Samenvatting
“Der Vorleser” vertelt het verhaal van Michael Berg. Op zijn vijftiende krijgt de jongen geelzucht. Op de weg van school naar huis geeft hij over op straat. Een (oudere) vrouw helpt hem. Michael voelt zich direct aangetrokken tot de vrouw. Na zijn ziekte gaat hij naar haar terug om haar te bedanken. Dit bezoek leidt tot meerdere bezoeken en Michael en de vrouw, genaamd Hanna Schmitz, krijgen een affaire. Na het maken van zijn schoolwerk, wacht Michael Hanna elke dag op in het trappenhuis van het appartementencomplex waar Hanna woont. In het appartement van Hanna hebben de twee vaste rituelen. Eerst moet Michael Hanna een half uur lang voorlezen. Pas daarna gaan ze samen baden en bedrijven ze de liefde. Hanna leest zelf nooit. Ook als ze samen met Michael op een fietsvakantie gaat, laat ze Michael alles plannen. Michael vertelt niemand over zijn affaire met Hanna. Als ze op een dag ineens in het zwembad verschijnt waar Michael met zijn vrienden is, loopt Michael ook niet naar haar toe. De dag daarna blijkt Hanna verhuisd te zijn, zonder maar iets tegen Michael te zeggen. En dat terwijl ze net gepromoveerd zou worden van conductrice naar trambestuurster.
Michael wordt volwassen en gaat rechten studeren. Hij heeft geen contact meer met Hanna. Voor een werkcollege woont hij een rechtszaak bij tegen oorlogsmisdadigsters. In de rechtszaal ziet hij Hanna terug. Ze staat terecht omdat ze SS-bewaakster is geweest tijdens de Tweede Wereldoorlog. Samen met een aantal andere bewaaksters, is ze verantwoordelijk geweest voor de dood van tientallen vrouwen die levend zijn verbrand doordat ze opgesloten zaten in een (brandende) kerk. Ook hebben ze gevangenen geselecteerd die te zwak waren om nog te werken. Deze gevangenen werden afgevoerd naar de gaskamers van kamp Auschwitz.
Michael woont elke dag het proces bij. Het enige gedeelte van het proces waar hij niet bij is geweest, is bij de ondervraging van één van de hoofdgetuigen in Israël. Deze hoofdgetuige is een vrouw die samen met haar dochter (de andere hoofdgetuige) de brand in de kerk heeft overleefd. De dochter heeft over haar ervaringen een boek geschreven en deze gepubliceerd in Amerika.
Michael voelt zich niet meer aangetrokken tot Hanna. Waarschijnlijk komt dit doordat hij nu weet wat ze heeft gedaan. Hij voelt zich aangetrokken tot de Hanna van vroeger, de jonge Hanna die voor hem toen nog geen misdadigster was. Hanna zelf weet wel dat ze schuldig is maar is er ook van overtuigd dat ze moest doen wat ze heeft gedaan. Het was haar werk om de vrouwen te bewaken en als ze de kerk zouden openen zouden de gevangenen gevlucht zijn. Het proces loopt niet goed voor Hanna. Ze weet niet wat er in alle documenten staat en ze heeft dingen ondertekend waar ze het later helemaal niet meer mee eens is. Dan beseft Michael wat er met Hanna aan de hand is. Ze is analfabete en kan dus niet lezen en schrijven. Dit verklaart ook waarom Hanna wilde dat Michael haar voorlas en waarom ze, bijvoorbeeld, haar promotie als trambestuurster liet liggen.
In het proces wordt Hanna door de andere verdachten beschuldigd van het schrijven van een onjuist verslag. Door haar analfabetisme kan ze dit echter niet gedaan hebben. Maar als de rechter vraagt of Hanna iets wil schrijven om te controleren of haar huidige handschrift overeenkomt met het handschrift waarmee het verslag is geschreven, weigert Hanna en zegt ze dat zij het verslag geschreven heeft. Hierdoor wordt haar vervolgens van alles in de schoenen geschoven. Zij zou de andere bewaaksters hebben bedreigd en hebben aangespoord. Zij zou de besluiten hebben genomen. Michael twijfelt of hij aan de rechter moet vertellen over Hanna’s analfabetisme. Ze zou dan nog steeds schuldig zijn, maar in mindere mate. Na een gesprek met zijn vader, die filosoof is, komt hij tot de conclusie dat hij met Hanna moet gaan praten. Dit kan Michael niet. Tenslotte bezoekt hij de rechter wel, maar hij vertelt hem niet dat Hanna analfabete is. Uiteindelijk wordt Hanna veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.
Na het proces probeert Michael een goed leven op te bouwen. Hij trouwt met Gertrud, een studiegenote. Gertrud is zwanger en bevalt van een dochter: Julia. Maar Michael moet nog veel aan Hanna denken. Hij vergelijkt het leven met Gertrud met het samenzijn met Hanna en heeft het gevoel dat het niet klopt. Na ongeveer vijf jaar gaan Gertrud en Michael uit elkaar. Ondertussen heeft Michael werk gevonden bij een professor in de rechtsgeschiedenis en herleest hij boeken van vroeger zoals de ‘Odyssee’. Ook na zijn scheiding is Michael onrustig en denkt hij veel aan Hanna die inmiddels al jaren gevangen zit. Dan begint Michael weer met voorlezen, voor Hanna. Hij leest voor en neemt dat op op cassettes. Hij leest alles voor wat hij zelf leest, en later, als hij zelf begint te schrijven, ook zijn eigen werk. Al deze cassettes stuurt hij op naar Hanna.
In de gevangenis leert Hanna zichzelf met behulp van de cassettes van Michael en boeken uit de gevangenisbibliotheek lezen en schrijven. Beetje bij beetje wordt ze hier beter in, en na een tijdje kan ze korte briefjes schrijven naar Michael. Toen Michael haar eerste briefje las, was hij blij en trots. Na het eerste briefje volgen er meer. Maar Michael schrijft nooit terug en hij bezoekt haar ook niet.
Dan krijgt Michael een brief van de gevangenisdirectrice. Michael blijkt de enige te zijn met wie Hanna tijdens haar verblijf in de gevangenis contact heeft gehad. En nu Hanna vrij zal komen, hoopt de directrice dat Michael Hanna kan en wil helpen om een nieuwe start te maken. Michael stemt toe en zoekt Hanna op in de gevangenis. Hij heeft inmiddels al een woning en een baan voor haar geregeld. De ontmoeting verloopt een beetje stroef. Hanna is veranderd, ze is ouder en ruikt anders. Maar ook Michael is minder open. Hij heeft Hanna de voorgaande jaren een klein apart plekje gegeven, maar niet echt een plek in zijn leven.
Een week later zou Hanna vrij komen, maar als Michael haar op komt halen, is ze er niet meer…. Bij het aanbreken van de dag heeft Hanna zichzelf opgehangen. Van de directrice krijgt Michael contant geld, dat Hanna bewaarde in een theeblik, en het beheer over de bankrekening waar ook nog geld op staat. In een brief (soort testament) die Hanna voor haar zelfdoding geschreven heeft, zegt ze dat Michael het geld moet geven aan de dochter die samen met haar moeder de brand in de kerk heeft overleefd. Deze dochter moet maar beslissen wat er met het geld gebeurt. Michael voert de opdracht uit en geeft het geld (en het theeblik) aan de dochter. De dochter wil het theeblik graag houden, het doet haar denken aan vroeger, en samen met Michael besluit ze al het geld te doneren aan een Joodse stichting voor analfabeten. Na de donatie krijgt Michael een bedankbrief van de stichting. Met deze bedankbrief gaat hij naar het graf van Hanna. Dat is de eerste, en enige keer dat Michael aan Hanna’s graf staat.
Tien jaar later heeft Michael een boek geschreven. Een boek met het verhaal van hem en Hanna.
Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden