlopen, doet hij haar een aanzoek. Dit aanzoek wordt geaccepteerd; de gouvernante Escolástica wordt in het complot betrokken. Alles verloopt voorspoedig. Dan komt haar vader erachter, deze probeert de verloving te verbieden, wat hem niet lukt, en besluit Fermina mee op reis te nemen om haar Florentino te laten vergeten. Wanneer Fermina terugkomt van haar expeditie, besluit haar vader haar als volwassen vrouw te behandelen. Wanneer zij Florentino echter ziet, beseft zij dat haar liefde voor hem enkel medelijden voor zijn melancholische personage is. Zij vertelt hem dit; hij besluit haar echter terug te winnen door naam en fortuin te maken. Zij trouwt, onder lichte dwang, met de vooraanstaande chirurg Juvenal de Urbino. Zij voelt wel liefde voor hem, maar deze is gecultiveerd, en ze beseft dat hij haar enkel om prestige beminde, en niet uit liefde. Florentino Ariza vult zijn tijd met een niet te stuiten carrière bij de CRM, en met allerlei affaires. Hij leert de geheimen der liefde, maar Fermina blijft in zijn hart. Na zo’n 50 jaar, wanneer Florentino het niet meer verwacht, sterft dokter Urbino, en Florentino doet Fermina opnieuw een aanzoek. Zij voelt zich hierdoor gegriefd, in een huis dat nog in de rouw is. Florentino begint weer een correspondentie met Fermina. Deze is echter niet meer als die van vroeger: ze is wijs, ervaren en vriendschappelijk. Na een toevallig bezoek, begint hij haar ook te bezoeken, en de band groeit als een hechte vriendschap. Als Fermina Daza zich bijzonder droevig voelt, vraagt Florentino haar mee op reis, waar ze mee instemt. Daar blijkt de liefde weer de kop op te steken. Florentino, eigenaar van het rivierschip, laat alle passagiers van boord en de choleravlag hijsen. Alleen de bemanning en zij tweeën varen nu op en neer. Tot de dood hen scheidt. (III) Thematiek van het verhaal Thema van het verhaal is duidelijk de liefde, maar vooral de onbeantwoorde liefde. Liefde laat zich ondersneeuwen door zaken als trots, vergissing en simpele verwijdering uit het geheugen, laat de vrouwelijke hoofdpersoon uit het verhaal zien. Deze liefde is echter niet verdwenen, blijkt aan het einde van het boek. Nee, de liefde is steeds verder gegroeid naarmate de dood dichter in het vizier kwam. Echte liefde, een leven lang.
(IV) Gegevens over de auteur
Gabriel García Márquez is op 6 maart geboren in Aracataca, een stad in het noorden van Colombia. Zijn ouders leefden in armoede, en hij werd overgelaten aan de zorgen van zijn grootouders. In "Honderd jaar eenzaamheid" is het ook de grootmoeder die zich bezighoudt met het opvoeden van alle kinderen in haar huis. En net als in het boek werd ook zijn grootmoeder langzaamaan blind.
Op school was hij gekend als een verlegen jongetje dat zich bezighield met het schrijven van gedichten en het tekenen van cartoons. Hij was zo serieus en onsportief, dat zijn vrienden hem "de oude man" noemden.
In 1946 gaat hij naar de universiteit van Bogotá om er rechten te studeren. Rond die tijd ontmoette hij zijn toekomstige vrouw, Mercedes Barcha Pardo, zij was 13. Wanneer ze haar lagere school had beëindigd, trouwden ze.
Gabriel García Márquez verloor alle interesse in zijn studies. Hij ging niet meer naar de lessen, maar liep op straat rond, en verdeed zijn tijd met het lezen van poëzie. Zijn leven kreeg een andere wending na het lezen van Kafka's "Metamorfose". Dit boek liet een heel diepe indruk op hem na, en hij besefte dat literatuur niet volgens de regels moet verlopen, en dat je geen traditioneel plot moet volgen. Hij begon onmiddellijk alles te lezen wat hij maar te pakken kon krijgen. Zo begon hij ook zelf te schrijven. Hij schreef enkele jaren onder andere voor een aantal kranten.
In de jaren 50 was hij lid van een schrijversgroepje: "el grupo de Barranquilla". Onder hun invloed begon hij ook andere werken te lezen, zoals Hemingway, Joyce, Woolf, Faulkner en Sophocles. Deze laatste twee schrijvers werden zelfs zijn grootste invloeden. In de werken van Faulkner vond hij veel inspiratie voor het neerschrijven van zijn jeugdjaren, en het beschrijven van de stad Macondo. Faulkner beschrijft zijn jeugd als een soort mythe, en hij creëert een eigen dorp waarin alles plaatsheeft. In "Honderd jaar eenzaamheid" doet Márquez net hetzelfde. Bij Sophokles vond hij het idee om zijn verhaal te baseren op de maatschappij, en op machtsmisbruik.
In 1982 ontvangt Márquez de Nobelprijs voor literatuur.
(V) Verschillen met de westerse cultuur
Duidelijk anders dan in het westen is de levensopvatting en levenshouding die de Zuid-Amerikanen erop nahouden. Zaken als tijd en geld zijn veel minder belangrijk dan in het Westen (al heeft de commercie ook daar al om zich heen gegrepen), in tegenstelling tot immateriële zaken als liefde, status en genegenheid.
Ook lijken zij veel meer van het leven te genieten dan wij westerlingen. Er hangt een ongeremde, ontspannen sfeer, feesten zijn er groots en maaltijden overvloedig maar toch gezond. Stress is een woord dat je er zelden hoort, evenals druk, die meer in grote steden als Brasilia, Buenos-Aires, Rio de Janeiro, Lima en Sabntiago heerst.
Het verschil tussen arm en rijk is er echter wel (veel) groter dan in het westen, hoewel niet zo groot als in Afrika Midden-Afrika, wat tot uiteenlopende situaties leidt. De rijken zijn er rijk en worden er steeds rijker en de armen worden er steeds armer. Er heerst vrij veel corruptie, vooral onder bestuurlijke lagen en staatshoofden.
Ere heerst nu een stilte ná de storm op het continent, maar Zuid-Amerika is decennia lang, vooral tijdens de koude oorlog, geteisterd door dictators en tirans die zichzelf verrijkten en hun land naar de verdommenis hielpen. Deze werden gesteund door het leger (zij waren hieruit afkomstig) of door het buitenland. Er werden (en worden) veel burgeroorlogen uitgevochten, gesteund met buitenlands kapitaal. Zo annexeerde Peru onlangs nog een stuk Bolivia. Hun guerrillatroepen werden gefinancierd door de VS, die het stuk land aantrekkelijk vond door de vermoedelijke aanwezigheid van oliebronnen.
Dat de schrijver uit het Spaanse taalgebied afkomstig is, is duidelijk te zien aan het proza, zowel intentioneel, de thema’s liefde, dood en ouderdom, de romantische, magisch-realistische stijl die je ook bij Eduardo Mendoza, José Saramago en Michel de Cervantes, die (grote) invloed hadden op Márquez, als exceptioneel: de lange, barokke zinnen (soms wel drie pagina’s lang) en de zuinigheid met leestekens.
(VI) Analyse
Hoe baanbrekend Honderd jaar eenzaamheid ook was – de roman werd al snel uitgeroepen tot de Don Quichot van de Spaans-Amerikaanse literatuur – Márquez heeft zich door het succes niet laten verlammen, wat ik erg kanp vind. Romans als De herfst van de patriarch (1975) en Kroniek van een aangekondigde dood (1981) waren briljante stijloefeningen, en met Liefde in tijden van cholera weet hij, niet alleen volgens mij, de impact van zijn debuutroman zelfs te herhalen.
Het gegeven van deze roman lijkt op een kasteelroman, de gedwarsboomde liefde die zich uiteindelijk, net als de twee oudjes aan het einde van het boek, zich weer weet te verjeugdigen. Het wordt echter met zo’n droomachtige, magisch-realistische stijl geschreven, dat je wel wilt blijven lezen, honderden pagina’s rijg je als spelkaarten aaneen, iets waartoe je door de lange, barokke zinnen ook wel toe gedwongen wordt. De eerlijke, ongeremde levensstijl van Florentino Ariza bezorgt je heimwee naar een plaats waar je nog nooit geweest bent. Je waart je écht in Arjona, Sotavento en Las Ánimas, alsof er een film in je hoofd wordt afgespeeld, alsof je werkelijk op reis bent en deze steden betreedt.
Het boek is vrij sober geschreven. De woorden zijn wat ouderwets, maar niet aanstellerig, en ondersteunen de tijdsgeest waarin het boek zich afspeelt; het einde van de negentiende eeuw. Ook de dialogen zijn helder, menselijk en mild, maar ze zijn bovenal geloofwaardig, iets dat veel waard is en dat je niet vaak meer aantreft. Híj leidt de taal, en de taal leidt niet hem, zoals je bij veel schrijvers ziet. Hij is baas over zijn taal als een ruiter over zijn paard, en de boeken zijn boeken zijn mooi geconstrueerd. Het lijkt om verhalen te gaan die hij zelf beleefd heeft, volgens mij heeft hij dat ook, en hij schrijft ze op alsof je ze in een of ander Zuid-Amerikaans café van hem hoort, waardoor je, zoals ik al zei, buitengewoon goed mee kunt leven met de gedachten en daden van de hoofdpersonages.
Maar het mooiste gegeven, dat de boeken van Márquez zo’n extra glans geeft en getuigt van de perfecte taalhantering, is dat hij, als in een film, de twee (soms drie) perspectieven in het boek aan het einde samenvoegt tot een mooie apotheose, waar door een soort van spanningsboog naar toe wordt gewerkt.
Waarschijnlijk is er dan ook niemand in het Spaanse taalgebied te vinden die zijn taal zo perfect hanteert als Gárcia Márquez in liefde in tijden van cholera. Het werk van een rasverteller én rasschrijver.
Titel: Liefde in tijden van cholera
Uitgever: Meulenhoff
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 2001
Druk:21e druk
Aantal bladzijden: 524
Vertaler: Mariolein Sabarte Belacortu (II) Korte samenvatting Florentino Ariza is een bastaard: voortgekomen uit Tránsito Ariza, een vluchtige geliefde van Pío Quinto Loayza; deze erkent zijn jongen niet maar ondersteunt hem wel op zijn weg naar volwassenheid. Hij ontwikkelt zich tot een uiterst bekwame assistent op het telegraafkantoor in zijn stad op het Zuid-Amerikaanse vasteland die in het Caribische gebied gelegen is. Wanneer hij op een dag een postwissel weg moet brengen in de oude wijk van de stad bij de vrouwloze Lorenza Daza, ontmoet hij het schoolmeisje Fermina Daza, en hij wordt getroffen door de vonk van de eeuwige liefde. Hij besluit haar iedere morgen als zijn naar school gaat te observeren vanuit een parkbankje. Hij heeft zich inmiddels ontwikkeld als een erudiet persoon, gegrepen door de schoonheid van poëzie. Deze besluit hij te lezen op de dagen dat hij haar begluurt. Na een tijdsbestek van maanden besluit hij haar een liefdesbrief te geven. Dit vormt het begin van een correspondentie, en wanneer zij bijna de school heeft doorlopen, doet hij haar een aanzoek. Dit aanzoek wordt geaccepteerd; de gouvernante Escolástica wordt in het complot betrokken. Alles verloopt voorspoedig. Dan komt haar vader erachter, deze probeert de verloving te verbieden, wat hem niet lukt, en besluit Fermina mee op reis te nemen om haar Florentino te laten vergeten. Wanneer Fermina terugkomt van haar expeditie, besluit haar vader haar als volwassen vrouw te behandelen. Wanneer zij Florentino echter ziet, beseft zij dat haar liefde voor hem enkel medelijden voor zijn melancholische personage is. Zij vertelt hem dit; hij besluit haar echter terug te winnen door naam en fortuin te maken. Zij trouwt, onder lichte dwang, met de vooraanstaande chirurg Juvenal de Urbino. Zij voelt wel liefde voor hem, maar deze is gecultiveerd, en ze beseft dat hij haar enkel om prestige beminde, en niet uit liefde. Florentino Ariza vult zijn tijd met een niet te stuiten carrière bij de CRM, en met allerlei affaires. Hij leert de geheimen der liefde, maar Fermina blijft in zijn hart. Na zo’n 50 jaar, wanneer Florentino het niet meer verwacht, sterft dokter Urbino, en Florentino doet Fermina opnieuw een aanzoek. Zij voelt zich hierdoor gegriefd, in een huis dat nog in de rouw is. Florentino begint weer een correspondentie met Fermina. Deze is echter niet meer als die van vroeger: ze is wijs, ervaren en vriendschappelijk. Na een toevallig bezoek, begint hij haar ook te bezoeken, en de band groeit als een hechte vriendschap. Als Fermina Daza zich bijzonder droevig voelt, vraagt Florentino haar mee op reis, waar ze mee instemt. Daar blijkt de liefde weer de kop op te steken. Florentino, eigenaar van het rivierschip, laat alle passagiers van boord en de choleravlag hijsen. Alleen de bemanning en zij tweeën varen nu op en neer. Tot de dood hen scheidt. (III) Thematiek van het verhaal Thema van het verhaal is duidelijk de liefde, maar vooral de onbeantwoorde liefde. Liefde laat zich ondersneeuwen door zaken als trots, vergissing en simpele verwijdering uit het geheugen, laat de vrouwelijke hoofdpersoon uit het verhaal zien. Deze liefde is echter niet verdwenen, blijkt aan het einde van het boek. Nee, de liefde is steeds verder gegroeid naarmate de dood dichter in het vizier kwam. Echte liefde, een leven lang.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
E.
E.
Hoi,
Marquez en Macondo zijn fantastisch en ik vind het verslag heel goed maar slecht geredigeerd.
Ik heb behoorlijk veel taalkundige fouten gezien, hier en daar kromme zinnen en spelfouten en tikfouten.
ik wil alleen maar zeggen dat de schrijver meer credit verdient en dat jullie de morele plicht hebben dit te verbeteren.
(smile)
groetjes Etienne
16 jaar geleden
AntwoordenZ.
Z.
Deze novelle is tevens een tedere illustratie van hoe geliefden elkaar, in een bepaalde levensfase, persoonlijkheid en door omgevingsfactoren, soms moeilijk kunnen vinden. Tegen een achtergrond van ons modern haastig bestaan en het ongeduld in de liefde en hedendaagse verwachtingen vormen een cultureel contrast met de heerlijke traagheid van het levensritme in deze roman. Wat een voedingsbodem voor nadenken over onze tijd en wat we echt belangrijk zouden moeten vinden.
9 jaar geleden
Antwoorden