Zwarte sneeuw door Simone van der Vlugt

ALGEMENE GEGEVENS:

Auteur: Simone van der Vlugt
Titel: Zwarte sneeuw
Uitgever: Lemniscaat
Plaats: Rotterdam
Jaar: 2000
Genre: Historisch verhaal
Bijzonderheden: genomineerd door de kinderjury 2001

ZWARTE SNEEUW BOEKVERSLAG:

Het is 1845, de veertien-jarige Emma Mullenders en haar familie wonen in Slenaken - Zuid Limburg. Maar, de oogst mislukt en de pacht kan dit jaar niet betaald worden. Daardoor worden ze uit hun boerderij gezet. Met de paar schamele bezittingen die niet zijn ingenomen gaan ze op weg naar Kerkrade, om daar in de mijn te gaan werken. Onderweg worden ze overvallen door stuikrovers en wordt hun laatste geld afhandig gemaakt. Nu hebben ze niets meer om onderweg voedsel van te kopen, en kunnen alleen hopen op de goedheid van anderen. Na twee dagen lopen en veel honger komen ze aan in Kerkrade. Maar, niet alleen Emma's vader Sjeng en haar oudere broer Volkert blijken de mijn in te moeten. Om genoeg geld te verdienen om in leven te blijven moeten ook Emma en haar tien-jarige broertje gaan werken in de mijn. Alleen haar hoogzwangere moeder Annekatrien en haar twee zusjes, de zes-jarige Sophie en de drie-jarige Mayke mogen thuisblijven.

Het werken in de mijn is zwaar, elke dag staat Emma om vier uur op, ze loopt met haar vader en broers naar de mijn en daalt de ladder af, tot tweehonderd meter onder de grond. Daar sleept ze de hele dag met manden van vijfenveertig kilo, die ze dan de ladder weer tweehonderd meter omhoog moet tillen. Daarna weer naar benenden klimmen en dan weer omhoog de hele vijftien uur lange werkdag door. De mijngangen zijn stoffig en benauwd, veel gangen staan op instorten. Elke keer opnieuw daalt Emma af met de angst nooit meer boven te komen.


Annekatrien bevalt van een zoon: Elmer. Omdat er weer een extra mond gevuld moet worden gaat ook Sophie werken bij de mijn. Ze moet, weliswaar buiten de mijn. De hele dag kolen sorteren.

Op een dag komt er inspectie van 'de hoge heren'. Zij hebben geld geïnvesteerd in de mijn en komen kijken hoe het er daar aan toe gaat. Al het normale dagelijkse, maar veel te zware werk mag alleen nog gedaan worden op plaatsen heel diep onder in de mijn waar de inspectie niet komt. Op plaatsen waar ze wel komen mag alleen gestut en geschept worden. Stutten hield in het overeind houden van de houten palen die zorgen dat de mijngangen niet instorten. Dit werk koste veel tijd, tijd die niet werd uitbetaald. Omdat voor de meeste mijnwerkers geen geld geen eten betekende was stutten geen populair karwei. En stonden dan ook veel mijngangen op instorten.
Ook de zoon van de 'hoge heer' Rudolf Brandenburg van zeventien gaat mee de mijn in. Emma daagt hem uit mee te gaan naar het gedeelte in de mijn waar echt gewerkt wordt. Rudolf gaat met haar mee. Maar dan stort er een gang in, en komen Rudolf en Emma samen vast te zitten in een mijngang. Beide denken aan hun einde te komen, maar na vierentwintig uur worden ze gered. Twee dagen later gaat Emma weer aan het werk. Haar vader heeft bij de instorting zijn been gebroken en kan daardoor niet werken. Daarom gaan Annekatrien en Mayke ook naar de mijn. Elmer ligt in een 'wieg' onder in de mijn, vlakbij de plaats waar zijn moeder aan het werk is.

Dankzij Rudolf krijgt de familie Mullenders af en toe voedsel, kleding en kolen toegestopt. Daardoor maken ze zich niet populair bij hun dorpsgenoten, maar het is beter dan verhongeren en verkleumen.
Als Sjeng weer aan het werk gaat, en Annekatrien weer thuis is kondigt Volkert plotseling zijn vertrek aan. Hij gaat weg uit de mijn en gaat ergens anders werk zoeken. Sjeng is laaiend, maar kan hem niet meer tegenhouden. Dit betekent weer een salaris minder. Ondertussen ziet Emma Rudolf nog regelmatig, hij schijnt haar wel leuk te vinden. Maar ook Jef, een vriend van Emma uit de mijn blijkt verliefd op Emma. Maar Emma, die het liefste uit de mijn weg zou willen beweert stellig niet met een mijnwerker te willen trouwen omdat ze dan nooit wegkomt uit de mijn.

Op een maandag in mei als iedereen gewoon aan het werk is wordt er ineens gegild dat het water komt. Iedereen probeert als een gek naar de ladders te komen en naar boven te klimmen. Gelukkig zijn Emma en Sjeng op tijd boven. Maar Tom, evenals Jef die hem probeert te redden, verdrinken. De stemming in het dorp is teneergeslagen omdat er zoveel mensen om het leven zijn gekomen. Na de begrafenissen heeft iedereen nog meer angst om de mijn in te gaan.

Twee dagen later vertelt Rudolf dat hij een baantje voor Emma weet. Als dienstmeisje bij zijn oom en tante in Maastricht. Emma weet dat dit een grote en waarschijnlijk haar enige kans is om uit de mijn te komen en neemt de baan aan. Het kost wel even om haar ouders over te halen, maar uiteindelijk stemmen ze er toch mee in. En Emma gaat naar Maastricht. Emma voelt zich thuis bij de heer en mevrouw Merckelbach. Als ze een diner moet serveren waar veel gasten bij aanwezig zijn, wordt ze aangesproken door Jean Pustjens. Een rijke burger die op komt voor de belangen van de mensen die in armoede leven. Hij heeft veel over voor Emma's verhaal. Onder een andere naam komt Emma's verhaal dan in een vervolgverhaal in de krant. Emma doet dit alles in het geheim. Maar als haar werkgevers erachter komen wordt ze ontslagen.

Ze heeft zich er al bij neergelegd dat ze terug zal moeten naar de mijn als Jean Pustjens haar een baantje aanbied in zijn drukkerij, ook beloofd hij om haar te leren lezen en schrijven. Emma is heel blij met haar baantje. Ze heeft eindelijk een toekomst     

* De titel van dit boek, zwarte sneeuw komt van een keer dat het gesneeuwt heeft in de winter, en de sneeuw bedekt werd met koolstof die alle mijnwerkers in hun kleding mee naar boven namen. En dus werd de sneeuw daardoor zwart gekleurd.

INFORMATIE OVER DIT ONDERWERP:

Er waren tussen 1850 en 1870 geen sociale wetten. Kinderarbeid was heel gewoon en Nederland liep in de 19e  eeuw niet bepaalt voor met de bestrijding ervan. Terwijl in Engeland al in 1833 een verbod werd ingesteld op het in dienst nemen van kinderen onder de negen jaar, duurde het in Nederland nog tot 1874 voor er actie werd ondernomen. In dat jaar diende het liberale kamerlid Samuel van Houten een wet in op de kinderarbeid, die werd aangenomen. Zijn tweede wetsvoorstel: de leerplicht, werd echter weggestemd. Daardoor was er geen controle en kon de wet makkelijk overtreden worden. Op de wet van de leerplicht moesten de kinderen nog tot het aar 1900 wachten.


In de mijnstreek kwam er op 1 januari 1856 een fonds ter ondersteuning van zieke en invalide mijnwerkers. Als lid van dat fonds hadden je kinderen gelijk recht op gratis onderwijs.

Met de komst van Paarden in de mijn in oktober 1866, werd het werk van de mijnwerkers iets verlicht. De dieren werden naar beneden getakeld in grote netten. Omdat deze afdaling tijdrovend en gevaarlijk was werden er al gauw stallen onder in de mijn gebouwd en zagen de dieren nooit meer daglicht.
Pas in de jaren negentig van de 19e eeuw kwam de modere mijnindustrie in Limburg op gang. Het aantal mijnen groeide snel en tot in de 20e eeuw werd er steenkool gewonnen. Het was zwaar en ongezond werk, wat invaliditeit en silicose; de gevreesde stoflongen veroorzaakte. Na de tweede wereldoorlog was er dringend behoefde aan kolen. In het laatste oorlogsjaar waren veel mensen ziek geworden en de mijnwerkers werden aangesproken op hun verantwoordelijkheidsgevoel. De kolenproductie moest omhoog. En de mijnwerkers pakten aan. Dikwijls koste dat hun eigen gezondheid of leven.

In de jaren 1965 tot 1969 werden alle mijnen stuk voor stuk gesloten. Een enorme werkloosheid was het gevolg. Met name in Kerkrade. Wat overbleef waren de silicose patiënten die hun laatste dagen doorbrachten aan ademapparaten in een sanatorium.

Simone van de Vlugt

Biografie

Simone van de Vlugt werd geboren op 15 december 1966 in Hoorn. Al heel jong begon ze met schrijven. Op haar achtste scheef ze al verhaaltjes en maakte daar een omslag omheen zodat het net een echt boek leek.

De moeder van een vriendinnetje had een typemachine die ze mocht gebruiken en vanaf dat moment leek het alsof ze daar woonde. Totdat ze van haar ouders een eigen typemachine kreeg. Dat was haar grootste wens.

Vanaf zat moment zat ze altijd op haar kamer verhalen te typen. En op haar dertiende stuurde ze een zelfgeschreven boekje naar een uitgever. Die moedigde haar aan om vooral zo door te gaan. Voor Simone was het toen wel duidelijk, zijn wilde schrijver worden. Het leek haar onmogelijk. Maar ze bleef verhalen verzinnen die ze opschreef. Ze las veel, leerde veel, en werd steeds beter. Door school en haar studie, een lerarenopleiding voor lerares Frans en Nederlands kwam er een tijdje niet zoveel van schrijven. Maar toen ze de studie had afgerond besloot ze een poging te doen tot het schrijven van een historische jeugdroman. En het lukte.
Vanaf dat moment beschouwde ze zichzelf als schrijfster, en ging ze door met schrijven. Voor de klas staan om les te geven is er nog nooit van gekomen, maar zo zegt ze ik houd wel elke week lezingen over mijn boeken voor allemaal verschillende klassen.


Simone woont met haar echtgenoot, Wim van der Vlugt, haar dochter Esmee Sophie en haar zoontje Friso in Alkmaar. En haar plannen voor de toekomst? Gewoon lekker doorgaan met haar leven zoals het nu is.

Profiel:

Simone schrijft vooral historische romans die zich afspelen in de 16e, 17e, 18e en 19e eeuw. "Voor mij," zo zegt ze zelf "is de periode interessant als er nog stadsmuren om de steden staan, vreselijk dat ze allemaal zijn afgebroken." Als je haar vraagt waarom geschiedenis zegt ze dat ze waarschijnlijk erfelijk belast is. Haar vader was gek van geschiedenis en haar moeder had een goed gevoel voor taal. Als combinatie daaruit is ze historische boeken gaan schrijven. Daarnaast schrijft ze boeken voor kleuters en beginnende lezers, waarschijnlijk omdat ze kinderen in die leeftijd heeft.

Boeken:

1995 De Amulet: over heksenvervolgingen
1996 Bloedgeld: over de reis met een VOC schip
1999 De Guillotine: over de franse revolutie
1999 Mijn zusje wordt vermist
1999 Potverdrie, Sophie! Verhalen over de ondeugende dingen die haar dochtertje uithaalde toen ze 3 jaar oud was.
2000 Verdwaalt onder de grond
2000 Zwarte sneeuw:  over het werken in de mijn

de paarse titels zijn de historische jeugdromans voor de leeftijd 12 - 16 jaar
de rode titels zijn de boeken voor kleuters en beginnende lezers

Paspoortje:

Naam: Simone van der Vlugt - Watertor
Geboortedatum: 15 december 1966

Geboorteplaats: Hoorn
Woonplaats: Alkmaar
Opleiding: lerarenopleiding Frans en Nederlands
Beroep: schrijfster
Werktijden: in ieder geval de ochtend
Favoriete onderwerp: geschiedenis
Kleur ogen: blauw
Haarkleur: donkerblond
Lengte: 1,75
Gewicht: ja
Hobby's: lezen, schrijven, schilderen, kleding kopen
Huisgenoten: echtgenoot Wim, dochter Esmee en zoon Friso
Lievelingseten: roti, kip en Italiaans
Favoriete muziek: alles behalve house
Favoriete kinderboek toen: kruimeltje
Favoriete kinderboek    nu: kruistocht in een spijkerbroek
Favoriete dier: paard
Wens: een lang gezond leven
Hekel aan: langs het water rijden

Plannen voor de toekomst: gewoon lekker doorgaan met m' n leven zoals het nu is