Titel: Zonder Genade
Auteur: Renate Dorrestein
Druk: 2
Uitgever: Contact in Amsterdam Story: - Een jongen die naar een discotheek gaat wordt vermoord. Na zijn dood krijgen de ouders ruzie, ze verwerken beide hun verdriet op een verschillende manier Betrokkenheid: - Rationeel: Ik had van verschillende mensen gehoord dat het een goed boek was maar wel moeilijk te begrijpen was. Dus toen ik het boek ging lezen, snapte ik er in het begin niet veel van vanwege alle flashbacks die in het boek voorkomen. Pas toen ik me goed concentreerde begreep ik het boek en vond ik het mooi geschreven. - Emotioneel: Ik leefde erg mee met de hoofdpersonen in het boek. In het begin vooral met Phinus, omdat je eerst alleen de gedachte van Phinus te weten kwam. Ik vond het erg dat hij niet goed duidelijk kon maken wat zijn gevoelens zijn en hoe hij de dood van Jem verwerkte. Later in het boek kom je ook de gedachtes en gevoelens van Franka te weten en dan leef je ook weer met haar mee. Toch heb ik me met geen een van deze mensen goed kunnen identificeren, ook al leefde ik wel met ze mee. - Moreel: Je merkt in het boek dat Phinus en Franka twee tegenpolen van elkaar zijn maar dat ze toch erg veel van elkaar houden. Phinus en Franka zijn constant met elkaar in een strijd gewikkeld, maar je kunt ze niet echt indelen in kwaad en goed. - Esthetisch: Ik vind de manier van schrijven van Renate Dorrestein erg mooi. De terugblikken in het verhaal, de gevoelens van de hoofdpersonen die je te weten komt. In het begin krijg je vooral met de gevoelens van Phinus te maken maar ergens in het midden van het boek krijg je ook met de gevoelens en gedachtes van Franka te maken en dat spreekt mij wel aan, omdat je dan zelf kan kiezen wiens partij je kiest. Spanningsopbouw: - Je wordt door het hele boek heen terug in de tijd gesleept. In het begin weet je alleen dat Phinus & Franka een zoon hebben verloren en je komt er als je het boek leest achter hoe Phinus en Franka dat verlies verwerken en hoe ze daar beide mee omgaan. Je wilt ook graag het boek verder lezen, omdat je op het eind wel wilt weten hoe Jem om het leven is gekomen. En dat staat pas achter in het boek hoe dat is gebeurd.
Verhaalfiguren: - Phinus: Hij is één van de hoofdpersonen uit het boek. Hij is de (stief)vader van Jem en de man van Franka. Hij houdt erg van koken, vooral met zijn zoon Jem maakt hij graag lekkere maaltijden klaar. Vroeger was Phinus een weeskind en hij werd door zijn tantes opgevoed. Hij verwerkt het verdriet van de dood van Jem op een hele andere manier dan Franka. Hij wil dit het liefst allemaal vergeten en door gaan met zijn leven. Hij voelt zich ook erg schuldig over de dood van Jem, omdat hij tegen Jem zei dat hij met zijn vriendin naar de disco moest gaan en niet naar het café, waar Jem eerst heen wou gaan. Phinus kan soms ook gewelddadig zijn. Hij heeft een keer 2 meisjes in elkaar geslagen, omdat hij Franka wou beschermen en één keer had hij zichzelf niet in de hand. Hij moest daarvoor ook naar het politiebureau komen. - Franka: Zij is ook één van de hoofdpersonen uit het boek. Zij is de moeder van Jem en de vrouw van Phinus. Zij 38 jaar oud en een knappe vrouw die graag lacht. Ze houdt erg van puzzelen omdat ze dan even aan niets hoeft te denken. Ze helpt mensen graag, ze werkt dan ook als een begeleidster van probleemjongeren. Haar manier van het verwerken van Jem’s dood doet zij ook weer anders. Zij wil graag vaak herinneringen aan hem ophalen om hem vooral niet te vergeten. - Jem: Hij is ook één van de hoofdpersonen uit het boek. Hij is de zoon van Franka en haar overleden (ex)man. Het draait allemaal om hem, omdat hij was vermoord en zijn ouders het moeilijk hebben met het verwerken daarvan. Jem was vermoord in een discotheek toen hij met zijn vriendin uitging. Toen hij klein was had hij veel interesse in bordspelletjes (omdat zijn vader bij een jumbofabriek werkt) en niet in gameboy’s, dus werd hij daarom veel gepest. Toen hij ouder werd besloot hij om een vegetariër te worden, waardoor zijn relatie met Phinus slechter werd. - Sanne: Zij is de vriendin van Jem. Zij was als laatste bij Jem, voordat hij vermoord werd. Jem & Sanne zouden die avond met elkaar naar bed gaan. Later in het verhaal gaat Phinus met Sanne naar bed omdat ze graag wil weten hoe het voelt en hij staat toch heel dicht bij Jem. Pas als ze er later achter komt dat Phinus niet de echte vader van Jem is vind ze het walgelijk wat ze gedaan heeft. Zij komt ook vaak bij Franka langs en dan praten ze samen over Jem. Ze steunt Franka veel. - Katja en Mark: Zijn collega’s van Phinus. Ze komen elkaar toevallig tegen als ze op vakantie zijn. Ze dineren ’s Avonds met elkaar. - Melanie en Astrid: Phinus slaat hun in elkaar, omdat hij denkt dat ze zijn vrouw iets aan willen doen. Achteraf blijken de meiden onschuldig te zijn. Phinus moet ze meenemen, omdat het al zo laat is en niet meer thuis konden komen. Ik had eigenlijk wel veel (emotionele) spanning met Franka & Phinus. Ook omdat je van beide personen hun gedachtes en gevoelens uitgebreid te weten kwam. Phinus en Franka waren de hele tijd in strijd met elkaar. Franka wil juist vaak herinneringen aan Jem ophalen en Phinus wil dit juist allemaal vergeten en door gaan met zijn eigen leven, ook door zijn schuldgevoelens). Decor: - Het was vaak zo dat ik me goed kon verbeelden hoe alles er uit zag. Het was vaak zo dat ik echt een film in mijn hoofd kon afspelen. Bijvoorbeeld toen Phinus en Franka een weekeindje weggingen. Die avond gingen ze eerst eten met wat collega’s en daarna gingen ze nog een rondje wandelen in het verlaten dorp. Phinus & Franka kregen ruzie, waardoor Franka kwaad vooruit liep. Toen kwamen er 2 meisjes langs en Phinus dacht dat zij Franka iets aan wou doen, dus toen sloeg Phinus de meisjes in elkaar. Alleen maar om Franka te beschermen. Achteraf hadden de meiden geen kwade bedoelingen. Dus moesten Franka & Phinus de meiden meenemen omdat ze zo niet naar huis konden gaan. Ze belanden in een vervallen huisje en gaan daar weer een belevenis aan. Ik kon me bij dat stukje me zo goed inbeelden hoe alles er uit zag en hoe alles gebeurde. Dit vind ik erg belangrijk bij een boek, omdat het boek dan wat persoonlijker wordt. Situaties: - Begin situatie: Midden in de handeling (in medias res) Je komt gelijk in de gedachtes van Phinus. Pas nadat Phinus Franka beschermt als hij denkt dat ze in elkaar geslagen wordt door 2 meiden en overnachten in een vervallen huisje, kom je de gedachtes van Franka te weten. Op het einde van het boek kan Phinus ook net zoals Franka eindelijk beginnen met het verwerken van de dood van Jem. Hij heeft nu door dat hij niet de schuldige is van Jem’s dood en dat hij ook recht heeft om zijn verdriet te verwerken. Hij durft eindelijk de woorden “Jem is dood” uit te spreken. Vertelsituatie: - Het is een ik-verhaal. De vertellende-ik maar ook de belevende-ik. Je hebt 2 ik-personen in het verhaal. Namelijk Franke & Phinus. Ze vertellen allebei hun eigen verhaal met hun eigen gedachtes in de ikvorm. Tijdsopbouw: - Verteltijd is 256 bladzijdes. - De vertelde tijd is ongeveer 2 á 3 dagen maar door de vele terugblikken lijkt alles veel langer te duren. Het verhaal is dus ook niet in een chronologische volgorde, omdat er verschillende verhalen door elkaar heen lopen. De ene keer lees je over nu en de andere keer lees je over nu. Dit maakt het wel spannend alleen vond ik het af en toe wat te langdradig, maar over het algemeen vind ik het een ontzettend goed boek. Thematiek: - De dood van iemand wordt door iedereen op een verschillende manier verwerkt en daardoor krijgen die personen weer problemen in hun relaties. - Schuldgevoel: vooral bij Phinus omdat hij denkt dat het door hem komt dat Jem dood is. Hierdoor kan hij de dood van Jem niet verwerken. - Kinderloosheid: Phinus heeft Jem altijd als zijn eigen zoon gezien ook al is het niet zijn echte zoon. Phinus wou graag nog een kindje hebben samen met Franka maar omdat Franka haar baarmoeder er uit was gehaald kon dat niet meer. Nu Jem dood is kan hij dat heel moeilijk verwerken. - Ontrouw: Phinus is 2x ontrouw aan Franka geweest. Een keer met zijn collega en een keer met Sanne, de vriendin van Jem. - Ergernis: Franka en Phinus ergeren zich aan elkaar. Vooral Franka want zij vindt het vreselijk dat Phinus Jem uit zijn leven probeert te bannen.
Bewerkte secundaire informatie: Wie is Renate Dorrestein en wat is haar missie?: - Renate Dorrestein werd op 25 januari 1954 geboren in Amsterdam. Ze groeide op in een rooms-katholiek gezin. Ze zegt dat ze een redelijk goede jeugd heeft gehad, mede doordat ze veel fantasie heeft. In 1972 haalde ze haar gymnasiumdiploma. Daarna stortte zij zich op haar droom, ze wou schrijfster worden. Het eerste wat ze deed was een stoomcursus tijdschriftjournalistiek bij de uitgeverij: De Spaarnestad. Ze kreeg toen een baan bij het weekblad Panorama. Ze reisde veel en daardoor werd haar schrijfstijl en haar persoonlijkheid sterk gevormd. Na een aantal jaren neemt ze ontslag bij het tijdschrift en begint samen met een vriendin het productiebureau Proburo. Dat bureau verzorgde bijlagen voor tijdschriften. Ze werkte toen van 1977 tot en met 1982 als freelancer bij o.a. Viva en Opzij. Van het tijdschrift Opzij werd ze in 1982 redactrice. Renate schreef ook columns en artikelen in verschillende tijdschriften. Ze had als doel de wereld wakker te schudden. Renate zette zichzelf in voor het feminisme. Ze werd ook nog eens hoofdredactrice van het blad Mensen. Renate wou eigenlijk het liefst boeken schrijven maar het lukte haar maar niet dat haar boeken gepubliceerd werden. In 1983 ontdekte een uitgeverij haar talent. Het eerste boek dat ze publiceerde was: “Buitenstaanders”. Wat een groot succes werd. Daarna kwamen de boeken “Vreemde streken” en ”Noorderzon” uit. In het jaar van 1986 ging ze een jaar naar Amerika toe, ze werd uitgenodigd door University of Michigan. Ze gaf daar les en deed daar wat lezingen. Ze kon goed zien dat de Amerikanen daar niet op voorbereid waren. Renatie wou graag dat vrouwen erkenning kregen. Ze hielp met het oprichten van de Anna Bijns stichting. Deze stichting gaf elk jaar een prijs weg voor de beste vrouwelijke schrijfster. Hiermee wouden ze de vrouwen een steuntje in de rug geven. Renate zegt dat ze nogal aparte boeken heeft. Daar bedoeld ze o.a. “Het hemelse gerecht” en “Een Sterke man”. Renate zegt ook dat zij haar eigen schrijfstijl heeft en zich alleen met Fay Weldon en Beryl Bainbridge verwant voelt, omdat ook hun maatschappelijke kwesties bespreken in hun boeken. De schrijfstijl van Renate is vrij uniek maar haar boeken worden door een groot publiek gewaardeerd. Haar boeken staan lang op bestsellerlijsten en ze komen ook in aanmerking voor verschillende publieksprijzen. Ze krijgt een aantal prijzen voor haar boeken. Renate heeft in haar boeken en in haar columns vaak een boodschap verwerkt. Renate is een groot succes, niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland. Haar boeken zijn al verschenen in het Engels, Duits, Spaans, Japans, Italiaans, Zweeds, Frans, Fins en Deens. Renate’s boek Zonder genade werd genomineerd voor de AKO Literatuur Prijs 2002. Recensies: Zonder genade krijgt mooie kritieken in Nederlandse pers: - Verborgen gebreken uit 1996 was een sterk boek en ik heb tot voor kort gedacht dat de onheilspellende roman Een hart van steen uit 1998 haar meesterwerk was. Maar nu is er Zonder genade, een merkwaardig, humoristisch, ontroerend, soms onbeschaamd schmierend boek dat al haar eerder werk in de schaduw stelt. Dit is Dorrestein op haar best. […] Je moet als schrijver stevig in je schoenen staan om een dergelijke loodzware thematiek aan te kunnen en tot een geloofwaardig verhaal te kunnen maken. Dorrestein heeft er geen problemen mee. Zij is de Nederlandse Iris Murdoch: ze presenteert personages die met elkaar in gesprek gaan, in conflict komen, hun twijfels te lijf gaan en zich tonen in al hun kwetsbare menselijkheid. […] 'Dit is melodrama. Mooi melodrama. Geschreven door een auteur die weet dat je juist aan de rand van de afgrond de prachtigste edelweiss plukt.' Ed van Eeden, Het Parool - 'Nu staat er, althans in de titel van Dorresteins roman, geen woord te veel, want in Zonder genade worden werkelijk alle registers van menselijke emoties opengetrokken. Moord, dood, doodslag, poging tot moord, vechten slaan, ziekte, kanker, onvruchtbaarheid, operaties, schreeuwen, brullen, huilen, in de gevangenis zitten, verdriet, abortus, pijn, wraak en slachtofferschap - zo'n beetje alle rampen waardoor een mens op de vierkante centimeter getroffen kan worden, kom je erin tegen.' Max Pam, HP/De Tijd - 'Om maar met de deur in huis te vallen: Zonder genade, de nieuwe roman van Renate Dorrestein, is meesterlijk. En een echte pageturner. Dus bestaat het risico, zoals bij elk spannend boek, dat nieuwsgierigheid de lezer er te snel doorheen stuwt. Maar dat maakt het alleen dubbel zo goed, want een tweede, rustiger lezing biedt zeker zoveel plezier. Het is een vol, rijk boek. Geraffineerd van opzet: speels, maar met het mes op tafel.' Marijke Hilhorst, Elsevier - 'Dorresteins romans schat ik hoog, vooral Zonder gebreken en nu ook Zonder genade.' Vrij Nederland - 'Net als Thomas Rosenboom verstaat Renate Dorrestein de kunst om naar een catastrofe toe te werken, om haar lezers steeds opnieuw te laten huiveren.' NRC Handelsblad - 'De beste dialoogschrijfster van Nederland.' Boudewijn Büch - 'Dorrestein verpakt haar intrigerende thematiek in een ingenieus gestructureerd, sterk niet-chronologisch verteld verhaal dat fascineert, je adem doet stokken, dat overloopt van motieven als wraak, schuld en schaamte en dat vol zit met subtiele verwijzingen naar die onderliggende thematiek.' Gooi en Eemlander Eindoordeel: - Dit boek werd me aangeraden door een vriendin maar ze zei er al bij dat het een erg moeilijk boek was. Ik dacht, ik probeer het maar gewoon en ik zie wel of ik het moeilijk vind. Ik begon te lezen en merkte al gauw dat ik niet meer kon stoppen met lezen, ik wou graag weten hoe het afliep. Het duurde dan ook niet lang voordat ik het boek uit had gelezen. Af en toe moest ik wel goed nadenken, omdat je vaak pas als je een stuk had gelezen doorhad of het een gedachten, een flashback of het heden was. En daardoor was het soms wel ingewikkeld. Ook vond ik het af en toe wat langdradig worden. Maar over het algemeen vind ik het toch vind ik dit boek een goede aanrader en zeker de moeite waard om te lezen! Samenvatting: - Phinus en Franka zijn in een hel beland, nadat een zoon Jem 6 maanden geleden is vermoord in een discotheek. Phinus en Franka besluiten om even een weekendje weg te gaan. Eventjes er tussen uit. Dan pas zie je hoe hun 2 uit elkaar zijn gegroeid. Ze verwerken hun verdriet beide anders. Franka rouwt veel en dat laat ze ook goed aan de buiten wereld zien. Ze wil juist herinneringen aan Jem blijven ophalen om het niet te vergeten. Phinus daarin tegen wil dat niet. Hij voelt zich schuldig aan de dood van Jem en daarom wil hij ook zo veel mogelijk wraak op de dader. Als ze uit eten gaan, komen ze een oud-collega tegen met haar man. Ze gaan met zijn vieren wat eten. Na het eten besluiten Phinus en Franka nog een wandeling te maken. Dit loopt verkeerd af want ze krijgen ruzie. Franka is boos en loopt alvast vooruit. Ze komt twee meisjes tegen. Phinus denkt dat die meisjes Franka in elkaar geslagen heeft en ramt zelf op die 2 meisjes in. Achteraf was dit helemaal niet nodig. Phinus en Franka brengen de meisjes naar een vervallen oud huisje, omdat ze zich niet zo kunnen vertonen thuis. De 2 meisjes zijn slim en sluiten Phinus en Franka op. Ze gaan zogenaamd hulp halen. Pas de volgende ochtend kunnen Phinus en Franka uit het huisje komen. Ze komen onderweg de oud-collega met haar man weer tegen. Ondertussen zijn er natuurlijk veel terugblikken. Je komt daardoor veel over Franka, Jem en Phinus te weten. Je komt er achter hoe Jem is vermoord. Hij ging die avond uit met zijn vriendinnetje Sanne. Phinus zei toen tegen hem, ga maar niet naar een café, ga maar naar een discotheek, dat maakt meer indruk op je vriendin. Hier heb je wat meer geld en veel plezier. Die avond wordt er bij Phinus en Franka aan de deur gebeld, het zijn 2 agenten. Ze hebben een heftige mededeling: Jem is dood, hij is een stuk of wat keer door zijn hoofd geschoten. Phinus wil wraak op de moordenaar. De moordenaar was kwaad omdat hij een wedstrijd had verloren en daarom stond hij met een pistool te zwaaien. Jem liep er naar toe en vroeg waar hij mee bezig was en toen kreeg hij zomaar een paar kogels door zijn hoofd heen. Phinus is alleen maar bezig met wraak op de dader en Franka is juist bezig met het accepteren en verwerken van Jem’s dood. De dader krijgt maar 5 jaar gevangenisstraf en daar is Phinus het niet mee eens, en gaat daarom in hoger beroep. Hierdoor hoeft de moordenaar maar 3 jaar te zitten. Franka en Phinus groeien nog meer uit elkaar. Na het weekendje weg wordt alles anders, Franka blijft een tijdje bij een vriendin slapen en wil voorlopig geen contact met Phinus. Op een dag komt Sanne aan de deur, en vertelt Phinus dat ze zwanger is! Van Phinus nog wel! Op de avond dat Jem vermoord werd zouden Jem en Sanne met elkaar naar bed gaan maar dat is dus nooit gebeurd. Sanne voelde zich zo close met Jem en wou nog dichterbij hem komen dus had ze sex met Phinus op het graf van Jem! Sanne wil helemaal geen kind, ze is zelf nog een kind. Maar Phinus wil dolgraag een kindje hebben want hij heeft nooit kinderen kunnen krijgen. Jem is namelijk niet zijn zoon, het is het kindje van Franka en haar ex-man. Hij overleed toen Franka zwanger was. Franka & Phinus konden ook geen kinderen krijgen omdat Franka heel ziek werd en daardoor onvruchtbaar werd. Sanne en Phinus krijgen ruzie en Phinus gaat naar haar op zoek. Phinus gaat naar een café en bestelt daar wat drinken en als hij wilt afrekenen komt hij tot de ontdekking dat hij geen losgeld mee heeft en vraagt of hij mag pinnen. Dit is allemaal niet mogelijk en Phinus wordt zo kwaad op een paar jongens dat hij ze in elkaar slaat. Hij moet naar het politiebureau. Hij moet daar zijn hele verhaal vertellen en daardoor beseft hij dat hij eindelijk kan beginnen met het rouwen om Jem. Het accepteren dat Jem dood is.