Jan Wolkers
Zomerhitte Samenvatting De ik-verteller is een fotograaf die twintig jaar geleden voor het eerst op het eiland was om een fotoreportage te maken van konijnen die leden aan myxomatose. Daarna komt hij er regelmatig terug en huurt hij een zomerwoning van een eilandbewoner. Wanneer hij met zijn camera op pad is, ziet hij op het naaktstrand een mooie, jonge vrouw. Hij raakt geobsedeerd door d'r haargroei. Daar waar ze zoals de meeste vrouwen anno 2005 geschoren schaamhaar heeft, ziet hij wel dotten haar onder haar oksels. Dat is voor een moderne vrouw ook wel bijzonder. Hij gaat naast haar liggen, hij moet zich van haar uitkleden, omdat hij op het naaktstrand ligt. Ze komen met elkaar in gesprek. Ze werkt in de zomer enkele maanden in een disco op het eiland om haar studie geschiedenis te kunnen betalen. Ze heet Kathleen. Ze beloven elkaar weer te zien. Die avond gaat de fotograaf naar de disco waar Kathleen werkt. Het zit er vol met boerenpummels die te veel zuipen en hij kan er zo ruzie mee krijgen. Gelukkig is Kathleen een aantal van die pummels verbaal gemakkelijk de baas. Hij wacht op haar, maar als de disco sluit, stapt ze in een auto bij een oudere man. Hij is eigenlijk een beetje jaloers, omdat hij wel wat voor haar voelt. Hij ontmoet dan Federici, een oudere man die jarenlang met een rich old lady door Europa heeft getoerd en veel museum aan de binnenkant heeft gezien. Ook deze oudere man heeft een oogje op Kathleen. Ook de volgende dag ziet de ikverteller deze Federici weer die opnieuw wat meer van zijn avonturen vertelt. Nadat hij weer wat foto's genomen heeft, gaat de fotograaf naar het naaktstrand en ja hoor, daar verschijnt Kathleen weer. Ze vertelt hem dat verder op het strand kwallen liggen die eigenlijk gefotografeerd moeten worden. Maar het is een smoes om met hem mee naar zijn kamer te gaan. Daar vertelt ze van de oude man: ze wordt door hem betaald als ze zich voor zijn aangezicht bevredigt. De fotograaf vraagt of ze dat ook voor hem wil doen en ze wil dat wel doen. En heeft het ook gedaan. Wanneer hij de volgende dag op een terrasje zit, komt de oudere man bij wie Kathleen na de disco in de auto stapte, daar ook zitten, even later gevolgd door een jonge man die er een beetje crimineel uitziet. Ze vinden het niet leuk als hij een foto van hen maakt. Later ontmoet hij een vogelwachter van het eiland die hem vertelt dat hij een nest met velduilen weet te zitten, waarvan de fotograaf een foto kan maken. Ze gaan er naar toe, maar omdat velduilen gevaarlijk zijn als ze broeds zijn, gebeurt er iets ergs. De velduil pikt een oog uit bij de vogelwachter. Het is een dramatische gebeurtenis. De fotograaf zorgt ervoor dat er een ambulance komt. Hij heeft er ook een foto van genomen. Het speelt erg door zijn hoofd en hij wil het allemaal van zich af vertellen aan Kathleen, maar ze is niet in de disco. Wel ontmoet hij opnieuw Federici. Ze hebben het over Kathleen en speculeren over haar afwezigheid, ze drinken een slobberwijntje en Federici maakt voortdurend aantekeningen. Hij noemt het waarnemingen. Ze drinken zoveel dat de fotograaf eigenlijk niet meer kan rijden, maar hij doet het toch. Onderweg vindt hij zichzelf een gevaar op de weg en hij zet zijn auto langs de kant. De politie die langs komt, kan hem zo niet veel maken. De volgende dag gaat hij weer naar het strand en ziet een vreemd tafereel. Kathleen en de jongeman zijn op het strand. De man gaat surfen en brengt een zware rugzak afkomstig van een zeilboot aan wal. Waarschijnlijk gaat het om een drugssmokkel. Als de politie aankomt, houdt Kathleen die aan de praat en de jonge man verstopt de rugzak in de duinen. De fotograaf heeft die rugzak snel gevonden en verstopt hem nog beter. Dan gaat hij weer terug naar huis. Hier zit Federici op hem te wachten: hij vertelt wat hij gezien heeft op het strand. Federici vindt het niet handig en zegt dat hij maar beter de politie had kunnen waarschuwen. De ikfiguur zegt dan dat hij in dat geval ook Kathleen verraden zou hebben. Federici die al gezien heeft dat de jonge man een pistool droeg, zegt dat hij een pistool bezit uit de tijd dat hij met de oude dame door Europa toerde. De fotograaf mag die voorlopig wel hebben. Die denkt dat hij het niet nodig heeft. Hij gaat daarna wat bloemen van dichtbij fotograferen en als hij omhoog kijkt, kijkt hij in het pistool van de jonge crimineel die hem dwingt de rugzak met drugs weer op te sporen. Ze gaan het duingebied in, waar de fotograaf zich wat zekerder voelt, omdat hij er al jaren foto's maakt. In een moerassig gebied laat hij een zware wilgentak naar achteren schieten, die precies op de keel van de jonge crimineel terechtkomt. Die is meteen dood. Hij ziet dat hij een hartoperatie heeft ondergaan en bindt de zware rugzak aan hem vast. Hij laat hem met rugzak en al onder water verdwijnen. Thuisgekomen ziet hij dat Federici op hem wacht. Hij vertelt weer van de jongeman, maar eindigt ermee dat die in een sportwagen is gestapt en verdwenen is. Federici twijfelt eraan of hij hem moet geloven. Die avond verschijnt Kathleen in zijn woning: ook zij komt namens haar baas (de oude man) verhaal halen. De ikfiguur vertelt opnieuw het verhaal. In ruil daarvoor krijgt hij een adembenemende portie seks. Het pistool dat hij van de bodyguard van de ouwe man heeft meegenomen is de volgende morgen verdwenen, net als Kathleen. Wordt hij toch door haar bedrogen? De ikfiguur gaat naar het hotel waar Federici verblijft en vertelt hem nu de ware toedracht van de dood van de jonge man. Federici schrikt wel. Daarna gaat de fotograaf naar de woning van Kathleen en die vertelt het verhaal dat de oude man zelfmoord gepleegd heeft. Ze heeft er geen wroeging over en opnieuw beleven ze een seksueel pleziertje met elkaar. De fotograaf vindt dat ze samen weg moeten gaan van het eiland. Hij nodigt haar uit bij hem te komen wonen. Ze stemt erin toe, maar moet nog wat voorbereidingen treffen. De huiseigenaar die hem het huis verhuurt, is niet zo blij dat hij een week eerder vertrekt en hij moet dan ook het volle pond betalen. Daarna wordt het nog noodweer in de broeiende zomerhitte die er steeds geheerst heeft en in dat noodweer komt Federici hem nog een keer bezoeken. Ze praten nog wat over de zelfmoord van de oude drugsbaas. Wanneer de ikverteller aangeeft dat hij met Kathleen verder wil, twijfelt Federici aan de goede bedoelingen van haar. Toch heeft hij ongelijk, want wanneer hij Kathleen gaat ophalen, is ze er inderdaad klaar voor om met hem af te reizen. Op de boot naar het vasteland ontdoet ze zich van het pistool. Dat is alvast een geheim minder. Ze zegt tegen de fotograaf, dat hij ook nog een geheim voor haar heeft. Dat zal hij later ooit wel eens vertellen. Tijd De tijdsaspecten: de gebeurtenissen spelen zich in de zomer. Het is een hete zomer. Aangezien er wordt gesproken over betalingen op het terras in euro's, moet het verhaal zich afspelen na 1 januari 2002. Het is niet onaannemelijk dat de hete zomer van 2003 model heeft gestaan. Kathleen vertelt dat ze in 1978 is geboren. Dat zou betekenen dat ze in het verhaal op dat moment 25 jaar zou zijn, wat heel aannemelijk is. De vertelde tijd is verder enkele dagen tijdens een hete zomer, de verteltijd is 92 bladzijden en het verhaal kan in anderhalf uur tijd gemakkelijk gelezen worden.
Ruimte Plaats van handeling is het naaktstrand op een Waddeneiland. Wolkers die zelf op Texel woont, is goed thuis op de Waddeneilanden. Het valt echter niet duidelijk uit de tekst op te maken op welk Waddeneiland het is, maar er mogen wel auto;'s rijden op het eiland. Daarmee valt Vlieland af, omdat hier geen auto's mogen rijden. Het enige officiële naaktstrand op de Waddeneilanden is gelegen op Texel. Op andere eilanden zijn wel plaatsen waar naturisten verblijven, maar dat zijn onofficiële ontmoetingsplaatsen. Dat wil daarmee overigens nog niet zeggen dat het verhaal op Texel speelt vanwege de vrijheid die een auteur zich kan permitteren om informatie te verzamelen. Perspectief De roman wordt verteld door een fotograaf. Hij wordt in beslag genomen door een geheimzinnig drietal. De fotograaf vertelt in de ikvorm. Het is niet raar dat Wolkers een fotograaf kiest. Zelf is hij beeldhouwer. Beide kunstenaars zijn uitermate geschikt om dingen waar te nemen, professioneel te kijken. Motieven De liefde wordt hierin ondersteund door onomwonden seksuele passages: hier voornamelijk tussen de fotograaf en Kathleen. Vandaar dat seksualiteit een belangrijk motief ook in Zomerhitte is. Het exhibitionisme van Kathleen is ook al zo'n seksueel getint motief: ze bevredigt zich terwijl andere mannen toekijken en laat zich ook bewonderen op het naaktstrand. Andere motieven zijn de dood en zelfmoord: de misdadigers leggen het loodje, zodat ook het motief dat “misdaad niet loont” zijn plaats krijgt. Een volgend motief is de liefde voor de kunst: dit keer wordt deze rol van kunstminnaar gespeeld door de oudere man Federici, die als chauffeur met een rijke, oude dame door Europa heeft getoerd en haar daarbij tijdens de bezoeken aan musea heeft vergezeld. Op die manier is hij een kunstminnaar geworden. Titelverklaring “Zomerhitte” De gebeurtenissen spelen zich tijdens een broeierige, hete zomer: het ideale klimaat om op het naaktstrand te liggen en verliefd te worden op een mooie, jonge vrouw als Kathleen. Er gebeuren ook nogal wat hete dingen in een kort tijdsbestek: heftige vrijpartijen, een drugsdeal en twee doden, die er het gevolg van zijn. Als bijkomstige verhaalelement verliest een vogelwachter zijn oog aan een velduil. Het is met recht een hete zomer. Opbouw van de roman Boven het verhaal staat de titel Zomerhitte afgedrukt. Daarna wordt het verhaal achter elkaar doorverteld zonder een onderverdeling in hoofdstukken. Een aantal gebeurtenissen wordt van elkaar gescheiden door een witregel met de functie van een black out in een film. Het verhaal wordt chronologisch verteld: er zijn geen flash backs. Er worden geen grote sprongen in de tijd gemaakt.
Mening Het was makkelijk doorleesbaar. Het was op zich wel een leuk verhaal alleen een beetje ongeloofwaardig. Voorbeelden: een doorgewinterde drugscrimineel zal zich toch niet zo gemakkelijk laten verschalken door een beroepsfotograaf. Ook de motivatie van Kathleen om zich als geschiedenisstudente in de drugshandel te begeven is erg ongeloofwaardig. De oppervlakkigheid waarmee ze in ruil voor geld zich ook seksueel laat gebruiken door oudere mannen, vind ik ook al niet erg geloofwaardig overkomen. Wolkers ging wel heel erg ver met zijn aparte fantasieën, het ging me eerst irriteren maar na een tijdje zag ik de humor er wel van in.