Titel van het boek; Zolang er leven is
Naam van de Auteur; Renate Dorrestein
2e druk
Jaar van verschijning; 2004
Plaats van uitgave; Uitgeverij Contact; Amsterdam Motivatie van mijn boekkeuze; Aangezien we over dit boek een discussie moesten houden, heb ik samen met Charlotte een boek uitgekozen. We moesten natuurlijk een boek kiezen wat ons allebei aansprak, maar dit was niet moeilijk, omdat we ongeveer dezelfde smaak hebben. Het boek sprak ons aan door de boeiende beschrijving op de achterkant en doordat het ook nog eens 3 punten was hebben we besloten Zolang er leven is te gaan lezen. Korte weergave van de inhoud; Zolang er leven is gaat over drie vriendinnen, Beatrijs, Veronica en Gwen, die elk jaar met z’n drieën vakantie vieren op de grote boerderij van Gwen. Samen met hun man en kinderen hebben ze een week van rust en plezier. Maar deze zomer is alles opeens anders. Veronica, getrouwd met Laurens en moeder van twee zoontjes, is overleden en Beatrijs neemt dit jaar haar nieuwe vriend Leander en zijn 13 jarige dochter Yaja mee. Al vanaf het begin van de week kunnen de Laurens en de helderziende Leander elkaar niet uitstaan en zijn dochter Yara bestookt de meisjes van Gwen en de zoontjes van Laurens met rare ideeën. Wanneer ze met z’n allen gaan picknicken lijkt de sfeer er beter op te worden, totdat aan het einde van de middag blijkt dat de 2 maanden oude Babette van Gwen en Timo spoorloos is verdwenen. De politie wordt ingeschakeld en iedereen gaat op zoek, maar Babette blijft weg. De twee maanden daarna nemen de onderlinge verhoudingen tussen de vrienden erg af. Laurens is nog steeds van streek door zijn overleden vrouw en kan de opvoeding van zijn kinderen maar moeilijk aan. Gwen is kapot door haar verdwenen baby en doet niks dan huilen en in bed liggen. Ook de financiële zaken van de boerderij zijn achteruit gegaan en Timo weet niet meer wat hij moet doen om de zaak op de rails te houden. En tussen Beatrijs en Leander loopt het ook niet lekker. Totdat op een dag Leander een ingeving krijgt over Babette. Babette wordt terug gevonden op precies dezelfde plek als waar ze verdween. Ze mankeert niks, ze straalt en is kerngezond. Langzaam komen de contacten weer tot stand. Laurens kan Veronica langzaam loslaten en zijn zoontjes op gaan voeden. Beatrijs verlaat Leander, hij is niet te vertrouwen en gunt haar geen vrijheid. Timo en Gwen, dolgelukkig met hun gezonde baby, weten hun boerderij weer op het positieve pad te krijgen en de toekomst ziet er zonniger uit dan ooit.
Persoonlijke reactie;
Ik vond het een heel mooi, maar ook interessant boek. Doordat het verhaal werd verteld vanuit alle meespelende personages, kreeg je het verhaal steeds vanaf een andere kant te zien. Ook werd het verhaal op een mysterieuze wijze verteld. Je kreeg gedurende het verhaal steeds kleine aanwijzingen voor bepaalde gebeurtenissen, maar pas tegen het einde kwam je pas precies te weten hoe het in elkaar zat.
Deze twee manieren van vertellen vind ik heel leuk. Je moet het hele verhaal lezen om te weten hoe het in elkaar zit, en het zorgt er ook voor dat je het moet lezen, je wil perse weten hoe het nou precies zit. Het verhaal zelf vond ik ook heel mooi, er gebeuren zoveel dingen met zoveel emoties. Ik vond het echt een leuk boek.
1.TIJD
De gebeurtenissen gebeurden niet chronologisch. Er waren telkens terugblikken naar het verleden. Er werden constant flarden uit het verleden verteld en je had het hele boek nodig om er een verhaal van te maken. De belangrijkste flashbacks vond ik die van Laurens naar de dood van zijn vrouw Veronica. Je wist eerst helemaal niet waaraan ze was overleden, maar langzamerhand kreeg je daar een beeld van en wat eraan vooraf was gegaan. Ook de flashbacks naar het verleden van de relaties tussen de hoofdpersonen waren belangrijk om te merken waarom sommigen een bepaald beeld over elkaar hadden.
Het verhaal opzich wordt wel continue verteld, het begint in de zomer en eindigt in de winter, het verhaal is ook verdeeld in drie delen die elkaar opvolgen.
De vertelde tijd is ongeveer driekwart jaar. Het verhaal is namelijk verdeeld in 3 delen; Zomer, herfst en winter. De verteltijd is 320 bladzijdes of ongeveer 4uur.
Het verschil valt dus in principe wel mee, omdat het verhaal in een stuk door wordt verteld en er worden geen maanden of jaren overgeslagen.
Het verhaal speelt zich af in deze tijd, dit kun je aan verschillende passages merken;
‘Ze zag Yaja over het veld lopen in haar zwarte kleding en haar zwart opgemaakte ogen. Dat heette gothic, had ze pas geleden gehoord.’
‘Wat waren die meisjes toch irritant. Echte dozen. Je kon ook wijven zeggen of sletten had hij op school geleerd.’
Het woord gothic is uit deze tijd en bestaat nog niet zo heel erg lang. Ook de woorden die Niels gebruikt om de meisjes te noemen zijn niet lang geleden ontstaan.
Verder was in het verhaal ook te lezen dat de euro werd gebruikt om mee te betalen en Yaja keek naar de tv-serie Costa! Deze serie is pas een paar jaar oud.
2. PERSONAGES
Gwen & Timo
Ze zijn al jaren gelukkig getrouwd en hebben samen een grote boerderij in het Oosten van het land. Ze hebben 5 dochters, waarvan 2 tweelingen. Timo is een rustige man die zich nooit ergens druk om maakt en hard werkt om de boerderij in orde te houden. Ze houden ook bijen waar hij veel mee bezig is. Gwen is een zorgzame vrouw die altijd voor iedereen klaarstaat en nooit moppert als er iets fout gaat. Gwen is al vanaf de basisschool beste vriendinnen met Veronica en Beatrijs. Hoe Timo het verhaal beleeft zie je niet, maar je kijkt wel regelmatig door Gwen’s ogen hoe het zich afspeelt. Laurens
Hij rustige man, die altijd genoot van het leven totdat zijn vrouw Veronica overleed. Sindsdien weet hij niet meer zo goed hoe hij het allemaal aan moet pakken, vooral de opvoeding van zijn twee zoontjes Niels en Toby. Vanuit zijn ogen zie je een groot deel van het verhaal zich afspelen. Beatrijs & Leander
Ook via Beatrijs krijg je een groot deel van het verhaal mee. Zij is een indrukwekkende vrouw die erg veel om haar uiterlijk geeft. Zelfs op de boerderij loopt ze op hoge hakken rond. Ze geeft veel om de kinderen van haar vrienden en betreurt het dat ze zelf geen kinderen heeft, maar na 3 miskramen heeft ze de hoop opgegeven. Leander is een helderziende die erg veel waarde hecht aan zijn gave. Over hem kom je verder vrij weinig te weten, behalve dan dat hij een 13jarige, onuitstaanbare dochter heeft en dat hij ook niet erg geliefd is bij de vrienden van Beatrijs. Ook gaat het na een tijdje niet goed tussen hen. Leander is erg bazig en maar matig geïnteresseerd in Beatrijs en daar heeft ze na een tijdje schoon genoeg van. Niels
Het zoontje van Laurens. Ook door deze kinderogen maak je het verhaal mee. Hij heeft een hele andere kijk op alle gebeurtenissen dan de volwassenen. Hij is verliefd op z’n lerares en erg zorgzaam voor zijn kleine broertje Toby. Hij vindt z’n vader maar een slapjanus, die niet weet hoe hij met hem om moet gaan. Relatie tussen Leander en Laurens
Deze is eerst erg vijandig. Laurens vertrouwt Leander niet en vind hem maar raar. Totdat hij bezeten raakt door zijn dode vrouw en hij wil dat Leander hem in contact brengt met Veronica. Leander weigert dit omdat je de doden met rust moet laten volgens hem, maar Laurens blijft hem maar achtervolgen om erom te vragen, totdat hij beseft dat het goed is zo en hij Veronica moet laten gaan.
Relatie tussen Beatrijs en Gwen
Deze is erg goed, ze zijn al heel lang beste vriendinnen, maar de dood van Veronica heeft hen wel uit elkaar gedreven. Maar aan het einde van het verhaal komt het weer helemaal goed. Relatie tussen Laurens en Beatrijs
Tussen hen is altijd al vaag iets geweest. Maar je komt er niet duidelijk achter wat precies. Er worden telkens flashbacks gegeven naar een verleden waarin ze op een speciale manier met elkaar omgingen, maar hoe precies, dat blijft een verrassing. Er is geen duidelijk hoofdpersoon, dus het is moeilijk te zeggen of die hun doel heeft bereikt. Laurens worstelde al die tijd met de dood van zijn vrouw en nu kon hij haar eindelijk loslaten, dus die heeft zijn doel wel bereikt. Gwen en Timo hebben de financiële zaken van hun boerderij weer in orde en hun dochtertje weer terug, dus die hebben ook hun doel redelijk bereikt. Maar Beatrijs was eerst heel gelukkig met Leander en nu is ze hem kwijt, daar is ze wel heel blij mee, maar het is geen duidelijk doel. Maar aan het einde is iedereen wel tevreden en gelukkig, terwijl er eerst alleen maar ruzies waren en gedoe, dus je zou kunnen zeggen dat iedereen er wel op vooruit gegaan is en dat dit ook een bepaalde manier van je doel bereiken is. Ik vind alle personages karakters. Hun gevoelens zijn heel realistisch en echt en ook wat ze meemaken zou zo kunnen gebeuren. Het is niet zo dat een paar totaal verschillende typen mensen bij elkaar geplaatst is waardoor alles fout loopt zoals in standaard verhaaltjes gebeurd. Iedereen worstelt met zijn eigen problemen en iedereen heeft met iedereen een andere band. Ik kan me eigenlijk met geen van de personages identificeren. Dit komt waarschijnlijk omdat de personages allemaal volwassen zijn of kinderen en ik in een andere leeftijdscategorie val. Maar ook hoe ze denken over bepaalde zaken zijn voor mij niet echt herkenbaar. 3. OPBOUW Het verhaal is verdeelt in drie delen; Zomer, Herfst en Winter. Deze delen zijn duidelijk aangegeven, maar wanneer je aan een nieuw deel begint is het niet zo dat er opeens een hele lange tijd wordt overgeslagen. Het is wel zo dat in het ene deel andere onderwerpen centraler staan dan in het andere deel. De drie delen zijn onderling ook nog verdeeld in verschillende hoofdstukken die aangeven dat er een nieuwe gebeurtenis gaat plaatsvinden of waar aandacht aan gegeven gaat worden. Het verhaal begint met de jaarlijkse gezamenlijke week vakantie op de boerderij van Gwen en Timo. Hier gebeuren een aantal dingen en komen een aantal al in het verleden gebeurde onderwerpen naar boven waar de rest van het verhaal op doorgaat. Verder heeft het verhaal een open einde. Beatrijs heeft net Leander aan de kant gezet en Laurens rijdt gelukkig naar huis met zijn zoontjes achterin de auto. Dit klinkt allemaal heel gelukkig, maar toch weet je nu het boek klaar is nog steeds niet volledig wat er nou allemaal precies gebeurd is en hoe het nou verder zal gaan. 4. VERTELSITUATIE Het verhaal heeft een hij/zij vertelsituatie. Maar dan niet vanuit 1 persoon, maar vanuit bijna alle hoofdpersonen. Het is ook goed dat het een hij/zij vertelsituatie is anders zou je telkens niet begrijpen wie er nou aan het vertellen is. Deze vertelsituatie is zeer betrouwbaar omdat je de mening van zo’n 4 á 5 verschillende personen krijgt en weet hoe zij er tegenaan kijken. Hierdoor wordt jou mening niet door maar 1 persoon beïnvloed, maar is je mening gebaseerd op veel meer situaties. Ik vind het ook heel fijn om het verhaal te lezen vanuit verschillende personen, want zo krijg je ook een beter beeld over de andere personen en weet je van elk personage meer dan wanneer slechts 1 persoon het vertelt. 5. THEMATIEK Het thema wat volgens mij centraal staat in dit boek is onzekerheid. Eerst hadden ze allemaal een stabiel en zeker leven, maar nu is dat opeens verstoord en niet meer stabiel. Laurens had eerst een relatie met Veronica, was gelukkig met haar een hun zoontjes, totdat ze opeens overleed en zijn hele leven op z’n kop stond. Hij wist niet meer wat hij moest doen en hoe. Ook Beatrijs had een stabiel leven met haar man Frank, maar heeft dit ingeruild voor een onzekere relatie met Leander. Leander die nooit duidelijk is en geen echte baan heeft. Ook Gwen en Timo hadden altijd een zeker leven met hun kinderen en de boerderij. Maar nu verdwijnt opeens de jongste en de boerderij gaat failliet. Alle personen moeten opeens een heel ander leven gaan leiden, wat ze eigenlijk niet willen. Motieven; - Verdwijning van een dierbaar persoon; Plotseling verdwijnt de baby van Timo en Gwen, ze hebben geen idee waar ze is en hoe het met haar gaat. Of ze nog leeft of niet. Ze leven in grote onzekerheid, ze kunnen het geen plaats geven. In het boek wordt ook gezegd; je kunt beter zeker weten dat iemand dood is, dan in onzekerheid leven. - Overlijden van een dierbaar persoon; Veronica is plotseling overleden en daardoor heeft de jaarlijkse vakantie een hele andere betekenis gekregen. Vooral voor Laurens en zijn kinderen is alles anders. - Spiritualiteit; Leander is helderziend en kan zien wat andere mensen doen en denken. Dit vinden de meeste mensen maar een beetje vreemd en zelf zegt hij ook altijd dat hij het er zogenaamd heel erg moeilijk mee heeft. - Kinderen; Zowel Gwen als Veronica hebben kinderen en Beatrijs wil ze ook heel erg graag, maar na 3 miskramen heeft ze de hoop opgegeven dat ze die zal krijgen, maar ze vindt het soms best moeilijk de andere kinderen te zien. - Vriendschap; Veronica, Beatrijs en Gwen waren altijd beste vriendinnen en ook Timo en Laurens konden het altijd goed met elkaar vinden. Maar door de dood van Veronica en de bijkomst van Leander is alles verandert en lijkt iedereen uit elkaar gegroeid. Het hele verhaal lang proberen ze die relaties weer terug te krijgen, wat uiteindelijk ook lukt.
Titel;
De titel van het boek is; Zolang er leven is. In het boek zelf wordt verwezen naar de uitdrukking; Zolang er leven is, is er hoop. Deze titel past goed bij het boek. Ten eerste natuurlijk doordat Babette is verdwenen, en zolang zij leeft hebben ze hoop dat ze terug komt. Verder staat de titel ook voor die onzekerheid in het verhaal. Alles gaat fout, maar zolang je hoop hebt dat het goed komt kun je verder leven en gelukkig doorgaan met je leven.
Motto;
Voorin het boek staat; En de hoop is een krijtwit kind, dat lacht tegen de rover, die het slacht. Dit vind ik een erg indrukwekkend gedichtje. Het gaat natuurlijk over Babette die verdwijnt, maar over hoe onnozel mensen kunnen zijn en hoe goed van vertrouwen sommige mensen zijn.
6. RUIMTE
Het verhaal speelt zich voornamelijk op de boerderij van Gwen en Timo af. Deze is vrij groot, want tijdens de vakantie week komen er zo’n 10 mensen slapen. Ook staat er verder op het terrein nog een huisje wat ze verhuren aan toeristen. Verder is de lap grond eromheen ook vrij groot met veel bos, want daar spelen de kinderen altijd in. Aan de zijkant van het terrein bevindt ze de imkerij van Timo. Hier houdt hij bijen waar honing en kaarsen van gemaakt worden. Deze worden dan weer verkocht in het winkeltje aan de voorkant waar de zus van Timo woont.
De boerderij bevindt zich ergens in het Oosten van het land, vlakbij het Pieterpad. In de buurt van deze boerderij verdwijnt ook Babette.
Verder speelt zich een klein gedeelte van het verhaal zich ook af bij Laurens thuis, bij Niels op school, bij Beatrijs en Leander thuis en in het verpleegtehuis waar Beatrijs een tijdje verblijft.
Ik denk niet dat deze ruimte een speciale functie heeft, het is meer een symbool voor de traditionele vakantieweek en aangezien Gwen en Timo nooit weg kunnen vanwege de imkerij speelt bijna alles zich daar af.
7. TAALGEBRUIK
Het verhaal is in vrij moderne taal geschreven. Het taalgebruik is goed te begrijpen en er worden geen moeilijke woorden gebruikt. Er worden juiste moderne woorden als ‘gothic’ gebruikt.
Verder worden de emoties van de hoofdpersonen erg duidelijk en uitgebreid beschreven. Je weet precies wat iemand denkt en die zich voelt over een bepaalde situatie. Ook kom je doordat je vanuit veel personen het verhaal bekijkt goed hoe de onderlinge verhoudingen tussen personen zijn. Er zijn namelijk niet veel dialogen in het verhaal, dus je moet op een andere manier achter de relaties en de kijk op gebeurtenissen komen en dat is op deze manier heel duidelijk gedaan vind ik.
- Aanduidingen in de tekst; zie bijlage.
8. LITERAIRE KRITIEK
- Recensie Trouw - alles wankelt na Veronica's dood (onderaan)
titelbeschrijving;
”Alles wankelt na Veronique’s dood’. Veronica is fout geschreven, maar verder is de titel wel begrijpelijk voor een recensie. Het boek draait om onzekerheid en na Veronica’s dood is die er. Nadat Veronica is overleden is alles verandert in het leven van de 3 vriendinnen, maar ook in het leven van hun mannen en kinderen. De vakantieweek is niet meer hetzelfde en daarna lijkt alles alleen nog maar fout te gaan.
samenvatting;
De recensent begint met vertellen dat ‘Zolang er leven is’ een hele andere roman is dan we van Renate Dorrestein gewend zijn. Ze vertelt vanuit 4 perspectieven en haalt niet het allerergste uit de mens naar boven zoals ze normaal wel doet.
Vervolgens gaat praten over de inhoud van de Roman. Hij stelt Veronica als hoofdpersoon, en het boek is geschreven vanuit de mensen die de gevolgen van haar dood ondergaan. Iedereen klampt zich vast aan Leander, de helderziende. Verder wordt er ook nog gesproken over het feit dat je niet te weten komt wat er met Babette is gebeurd omdat Renate Dorrestein alleen de gevolgen beschrijft en niet de gebeurtenissen.
mijn mening;
Ik vind het een goede recensie. Er wordt precies besproken wat ik ook dacht over het verhaal, dat onzekerheid centraal staat en dat je nooit precies alles te weten komt. Ik vind de manier waarop hij vertelt erg overtuigend en als ik het boek niet gelezen had zou ik het na deze recensie best graag willen gaan lezen. Ook vind ik het goed dat hij het boek vergelijkt met andere boeken van haar, zodat je ziet dat dit een heel andere verhaal is dan ze normaal schrijft.
Recensie;
Trouw, 13 november 2004
Alles wankelt na Veronique's dood
Jann Ruyters
Dat er iets veranderd is in de dertiende roman van Renate Dorrestein merk je al aan de titel. 'Zolang er leven is', een merkwaardig berustende titel, voor déze schrijfster. Ze schreef romans met titels als 'Het duister dat ons scheidt', 'Een hart van steen' en 'Zonder genade'. Ze schreef naar eigen zeggen het liefst over 'de mens op zijn ergst' en 'vergelding en nog eens vergelding'. Haar romans handelen over zaken die vragen om afgrijzen: een moeder die haar kinderen doodt, twee minnaars die zich ontdoen van een rivaal, een zoon die zomaar wordt doodgeschoten in de disco. Het zijn romans die in duistere familiegeheimen en verborgen verledens aanschurken tegen de Angelsaksische traditie van de gothic novel waar geesten en spoken uit een donker verleden rondwaren in geheimzinnige gebouwen. Maar met 'Zolang er leven is' is er iets veranderd. Dorresteins boeken spelen zich af op duistere locaties. De drogisterij in 'Ontaarde Moeders' is zo'n unheimisch oord, maar ook de afgelegen villa in 'Een hart van steen' en de pastorie in 'Het duister dat ons scheidt'. Het zijn plekken die toevluchtsoord en gevangenis tegelijk zijn. Plekken waar het idyllische modelgezin langzaam maar zeker desintegreert door incest, depressie, overspel, jaloezie, verwaarlozing, mishandeling. En omdat het zich afspeelt in deze in zichzelf besloten werelden, is er geen ontkomen aan. Voor de lezer trouwens ook niet, omdat Dorrestein de zaak trefzeker richting dramatische ontknoping voortstuwt. Verontrusten én amuseren wil ze, zo beweerde ze in 2000 in haar schrijvershandboek 'Het geheim van de schrijver'. Om die laatste reden hecht ze aan een strakke compositie. Opbouwen en direct weer afbreken, liever geen gedraal in het midden, stelde ze in hetzelfde boek. Een goede Dorrestein tilt je op en neemt je mee. Ze schrijft in een met de donkere inhoud contrasterende geestige, voortvarende, soms archaïsch aandoende Cissy van Marxveldt-stijl, die trouwens ook weer zo zijn nadelen heeft. Veel tijd om ergens bij stil te staan krijg je niet. Eenmaal bij de verklarende ontknoping aanbeland, valt er weinig meer te piekeren over duisternis en geheimen; dat werk heeft de schrijfster zelf al voor je verzet. En dan nu 'Zolang er leven is'. Het is een tekst die wil oproepen, liever dan verklaren, zo blijkt. Zo kent het verhaal vier vertelperspectieven, die alle vier níet het perspectief van de hoofdpersoon zijn. Die hoofdpersoon, Veronique, is dood, op 36-jarige leeftijd plotseling gestorven. We blijven met de vier vertellers om haar afwezigheid heen cirkelen. De roman handelt over de eerste drie seizoenen na haar overlijden: Zomer, Herfst, Winter. We volgen de gedachten van de achtergebleven weduwnaar Laurens, van Niels (hun zevenjarige zoon), en van Gwen en Bea, haar twee hartsvriendinnen. Als het boek begint, is het hele stel bijeen voor de jaarlijkse vakantie in het huis van Gwen. In 'Bij de sluis', een oude boerderij waar Gwen en haar echtgenoot bijenhouden en kaarsenmaken. Het is de eerste vakantie na Veronique's dood en niets is hetzelfde. Niet alleen voor de weduwnaar, die nog door rouw is verlamd, ook voor de twee achtergebleven vriendinnen. Vriendin Bea, carrièrevrouw, heeft zojuist haar partner van jaren aan de kant gezet voor een nieuwe, door de anderen gewantrouwde minnaar: Leander, een ziener, die over morfologische velden spreekt en predikt over reïncarnatie. Vriendin Gwen, moederkloek, heeft na twee meisjestweelingen die zomer voor het eerst het leven geschonken aan een eenling, een meisje weer. Gwen is er niet gerust op. ,,Als u gewoon op aarde was gebleven, zou Gwen nooit zijn bevallen van zoiets kwetsbaars als een enkel kind, dat wist ze met duistere zekerheid. Door te sterven richt je onbedoeld in andermans leven van alles aan.'' Hoezeer het sterven van Veronique in de levens van de achterblijvers van alles aanricht, blijkt indirect als tijdens een vakantiepicknick Gwens baby spoorloos verdwijnt. Nóg een niet te vatten afwezigheid. Hierna stort ieders wereld ineen, niet in één keer, maar langzaam maar zeker, zoals we dat van Dorrestein gewend zijn. In weduwnaar Laurens steken schuldgevoelens over de dood van zijn vrouw zo erg de kop op dat hij meent door de geest van Veronique achtervolgd te worden en tegen beter weten in zijn toevlucht neemt tot de griezelige Leander. Ook Gwen klampt zich, ten einde raad vanwege haar verdwenen baby, aan Leander vast. Bea had zich al eerder aan deze nieuwe minnaar vastgeklampt. Van een onafhankelijke, elegante vrouw verandert zij in een huissloof op gezonde schoenen, voortdurend angstig in de weer om de opvliegende, jaloerse ziener tevreden te stellen. In 'Zolang er leven is' regeren indirectheid en onzekerheid. Niet alleen omdat we de gebeurtenissen uit vier verschillende, onaffe visies leren kennen, ook omdat de oplossing er niet op volgt. Een vriendin is dood, een baby verdwijnt. Ieders bodem wankelt, en herstel is er niet. De baby keert weer terug, maar zonder uitleg. Naar die uitleg zoekt de schrijfster ook niet. Geen speurtocht naar de ingewikkelde motieven van de daders deze keer, ze tekent slechts de chaos en verwarring bij de achterblijvers. Het gaat niet om het geheim, niet om het gat, alleen om de gevolgen. Natuurlijk gaan die achterblijvers op zoek naar andersoortige verklaringen, proberen ze via Jomanda-achtige wegen vat te krijgen op wat onbevattelijk is. 'Gothic'-schrijfster Dorrestein is zelf 'gelovig' genoeg om met die bovennatuurlijke oplossingen niet helemaal af te rekenen. Er is alle reden om te twijfelen aan Leanders integriteit, maar de schrijfster houdt het bij die twijfel. Opgeblazen wordt hij niet. Maar Dorrestein zou Dorrestein niet zijn als ze niet ook in haar tekening van deze onbeheersbaarheid van het bestaan steeds het heft in handen zou houden. En ook nu zorgt die voortstuwende verteltrant ervoor dat je na afloop even met je hoofd wil schudden: ,,Wat heb ik nou eigenlijk gelezen?'' En toch, het is vruchtbare twijfel die blijft hangen. Berusting is een groot woord, hoop ook; wanhoop ligt blijvend op de loer. Het leven is niet zomaar in de hand te nemen. Eindelijk een boek van Dorrestein dat eindigt in een vraag en niet in een antwoord. 'Zolang er leven is'. Ja, wat is er dan eigenlijk? EVALUATIE Ik vond het een heel duidelijk en makkelijk te begrijpen boek. Het taalgebruik was modern en absoluut niet moeilijk te begrijpen en ook het verhaal zelf was makkelijk te volgen. Je moest wel goed je aandacht erbij houden anders miste je belangrijke dingen, maar verder vond ik het boek goed te doen. Ook de verwerkingsopdrachten waren deze keer een stuk gemakkelijker. Bij het vorige verslag moest ik nog veel opzoeken wat er precies bedoelt werd met een bepaalde vraag, maar deze keer lukte het al een stuk beter en ging het ook een stuk sneller.
Naam van de Auteur; Renate Dorrestein
2e druk
Jaar van verschijning; 2004
Plaats van uitgave; Uitgeverij Contact; Amsterdam Motivatie van mijn boekkeuze; Aangezien we over dit boek een discussie moesten houden, heb ik samen met Charlotte een boek uitgekozen. We moesten natuurlijk een boek kiezen wat ons allebei aansprak, maar dit was niet moeilijk, omdat we ongeveer dezelfde smaak hebben. Het boek sprak ons aan door de boeiende beschrijving op de achterkant en doordat het ook nog eens 3 punten was hebben we besloten Zolang er leven is te gaan lezen. Korte weergave van de inhoud; Zolang er leven is gaat over drie vriendinnen, Beatrijs, Veronica en Gwen, die elk jaar met z’n drieën vakantie vieren op de grote boerderij van Gwen. Samen met hun man en kinderen hebben ze een week van rust en plezier. Maar deze zomer is alles opeens anders. Veronica, getrouwd met Laurens en moeder van twee zoontjes, is overleden en Beatrijs neemt dit jaar haar nieuwe vriend Leander en zijn 13 jarige dochter Yaja mee. Al vanaf het begin van de week kunnen de Laurens en de helderziende Leander elkaar niet uitstaan en zijn dochter Yara bestookt de meisjes van Gwen en de zoontjes van Laurens met rare ideeën. Wanneer ze met z’n allen gaan picknicken lijkt de sfeer er beter op te worden, totdat aan het einde van de middag blijkt dat de 2 maanden oude Babette van Gwen en Timo spoorloos is verdwenen. De politie wordt ingeschakeld en iedereen gaat op zoek, maar Babette blijft weg. De twee maanden daarna nemen de onderlinge verhoudingen tussen de vrienden erg af. Laurens is nog steeds van streek door zijn overleden vrouw en kan de opvoeding van zijn kinderen maar moeilijk aan. Gwen is kapot door haar verdwenen baby en doet niks dan huilen en in bed liggen. Ook de financiële zaken van de boerderij zijn achteruit gegaan en Timo weet niet meer wat hij moet doen om de zaak op de rails te houden. En tussen Beatrijs en Leander loopt het ook niet lekker. Totdat op een dag Leander een ingeving krijgt over Babette. Babette wordt terug gevonden op precies dezelfde plek als waar ze verdween. Ze mankeert niks, ze straalt en is kerngezond. Langzaam komen de contacten weer tot stand. Laurens kan Veronica langzaam loslaten en zijn zoontjes op gaan voeden. Beatrijs verlaat Leander, hij is niet te vertrouwen en gunt haar geen vrijheid. Timo en Gwen, dolgelukkig met hun gezonde baby, weten hun boerderij weer op het positieve pad te krijgen en de toekomst ziet er zonniger uit dan ooit.
Ze zijn al jaren gelukkig getrouwd en hebben samen een grote boerderij in het Oosten van het land. Ze hebben 5 dochters, waarvan 2 tweelingen. Timo is een rustige man die zich nooit ergens druk om maakt en hard werkt om de boerderij in orde te houden. Ze houden ook bijen waar hij veel mee bezig is. Gwen is een zorgzame vrouw die altijd voor iedereen klaarstaat en nooit moppert als er iets fout gaat. Gwen is al vanaf de basisschool beste vriendinnen met Veronica en Beatrijs. Hoe Timo het verhaal beleeft zie je niet, maar je kijkt wel regelmatig door Gwen’s ogen hoe het zich afspeelt. Laurens
Hij rustige man, die altijd genoot van het leven totdat zijn vrouw Veronica overleed. Sindsdien weet hij niet meer zo goed hoe hij het allemaal aan moet pakken, vooral de opvoeding van zijn twee zoontjes Niels en Toby. Vanuit zijn ogen zie je een groot deel van het verhaal zich afspelen. Beatrijs & Leander
Ook via Beatrijs krijg je een groot deel van het verhaal mee. Zij is een indrukwekkende vrouw die erg veel om haar uiterlijk geeft. Zelfs op de boerderij loopt ze op hoge hakken rond. Ze geeft veel om de kinderen van haar vrienden en betreurt het dat ze zelf geen kinderen heeft, maar na 3 miskramen heeft ze de hoop opgegeven. Leander is een helderziende die erg veel waarde hecht aan zijn gave. Over hem kom je verder vrij weinig te weten, behalve dan dat hij een 13jarige, onuitstaanbare dochter heeft en dat hij ook niet erg geliefd is bij de vrienden van Beatrijs. Ook gaat het na een tijdje niet goed tussen hen. Leander is erg bazig en maar matig geïnteresseerd in Beatrijs en daar heeft ze na een tijdje schoon genoeg van. Niels
Het zoontje van Laurens. Ook door deze kinderogen maak je het verhaal mee. Hij heeft een hele andere kijk op alle gebeurtenissen dan de volwassenen. Hij is verliefd op z’n lerares en erg zorgzaam voor zijn kleine broertje Toby. Hij vindt z’n vader maar een slapjanus, die niet weet hoe hij met hem om moet gaan. Relatie tussen Leander en Laurens
Deze is erg goed, ze zijn al heel lang beste vriendinnen, maar de dood van Veronica heeft hen wel uit elkaar gedreven. Maar aan het einde van het verhaal komt het weer helemaal goed. Relatie tussen Laurens en Beatrijs
Tussen hen is altijd al vaag iets geweest. Maar je komt er niet duidelijk achter wat precies. Er worden telkens flashbacks gegeven naar een verleden waarin ze op een speciale manier met elkaar omgingen, maar hoe precies, dat blijft een verrassing. Er is geen duidelijk hoofdpersoon, dus het is moeilijk te zeggen of die hun doel heeft bereikt. Laurens worstelde al die tijd met de dood van zijn vrouw en nu kon hij haar eindelijk loslaten, dus die heeft zijn doel wel bereikt. Gwen en Timo hebben de financiële zaken van hun boerderij weer in orde en hun dochtertje weer terug, dus die hebben ook hun doel redelijk bereikt. Maar Beatrijs was eerst heel gelukkig met Leander en nu is ze hem kwijt, daar is ze wel heel blij mee, maar het is geen duidelijk doel. Maar aan het einde is iedereen wel tevreden en gelukkig, terwijl er eerst alleen maar ruzies waren en gedoe, dus je zou kunnen zeggen dat iedereen er wel op vooruit gegaan is en dat dit ook een bepaalde manier van je doel bereiken is. Ik vind alle personages karakters. Hun gevoelens zijn heel realistisch en echt en ook wat ze meemaken zou zo kunnen gebeuren. Het is niet zo dat een paar totaal verschillende typen mensen bij elkaar geplaatst is waardoor alles fout loopt zoals in standaard verhaaltjes gebeurd. Iedereen worstelt met zijn eigen problemen en iedereen heeft met iedereen een andere band. Ik kan me eigenlijk met geen van de personages identificeren. Dit komt waarschijnlijk omdat de personages allemaal volwassen zijn of kinderen en ik in een andere leeftijdscategorie val. Maar ook hoe ze denken over bepaalde zaken zijn voor mij niet echt herkenbaar. 3. OPBOUW Het verhaal is verdeelt in drie delen; Zomer, Herfst en Winter. Deze delen zijn duidelijk aangegeven, maar wanneer je aan een nieuw deel begint is het niet zo dat er opeens een hele lange tijd wordt overgeslagen. Het is wel zo dat in het ene deel andere onderwerpen centraler staan dan in het andere deel. De drie delen zijn onderling ook nog verdeeld in verschillende hoofdstukken die aangeven dat er een nieuwe gebeurtenis gaat plaatsvinden of waar aandacht aan gegeven gaat worden. Het verhaal begint met de jaarlijkse gezamenlijke week vakantie op de boerderij van Gwen en Timo. Hier gebeuren een aantal dingen en komen een aantal al in het verleden gebeurde onderwerpen naar boven waar de rest van het verhaal op doorgaat. Verder heeft het verhaal een open einde. Beatrijs heeft net Leander aan de kant gezet en Laurens rijdt gelukkig naar huis met zijn zoontjes achterin de auto. Dit klinkt allemaal heel gelukkig, maar toch weet je nu het boek klaar is nog steeds niet volledig wat er nou allemaal precies gebeurd is en hoe het nou verder zal gaan. 4. VERTELSITUATIE Het verhaal heeft een hij/zij vertelsituatie. Maar dan niet vanuit 1 persoon, maar vanuit bijna alle hoofdpersonen. Het is ook goed dat het een hij/zij vertelsituatie is anders zou je telkens niet begrijpen wie er nou aan het vertellen is. Deze vertelsituatie is zeer betrouwbaar omdat je de mening van zo’n 4 á 5 verschillende personen krijgt en weet hoe zij er tegenaan kijken. Hierdoor wordt jou mening niet door maar 1 persoon beïnvloed, maar is je mening gebaseerd op veel meer situaties. Ik vind het ook heel fijn om het verhaal te lezen vanuit verschillende personen, want zo krijg je ook een beter beeld over de andere personen en weet je van elk personage meer dan wanneer slechts 1 persoon het vertelt. 5. THEMATIEK Het thema wat volgens mij centraal staat in dit boek is onzekerheid. Eerst hadden ze allemaal een stabiel en zeker leven, maar nu is dat opeens verstoord en niet meer stabiel. Laurens had eerst een relatie met Veronica, was gelukkig met haar een hun zoontjes, totdat ze opeens overleed en zijn hele leven op z’n kop stond. Hij wist niet meer wat hij moest doen en hoe. Ook Beatrijs had een stabiel leven met haar man Frank, maar heeft dit ingeruild voor een onzekere relatie met Leander. Leander die nooit duidelijk is en geen echte baan heeft. Ook Gwen en Timo hadden altijd een zeker leven met hun kinderen en de boerderij. Maar nu verdwijnt opeens de jongste en de boerderij gaat failliet. Alle personen moeten opeens een heel ander leven gaan leiden, wat ze eigenlijk niet willen. Motieven; - Verdwijning van een dierbaar persoon; Plotseling verdwijnt de baby van Timo en Gwen, ze hebben geen idee waar ze is en hoe het met haar gaat. Of ze nog leeft of niet. Ze leven in grote onzekerheid, ze kunnen het geen plaats geven. In het boek wordt ook gezegd; je kunt beter zeker weten dat iemand dood is, dan in onzekerheid leven. - Overlijden van een dierbaar persoon; Veronica is plotseling overleden en daardoor heeft de jaarlijkse vakantie een hele andere betekenis gekregen. Vooral voor Laurens en zijn kinderen is alles anders. - Spiritualiteit; Leander is helderziend en kan zien wat andere mensen doen en denken. Dit vinden de meeste mensen maar een beetje vreemd en zelf zegt hij ook altijd dat hij het er zogenaamd heel erg moeilijk mee heeft. - Kinderen; Zowel Gwen als Veronica hebben kinderen en Beatrijs wil ze ook heel erg graag, maar na 3 miskramen heeft ze de hoop opgegeven dat ze die zal krijgen, maar ze vindt het soms best moeilijk de andere kinderen te zien. - Vriendschap; Veronica, Beatrijs en Gwen waren altijd beste vriendinnen en ook Timo en Laurens konden het altijd goed met elkaar vinden. Maar door de dood van Veronica en de bijkomst van Leander is alles verandert en lijkt iedereen uit elkaar gegroeid. Het hele verhaal lang proberen ze die relaties weer terug te krijgen, wat uiteindelijk ook lukt.
Alles wankelt na Veronique's dood
Jann Ruyters
Dat er iets veranderd is in de dertiende roman van Renate Dorrestein merk je al aan de titel. 'Zolang er leven is', een merkwaardig berustende titel, voor déze schrijfster. Ze schreef romans met titels als 'Het duister dat ons scheidt', 'Een hart van steen' en 'Zonder genade'. Ze schreef naar eigen zeggen het liefst over 'de mens op zijn ergst' en 'vergelding en nog eens vergelding'. Haar romans handelen over zaken die vragen om afgrijzen: een moeder die haar kinderen doodt, twee minnaars die zich ontdoen van een rivaal, een zoon die zomaar wordt doodgeschoten in de disco. Het zijn romans die in duistere familiegeheimen en verborgen verledens aanschurken tegen de Angelsaksische traditie van de gothic novel waar geesten en spoken uit een donker verleden rondwaren in geheimzinnige gebouwen. Maar met 'Zolang er leven is' is er iets veranderd. Dorresteins boeken spelen zich af op duistere locaties. De drogisterij in 'Ontaarde Moeders' is zo'n unheimisch oord, maar ook de afgelegen villa in 'Een hart van steen' en de pastorie in 'Het duister dat ons scheidt'. Het zijn plekken die toevluchtsoord en gevangenis tegelijk zijn. Plekken waar het idyllische modelgezin langzaam maar zeker desintegreert door incest, depressie, overspel, jaloezie, verwaarlozing, mishandeling. En omdat het zich afspeelt in deze in zichzelf besloten werelden, is er geen ontkomen aan. Voor de lezer trouwens ook niet, omdat Dorrestein de zaak trefzeker richting dramatische ontknoping voortstuwt. Verontrusten én amuseren wil ze, zo beweerde ze in 2000 in haar schrijvershandboek 'Het geheim van de schrijver'. Om die laatste reden hecht ze aan een strakke compositie. Opbouwen en direct weer afbreken, liever geen gedraal in het midden, stelde ze in hetzelfde boek. Een goede Dorrestein tilt je op en neemt je mee. Ze schrijft in een met de donkere inhoud contrasterende geestige, voortvarende, soms archaïsch aandoende Cissy van Marxveldt-stijl, die trouwens ook weer zo zijn nadelen heeft. Veel tijd om ergens bij stil te staan krijg je niet. Eenmaal bij de verklarende ontknoping aanbeland, valt er weinig meer te piekeren over duisternis en geheimen; dat werk heeft de schrijfster zelf al voor je verzet. En dan nu 'Zolang er leven is'. Het is een tekst die wil oproepen, liever dan verklaren, zo blijkt. Zo kent het verhaal vier vertelperspectieven, die alle vier níet het perspectief van de hoofdpersoon zijn. Die hoofdpersoon, Veronique, is dood, op 36-jarige leeftijd plotseling gestorven. We blijven met de vier vertellers om haar afwezigheid heen cirkelen. De roman handelt over de eerste drie seizoenen na haar overlijden: Zomer, Herfst, Winter. We volgen de gedachten van de achtergebleven weduwnaar Laurens, van Niels (hun zevenjarige zoon), en van Gwen en Bea, haar twee hartsvriendinnen. Als het boek begint, is het hele stel bijeen voor de jaarlijkse vakantie in het huis van Gwen. In 'Bij de sluis', een oude boerderij waar Gwen en haar echtgenoot bijenhouden en kaarsenmaken. Het is de eerste vakantie na Veronique's dood en niets is hetzelfde. Niet alleen voor de weduwnaar, die nog door rouw is verlamd, ook voor de twee achtergebleven vriendinnen. Vriendin Bea, carrièrevrouw, heeft zojuist haar partner van jaren aan de kant gezet voor een nieuwe, door de anderen gewantrouwde minnaar: Leander, een ziener, die over morfologische velden spreekt en predikt over reïncarnatie. Vriendin Gwen, moederkloek, heeft na twee meisjestweelingen die zomer voor het eerst het leven geschonken aan een eenling, een meisje weer. Gwen is er niet gerust op. ,,Als u gewoon op aarde was gebleven, zou Gwen nooit zijn bevallen van zoiets kwetsbaars als een enkel kind, dat wist ze met duistere zekerheid. Door te sterven richt je onbedoeld in andermans leven van alles aan.'' Hoezeer het sterven van Veronique in de levens van de achterblijvers van alles aanricht, blijkt indirect als tijdens een vakantiepicknick Gwens baby spoorloos verdwijnt. Nóg een niet te vatten afwezigheid. Hierna stort ieders wereld ineen, niet in één keer, maar langzaam maar zeker, zoals we dat van Dorrestein gewend zijn. In weduwnaar Laurens steken schuldgevoelens over de dood van zijn vrouw zo erg de kop op dat hij meent door de geest van Veronique achtervolgd te worden en tegen beter weten in zijn toevlucht neemt tot de griezelige Leander. Ook Gwen klampt zich, ten einde raad vanwege haar verdwenen baby, aan Leander vast. Bea had zich al eerder aan deze nieuwe minnaar vastgeklampt. Van een onafhankelijke, elegante vrouw verandert zij in een huissloof op gezonde schoenen, voortdurend angstig in de weer om de opvliegende, jaloerse ziener tevreden te stellen. In 'Zolang er leven is' regeren indirectheid en onzekerheid. Niet alleen omdat we de gebeurtenissen uit vier verschillende, onaffe visies leren kennen, ook omdat de oplossing er niet op volgt. Een vriendin is dood, een baby verdwijnt. Ieders bodem wankelt, en herstel is er niet. De baby keert weer terug, maar zonder uitleg. Naar die uitleg zoekt de schrijfster ook niet. Geen speurtocht naar de ingewikkelde motieven van de daders deze keer, ze tekent slechts de chaos en verwarring bij de achterblijvers. Het gaat niet om het geheim, niet om het gat, alleen om de gevolgen. Natuurlijk gaan die achterblijvers op zoek naar andersoortige verklaringen, proberen ze via Jomanda-achtige wegen vat te krijgen op wat onbevattelijk is. 'Gothic'-schrijfster Dorrestein is zelf 'gelovig' genoeg om met die bovennatuurlijke oplossingen niet helemaal af te rekenen. Er is alle reden om te twijfelen aan Leanders integriteit, maar de schrijfster houdt het bij die twijfel. Opgeblazen wordt hij niet. Maar Dorrestein zou Dorrestein niet zijn als ze niet ook in haar tekening van deze onbeheersbaarheid van het bestaan steeds het heft in handen zou houden. En ook nu zorgt die voortstuwende verteltrant ervoor dat je na afloop even met je hoofd wil schudden: ,,Wat heb ik nou eigenlijk gelezen?'' En toch, het is vruchtbare twijfel die blijft hangen. Berusting is een groot woord, hoop ook; wanhoop ligt blijvend op de loer. Het leven is niet zomaar in de hand te nemen. Eindelijk een boek van Dorrestein dat eindigt in een vraag en niet in een antwoord. 'Zolang er leven is'. Ja, wat is er dan eigenlijk? EVALUATIE Ik vond het een heel duidelijk en makkelijk te begrijpen boek. Het taalgebruik was modern en absoluut niet moeilijk te begrijpen en ook het verhaal zelf was makkelijk te volgen. Je moest wel goed je aandacht erbij houden anders miste je belangrijke dingen, maar verder vond ik het boek goed te doen. Ook de verwerkingsopdrachten waren deze keer een stuk gemakkelijker. Bij het vorige verslag moest ik nog veel opzoeken wat er precies bedoelt werd met een bepaalde vraag, maar deze keer lukte het al een stuk beter en ging het ook een stuk sneller.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden