Vrijgevochten door Thea Beckman

ALGEMENE GEGEVENS
Titel: Vrijgevochten
Auteur: Thea Beckman
1e druk: 1998
Gelezen druk: 5e druk 2007
Opgedragen aan: Marianne, haar reisgenote
234 pagina’s in 15 hoofdstukken en een naschrift

RUIMTE
Het verhaal speelt zich in het begin af in Zierikzee, Nederland. Dan vertrekt hij en vaart per boot langs verschillende landen; Engeland, Portugal, Spanje, Marokko, Algerije en Tunesië. In Tunesië speelt het hele verhaal zich af. Hij komt op verschillende plaatsen in Tunesië zoals de droge woestijn, of juist de groene oases.

TIJD
Het speelt zich tussen 1705 tot 1723 af. Het verhaal speelt zich vooral af vanaf 1720 t/m 1723. Hiervoor wordt zijn jeugd beschreven, maar dit is maar één of misschien twee hoofdstukken. Het verhaal wordt chronologisch verteld. Er zijn niet echt flashbacks, maar hij denkt wel vaak terug aan thuis, vroeger.

PERSPECTIEF
Je maakt het verhaal helemaal vanuit Jasper mee, maar er wordt over hem verteld dus een personaal perspectief of een auctoriale verteller. Het is mij niet helemaal duidelijk welke van de twee.

PERSONAGES
Jasper:
Wanneer Jasper geboren wordt sterft zijn moeder enkele dagen hierna. Omdat z’n vader hem niet alleen kan onderhouden komt hij bij ‘pleegouders’ te wonen in de buurt. Hier groeit hij op als een echte Zeeuwse jongen. De vader van zijn beste vriend Jakob Ham is stuurman op een zeeschip. Door al de verhalen die hij hoort over zee en vreemde landen wil hij later ook graag gaan varen. Maar op zijn 10e jaar gaat hij weer bij z’n vader wonen en leert hij timmeren als de beste. Toch verlangt hij naar de zee. Op z’n 15e jaar krijgt hij de kans op mee te varen. Op deze reis leert hij enorm veel en verandert hij ontzettend. Hij wordt er echt volwassen, leert andere volken en rassen heel erg te respecteren en is nu een echt zeeman! Over zijn uiterlijk wordt niet veel verteld.

Abu Hassan (Bohomil)
Jasper komt met hem in aanraking wanneer hij als slaaf door hem wordt gekocht op de slavenmarkt. Bohomil is een janitsaar; een elite soldaat van oorspronkelijk het Turkse leger, maar wat in het verhaal meer voor Tunesië vecht. Hij woont grotendeels in de luxe barakken in Tunis (noorden van Tunesië). Hier moet Jasper hem dienen, maar Bohomil behandelt hem heel goed. Hij is een ijdel, maar heel erg sociaal mens. Hij is heel erg gesteld op een schone uitrusting en gepoetste laarzen. Wanneer hij op veldtocht trekt tegen de Berbers vecht hij zeer goed maar raakt hij gewond maar laat hij zich niet kennen.

OPBOUW / STRUCTUUR
Het boek heeft vijftien hoofdstukken. Het heeft geen proloog maar wel naschrift. Hierin worden verschillende conclusies beschreven.

SAMENVATTING
Jasper wordt geboren in het Zeeuwse Zierikzee. Enkele dagen na zijn geboorte sterft zijn moeder. Omdat zijn vader hem niet alleen kan onderhouden komt hij bij een pleeggezin terecht waar hij goed behandeld wordt. Rond z’n 10e jaar komt zijn vader hem halen om hem als timmerman op te leiden, maar eigenlijk verlangt hij naar zee. Dan op zijn 15e jaar kan hij via zijn vriend Jakob Ham op de Anne-Maria mee varen naar Cadiz, Spanje. Hij wordt duvelstoejager (iemand die de rotklusjes doet) op het schip. Het is hardwerken, maar hij heeft er veel plezier in.

Onder de Spaanse kust wordt het schip gekaapt door een Zeeuwse moslim Akbar Aballah, die hun meeneemt naar Tunis, Tunesië om de bemanning daar op de slavenmarkt te verkopen. Op de markt wordt Jasper verkocht aan Bohomil waar hij als garzón (bediende) de soldaat moet dienen. Maar Jasper heeft het erg naar zijn zin bij de soldaat. Hij hoeft niet heel hard te werken en hij krijgt goed te eten. Maar dan, wanneer Bohomil op veldtocht tegen de Berbers trekt, zou hij weg moeten. Hij wil dit niet en smeekt of hij mee mag. Hij mag mee maar vindt het tegenvallen omdat hij de zon niet gewend is.

Na verschillende veldslagen worden ze uit wraak door de Berbers ‘s nacht in hun slaap aangevallen. Jasper weet te ontkomen en durft niet uit te gaan zoeken wie er van het kamp nog in leven is en vlucht de woestijn in. Wanneer hij denkt dat het zijn einde is wordt hij gevonden door mensen die onder de grond in de woestijn leven. Hij heeft het hier goed en krijgt hier de tijd om te herstellen. Maar wanneer hij hersteld is moet hij terug naar de slavenmarkt en wordt hij weer verkocht.

Deze keer wordt hij verkocht aan de man die de Anne-Maria gekaapt heeft: Akbar Aballah. Hij komt bij de man in huis te werken, maar krijgt na een paar weken de keuze om of zich tot moslim te bekeren en met zijn dochter Rajina te trouwen en nooit meer zijn vader terug te zien, of om galeislaaf te worden en de hele kleine kans te hebben om zijn vader ooit nog een keer terug te zien. Hij kiest voor het tweede en wordt roeier op een van Akbar zijn boten.

Op een dag overvalt het schip waar Jasper op roeit een ander Spaans schip. Het Spaanse schip is alleen zo toegetakeld dat Jasper, samen met twee andere slaven, het schip zo moeten repareren dat het naar Tunis gevaren kan worden. Jasper en de Spaanse bemanning krijgen de opdracht het schip samen met een paar van Akbar’s soldaten net Tunis te varen. Jasper geeft onderweg ieder Spaans bemanningslid een stuk gereedschap en wanneer hij teken geeft, overmeesteren ze de soldaten. Het schip wordt naar Spanje gevaren en Jasper kan samen met nog een Zeeuw en een Deen naar huis!

Eenmaal thuis wordt hij als held gezien, terwijl hij er niet echt mee eens is. Hij neemt het initiatief om een bepaalde verzekering in te stellen. Zoals in Duitsland, dat gevangen soldaten vrijgekocht konden worden indien nodig. Wanneer deze verschijnt vaart hij opnieuw uit, het avontuur tegemoet!

CITAAT
“Dus sleepte hij de slechtste en de goedkoopste waterpijp naar voren en vroeg er een krankzinnige prijs voor.” Omdat: Het boek speelt zich vooral af in Arabische sferen. Dit zinnetje is het begin van het ‘potje’ afdingen, wat ik typisch vind voor het het Arabische.

THEMA
Ik denk dat de gedachte er achter is dat je wel je gevoel achterna moet gaan (naar zee gaan), maar dat dat niet altijd de verstandigste manier is (slavernij), maar dat je het daarom zeker niet níet zou moeten doen. Je komt er misschien met een paar littekens uit, maar wel stukken wijzer. Ook werd er in het begin van het verhaal duidelijk beschreven hoe hij over negers dacht. Dat hij ze niet eens als mensen zag (wel typisch voor die tijd). Maar dat hij later in de veldtocht bevriend raakt met een hele grote sterke neger waarvoor hij enorm veel respect krijgt. En ook krijgt hij veel respect voor de Noord-Afrikanen en hun cultuur.

EIGEN MENING
Ik vond het een erg leuk boek! Dit komt denk ik ook omdat het Arabische me wel erg trekt op de een of andere manier en ik sowieso historische boeken leuk vind. Bovendien is het een avonturenboek dat je meetrekt. Een heel persoonlijk cijfer, maar een 8,5 zeker!