Zuiderkruis door Pauline Slot

Primaire gegevens

Auteur: Pauline Slot
Titel: Zuiderkruis
Uitgeverij: De Arbeiderspers
Verschenen in: 1999
Druk: Veertiende druk
Aantal blz.: 193
Leestijd: 2,5 uur
Uitgelezen op: 18-01-2003

Thema:

Vriendschap, liefde en reizen.

Verantwoording van keuze:

Toen ik de boekenlijst even met mijn moeder besprak heeft ze mij dit boek aangeraden. Nadat ik de achterflap had gelezen was ik er in geintereseerd en ben ik het gaan lezen.

Verwachtingen vooraf

Toen ik aan dit boek begon verwachte ik dat het een spannend verhaal zou worden met veel beschrijvingen van Australië ed. Verder wist ik niet zo heel goed wat ik er van moest verwachten omdat de tekst op de achterflap en de titel me maar een vage omschrijving gaven van het boek.

Korte Samenvatting

Het verhaal gaat over Emma en haar vriendin Floor.
Floor heeft nog een andere goede vriendin, Ellen, zij is een succesvolle kunstenares.Emma is altijd wat jaloers op Ellen, omdat zij het gevoel heeft dat deze een hechtere band heeft met Floor dan zij heeft.
Nadat Floor is afgestudeerd aan haar studie Kunstgeschiedenis, krijgt ze een baan als coördinator bij de studierichting Kunstmanagement aan de universiteit.Floor voelt zich niet thuis in de wereld van een coördinator. Op een gegeven moment neemt ze ontslag. Ze wil schilder worden en besluit naar de kunstacademie te gaan.
Als Emma en Floor samen op vakantie gaan ontmoeten ze Julia. Floor en Julia krijgen een relatie. Ze ondernemen samen veel reizen, omdat ze daar allebei erg van houden.
Na een tijd krijgt Julia lymfeklierkanker en de derde chemokuur overleeft ze niet.
Na de dood van Julia stopt Floor met de kunstacademie, omdat ze hier geen zin meer in heeft na het overlijden van haar geliefde. Als Floor besluit naar Australië te gaan, verkoopt ze het
beeld dat ze ooit van Emma heeft gekregen Hiervan betaalt ze haar reis.
Als Floor al een lange tijd niets meer van zich laat horen gebeurt er wat Emma en de familie van Floor al hadden gevreesd, Floor wordt dood overgebracht naar Nederland.
Als het twee jaar geleden is dat Floor dood thuis is gekomen gaat Emma dezelfde reis ondernemen als Floor toen gedaan heeft.
Dit doet ze omdat ze vermoedt dat het de bedoeling was van Floor om nooit meer terug te komen. Emma probeert tijdens haar reis in contact te komen met de mensen die Floor ook heeft ontmoet. In Lebourne brengt ze bijvoorbeeld een bezoek aan Floors oom en tante. Deze vertellen haar meer over het zusje dat Floor vroeger heeft gehad. Zij is vijfendertig jaar geleden bij een verkeersongeluk om het leven gekomen. Dit heeft veel impact gehad op Floors familie. Haar moeder schijnt erg te zijn veranderd, en Floor en haar broer Jan waren vroeger onafscheidelijk, waar nu niets meer van te merken is.
Als Emma op het gegeven moment naar het kleine eilandje Tavewa gaat ontmoet ze Micheal, die Floor voor het laatst gezien heeft. Hij is ook degene die de laatste brieven van Floor aan haar familie en vrienden in Berlijn op de post heeft gedaan, toen hij terug naar huis ging..
Op de sterfdag van Floor gaat Emma met een tevreden gevoel weer naar huis. Zij is door haar reis tot de conclusie gekomen dat je zo lang kunt zoeken als je wilt, maar dat je sommige dingen nooit zeker zult weten.

Reactie achteraf

Ik vond het een heel mooi boek om te lezen. Soms was het een beetje ingewikkeld om te lezen omdat het boek niet chronologisch in elkaar zit. Je flitst van het verleden terug naar het heden ed. Sommige uitspraken van de personen in het boek zijn erg mooi en wijs, ik had haast de neiging om ze ergens op te schrijven. Ze zetten je echt aan het nadenken.
Afgezien dat ik niet altijd de tijd had om in het boek te lezen is het echt zo’n boek dat je in één keer uit wil lezen. Ik was echt heel erg benieuwd naar wat Emma zou vinden op haar reis en of ze erachter zou komen wat de bedoelingen van Floor waren met haar reis. Daarom was het wel een beetje een teleurstelling toen er aan het einde van het boek eigenlijk niks duidelijk was geworden. Het was waarschijnlijk gewoon de bedoeling van het boek en de schrijftster om duidelijk te maken dat je niet alles kan weten. Toch vind ik het jammer dat er niet iets meer duidelijk is geworden over hoe Floor aan haar eind kwam.
Veder vind ik dit boek echt aan te raden!

Verdiepingsopdracht

Trouw, 13 februari 1999
Odile Jansen
Is het mogelijk om je eigen leven en verleden te doorgronden door op zoek te gaan naar het leven en verleden van een ander? In 'Zuiderkruis', het verrassend mooie, beeldend geschreven romandebuut van Pauline Slot, lijkt de odyssee die de circa veertigjarige organisatieadviseur Emma Schager onderneemt op het zuidelijk halfrond een bevestigend antwoord te geven op die vraag. Zwervend door Australië, Nieuw-Zeeland en de Fiji-eilanden in de voetsporen van haar twee jaar daarvoor in de wateren van de Grote Oceaan verdronken vriendin Floor, maakt Emma niet alleen in de letterlijke zin een reis door de tijd en de onmetelijke ruimte van dat andere continent, maar ook een bijna hallucinatoire spiegeltrip als een tweede Alice in Wonderland. Want de andere wereld waar Emma in stapt als ze op haar racefiets het vliegveld van het Australische Perth afrijdt, is er een waar de tijd naar believen kan uitdijen of stollen, waar de leegte van het land het bewustzijn vernauwt en de bergen en de zee een gevoel van nietigheid oproepen. Het zijn voor Emma in zekere zin tweedehands ervaringen omdat ze vóór haar ondergaan werden door Floor op haar tocht die eindigde met haar tragische, misschien zelfgekozen, dood. Een einde dat zoals Emma zich verwijt door haar bespoedigd is, omdat zij de financiering van Floors reis mede mogelijk heeft gemaakt. Toch is 'Zuiderkruis' minder een verhaal over de herinnering en het geheugen, dan wel over bewustzijn en identiteit. Want Emma's reis is ook een 'spiegeltrip' in de zin, dat Emma nauwgezet de bewegingen natrekt van een vrouw die niet minder is dan haar dubbelgangster en alter ego. Op een verbluffend ingenieuze manier ontwerpt Pauline Slot parallelconstructies op alle mogelijke niveaus. De irritatie opgewekt door het ontbreken van verschil in 'toonzetting' en stijl tussen de passages uit de brieven van Floor en Emma's verhaal, maakt later plaats voor bewondering als duidelijk wordt hoe goed dit overeenkomt met de wens van Emma om de ervaringen, gevoelens en zelfs bewustzijnsveranderingen van Floor te doorleven. Alsof ze zich zo met haar postuum zou kunnen verenigen op een manier die onmogelijk was tijdens haar leven. De reis van Emma wordt zo een vertraagde verovering van Floor, haar sporen drukkend in die van haar. Laag voor laag worden in dit tweede deel de talloze geheimen in de levens van de personages onthuld: familiegeheimen, relatiegeheimen en die onbenoembare raadsels uit een ver verleden die een beslissend stempel drukken op elk leven. Voor het eerst treedt Emma ook in dialoog met een denkbeeldig aanwezige Floor en krijgen we hier zicht op Floor zelf in plaats van Emma's projecties op haar oude vriendin. ‘Zuiderkruis' kan echter geen 'Bildungsroman' genoemd worden in de strikte zin van het woord, daarvoor is het doel van Emma's zwerftocht te ambigue en zijn haar motieven te complex. Een 'dubbelbiografie' is ongetwijfeld nog de meest passende benaming voor het verhaal dat hier verteld wordt. Want is een biograaf, de fascinatie voor zijn held of heldin ten spijt, ook niet altijd op zoek naar zichzelf? En wordt wie of wat we zijn, waarvoor we die vage term identiteit hanteren, niet gecreëerd in het verhaal dat we van ons leven maken?
Er is geen andere conclusie mogelijk dan dat Pauline Slot met dit debuut de meesterproef glansrijk heeft doorstaan

Eigenlijk ben ik het helemaal eens met de recesent!! Het is echt een heel mooi boek dat steeds leuker en mooier om te lezen wordt als je verder leest. Hoe verder in het boek, hoe interessanter en meer begrijpbaar het wordt. Ook met het enige negatieve punt dat genoemd wordt in de recensie ben ik het eens, namelijk dat het in het begin zeer irritant leest doordat er niet een duidelijk verhaallijn is vanaf het begin. Heden en verleden worden door elkaar gegooid en het is niet even duidelijk of de dingen die vereteld worden allemaal echt bebeurt zijn of dat hetsituaties zijn die de personen in het boek graag mee zouden willen maken maar dus niet echt gebeurt is. Op dit enige negatieve punt na is het een zeer mooi en meeslepend boek vind ik al helemaal omdat ik me heel goed kan identificeren met Emma. Ik zou waarschijnlijk hetzelfde als haar gedaan hebben als mijn vriendin dood uit het buitenland zou terug komen en er heel veel dingen niet duidelijk zouden zijn.