Renate Dorrestein – zonder genade
2001

Wat verwachtte je toen je het boek zag?
Het zag eruit als een spannend boek waar veel in gaat gebeuren. Toen ik de achterkant las zag het er ook wel spannend uit.

Reactie na aantal hoofdstukken.
Het begint heel normaal met een gesprek tussen twee mensen die in een auto zitten. Je voelt toch op de één of andere manier dat er toch een maar aan zit. Dit wekt veel spanning op.

Samenvatting:
Het verhaal gaat over het echtpaar Vermeer. Phinus en Franka zijn na de dood van Jem (de zoon van Franka) in een soort van nachtmerrie beland. Hij is om het leven gekomen door zinloos geweld. Het huwelijk tussen Phinus en Franka was voor zijn dood heel goed en ze waren met z’n drieën hartstikke gelukkig.

Een half jaar daarna besluit Phinus Franka eens te verrassen door haar een weekend mee te nemen naar het dorpje Aduard in Groningen. Al aan het begin wordt duidelijk hoe ze uit elkaar zijn gegroeid. Dit komt omdat ze beiden op een andere manier de dood van Jem verwerken. Franka durft dat wat er gebeurd is onder ogen te zien en durft te tonen dat ze veel verdriet heeft. Phinus daarentegen, stort zich op wraak- en schuldgevoelens en propt zijn verdriet op.

In de herberg in Aduard komen ze Katja, een oud-collega van Phinus tegen met haar man. Ze besluiten om samen wat te gaan eten. Na het eten gaan Phinus en Franka een wandeling te maken, maar dit eindigt in een ruzie. Franka loopt weg richting een bruggetje waar twee meisjes staan te praten. Phinus denkt dat de twee het op Franka hebben voorzien en gaat Franka achterna. Als hij bij het bruggetje aankomt en Franka ineengedoken ziet zitten denkt hij dat de meisjes haar hebben aangevallen.

Voordat hij alles goed doorheeft is hij bezig de twee meiden in elkaar te slaan. Wanneer Franka Phinus weet te overtuigen dat het niet de schuld was van de twee meisjes dat ze viel, zijn de twee meiden flink toegetakeld. Franka kan ook niet meer lopen, want ze heeft erge pijn aan haar enkel. Om het goed te maken biedt hij de meisjes aan om ze thuis te brengen.

Onderweg valt Franka in slaap en Astrid en Melanie maken daar gebruik van door hem flink te pesten. Ze krijgen hem zelfs zover dat hij het slipje van één van de meisjes op zijn hoofd moet dragen als pet. Ook pakken ze hem zijn gouden horloge af die hij van Franka heeft gekregen. Na lang rijden komen ze terecht bij een oude en vervallen daglonerhuisje waar de twee meisjes wel vaker slapen als ze het te laat hebben gemaakt.

Wanneer Phinus uit de auto wil stappen schiet zijn rug op slot en hij kan niets meer. Franka en de meisjes proberen hem te helpen, maar het helpt niets. Phinus en Franka gaan het huisje binnen en gaan op bed liggen terwijl de meisjes hulp gaan halen. Wanneer de twee de volgende ochtend nog niet terug zijn begrijpen Franka en Phinus dat de twee helemaal geen hulp zijn gaan halen. Ze hebben zelfs de deur op slot gedaan. Uiteindelijk klimmen ze het huisje uit door een kapot raam. Daarbij verliest Phinus zijn schoen en ook laat hij het gouden horloge per ongeluk liggen. Even later vinden Katja en haar man Phinus en Franka.

In het verhaal komen ook veel flashbacks voor waardoor je meer over Phinus, Franka en Jem te weten komt. De moord op Jem was vreselijk. Hij ging voor de eerste keer echt uit met een meisje: Sanne. Phinus was ontzettend blij voor hem en zei dat als hij haar mee nam naar een discotheek, hij meer indruk op haar zou maken dan als ze naar een café zouden gaan, dus gaf Phinus hem extra geld mee. ’s Nachts kwamen er twee politieagenten aan de deur: Jem is een paar keer in zijn hoofd geschoten. Phinus ging als een gek achter de dader aan. De dader was Marius H. die na een verloren wedstrijd pisnijdig was en in de discotheek met een pistool stond te zwaaien. Jem vroeg aan hem waar hij nou mee bezig was en vervolgens kreeg hij een paar kogels door zijn hoofd heen.

Het wordt een grote hel. Franka is bezig met het verwerken en accepteren dat Jem dood is, terwijl Phinus bezig is met de dader. De dader krijgt een gevangenisstraf van vijf jaar wat voor Phinus onvoldoende is en gaat in hoger beroep. Dan komt er nog een grotere teleurstelling: hij krijgt maar drie jaar. Franka begint steeds minder van Phinus te begrijpen en andersom precies hetzelfde. Het grootste dieptepunt in de relatie is dat Franka na het weekend in Aduard direct naar een vriendin toe is gegaan en daar voorlopig ging slapen. Hij mocht niet weten waar ze sliep en vooral niet achter haar aankomen.

Dan komt Sanne op een dag bij Phinus en vertelt dat ze zwanger is van hem (ze hadden het namelijk met elkaar gedaan na de begrafenis van Jem, omdat zo Sanne dichterbij bij Jem was). Sanne wil het kind weg laten halen alleen Phinus wil dat niet, omdat hij nu eindelijk een kind heeft die zijn genen bezit en wil het samen opvoeden met Franka. Franka en hij wilden namelijk nog een keer een kind adopteren dus zag hij nu de kans. Het gesprek eindigt in een ruzie.

Later gaat Phinus op zoek naar haar. Hij belandt in een café waar hij een meisje gaat ondervragen naar haar. Hij bestelt twee keer twee witte wijn, maar komt erachter dat hij geen geld bij zich heeft en moet pinnen. Uiteindelijk, nadat hij zich niet kon beheersen, omdat een paar jongeren hem zitten te treiteren, verliest hij zijn beheersing en belandt hij op het politiebureau. Nadat hij alles heeft verteld, voelt hij zich opgelucht en gaat in de cel over alles nadenken. Hij verliest zijn schuldgevoel en voelt dat hij klaar is voor waar hij eigenlijk al direct mee moest beginnen na de moord op Jem: het rouwproces.

Genre:
Het boek is een psychologische roman omdat er veel liefde in voor komt en het veel over de gedachten en innerlijkheid van de hoofdpersonen gaat.

Titelverklaring:
Jem wordt zonder genade door een agressieve jongen door zijn hoofd geschoten, maar ook gaan Phinus en Sanne zonder genade met elkaar naar bed.

Motieven:
Schuldgevoel, kinderloosheid, ergernis en spelen.

Hoofdgedachte:
Het verschillend verwerken van de dood van iemand veroorzaakt door relatieproblemen.

Thema:
- liefde
- dood
- moord
- relaties

Hoofdpersonen:
Het verhaal heeft 2 hoofdpersonen:
- Phinus Vermeer
- Franka Vermeer

Phinus Vermeer werd op vroege leeftijd wees en hij werd opgevoed door zijn twee tantes: Leonoor en Irmgard. Hij maakt nieuwe gezelschapspellen en houdt van koken. Hij is getrouwd met Franka en hij beschouwt Jem als zijn zoon. Hij had graag nog meer kinderen willen krijgen met Franka, maar dat kon niet meer na haar ziekte. Hij geeft zich de schuld van de dood van Jem. Phinus is dus een karakter.

Franka Vermeer is de vrouw van Phinus en de moeder van Jem. Haar eerste man en de echte vader van Jem is overleden. Ze werkt als maatschappelijk werkster met jongeren. Na de dood van Jem voelt ze zich erg slecht. Ze slaapt niet en wordt onzeker doordat ze niet met Phinus over de dood van Jem kan praten. Marte is dus ook een karakter.

Het verhaal heeft 4 bijpersonen:
- Jem Vermeer
- Sanne
- Astrid
- Melanie

Jem Vermeer is de zoon van Franka. Zijn echte vader is overleden toen hij nog jong was. Hij beschouwt Phinus als zijn vader en heeft een hele fijne jeugd gehad. Hij is zestien jaar. Hij is wat slungelig en niet erg modern. Hij hield erg van de natuur en was daarom ook vegetariër. Toen hij voor het eerst met een meisje uitging werd hij doodgeschoten.

Sanne was de vriendin van Jem. Ze is ongeveer zestien jaar en heeft rode krullen. Ze was erbij toen Jem werd doodgeschoten. Later raakt ze zwanger van Phinus.

Astrid is één van de meisjes die door Phinus in elkaar wordt geslagen. Ze is erg lang en stevig gebouwd. Ze woont in Groningen en laat zich niet op haar kop zitten. Ze is nogal sluw en ook brutaal.

Melanie is de vriendin van Astrid en het andere meisje dat door Phinus in elkaar geslagen is. Haar uiterlijk verschilt nogal van dat van Astrid: Melanie is klein en tenger gebouwd.

Dit zijn dus alle vier types.

Tijd:
Historische tijd:
Twintigste eeuw

Vertelde tijd:
Ongeveer een jaar

Verteltijd:
256 bladzijdes

Ruimte:
Het verhaal speelt zich voor het grootste gedeelte af in de omgeving van Aduard, (een plaatsje op het platteland van Groningen). Aan het eind van het verhaal en in de flashbacks, speelt het verhaal zich af in het huis van Franka en Phinus.

Perspectief:
Het verhaal wordt verteld door één verteller: Phinus Vermeer. Het heeft dus een personaal perspectief.

Spanning:
De spanning in dit boek wordt opgebouwd door een sfeer te creëren waaraan je voelt dat het niet goed zit. In het begin van het boek merk je gelijk al dat het niet goed gaat tussen Phinus en Franka. Samen met de ingewikkelde opbouw zorgt dit voor veel spanning. Het eind is weer vrij open. Je weet niet hoe het afloopt tussen Phinus en Franka en of Sanne abortus gaat plegen. Je weet alleen dat Phinus eindelijk ‘verlost’ is van zijn zware last.

Stijl:
De schrijfster gebruikt vooral “normaal” Nederlandse woorden met soms een moeilijk woord ertussen. De meeste zinnen zijn wel allemaal even lang.

Voorbeeld 1 op blz. 15: mannen zijn heroïsch bezig de elementen bedwingen.

Voorbeeld 2 op blz. 16: zo groot en toch zo sentimenteel.

Bronvermelding boek:
Naam schrijfster:
Renate Dorrestein

Titel van het werk:
Zonder genade

Jaar:
2001

Plaats van uitgaven:
Amsterdam

Uitgever:
Uitgeverij Contact