Zionoco door Leon de Winter

A: Verwachtingen en eerste reactie Mijn oog viel op dit boek doordat de titel van het boek ernaast me opviel, namelijk Supertex, ook van Leon de Winter. Deze titel viel me op, omdat mijn neefje Tex heet. Dit boek leek me echter niet zo leuk, maar het boek wat er naast stond, Zionoco, wel. Ik had nog niet eerder van de schrijver of van het boek gehoord. Ik verwachtte dat het boek heel komisch zou zijn, op de flap stond dat het hilarische momenten bevatte. Mijn eerste reactie was: ‘ O nee, wat saaaaai.’ Dat viel echter reuze mee. Toen ik wat verder in het boek kwam vond ik het wel heel grappig, vooral om de “seksscenes” moest ik lachen. Ik citeer: ‘… en dan kwam ze klaar als een landmijn, ze ontplofte dan gewoon. En daar werd ik dan weer zo gek van dat ie meteen als een slagboom de hemel opzocht…’ B: Beknopte samenvatting en analyse Samenvatting: Zionoco is een verhaal over een 42-jarige rabijn, Sol Mayer, van Nederlandse afkomst die in New York woont. Sol is getrouwd met Naomi en is via haar moeder in de upper-class van New York gekomen. Op financieel gebied zit dan ook alles goed. Hij is een vooraanstaande liberale rabbijn, is befaamd om zijn preken en wordt dan ook wel “de Julio Iglesias van het progressieve jodendom” genoemd. Tijdens een congres wordt hij op slag verliefd op een zangeres. In het vliegtuig terug zit zij naast hem. Het feit dat ze een wetenschapsmagazine leest intrigeert hem nog meer. Als hij thuis is kan hij alleen nog maar aan haar denken. Als hij thuis aan komt, vindt hij een huilende schoonzus aan. Zijn zwager is vreemdgegaan met een dochter van de huishoudster. Sol wordt aangewezen om met haar te gaan praten. Ook praat hij met zijn zwager (in het geheim). Door dit voorval met zijn zwager komt hij er achter dat hij niet gelukkig met zijn huwelijk is. Hij besluit op zoek te gaan naar een zangeres, Dianne, die hij op een congres heeft gezien waar hij sindsdien altijd aan denkt. Dianne heeft niet veel interesse in hem, omdat ze weet dat hij nog getrouwd is. Maar na een tijdje verandert dit. Als Naomi naar Europa vertrekt om over hun huwelijk na te denken spenderen ze veel tijd samen. Sol zijn carrière gaat dan iets minder goed door een artikel wat hij heeft geschreven. Dit artikel is niet lovend over een andere stroming binnen het Joodse geloof. Dit roept veel strijd op. Iemand van de gemeenschap van de bekritiseerde rabbijn slaagt erin zijn verhouding met Dianne bekend te maken door een bijzonder intiem onderonsje tussen Dianne en Sol vast te leggen op video. Binnen een korte tijd heeft bijna heel New York de video gezien. Hierna komen we in ‘deel 2’ van het boek. Sol is naar Suriname gevlucht, net als zijn vader. Zijn nieuwe vriendin adviseert hem naar een obiaman te gaan om van zijn drankverslaving af te komen. Hier krijgen we het verhaal van zijn overleden vader en moeder te horen. Zijn moeder is overleden toen Sol 15 jaar oud was. Daarna is de relatie tussen hem en zijn vader verslechterd. Als zijn vader betrapt wordt tijdens een seksuele daad met een medewerkster van zijn kantoor vertrekt hij met zijn zoon naar Amerika. Daar leefde Sol een rommelig leven van twaalf ambachten, dertien ongelukken. Toen zijn vader niet terugkeerde van een boottocht op zoek naar de berg Zionoco in Suriname ziet hij “het licht” en besluit ook rabbijn te worden, net als zijn vader. Zijn vader wordt dood verklaard, maar zijn lichaam wordt nooit gevonden. Sol besluit net als zijn vader de boottocht te nemen. Bij de stroomversnelling waar zijn vader is verongelukt wil hij hem zijn laatste eer bewijzen. De gids adviseert hem om het niet te doen. De stroomversnelling is te gevaarlijk. Hij doet het toch en inderdaad, zijn kano slaat om. Als Sol een stukje verder aanspoelt en hij zijn ogen open doet, ziet hij de gids met een mes boven hem hangen. Uit zelfverdediging dood hij de gids. Na lang dwalen door het woud wordt hij uiteindelijk opgepikt door indianen. Deze blijken tot zijn verbazing Jiddisch te spreken. Zijn vader was ook bij hun geweest en was hun rabbijn geworden. Zijn vader is daar echter niet meer. Hij is een voettocht naar de berg aan het maken. Sol gaat hem achterna. Op de berg vindt hij zijn vader. Zijn vader is dan al zo oud en moe dat hij denkt dat het de verlosser is. Na een kort gesprek sterft zijn vader in zijn armen. Hij neemt het lichaam van zijn vader mee naar de Indianen. Daar wordt het begraven en Sol blijft net als zijn vader bij de Indianen en wordt hun nieuwe rabbijn.
Analyse: - Motieven: Het motief van dit verhaal is een vader-zoonrelatie. Alle gebeurtenissen staan in verband met zijn vader en de manier waarop diegene zijn leven leefde. - Personages: Sol Mayer, een karakter, is een Nederlandse man in New York. Hij is rabbijn van beroep, een befaamde. Hij leeft in de upperclass van de stad. Zijn vrouw is de dochter van een rijke dame. Naomi, een type, is Sols echtgenote. Ze is de dochter van een vooraanstaande vrouw, maar wil niet veel van de rijkdommen weten. Dianne, is een karakter. Zij is zangeres, maar afgestudeerd als astronoom. Dit beroep beoefent ze niet omdat ze alleen interesse in het heelal heeft, maar ze wil niet verder onderzoeken. Zij is de minnares van Sol en (volgens Sol) een schoonheid. Mordechai Mayer, is een type. Hij is de vader van Sol. Hij heeft bijna alle dingen die Sol beleeft al beleeft. In het boek wordt hij als dood beschreven, maar aan het eind van het boek blijkt hij nog in leven te zijn. Zodra we dat weten sterft hij ook vrijwel onmiddellijk. - Perspectief en verteller: Het is in het hij-perspectief geschreven en heeft een verborgen verteller. - Ruimte: Het eerste deel speelt zich af in New York, Amerika. De flashback spelen zich soms af in Amsterdam, Nederland. Het tweede deel van het boek speelt zich af in Suriname. - Stijl: De schrijver gebruikt veel Jiddische woorden. Het boek bevat zelfs een woordenlijst. Ook gebruikt hij Surinaamse woorden. Hij past zijn stijl aan de ruimte aan. Hij gebruikt in Amerika dus ook Amerikaanse woorden, in Suriname Surinaamse etc. Bovendien is mij opgevallen (bij meerdere literatuurboeken) dat schrijvers van literatuur moeilijke woorden gebruiken maar over dingen als seks geen blad voor de mond nemen. Bijvoorbeeld ‘kut’ in plaats van ‘vagina’ en ‘neuken’ in plaats van ‘vrijen’. - Thema: Het thema is geloof. Het boek gaat in op het geloof in een god, maar het gaat ook in op het geloven in jezelf, familie en in liefde. - Tijd: Het verhaal verloopt redelijk chronologisch. Het bevat veel flashbacks, als de hoofdpersoon bijvoorbeeld terug denkt aan zijn leven in Nederland of als hij in Suriname is denkt hij terug aan Amerika. - Titelverklaring: Zionoco is een heilige berg in het jodendom. De vader van Sol is ‘overleden’ op zijn zoektocht naar deze berg. Het woord Zion bestaat ook in het Hebreeuws. Het is een van de heuvels van Jeruzalem in Palestina. De meeste Joden associeerden Zion met het beloofde land. Zion-oco is bedacht door degenen die dachten dat het beloofde land in Suriname lag. C: Verwerkingsopdracht Recensie: Zionoco is geschreven door Leon de Winter. De roman is uitgegeven door ‘De Bezige Bij’ in 1995. Het boek vertelt het verhaal van een rabbijn in New York. In Zionoco draait het om Sol Mayer, een rabbijn (van Nederlandse afkomst) in upper-class New York. Sols leven bevindt zich in een crisis. Ondertussen regeren seksfantasieën zijn leven en raakt hij in de ban van een zangeresje. Hij voelt zich schuldig, want hij zou als rabbijn toch zeker zuiverder gedachten hebben, maar het is sterker dan hij is. Bidden en de Talmoed bestuderen bieden geen oplossing, want ook zijn geloof ondergaat een crisis. Hij gelooft zelf niet meer wat hij preekt. Door het boek worstelt hij in zijn eentje met een woede over een God die de mensheid aan zijn lot overlaat. Het laatste element van zijn crisis is de onverwerkte relatie met zijn vader, die ook rabbijn was. Sol is boos op zijn vader omdat hij nooit goed is opgevangen na het verlies van zijn moeder op vijftien jarige leeftijd. Door een seksuele escapade heeft zijn vader het leven in Nederland onmogelijk gemaakt, waardoor Sol op zeventienjarige leeftijd naar Amerika vertrok met zijn vader. Als zijn vader overlijdt ziet Sol het licht en wordt rabbijn. Wanneer Sol net als zijn vader het leven in zijn stad onmogelijk maakt, vertrekt hij naar Suriname. Daar probeert hij een laatste eer aan zijn vader te bewijzen. Het boek speelt zich in verschillende ruimtes af. Het speelt in Nederland, Amerika en Suriname af. De verteller past zijn taal aan de ruimte aan. Hierdoor voel je meer met de persoon mee. Ondanks dat het in een hij-perspectief is geschreven leef je je helemaal in. De gedachtes zijn helemaal op manier waarop iemand zoals Sol zal denken. Het bevat Amerikaanse, Jiddische en later ook Surinaamse woorden. Het boek bevat ook een woordenlijst, waardoor je het idee krijgt dat de schrijver veel van het onderwerp af weet en zich er in heeft verdiept. Het verhaal van een man in een mid-lifecrisis is erg realistisch. Het is erg goed beschreven hoe de man zich voelt. Ik begreep als meisje van 16 goed hoe de man zich voelde. Het is goed opgebouwd waardoor je niet alleen begrijpt wat de man voelt, maar ook waarom hij zich zo voelt. Het boek wordt echter wel als sprookje afgesloten, “En zo gebeurde het dat Sol Mayer, zoon van Mordechai, rabbijn werd van de Indianen.” Ik vond het boek ook erg origineel. Ik heb nog nooit een boek als deze gelezen. Ik heb wel eerder boeken gelezen over mannen in de overgang, maar nog nooit over zo’n grote crisis als die van Sol. Eerst had ik totaal geen respect en begrip voor overspelige mannen (en vrouwen). Respect heb ik er nog steeds niet voor, maar ik heb er wel meer begrip voor. Vroeger begreep ik niet waarom iemand dat zou doen. Nu denk ik na over wat voor redenen er achter zouden kunnen zitten. D: Eindoordeel en evaluatie Eindoordeel: Ik vond het een erg mooi, leuk boek. Ik vond sommige gebeurtenissen erg komisch, maar ik vond het boek ook spannend en best romantisch. Je zou zeggen dat een man die vreemdgaat niet echt romantisch is, dat is ook zo, maar de relatie tussen Sol en zijn minnares vond ik wel romantisch. Ik had bovendien geen idee hoe het boek zou eindigen. Ik vond het eind heel mooi en goed bedacht. Analyse: Ik vond het maken van het verslag niet moeilijk. Ik vond het maken van de samenvatting wel een pittige opdracht, omdat dit boek best veel belangrijke gebeurtenissen bevat. Hierdoor wist ik niet goed wat ik weg kon laten en wat er écht in moest. Ik ben wel tevreden over het resultaat.