Zionoco door Leon de Winter

Leesverslag Zionoco – Leon de Winter
1. Titelverklaring
Titel: Zionoco
Auteur: Leon de Winter
Jaar eerste druk: 1995
2. Plaats en Tijd
Het boek speelt zich voornamelijk af in New York waar we kennis maken met Sol Mayer en diens leven. Een groot deel van het boek (Deel twee) speelt zich af in Suriname, waar Sol na zijn schandaal naartoe emigreert. Het verhaal speelt zich af in 1994 en 1995. (Deel een = Noord-Amerika 1994, Deel twee = Zuid-Amerika, een jaar later) 3. Samenvatting
In Zionoco draait het om Sol Mayer, een 42-jarige rabbijn (van Nederlandse afkomst) in upper-class New York. De roman vertelt het verhaal van zijn midlifecrisis, die zich op verschillende terreinen van zijn leven afspeelt. Sols huwelijk bevindt zich in een crisis. Ondertussen regeren geile fantasieën zijn leven en raakt hij in de ban van een jonge zangeres uit een bandje. Hij voelt zich schuldig over zijn obsessieve geilheid (als rabbijn zou hij toch zuiverder gedachten moeten hebben), maar het is sterker dan hij is. Bidden en bestudering van de Talmoed bieden geen soelaas. Want ook zijn geloof maakt een crisis door. Hij is een vooraanstaande liberale rabbijn, een rijzende ster in het lezingencircuit, befaamd om zijn preken ('de Julio Iglesias van het progressieve jodendom'). Maar hij voelt zich schuldig over zijn retorisch talent: hij gelooft zelf niet wat hij verkondigt. Hij heeft het gevoel dat hij bijdraagt aan 'de instandhouding van geïnstitutionaliseerd bedrog'. In zijn eentje worstelt hij de hele roman door met zijn woede over een God die de mensheid aan haar lot overlaat. Een laatste element in zijn crisis is zijn onverwerkte geschiedenis met zijn vader, ook rabbijn. Sol voelt zich op alle fronten door hem in de steek gelaten. Toen zijn moeder stierf (Sol was vijftien) sloot zijn vader zich op in zichzelf en in zijn werk, niet in staat zijn gevoelens te tonen en te delen. Door een seksuele escapade heeft de rabbijn zich vervolgens onmogelijk gemaakt in Nederland. Zo zijn vader en zoon in de Verenigde Staten terechtgekomen. Daar stortte Sol zich in een leven van twaalf ambachten, dertien ongelukken. Toen zijn vader niet terugkeerde van een boottocht in Suriname, zag Sol het Licht ('het wonder') en trad in zijn vaders voetsporen door rabbijn te worden - een late roeping, maar wel in de hoop daarmee alle eerdere mislukkingen in een klap goed te maken. En dan wordt hij, net als zijn vader, 'een slachtoffer van zijn zinnen!' Want zo ziet Sol uiteindelijk de kern van zijn ondergang: "Ik had alles verloren. Niet uit ijdelheid, niet uit doortraptheid, maar omdat ik geil was." 4. Figuren

De hoofdpersoon in het boek is Sol Mayer, een 42 jarige goed geslaagde rabbijn. Hij woont in een chique buurt in New-York en is getrouwd met een rijke vrouw. Zijn moeder is toen hij vijftien was gestorven en zijn vader is een aantal jaar later in Paramaribo verdronken. (Althans dat denkt men) In het begin lijkt alles goed te gaan met Sol. Al zijn preken die hij geeft worden druk bezocht en iedereen heeft bewondering voor hem, maar later blijkt hij in een midlifecrisis te zitten en hij krijgt een hoop problemen. In deze tijd laat hij zich nog al eens leiden door zijn pik en hij gelooft niet meer in wat hij preekt. Dit beseft hij vooral als hij een jongetje toespreekt op zijn sterfbed. Zij huwelijk gaat ook niet al te lekker, hij wil alleen maar neuken terwijl zijn vrouw alleen maar denkt aan het krijgen van kinderen hetgeen niet lukt. Deze problemen ‘lost Sol op’ door zich flink te bezatten. Het boek heeft zogezegd een happy-ending, hij vindt zijn vader op de berg Zionoco en hij wordt rabbijn van een indianenstam waar ook zijn vader rabbijn is geweest. Sol lijkt vrij veel op zijn vader; allebei rabbijn, maken wel eens en slippertje en als het niet goed gaat proberen ze alles te vergeten door zich volledig op hun werk te storten en naar de fles te grijpen. Een ander belangrijk persoon in het boek is de vader van Sol, Mordechai Mayer. Mordechai is een rabbijn die in Amsterdam woont en werkt. Na het overlijden van zijn vrouw zondert hij zich af en verwaarloost hij zijn zoon. Als hij dan later ook nog eens betrapt wordt bij een seksueel schandaaltje besluit hij naar Amerika te vluchten waar hij een nieuw bestaan wil opbouwen. In Amerika verwaarloost hij zijn zoon nog meer en ze krijgen ruzie, die niet meer wordt uitgepraat. Als hij voor een vredesbespreking naar Paramaribo gaat verdrinkt hij daar en blijft Sol met een naar gevoel over zijn relatie met zijn vader achter. Mordechai's karakter is niet echt interessant maar hij is wel belangrijk omdat hij mede de oorzaak is van de identiteitscrisis van zijn zoon. 5. Thema’s
De hoofdthema’s van dit boek zijn: ? midlifecrisis ? het jodendom ? seks ? de vader-zoon relatie
Sol verkeert in een midlifecrisis. Hij kan enkel maar aan seks denken, weet niet meer waar hij naar werkelijk in gelooft en de slechte relatie die hij had met zijn vader blijft hem achtervolgen. Je zou de midlifecrisis ook kunnen omschrijven als een identiteitscrisis want Sol Mayer weet niet meer wie hij nu werkelijk is en wat hij met zijn verleden moet doen. 6. Functie
Een belangrijke passage in het boek is het seksschandaal van Sols vader waardoor Sol steeds meer gaat twijfelen in hoeverre hij waarde moet hechten aan zijn verleden en met name aan zijn vader – tot deze sterft hebben zij een slechte verhouding. 7. Titelverklaring
De naam Zionoco slaat in eerste instantie op de berg die de hoofdpersoon en zijn vader diep in de regenwouden van Suriname vinden, maar het slaat ook nog op het Hebreeuwse woord zion, waar zionisme van afgeleid is. Zionisme is het streven van joden naar de eigen staat Palestina. Een eerdere betekenis van het woord zion is de heilige berg bij Jeruzalem, dat slaat dus weer op de berg die de hoofdpersoon en zijn vader vinden. 8. Motto/Voorwoord
Wie niet in wonderen gelooft is geen realist
Joods gezegde
Dit motto is als volgt te verklaren: de hoofdpersoon van het boek is rabbijn en dreunt om de haverklap spreuken uit de Torah op. Ook het motto is een joods gezegde en past dus uitstekend in de context van het boek. Over de inhoud valt het volgt te zeggen: Sol spreekt steeds maar van ‘het wonder’ dat hem is overkomen. Dit wonder is het ‘ontvangen’ van zijn vaders sabboer na diens dood, terwijl Mordechai deze enkel thuis had laten liggen toen hij op reis ging naar Suriname en Sol slecht de illusie geschapen heeft van de komst van zijn vader door de alcohol. Echter realiseert Sol zich dit pas wanneer zijn vader stervend in zijn armen ligt en hem aanhoudt voor Masjaich (de verlosser van het joodse volk) wat op zich ook een wonder genoemd kan worden. Hiermee bedoel ik dus dat het een wonder genoemd kan worden dat Sol uiteindelijk toch zijn vader nog ziet en na diens dood als rabbijn van een Indianenstam leeft. 9. Vertelwijze
In het boek wordt het personele perspectief gebruikt; alles staat in de hij-vorm (de hij-figuur is in het boek de hoofdpersoon) Bijv: Zin 2 pagina 9: "Sol Mayer was op de terugreis van een bezoek aan een conventie over De rol van de rabbijn in een veranderende samenleving en hij had de vrouw die tot zijn verrassing naast hem plaatsnam de avond ervoor op afstand bewonderd." 10. Chronologie

Het boek is chronologisch geschreven. Door middel van flashbacks wordt er verteld wat er in de jeugd van de hoofdpersoon is gebeurd en wat er is gebeurd in stukken die niet direct verteld zijn. Die flashbacks zijn meestal weergegeven in de vorm van herinneringen uit de jeugd van de hoofdpersoon en soms worden ze later in het boek verteld in een dialoog met de hoofdpersoon en een ander figuur. Zo kom je bijvoorbeeld de afloop van een buitenechtelijke relatie van de hoofdpersoon pas een stuk later in het boek te weten; namelijk als de hoofdpersoon zijn hart lucht bij een obiaman. (Surinaams dokter-psychiater) De oorzaak van het vertrek uit Amsterdam en de eerste jaren in New-York kom je wel te weten via flashbacks in de vorm van herinneringen van de hoofdpersoon. 11. Tijdbehandeling
De roman bestaat uit twee delen, het eerste deel is het verhaal van Sol in New York, met alle bijbehorende flashbacks naar zijn jeugd. Het tweede deel, is het gedeelte waarin Sols tijd in Suriname wordt beschreven. Er vindt tijdsverdichting plaats omdat het boek bij elkaar zo’n jaar duurt. 12. Werkelijkheid
Het boek is redelijk realistisch tot het eind, welke een beetje sprookjesachtige sfeer heeft. Het einde van het boek is als dat van een sprookje : "En zo gebeurde het dat Sol Mayer, zoon van Mordechai, rabbijn werd van de Indianen." Ik vraag me af of Leon de Winter de draak steekt met verhalen die op soortgelijke manieren eindigen, of dat hij een totaal moment van verstandsverbijstering had. Dit is een einde wat ik niet bij een serieus boek verwacht. 13. Genre
Het boek is een roman. 14. Waardeoordeel
Redelijk goed boek met een slecht eind en wel erg overdreven veel gebeurtenissen. Alles wat fout kon gaan, gaat ook fout in dit boek. Zijn jeugd was niets, zijn relatie met zijn vader is slecht, zijn huwelijk loopt uiteindelijk ook op de klippen doordat hij vreemdgaat, en die relatie eindigt ten slotte ook omdat men er achter komt. Dan emigreert hij naar Suriname (na eerst in Nederland geweest te zijn waar hij ook niet erg welkom was) en ook daar gaat het niet zoals hij het wil. Pas op het eind krijgt Sol een happy end toegewezen en dit komt dan weer niet realistisch over. Het jodendom wordt wel uitgebreid besproken en ook op een betere manier dan in andere boeken van De Winter. Er wordt meer uitgelegd wat hij nu eigenlijk wil zeggen met dat jodendom en wat De Winter belangrijk vind dat de lezer er van zou moeten oppikken.