Zwijgplicht door Helen Vreeswijk

Samenvatting

Arjan is een jongen van zeventien en erg populair bij de meiden. Hij heeft veel vrienden. Voor school moet hij een stageplek gaan zoeken, maar dat vindt hij allemaal maar onzin. Thuis gaat het ook niet geweldig. Zijn broer Stein is vroeger weggelopen van huis en nooit meer terug gekomen. De vader van Arjan en Stein behandelt iedereen als vuil. Zelfs zijn vrouw. Hij scheldt en kraakt iedereen af, is elke dag chagrijnig en laat alles maar gebeuren. Arjan neemt geen moeite om een stageplek te zoeken. Via zijn mentor weet hij dan toch een stageplek te regelen, die nog betaalt krijgt ook. Hij krijgt een stageplek in bejaardentehuis ‘de Waterlelie.’ Op zijn eerste dag komt hij al meteen te laat, maar komt er met een smoesje onderuit. Hij moet mensen naar de kantine begeleiden. Dan komt hij bij meneer Buitenhof. Als hij daar binnenkomt, ziet hij de man over de wc hangen helemaal onder het bloed. Hij weet niet wat hij moet doen en rent, schreeuwend om hulp, de gang op. De ambulance wordt meteen gebeld en de man wordt opgehaald. Eerder die week was er al een dode man afgevoerd. Dan is er nog mevrouw Drenth. Volgens veel een raar persoon die iedereen afzeikt en alles verzint, maar in tegenstelling tot de rest kan Arjan het heel goed vinden met mevrouw Drenth. Ze vertelt hem zelfs haar verhalen over haar ‘gang’ en haar vriend Lodewijk. Over haar misdaadleven en haar overvallen. Iets wat ze nog nooit tegen iemand heeft verteld. Volgens haar gebeuren er rare dingen in het bejaardentehuis en zijn er het geen ongelukken die er gebeuren, maar is er iemand die het lot een handje helpt. Ze gaat samen met Arjan op onderzoek uit en wil bewijzen dat het geen ongelukken zijn. ‘De ratten’ noemt ze hen. Ze weet dat ze zelf een keer aan de beurt komt. ’s Avonds ligt mevrouw Drenth in haar bed met haar nachtlampje naast haar bed en haar wandelstok tegen de muur. Ze hoort rare geluiden in de gang en gaat kijken. Aan het einde van de gang ziet ze Edith de Graaf, de hoofdverpleegster. Nu weet ze bijna zeker dat de Graaf er iets mee te maken heeft. Arjan gaat op verzoek van mevrouw Drenth naar de personeelskamer en gaat op zoek naar de lijst met nachtdiensten wie en wanneer er gewerkt hebben, maar wordt betrapt en afgevoerd door de politie. Ze verhoorden hem en gingen verder in op het onderzoek. Toen gebeurde er iets vreemds. Mevrouw Drenth hoorde stemmen in haar kamer en kreeg een spuit in haar arm. Ze kon helemaal niets meer. Als ze bijna de doorslaggevende spuit in haar arm krijgt, komt Edith de Graaf binnen en slaat Thea Stevens, de beheerster van het tehuis, neer. De Graaf en Stevens vechten en schreeuwen. De Graaf wint, belt de politie en geeft Stevens aan. Stevens bekend en Arjan wordt vrijgelaten. Stevens prikte dodelijke injecties in de bejaarden en haalde ze onderuit zodat het zou lijken dat het ongelukken waren. Haar broer haalde de sieraden en waardevolle spullen uit de kamers en verkocht ze. Haar broer Arnold is ook aangehouden voor medeplichtigheid. Nadat het onderzoek was afgerond ging de politie terug in de tijd van mevrouw Drenth die helemaal niet zo bleek te heten. Haar echte naam van Clair Larenhoven. Haar zaak is nooit opgelost, maar omdat ze zaak in 1957 was wordt hij niet meer vervolgd. Ze gaat de jaren dat ze nog te leven heeft een mooi leven opbouwen en met een schone lei beginnen. Het is niet Drenth, maar Larenhoven! 

Beoordelingswoorden

 - Verrassend, omdat je het niet verwacht. Als je het boek aan het lezen bent en je alle aanwijzingen volgt, lijkt het erop dat Edith de Graaf het had gedaan en dan is het uiteindelijk iemand waarvan je dat helemaal niet had verwacht. Er waren ook veel momenten in het boek waarvan je dacht: ‘Verrassing!’

 - Origineel, omdat het niet een normaal detective boek is, maar een boek die ook over vriendschap en liefde voor bewoners gaat. Het is ook nog is in een bejaardentehuis die daar mensen uitmoorden en die vrouw is ook niet wie ze zegt dat ze is. Er zitten heel veel geheimen in, daarom vind ik het zo origineel. Vooral omdat het niet vaak voorkomt.

 - Indrukwekkend, omdat je ziet dat die jongen er alles aan doet om die vrouw in veiligheid te brengen. Hij slaapt op een luchtbed naast haar en riskeert zijn stageplek en zelfs zijn leven om te kijken in de dossiers. Het is heel indrukwekkend dus, omdat je ziet hoeveel een dergelijk jongen doet voor een vrouw en het personeel die zich zo inzet voor de bejaarden.

 - Geloofwaardig, omdat het boek eigenlijk al een echt gebeurd verhaal is en alles zo in de details is uitgewerkt dat je het wel moet geloven. Het loopt heel goed op elkaar over. Het is heel goed geschreven en eigenlijk kan het zo gebeuren, omdat ouderen natuurlijk een makkelijker doelwit zijn, omdat ze zo weinig terug kunnen doen.

 - Echt, omdat het een echt gebeurd verhaal is en het komt gewoon heel echt over. Net alsof je het zelf allemaal meemaakt. Alsof je er zelf bij was. Dat komt, omdat je jezelf heel goed kan verplaatsen in Arjan. De keuzes die hij maakt en hoe hij in het begin niet open stond voor de stages, maar door mevrouw Drenth het leuke en spannende er van in zag. Je kunt wel duidelijk zien dat het geen fantasie is.

 - Geweldig, omdat je aan het einde ineens hoort dat Joke geen Joke heet, maar Clair en dat ze een misdaadleven heeft gehad. Dat vind ik echt geweldig. Zo’n oude vrouw en dan zo’n achtergrond. Dat verwacht je dan toch niet. Ook de band tussen Arjan en Clair. Dan heb je ook nog Bea Zondag. Alles moet precies op de goede plek liggen, anders gaat ze helemaal stressen en hoe Arjan daar dan op reageert. Ik vind het echt een geweldig boek. Met humor, maar de harde werkelijkheid.

Moeilijkheid (punt geven 1 t/m 5)

Ik geef het boek een vier qua moeilijkheid, omdat het onderwerp toch wel over iets ernstigs gaat en ook over iets ingewikkelds. Je moet echt wel ouder zijn om het boek te begrijpen. Dat komt namelijk vooral doordat er steeds meer gewonden raken en doden vallen en je weet niet hoe het komt. Je snapt er helemaal niets van. De woordkeuze speelt ook een rol bij het begrijpen, omdat de woordkeuze best moeilijk is. Dat komt denk ik, omdat het boek een D-boek is. Dat betekend dat het boek voor kinderen vanaf vijftien jaar en ouder is bedoeld. De opbouw was in tegenstelling tot de rest niet heel moeilijk. Het liep goed op en er werd per hoofdstuk goed aangegeven waar je precies aan het lezen was. Doordat de opbouw zo goed was, was de spanning op te snijden. Voor de spanning zou ik echt een vijf geven. Elke keer gebeurde er wel iets wat je niet verwachtte. Ze werden net wel/ net niet betrapt bijvoorbeeld. De ruimte en tijd waren heel goed beschreven en je er zaten ook flashbacks tussen. Door die flashbacks was het soms ook heel erg spannend. Soms ging mevrouw Drenth terug in haar tijd en vertelde ze wat er was gebeurd vroeger. De ruimte en tijd waren niet heel moeilijk, maar soms wel ingewikkeld. Soms moest je wel even nadenken of ze nou in de normale tijd zat of ofdat ze terug in haar tijd keek. Het perspectief lag soms wel eens verschillend en dat maakte het dan soms iets lastiger. Niet heel moeilijk, omdat je er wel gewoon duidelijk uit kon halen bij wie het perspectief nou eigenlijk lag, maar het ging soms ineens van Arjan naar het bejaardentehuis en dan moest je de knop in je hoofd even omzetten, want nu was je weer vanuit iemand anders hoofd aan het lezen. Soms wel heel verwarrend dus. De personen waren over het algemeen best duidelijk. Alleen Joke, die Clair bleek te heten, was lastig. Edith de Graaf en Thea Stevens waren ook bijzonder. Als je het boek leest zou je denken dat Thea heel aardig is en erg haar best doet voor de bejaarden, omdat ze natuurlijk het tehuis beheerd en dat Edith schijnheilig is en de bejaarden probeert van kant te maken, maar in tegen stelling tot dat is Edith juist heel lief en behulpzaam tegenover de bewoners en probeert Thea ze van kant te maken en is zijn juist heel schijnheilig. Je krijgt dus een heel ander beeld van de personen, dat het werkelijk is. Bij Joke Drenth is alles omgedraaid en als je het boek dan helemaal uit hebt gelezen, dan realiseer je je ineens: ‘O, is dat zo.’ Heel ingewikkeld dus.

Brief schrijven vanuit de hoofdpersoon naar een bijpersoon over één specifieke gebeurtenis in het verhaal.

Hoi mevrouw Larenhoven,

Hoe gaat het nu met u? Met mij gaat het wel weer goed. Binnenkort kom ik u weer opzoeken hoor. Toen ik vast werd gehouden heb ik alles verteld aan de politie. Ik heb er geen spijt van dat ik het heb verteld, maar wel dat ik de belofte heb verbroken met u. Het voelde alsof ik u had verraden tegenover de politie. Ik vind u niet meer of minder door uw misdaadleven vroeger. Ik ben blij dat uw zaak niet meer vervolgd wordt en dat Stevens en haar broer vast zitten. Ik vind u een ontzettend dapper en slim persoon en we hebben dit samen goed opgelost. Ik kom vanaf nu weer elke week langs en misschien kom ik zelfs wel bij ‘de Waterlelie’ werken. Ik vond het heel goed van u dat u de politie had terug geroepen om het eerlijke verhaal eindelijk te kunnen vertellen. Stiekem vind ik u de stoerste vrouw van tweeëntachtig die ik ken. Ik ben geen jongen die dat snel zegt, maar u bent echt te gek. Om eerlijk te zijn was ik best bang bij de politie. Ik wilde alleen maar u helpen met de echte dader te betrappen, maar in plaats van daarvan werd ik als schuldige aangewezen. Ik had echt een erge straf gekregen en zou echt niet weten wat ik had gedaan als u me niet had geholpen. Ik ben u daar erg dankbaar voor. Nou, ik kom donderdag weer langs. Tot dan!

Groetjes,

Arjan.