Beschrijving van het boek: -Titel: Zilver of het verlies van de onschuld. -Ondertitel: Het verlies van de onschuld -Auteur: Adriaan van Dis -Pseudoniem: Geen -Uitgever: J.M. Meulenhoff -Plaats: Amsterdam -Jaartal: 1988 -Druk: Het boek wat ik heb gelezen was de elfde druk. De eerste druk was in 1988. -Motto: “…de gedachte dat ergens een fout gemaakt is en dat er een land moet zijn waar ik thuishoor en waar ik kan vliegen…” -Aantal bladzijden: 169. -Omslag: Het omslagontwerp is van Brordus Bunder, de foto op de voorzijde van de omslag is gemaakt door ‘Image Bank’, de foto op de achterzijde van de omslag is gemaakt door ‘Adrie Mouthaan. -Bijzonderheden: -Typografische verzorging: Studio Cursief, Amsterdam. -Zetwerk: Stand By, Nieuwegein. -Druk: Ebner Ulm. Verklaring van titel, ondertitel, motto en opdracht. -Titelverklaring: De naam Zilver is ontleend aan de hoofdpersoon van Stevenson’s roman “Schateiland”, Long John Silver. Zilver is de hoofdpersoon van dit boek. De ondertitel is te verklaren met het feit dat Zilver, de hoofdpersoon, in het boek veel meemaakt, waaronder erotische gebeurtenissen, waardoor hij zijn kinderlijke onschuld verliest. Titel: “Zilver bladert door het Boek met Duizend Platen..” Ondertitel: …”Zilver ligt op zijn zij, haar ogen zijn niet te harden. Zij trekt hem op haat buik, zijn benen tussen haar benen. Zij deint, het witte jeukt…” -Motto: Motto: “…de gedachte dat ergens een fout gemaakt is en dat er een land moet zijn waar ik thuishoor en waar ik kan vliegen…” Het motto drukt de gevoelens van Zilver uit, terwijl hij in de puberteit verkeert. Hij voelt zich nergens thuis, nergens zichzelf, hij verlangt naar de vrijheid, naar zichzelf zijn. -Opdracht: Het boek is niet in opdracht geschreven. Wel staat er voorin: ‘Voor Tilly, schateiland.’
Perspectief: Het perspectief is auctoriaal en wordt door de verteller verteld. Zo krijg je een onpartijdige kijk op het verhaal. …”Er is iets in zijn hoofd geslopen, iets waardoor hij alles anders ziet”… …”Zilver luistert nog maar vaag”… Personages: Hoofdpersonen: -Zilver is een 13 jaar oude wees die samen met de Juffrouw, zijn gouvernante, in huis woont. Hij is een dromerig kind en haalt de realiteit en zijn droomwereld snel door elkaar. Als hij wil ontsnappen aan de Juffrouw en haar strenge regime, probeert hij te vluchten, maar het mislukt en hij wordt door de Juffrouw in een internaat geplaatst. Daar doet hij veel levenservaring op en leert om te gaan met zijn mannelijkheid. Zilver is een round character -Juffrouw
Juffrouw is de gouvernante van Zilver en woont samen met Zilver in een villa die nagelaten is door de ouders van Zilver. Zij is een strenge opvoedster en dat trekt Zilver nou niet bepaald aan. Dit is een van de redenen waarom Zilver besluit zijn spullen te pakken. Later is zij degene die de beslissing maakt om hem naar Oudleede, een internaat, te sturen. De juffrouw is een beetje een flat character, je komt niet meer over haar te weten. Er is niet echt een ontwikkeling. Bijpersonen: -Douzy
Douzy is een goede vriend van Zilver in Oudleede. Zijn grote passie is het schrijven van gedichten. Deze passie wordt later ook door Zilver bedreven. Duzy is een flat character. -László László is een sterke en sportieve jongen. Hij wil altijd in conditie zijn. Net als Douzy is hij een goede vriend van Zilver op Oudleede. Hij leert Zilver onder andere hoe hij moet touwklimmen en hoe hij overleeft in een jongensgroep. László is een flat character. -Linda
Linda is op het einde van het boek de vriendin van Zilver. Zij is een nogal stevig meisje. Zilver krijgt van haar zijn eerste zoen van een vrouw. Maar later dumpt hij haar om de reden dat zoenen tegen zijn principes is. Linda is ook een flat character. 1. Ik kan me niet goed verplaatsen in Zilver, hij is een man en ik een vrouw en daar komen verschillen bij kijken in de manier van denken en doen. En Zilver houdt veel van fantasie en ik meer van realiteit. Zilver droomt en denkt veel. …” Hij droomt van zoenen. Lippen die zachtjes over zijn rug gaan als een grashalm van nek tot onder”… 2+3. Van de Juffrouw keur ik het gedrag af ze is te koud en te streng. Ze voedt Zilver met een harde hand op. Ik zou dat anders doen. Een kind heeft recht op een leuke jeugd, om te spelen met zijn vriendjes en te ravotten enz. En ik zou hem dat gunnen. …” De juffrouw schudt nee, dat doet zij vaker als zij voor Zilver staat. Hij moet huiswerk maken, zijn jasje keurig dragen, een scheiding trekken waar zijn krullen springen, niet dromen maar doen”… 4. De personages reageren soms voorspelbaar, soms is dat wel jammer, maar soms kan dat niet anders. …” De juffrouw klapt in haar handen en zoals gewoonlijk gehoorzaamt alles aan haar hand…Zilver schuift aan tafel…” * * Hier reageert Zilver voorspelbaar, want hij gaat aan tafel als de Juffrouw in haar handen klapt, hij had ook kunnen zeggen dat hij niet aan tafel ging omdat hij geen honger had. 5. Ik vind László en Douzy sympathieke jongens, ze helpen Zilver goed. De Juffrouw vind ik daar in tegen niet sympathiek. Over Linda heb ik niet echt een mening. Over Zilver verschilt mijn mening weer, toen hij geld had gestolen vond ik dat erg onsympathiek, maar toen hij met Linda ging dansen vond ik dat weer sympathiek. …”Prinselijk als een prent uit zijn geschiedenisboek. Zo staat Zilver in de pauze naast de bakkerskar, hij zal haar alle koeken kopen. Marieke toont geen honger. (voorbeeld als Zilver sympathiek is)
Tijd: -Historische tijd: Je merkt aan de kleding die ze beschrijven dat het ergens rond de jaren ’70 is, met open shirtjes en kettinkjes. En toen waren er nog (of in ieder geval meer dan nu) kindermeisjes/juffrouw. -Tijdsduur: De vertelde tijd van het boek is ongeveer een 5 jaar. In het begin is Zilver ongeveer 13 jaar en op het einde 18 jaar. De verteltijd is 159 pagina’s. -Tijdsvolgorde: Het boek verloopt geheel in chronologische volgorde, -In het boek komen geen flashbacks of flashforwards voor. En als het zou gebeuren dan zou ik het niet erg vinden, mits er goed duidelijk gemaakt word dat er terug in het verleden of in de toekomst word gekeken. -In de jaren ’70 waren er veel hippies, dit zie je niet terug in het verhaal. Plaats en ruimte: Het verhaal speelt zich in het begin af bij huis wat Zilvers ouders hebben nagelaten. Zilver woont daar met de Juffrouw.. Dit hoofdstuk wordt ‘Het huis’ genoemd. Het tweede deel van het boek speelt zich af in Oudleede, waar Zilver op een internaat zit. Dit hoofdstuk heet dan ook heel logisch ‘Oudleede’. Het derde deel van het boek speelt zich weer af bij Zilver thuis. Dit hoofdstuk heet ‘De stad’. Het verhaal speelt zich in Nederland af, een plaatsnaam word niet genoemd. Zilver woont in een nette buurt, in een huis met een grote tuin, dit maak ik op uit het feit dat ze een tuinman hebben. De sfeer thuis is niet erg gezellig, koud en gezelligheid lijkt er wel verboden. De Juffrouw is meestal gekleed in grijs, en de muren in het huis zijn wit. Erg saai. De sfeer blijft door het hele boek heen ongezellig. Zilver vindt dit ook niet leuk, hij wil graag wat kleur in z’n leven, maar dat vindt de Juffrouw niet goed. Structuur: -Begin: Het boek begint zonder te vertellen wie wie is, personen worden niet voorgesteld of toegelicht. Het begint ook niet midden in een belangrijke situatie, het is gewoon een rustig begin, zoals veel boeken zouden kunnen beginnen. Er is dus geen sprake van een informatieve opening of een opening-in-de-handeling. -Slot:Het einde van het boek is gesloten. Niet helemaal omdat je niet weet hoe het nu verder gaat met Zilver. Wel omdat je weet dat hij volwassen is geworden, in zijn ogen dan. Zijn missie is in principe volbracht. -Epiloog/proloog: Het boek heeft een epiloog: Zilver vliegt door de straat van de ramen, hij landt. Hij hoort bij de mannen. -Opbouw: De opbouw van het verhaal vind ik niet moeilijk. -Spanning: Ik vind het verhaal niet spannend, in het verhaal komt ook niet echt spanning voor. -Slot: Het slot vind ik erg mooi, er blijven bij mij geen vragen of onduidelijkheden achter. Verandering slot: Omdat ik het echt een mooi en toepasselijk slot vind, hoeft er van mij niets aan te veranderen. Thema en motieven: -Thema: Het thema van dit boek is vrij eenvoudig te vertellen. De ondertitel van het boek geeft dat al aan. Het verlies van de onschuld. Met onschuld wordt het verlies van de maagdelijkheid bedoeld. Puberteit en alles wat daarbij komt kijken is dus het thema. Maagdelijkheid is ook een onderdeel van de puberteit. …”Zij drukt zich tegen hem aan, streelt zijn wenkbrauwen met haar duimen, likt zijn neus, zoent zijn tranen, slaat haar armen om zijn nek en zoent hem op zijn mond”… -Motieven: Enkele motieven van het boek zijn de keuze tussen homo- en heteroseksualiteit. En de tegenstelling tussen droom en werkelijkheid. Ook is de liefde – seks keuze een belangrijk motief in dit boek. Zilver staat voor de keuze of hij zal zoenen met Linda, of dat hij naar prostituees zal gaan. …” En hij zal zeggen: Kijk, hier loop ik met een hoer, zij is mijn liefde, ik ben trots en zuiver. Zij heeft mij uitverkoren”… Genre: Het verhaal hoort niet echt tot een bepaald genre, maar ik denk dat het een levensbeschrijving van Zilver is. Hoe hij leeft met wie en waar en waar hij naar school gaat enz. Het is absoluut geen biografie. Maar een verhaal wat vertelt hoe Zilver omgaat met bepaalde dingen en hoe hij doet en denkt. Het is een korte roman.
Taalgebruik: In dit boek wordt soms wat ouderwets taalgebruik gebruikt (zie het gele onderstreepte stukje) Dit vind ik kenmerkend voor dit boek. Het wordt niet veel gebruikt, maar het is juist leuk dat er af en toe ander taalgebruik in voorkomt dat wisselt het af. Je ziet niet vaak dat moderne en oude taal door elkaar heen wordt gebruikt, het is meestal het een of het ander. De rest van het boek is in modern Nederlands geschreven. De lengte van de zinnen verandert ook, de ene keer zijn ze lang de andere keer kort. (zie het groene onderstreepte stukje) De woordkeus is soms wel wat ouderwets bijvoorbeeld: prent, dat zou ook een plaatje kunnen worden genoemd. En bakkerskar dat woord wordt bijna ook niet meer gebruikt. (zie de rood onderstreepte woorden) Commentaar op het boek/schrijver: -“ Sierlijk poëtisch verhaal” Algemeen Dagblad -“ Zelden smaakt wat wrang is zo zoet, worden logge gevoelens zo charmant bewoorden, klinken duistere woelingen zo helder. Hans Warren in Provinciale Zeeuwse Courant. “In 1988 verscheen ook de roman Zilver of Het verlies van de onschuld, die vanwege de lyrisch-poëtische stijl, door de critici zeer uiteenlopend werd besproken. Inmiddels is Zilver niet meer weg te denken van de ‘literatuurlijst’ van vele scholieren uit het voortgezet onderwijs”. De recensie* die ik heb gevonden op de Literom in de mediatheek, is moeilijk te begrijpen, er worden veel moeilijke woorden gebruikt en de zinsopbouw is ook moeilijk. De woorden en de zinsopbouw zijn veel makkelijker in het boek. Ook staan er zinnen in de recensie die ik niet helemaal kan plaatsen, bijvoorbeeld; ...”Tussen het ideaal de ridder op het witte paard te zijn en het verlangen een man te worden zoekt de dromerige Zilver zijn weg. Mooie roman, maar zoals engelenhaar in de kerstboom mooi is.” Door deze moeilijke woorden kan ik niet echt de mening van de recensent vinden. Ik denk wel dat hij het met mee eens is dat het een mooi boek is. De recensent vertelt meer de inhoud van het verhaal en in grote lijnen wat Zilver allemaal mee maakt. Ik vind dit geen goede recensie. Er komt geen duidelijke mening naar voren. Ik heb nooit eerder met recensies gewerkt dus ik weet niet of dit een goede of een slechte is. Naar mijn idee een slechte. Ik had van een recensie verwacht dat er in dagelijkse taal werd verteled wat men van een boek vond. *De recensie zit achterin het boekverslag. De schrijven schrijft mooie reisverhalen, daar staat hij ook bekend om. Zilver of het verlies van de onschuld is absoluut geen reisverhaal. De schrijver gebruikt dus niet steeds hetzelfde onderwerp. Mening: Ik vond het boek aan het begin echt heel mooi. De gevoelens van Zilver waren namelijk heel mooi beschreven. Ik citeer: “één druppel doet de vruchten van de bomen vallen, laat ivoor zijn glans verliezen en het ijzer roesten.” In tegenstelling tot het einde. Toen leek het wel alsof de schrijver haast had en het boek snel af wilde hebben, want de gevoelens van ideeën van Zilver waren een beetje vlot beschreven. Misschien komt dit wel omdat Van Dis de suggestie wil wekken dat hij ouder is geworden en minder tijd gebruikt om na te denken over alles wat hij doet. Toch vind ik het begin mooier. Ik vind het echt mooi hoe een persoon zo’n soort kijk op het leven kan hebben. Ik dacht altijd: je leeft en gaat dan weer dood, maar zoals Zilver ertegenaan kijkt is heel anders hij ziet het leven als een grote droom. Alles wat hij de eerste keer doet moet perfect zijn en schrijft hij op in zijn “eerste keren boekje”. Echt te mooi. Het verhaal spreekt me ook erg aan, omdat het over een jongen gaat die niet wordt gerespecteerd door heel veel mensen. De situatie waarin hij leeft is zo begrijpelijk, dat hij toch op een bepaalde manier een held is. Ik vind het ook een mooi boek vanwege al zijn levendige dromen. Vooral op de punten dat Zilver door de ruimte vliegt en zichzelf kan laten worden wat hij maar wil. Dan raakt hij los van de wereld en vergeet hij alles om zich heen, zodat hij weer helemaal tot zichzelf kan komen. Vooral dat laatste is sterk verwoord. Je kunt als het ware jezelf voorstellen welke beelden bij dat verhaal horen. Ik zou dit boek eigenlijk aan jongens van mijn leeftijd aan willen raden, maar ik denk dat dit vooral een boek is voor mensen die van dromen houden. Zilver is namelijk een jongen wiens leven helemaal gebaseerd is op een droom. Die droom is precies zo worden als zijn vader die in Zilvers ogen de perfecte man is. Ook denk ik dat de meeste jongens van mijn leeftijd wel houden van een boek als dit, omdat de hoofdpersoon een leven lijkt dat in sommige opzichten herkenbaar is met het leven van een normaal persoon. Zilver kan namelijk alles in zijn dromen, maar in de werkelijkheid is hij niet meer dan de rest van zijn leeftijdgenoten. Verder vind ik dat dit boek een mooi geschreven boek is met veel mooie zinnen erin, zoals “Als hij aan zoenen denkt moet hij blozen. Zilver bloost de hele dag. Hij wist niet dat harten zo in tongen kloppen.” Dus dankzij mooie zinnen in dit boek zullen waarschijnlijk ook wel veel jongens van mijn leeftijd dit boek mooi vinden. Bronvermelding: (boek) van Dis, A Zilver of het verlies van de onschuld, Amsterdam 1988
www.scholieren.com de naam bij dit uittreksel wordt niet genoemd, er staat anoniem. Literom in de mediatheek Informatie over Adriaan van Dis: Adriaan van Dis werd in 1946 geboren in Bergen. Hij groeide op temidden van halfzussen en ouders met een Indische geschiedenis. Zijn vader, die door zijn (Japanse) oorlogservaringen en zijn fysieke conditie arbeidsongeschikt was geworden, voedde Adriaan op met harde hand. Van Dis studeerde Nederlands en Zuid-Afrikaans aan de Universiteit van Amsterdam. Al tijdens zijn studie publiceerde hij bij NRC Handelsblad, waar hij later redacteur was. Landelijke bekendheid verwierf Adriaan van Dis met het programma Hier is... Adriaan van Dis, dat op 16 maart 1983 zijn première op de Nederlandse televisie beleefde. Hij ontving er in 1986 de Nipkowschijf voor. Op 3 mei 1992 vond de laatste uitzending plaats. Na 1992 wijdde hij zich jarenlang volledig aan de literatuur. In 1999 keerde hij terug op de televisie en presenteerde voor vier seizoenen het VPRO-programma Zomergasten. In september 2002 sloot hij zijn televisiewerk definitief af. Adriaan van Dis debuteerde in 1983 met de novelle Nathan Sid die hem een jaar later het Gouden Ezelsoor opleverde, de prijs voor het best verkochte literaire debuut. Nathan Sid werd door de literaire kritiek zeer lovend ontvangen, waarbij vrijwel steeds Van Dis’ zorgvuldige stijl werd geprezen. In 1986 verschenen achtereenvolgens De rat van Arras en de reisverhalenbundel Casablanca. In hetzelfde jaar debuteerde Van Dis als toneelschrijver met het stuk Tropenjaren, in 1988 gevolgd door Komedie om geld. In 1988 verscheen ook de roman Zilver of Het verlies van de onschuld, die vanwege de lyrisch-poëtische stijl, door de critici zeer uiteenlopend werd besproken. Inmiddels is Zilver niet meer weg te denken van de ‘literatuurlijst’ van vele scholieren uit het voortgezet onderwijs. In het voorjaar van 1990 bezocht Adriaan van Dis Zuid-Afrika. In december van dat jaar verscheen de reisroman Het beloofde land. In 1991 volgde een tweede reisroman over Afrika (Mozambique), onder de toepasselijke titel In Afrika. In 1992 verscheen Waar twee olifanten vechten - Mozambique in oorlog (samen met de fotograaf K. van Lohuizen). In 1994 verscheen de dikke, uiterst succesvolle roman Indische duinen, over een in Nederland geboren zoon van een Indische familie die wordt opgevoed in de sfeer van verzwegen leed. Zesenveertig jaar later breekt bij hem de woede over zijn familie los Dit boek werd bekroond met de Gouden Uil (1995) en de Trouw Publieksprijs en genomineerd voor de Libris-prijs, de AKO-prijs en de Aristeion-prijs. In 1999 verscheen de grote roman Dubbelliefde, de ‘geschiedenis van een jongeman’ (de ondertitel van de roman) die, opgejut door de roerige tijd – de jaren zeventig – grenzeloos wil leven. De critici waren uitermate verdeeld; de een roemde Van Dis’ humor en stijl, de ander sprak juist van een ‘humorloze karikatuur van de jaren zestig en zeventig’ (Elsbeth Etty). Hoogleraar Moderne Letterkunde Ton Anbeek constateerde in Literatuur dat weinig boeken zulke tegenstrijdige reacties in de kritiek hebben opgeroepen hebben als deze roman. Ter gelegenheid van de Boekenbeurs van Tokio bezocht Van Dis in het voorjaar van 2000 Japan – het ‘verboden land’ van zijn jeugd. Deze reis inspireerde hem tot de novelle Op oorlogspad in Japan. De confrontatie met de vijand werd ook een confrontatie met zichzelf. Op oorlogspad in Japan is dan ook, veel meer dan een reisverhaal, een psychologische novelle. Arnold Heumakers (in NRC Handelsblad) spreekt van een ‘innemende appendix bij Indische duinen’. In september 2002 verscheen bij uitgeverij Augustus de roman-in-taferelen Familieziek. De critici waren eensgezind enthousiast. ‘De vlag kan uit: in Familieziek is Van Dis op z’n best,’ jubelde Arjan Peters in de Volkskrant. Vrij Nederland kopte: ‘Adriaan van Dis overtreft zichzelf. Familieziek is beter dan Indische duinen én Nathan Sid.’