Villa des Roses door Willem Elsschot

Zakelijke gegevens Auteur Willem Elsschot Titel Villa des Roses, Querido, Amsterdam, 1995, 163 blz. (eerste druk 1913) Genre bedrog (verliefd - verleid - verlaten) Eerste reactie Keuze Op aanraden van mijn leraar Nederlands heb ik dit boek gekozen. Hij vertelde mij namelijk dat het een goed geschreven, humoristisch boek was. Inhoud Toen ik begon met lezen, werd ik verrast door het ouderwetse taalgebruik. Het is natuurlijk logisch, want het boek is in 1910 geschreven, maar daar stond ik nog niet bij stil. Het was dus af en toe wennen aan het taalgebruik, maar het werd steeds makkelijker te lezen. Verdieping Samenvatting Het verhaal gaat over een pensioen van Madame Brulot in Parijs. Ze vangt hier kostgangers op. Dan komt er een kamermeisje genaamd Louise. Zodra zij haar intrede doet gaan alle mannelijke kostgangers achter haar aan. Het is a duidelijk dat Grunewald de meeste kans maakt. Kort daarna pleegt Brizard zelfmoord in de tuin door zichzelf in z'n mond te schieten. Hij wordt te rusten gelegd in de kamer van mevr. Gendron die niets verteld wordt van de dode man. Later biedt Grunewald aan om Brizard op zijn bed te leggen voor de nacht en hij en Louise waken om de beurt over het lijk. Als Louise een paar dagen later naar een vriendin loopt loopt Grunewald met haar mee en ze worden verliefd. Louise is onzeker over de liefde en laat dmv inktvlekken die ze opstuurt naar een waarzegster haar toekomst voorspellen. Haar wordt verteld dat ze een blonde en een donkere man tegenkomt en voor de donkere moet kiezen. Louise wordt gelijk nog onzekerder want Grunewald heeft zowat blond haar. Ze schrijft hem een brief over haar liefde voor hem en of hij haar in de steek zal laten en bezorgt hem op zijn kamer. Grunewald overlegt met Aasgaard wat hij zal doen en daaruit blijkt al zijn twijfel. Toch laat hij Louise denken dat het antwoord 100 % zeker is. Kort erna komt de dag dat ze de naamdag van mevr Dumoulin vieren en er valt iets voor met mevr. Gendron, deze steelt namelijk stiekem 4 sinaasappelen, maar de rest heeft dit in de gaten. Als ze naderhand haar gaan fouilleren en de sinaasappelen vinden zeggen ze om haar nog meer in de maling te nemen, dat ze haar fortuin onder zichzelf en alle kostgangers gaan verdelen. Mevr Gendron gaat kwaad weg en zint op wraak terwijl de rest vrolijk feest verder viert. Mevr de Kerros merkt nog op dat ze misschien maar moeten zeggen dat het een grapje was, maar Meneer Brulot vindt van niet. Dan komt er een brief aan waarin staat dat Martin naar Amerika is vertrokken om geld te verdienen en zijn schuld af te betalen. Het echtpaar Brulot is door het dolle heen, vooral meneer Brulot en deze gooit de twee Poolse vrouwen uit het pension, tenminste dat was de bedoeling, want ze bleven nog een week omdat ze nergens terecht konden zonder geld. Toen werd er een collecte gehouden onder de kostgangers en kregen ze 11 frank. Ondertussen heeft mevr. Gendron nog geen wraak genomen en verzint allerlei plannen. Als ze ziet hoe mevr. Brulot haar aapje Chico liefkoost met allerlei koosnaampjes weet ze wat ze gaat doen: Chico vermoorden als mr. en mevr. Brulot niet in de buurt zijn. Als deze beiden weg zijn en ze Chico alleen op de sofa achter laten aan een ketting, sluipt mevr. Gendron er naartoe, maakt Chico los van de ketting en gooit hem in het vuur, daarna gaat ze weer stil naar haar kamer. Als mevr. Brulot thuiskomt ziet ze de ketting in het vuur en ziet alleen nog een hoopje as wat er van het aapje is overgebleven. Niemand heeft door dat mevr Gendron dit heeft gedaan. Ondertussen komt er een nieuwe engelse gast naar het pension, mevrouw Wimhurst. Aangezien Grunewald de enige is die engels kan begeleid hij haar, maar al snel krijgt hij door dat het pension beneden haar stand is en biedt haar aan om een nieuw onderkomen te vinden. Hij vindt de vrouw, die met haar baby en meid was gekomen, wel knap. Langzamerhand begint hij haar leuker te vinden en als zij hem uitnodigt op bezoek te komen koopt hij gelijk een nieuw pak, terwijl hij dat normaal nooit deed. Ook blijkt opeens dat Louise zwanger is, maar ze vertelt niets tegen Grunewald. Ze probeert allemaal middeltjes voor abortus en als ze bij een soort kwakzalverige mevrouw (Charles) die haar nog 5 keer laat terugkomen, dan is de foetus dood (zo blijkt later). Grunewald bezoekt Louise die erg ziek ervan is en gooit daarna het pakketjes met de foetus weg. Niet veel later kondigt Grunewald aan dat hij terug gaat naar Breslau, z'n vaderland en naar z'n familie, maar eigenlijk zit hij een kwartier af van de Villa des Roses en verblijft in een ander pension, omdat hij wat met mevr. Wimhurst heeft, die veel knapper is dan de dienstmeid Louise. Louise stuurt veel brieven naar zijn adres in Breslau, die allemaal doorgestuurd worden naar zijn pension, maar hij reageert er niet op. Louise stuurt een laatste wanhoopsbrief met al haar gevoelens erin, want het pension wordt afgesbroken en verkocht, omdat de eigenaar dood is. Als ze dan weer geen reactie krijgt gaat ze naar haar eigen dorp terug, waar ze zich toch het meeste thuis voelt.
Onderzoek van de verhaaltechniek - schrijfstijl Het boek is heel helder geschreven in de schijfstijl met een alwetende verteller. Deze weet wat de romanpersonages denken en voelen. Verder is het een boek uit het begin van de twintigste eeuw, dus het taalgebruik is ouderwets, maar toch is het best duidelijk te lezen. Hij schrijft ook met veel ironie. - de ruimte Plaats: Het verhaal speelt zich af in Parijs. Het pension bevindt zich in de Rue d'Armaille'. Het is overigens niet erg te merken aan de sfeer of aan verwijzingen naar beroemde gebouwen, dat het in Parijs afspeelt. Wel is duidelijk dat het in Frankrijk is, want er komen zelfs enekele franse zinnetjes voor (blz.95): "Ayez pipi, ayez pipitie' d'elle" Grunewald vertrekt op een gegeven moment naar Breslau. Louise noemt dit "Verwegistan" Tijd: Er worden geen jaartallen genoemd, maar je kan uit het boek opmaken dat het verhaal in dezelfde tijd heeft gespeeld, als de tijd toen het boek geschreven werd. Dat valt onder anderen op te maken uit Breslau, dat nog tot het Duitse Rijk behoorde. Het verhaal duurt in totaal twee jaar. De roman is geschreven in de verleden tijd. - de verhaalfiguren Richard Grunewald en Louise zijn de hoofdpersonen. De rest van de verhaalfiguren zijn flat characters. Richard Grunewald: hij is een jonge Duitser. Hij misbruikt de liefde van de kwetsbare Louise , en hij gebruikt haar alleen voor zijn eigen erotische behoeften. Als Louise ziek en zwak wordt, wisselt hij haar in voor mevrouw Wimhurst. Louise: Ze is 26 jaar, weduwe. Ze is het nieuwe kamermeisje van de Villa des Roses. Ze is een eerlijk, maar een naief meisje. Zij is de enige die liefheeft zonder bedoelingen. Aan het eind van het boek is haar ontgoocheling groot. Madame Brulot: Ze is de bazin van het pension. Ze lijkt op Richard Grunewald in het opzicht dat ze de gasten misbruikt. Ze vraagt namelijk bijvoorbeeld van madame Gendron liefst 18 frank per dag. Ook Madame Brulot wijst gasten de deur wanneer er bij hen niets meer te halen valt. Mijnheer Brulot: ex-notaris, zit voortdurend in een juridische strijd met zijn opvolger. Daarbij gaat het om het geld. Verder heeft hij weinig invloed in de Villa des Roses. De andere flat characters werden al in de samenvatting besproken. - de vertelwijze In het verhaal geeft de alwetende verteller soms commentaar op de personages. Bijvoorbeeld het verontschuldigende commentaar bij de geschreven laatste brief van Grunewald aan Louise op een zwak moment: "Hij was ook nog zo jong" Ook geeft de alwetende verteller soms voorspellingen. Bijvoorbeeld de voorspelling dat de verhouding van Louise met Grunewald slecht zou aflopen: "En wie hen samen lopen zag, op stap als twee soldaten, begreep dat die twee voorbestemd waren om elkander de vreselijkste dingen op de hals te halen." Op zoek naar thematiek - hoofdgedachte (thema) Het hoofdthema is "verliefd - verleid - verlaten", maar dit kun je beter formuleren als bedrog. Alle romanpersonages (behalve Louise en meneer Brizard) zijn uit op eigen belang. Of het nu gaat om erotiek of geld. Bij allebei deze behoeftes wordt bedrog gebruikt. Bij Madame Brulot gaat het om geld. Zo bekijkt ze haar gasten niet op wie ze zijn, maar op hoeveel ze betalen. En natuurlijk heb je nog Grunewald, die de relatie met Louise en later met mevrouw Wimhurst alleen vanuit zijn eigen oogpunt bekijkt. Er zijn ook nog twee naieve, zuivere personen: Louise en meneer Brizard. Deze worden allebei slachtoffers. Het lot van Louise is bekend. Meneer Brizard is al in het begin van het boek niet opgewassen tegen het leven en pleegt zelfmoord. Het thema is duidelijk: in een milieu waarin bedrog en berekening hoogtij vieren, gaan de oprechten ten onder.
- wat is het verband tussen de titel en het thema De titel "Villa des Roses" is al een verwijzing voor bedrog. Als je denkt bij een pension met een bloeiende rozentuin te komen, kom je bedrogen uit. Want er groeit alleen maar wat gras. Verwerkingsopdracht: past dit werk in de destijdse stroming? - Wat weet je van de tijd waarin het werk geschreven werd (tijdvak en stroming) Dit boek is in 1913 geschreven, dus ten tijde van het neoclassicisme en de neoromantiek. Neclassicisme zijn twee verschillende stromingen: Neoclassicisme
Dit is een stroming in de poëzie die terugkeert naar een vaste vormentaal (strofebouw, metrum) en anders dan tachtig, oorspronkelijkheid in de beeldspraak niet meer als het belangrijkste kenmerk ervan ziet. De dichter mag traditionele vergelijkingen gebruiken, als er maar een persoonlijke overtuiging in doorklinkt (bezielde retoriek) Neoromantiek
Er komt na 1900 een reactie op het naturalisme. De objectieve weergave van de gewone werkelijkheid voldoet voor deze schrijvers niet meer. Neoromantiek is een stroming in het proza waarin de droom of de verbeelding boven de werkelijk wordt gesteld. De verhalen spelen meestal niet in het heden, maar in een vaag gehouden verleden. - In hoeverre is dit werk typerend voor die tijd? Voor die tijd, dus 1913, was Elsschots heldere en zakelijke stijl heel bijzonder. Deze schrijfstijl komt in het hele boek natuurlijk voor, maar dit citaat laat heel goed zijn zakelijke heldere schrijfstijl zien (blz.88): "Intussen was het Knidulius aan te zieen dat hij iets overwoog. Opeens wees hij bijna onmerkbaar op een der ledige flessen en keek madame Brulot overvragend aan. Deze antwoordde door zeven vingers op te steken en Knidelius knikte ja." De situatie wordt heel objectief weergegeven door de schrijver zonder teveel poespas. Hij past dus niet in de neoromantiek, met zijn feitelijke vertelwijze. Een ander voorbeeld van zijn feitelijke vertelwijze is (blz.92): "Plotseling kwam er op het gelaat van de heer Brulot een uitdrukking van diepe verbanzing." De tijd in dit boek is wel een beetje een vaag verleden, maar verder heeft dit boek geen kenmerken van de neoromantiek. Dit boek hoort eerder bij de stroming positivisme uit 1880, die in de wetenschap alleen uitgaan van objectieve, zintuigelijk waarneembare gegevens. Plaats in literatuurgeschiedenis - Wanneer is het werk voor het eerst gepubliceerd In 1913 is het werk voor het eerst gepubliceerd. Dit boek was Elsschots romandebuut, maar hij werd bij verschijning nauwelijks opgemerkt. Deze roman werd pas bekend in de jaren dertig, door publicaties in het tijdschrift Forum en Jan Greshoff. In Nederland is de waardering voor Elsschot altijd groter geweest dan in Belgie.
- Wat weet je van de schrijver Willem Elsschot (pseudoniem van Alfons Jozef de Ridder) werd op 7 mei 1882 in Antwerpen geboren en hij stierf op 31 mei 1960 in Antwerpen. Hij woonde in Parijs, Rotterdam, Brussel en Antwerpen. In Antwerpen stichtte hij in 1920 een reclamebureau. Na zijn debuutroman Villa des Roses, schreef hij de novelle Een ontgoocheling (1914) en de roman De verlossing (1916). De roman Lijmen verscheen in boekvorm in 1924. In 1932 kwam ELsschot in contact met de mannen van het tijdschrift Forum. Menno ter Braak en vooral Jan Greshoff spoorden Elsschot aan om, na een periode van zeven jaar literair niks gemaakt te hebben, weer aan de slag te gaan. Nu volgden Kaas (1933), Verzen van vroeger (1934), Tsjip (1934), Pensioen (1937), Het been (1938), De Leeuwentemmer (1940), Het tankschip (1942) en tot slot Het dwaallicht (1946), Elsschots laatste publikatie in boekvorm. Beoordeling Ik vind het boek best wel leuk. Het vorige boek dat ik gelezen heb was "Cirkel in het gras", maar in dit boek zit ook nog de nodige humor. Al die figuren in dit boek zijn flat-characters, en daardoor krijg je heel leuke situaties. Het verhaal wordt vlot verteld, dus het wordt zeker niet saai.