Näckrosdammen door Annika Thor

A. Algemeen Annika Thor, De lelievijver, 2e druk, Rotterdam, 2005. Oorspronkelijke druk 1997. Annika Thor werd in 1950 geboren en groeide op in een joods gezin in Götenborg. Dat ligt in Zweden. Nu woont ze in Stockholm. Ze werkte eerst bij een bibliotheek en bij een culturele instelling, daarna deed ze tien jaar lang als freelance journaliste verslag over film, media en de jongerencultuur in diverse kranten en tijdschriften. Ze schreef ook toneelstukken en filmscripts. In 1996 verscheen haar eerste jeugdboek in Zweden: Een eiland in zee. In 2000 kwam het ook in Nederland uit. Dit was het eerste boek van de serie over Steffi en Nelli. Later volgen De lelievijver, De donkere diepte en Op open water. In deze boeken beschrijft ze veel gevoelens die ze uit haar eigen ervaringen kent, want ze is zelf ook van joodse afkomst. In deze boeken worden de jodenvervolging en de zoektocht naar een eigen identiteit beschreven. De stijl van schrijven is een beetje somber. De hoofdpersonen uit haar boeken maken allemaal verdrietige dingen mee. Maar toch beleven ze ook leuke dingen. Haar boeken werden vaak positief ontvangen. Met de serie over Steffi en Nelli won ze in Duitsland en Noorwegen twee belangrijke boekenprijzen. Ik heb het boek uitgelezen op 4 januari 2006 B. Genre Dit boek heeft twee genres: historisch verhaal en liefdesverhaal. Ik heb voor deze genres gekozen, omdat het verhaal zich in de Tweede Wereldoorlog afspeelt. Steffi en haar zusje zijn gescheiden van hun ouders, omdat het te gevaarlijk werd in Wenen. In de brieven wordt de situatie geschetst hoe het in Wenen is. Het zou echt gebeurd kunnen zijn. Voor het andere genre heb ik gekozen, omdat duidelijk wordt beschreven hoe verliefd Steffi op Sven is.
C. Onderwerp In verband met haar opleiding verhuist het joodse meisje Steffi in het najaar van 1940 van het kleine eiland waar haar zusje en pleegouders wonen, naar Götenborg. D. Thematiek Door zinloos oorlogsgeweld worden onschuldige kinderen van hun ouders gescheiden. E. Samenvatting van de inhoud Na de zomervakantie verhuist Steffi naar Götenborg waar ze tijdens haar middelbareschooltijd zal inwonen bij de doktersfamilie die ze die zomer op het eiland heeft leren kennen. De zoon van de familie heet Sven. Ze doet veel leuke dingen met hem. Hij vrolijkt haar op als ze verdrietig is. Ze gaan dan wandelen met de hond. Ze wordt zelfs verliefd op hem, maar hij is vijf jaar ouder dan zij is. Bovendien blijkt hij dergelijke gevoelens niet te koesteren. Hij ziet haar meer als zijn kleine zusje. Steffi weet dit wel, maar toch fantaseert ze over hen samen. Vaak gaat ze met Maj mee naar huis en ze worden goede vriendinnen. Af en toe krijgt ze een brief van haar ouders. De situatie daar verslechtert alleen maar. Wanneer ze eindelijk kunnen vertrekken wordt haar moeder ziek. Steffi is erg verdrietig, maar ze wordt getroost door Sven. Ondertussen gaat het leven gewoon door. Een keer per maand gaat ze naar het eiland. Kerst en oudejaarsavond viert ze ook op het eiland samen met haar zusje. Ook in het nieuwe jaar werkt Steffi hard voor school. Maar tijdens een proefwerk wordt ze ervan beschuldigd gepiekt te hebben. Dit is niet waar. Na een gesprek met haar juf wordt ze weggestuurd. Even later loopt ze boos door het park. Daar komt ze tot overmaat van ramp Sven met zijn nieuwe vriendin tegen. Het loopt uit op een ruzie en ze besluit om naar het eiland te vertrekken. Een paar dagen later komen Maj en haar mentrix langs om te vertellen dat ze terug mag komen op school. Ze hoeft niet meer bij Sven te wonen, maar gaat wonen bij Maj in het nieuwe huis. De situatie van haar ouders is nog erg onzeker. Ze zitten nog steeds in Wenen. Haar moeder is nog herstellende en ze kunnen nog niet vertrekken. F. Hoofdpersoon De hoofdpersoon is: Stephanie Steiner. Maar meestal wordt ze Steffi genoemd. Ze is een joods klein meisje met zwart kort haar. Ze is 13 jaar. Zij en haar zusje wonen bij pleeggezinnen in Zweden. Steffi is wijs, maar koppig. Door haar koppigheid gaat er wel eens wat mis. Bijvoorbeeld: als ze gewoon had gezegd dat ze niet had gepiekt, had het heel anders kunnen aflopen. Ook is onzeker over de toekomst. Dit komt door de situatie van haar ouders in Oostenrijk. Het is niet zeker of ze kunnen vertrekken. De gebeurtenissen hebben invloed op haar karakter. Doordat ze in Götenborg zit, voelt ze zich vaak erg eenzaam. Dit komt ook omdat ze bij de familie alleen aandacht krijgt van Sven. Ze voelt zich hier onzekerder dan op het eiland. Het ‘probleem’ van Steffi is dat ze verliefd is op Sven. Als ze het hem verteld is hij erg verbaasd en een beetje boos. Hier schrikt Steffi erg van. Later besluiten ze om gewoon vrienden te blijven. Maar ondanks alles verhuist ze toch met Maj mee naar hun nieuwe huis. G. Plaats Het verhaal speelt zich af in Zweden. Steffi en Nelli wonen hier omdat het veiliger is in verband met de oorlog. Steffi woont eigenlijk op twee plaatsen: Götenborg en op het eiland in zee. Bij de doktersfamilie voelt Steffi zich vaak eenzaam, ze wordt er echt beschouwd als iemand die inwoont. Veel aandacht krijgt ze niet. Daar zit ze vaak te piekeren bij de lelievijver. Gelukkig zijn er ook mensen in haar omgeving die haar steunen. De omgeving is dus best belangrijk voor het verhaal.
H. Tijd Het verhaal speelt zich af rond de Tweede Wereldoorlog. Dit kun je merken doordat de situatie bij haar ouders alleen maar verslechtert. Dit komt omdat ze joods zijn. De situatie in Zweden is ook veranderd, ondanks dat ze niet meedoen aan de oorlog. Het vissen op de zee wordt steeds gevaarlijker en tegen joodse vluchtelingen wordt anders aangekeken. Vooral joodse mensen die al in Zweden woonden voor de oorlog, hebben het er moeilijk mee. Het verhaal is chronologisch opgebouwd. Er wordt vooral verteld volgens de tijdsvolgorde. Heel af en toe kijkt Steffi terug op haar ‘zorgeloze’ leventje in Oostenrijk. I. Perspectief Het verhaal wordt verteld via een personale verteller. Je ziet alles in het verhaal vanuit één figuur. Dat figuur is Steffi. Je leest vooral wat zij denkt en ziet. J. Spanning Er zitten een paar spannende momenten in het boek. Dit komt omdat het oorlog is, Steffi in Zweden zit en haar ouders een onzekere toekomst hebben. Het is voor iedereen een spannende tijd. Het is vooral spannend als Steffi weer een brief krijgt. Je komt dan weer iets te weten over de situatie van haar ouders. Verder zitten er in het boek ook boeiende personen, zoals Sven. Het is best spannend als Steffi hem verteld dat ze verliefd is. Je weet niet hoe hij zal reageren. Er zitten geen vooruitwijzingen in het boek. K. Opbouw Het boek is opgebouwd uit hoofdstukken. In een zo’n hoofdstuk worden twee à drie gebeurtenissen beschreven. Soms staan er ook brieven in. Het verhaal is chronologisch opgebouwd. Dus volgens de tijdvolgorde. Maar af en toe zijn er ook flashbacks. Steffi denkt dan terug aan haar ‘zorgeloze’ leventje in Wenen. Soms droomt ze ook over de toekomst. Ze droomt dan over zichzelf en Sven, die samen leven en van elkaar houden. Er is niet echt een hoogtepunt in het verhaal. Je kunt het beter een dieptepunt noemen. Dat is als de moeder van Steffi en Nelli ziek wordt. Zo kunnen haar ouders niet vertrekken en blijven ze nog langer van elkaar gescheiden. Het boek heeft een droevig slot. Steffi zit nog steeds in Zweden. De toekomst is erg onzeker. Toch is er ook een lichtpuntje. Want ze zal met Maj verhuizen naar het nieuwe huis en met Sven blijft ze gewoon vrienden. Een ‘open’ eind dus. De rest van het verhaal wordt pas verteld in de delen die volgen. L. Mening Ik vind het een goed boek. Je krijgt een goed beeld van het leven van Steffi. Dit is natuurlijk geen gewoon leven zoals die van ieder ander. Haar gevoel wordt ook goed beschreven. Dit gevoel is niet altijd even opgewekt. Vaak voelt Steffi zich somber, omdat ze zich eenzaam voelt. Ook voelt ze zich somber over de toekomst. Ze weet niet goed wat er allemaal gebeurt in Wenen en hoelang het duurt voordat ze haar ouders weer terug ziet. Het boek heeft ook spannende momenten. Bijvoorbeeld als ze Sven vertelt van haar verliefdheid. Het is ook heel spannend en dat wordt goed beschreven. Dat is heel dapper van haar. Ik vind Steffi ook een sympathiek persoon. Ze is af en toe wel koppig, maar toch behulpzaam. Ondanks de situatie waarin ze leeft, is ze niet erg pessimistisch over de toekomst. Het verhaal speelt af in de Tweede Wereldoorlog. Ondanks dat er veel boeken zijn geschreven die in deze tijd afspelen is het toch origineel. Dit boek beschrijft goed hoe de kinderen zich voelden tijdens de oorlog. Het verhaal is levensecht, want je zou het zelf mee kunnen maken. De hoofdstukken zijn kort, maar in z’n geheel is het goed van lengte. Het boek heeft af en toe grappige momenten, maar in z’n geheel is het niet erg humoristisch. Verder is het een niet-informatief boek. Er wordt ook een beetje aandacht besteed aan het geloof, omdat de pleegouders van Steffi lid zijn van een pinkstergemeente.