Ervarings verslag: Vertraging
Vertraging; weer een reeks van lettertjes achter elkaar, die samen een hoop woorden vormen. Deze woorden vormen weer allemaal zinnen, deze zinnen vormen, op hun beurt, weer een stel alinea’s, die dan vervolgens een stel hoofdstukken samenstellen en als je nu deze hoofdstukken allemaal in de juiste volgorde achter elkaar zet, dan krijg je een apart fenomeen genaamd: boek. Zo ook het geval bij Vertraging. Nu bestaat Vertraging (gelukkig) uit relatief weinig van die lettertjes, die dus ook niet zo onmundig veel woorden vormen, die, op hun beurt, ook weer niet al te veel zinnen maken, wat ons tot de conclusie brengt dat Vertraging een redelijk dun boek is. Vertraging staat dan ook te boek (let even op de leuke woordspeling) als een novelle, en niet als zijnde een roman. Het verschil tussen die twee is dat een novelle een stuk dunner is, wat dus in dit geval duidelijk het geval is (en weer zo’n leuke woordspeling). Maar wat ook een essentieel verschil is, is dat er in een roman een karakterontwikkeling (leuk woord voor galgje) behoort te zitten en in een novelle, (je raad het al) dus niet. En dat is nu net een leuk punt van discussie. Want: in Vertraging wordt er wel degelijk ietwat dieper ingegaan op de gedachten en de gevoelens van de hoofdpersoon. Er wordt zeker wel beschreven hoe denken, hoe ze voelen, en hoe ze als gevolg daarvan ook doen. Maar….. de conclusie van de karakterontwikkeling is dat, vooral Moniek, qua karakter geen klote veranderd is. Ze lijkt heel liefdevol en aan Jack denkend. Maar in feite is ze aan het eind nog steeds de zelfde egocentrische bitch als in het begin van het verhaal. En das nu net de clou van het gehele verhaal. Alleen heeft Jack de complete vertelde tijd van het boek nodig om daar achter te komen. En das dan meteen waar dit gehele boek om draait, helemaal niet om de vlucht door Australië, helemaal niet over Jacques die z’n vriendin in de steek laat voor een oude liefde, waar hij vervolgens de spannendste avonturen mee beleeft, nee absoluut niet. Want DAN zou het inderdaad niet meer dan en novelle zijn. Maar daar draait het niet om, das allemaal opvulling, bedoelt om de ware essentie van het verhaal duidelijk te maken, het besef van Jacques dat Moniek niet meer is dan een egocentrische trut die mooi toneel kan spelen, iemand die alles alleen uit zelfbehoud doet, en van alles beter wil worden, iemand die andere gewoon gebruikt. En dat is het wat het boek dus gewoon een volwaardig roman maakt. Iedereen die deze verzameling lettertjes als zijnde een novelle wenst te bestempelen heeft het duidelijk niet helemaal gesnapt. En kan dan ook beter een stapje terug nemen naar het niveau pinkeltje (ik wou eerst zeggen niveau Arendsoog, maar daar zit een zwaar moraliserende kern in, en die zul je dan waarschijnlijk ook wel niet helemaal gesnapt hebben, en gedacht hebben dat het alleen om het kapot knallen van mensen ging, wat dus absoluut niet waar is, aangezien het om het neerknallen van mensen met een moraliserend beleid gaat. Of beter gezegd het met beleid neerschieten, anders zou je weer kunnen denken dat je mensen die een moraliserend beleid hebben moet neerknallen.) En zo zie je maar weer, in zo’n dun boekje zit nog meer diepgang dan je op het eerste gezicht zou denken. Want volgens mij zit er namelijk in dit boek ook nog eens een wijze les verstopt. Hierbij dien ik dan wel te zeggen dat als je maar lang genoeg doorzanikt je altijd wel een of andere diepere betekenis vind, waar de schrijver of ster het bestaan niet eens van wist, maar die er bij vergissing ingeslopen is. Maar goed, we werken hier voor school, en daar vinden ze altijd prachtig als je zulke moraliserende lessen uit een boek weet te halen dat je de schrijver prompt heilig zou verklaren. (Dat is dan wel een probleem voor Tim Krabbé, aangezien deze nog spring levend is, en heiligen altijd dood zijn………. Sorry Tim……) Wat de schrijver dus eigenlijk mijn inziens wil vertellen (ik zeg mijn inziens, want misschien wou ie alleen maar ff gauw een boekie produceren omdat ie op zwart zaad zat) is; Sta stevig in je schoenen en wees een beetje besluitvaardig. Dus laat je niet door de eerste de beste vrouw inpalmen en misleiden, want daar zijn vrouwen erg goed in. Wat ik ook erg leuk vind aan dit boek is dat je er zo mooi aan kunt zien hoe hard de ontwikkelingen de laatste tijd zijn gegaan. Het boek is uitgegeven in 1994 en het is zeer aannemelijk dat het zich ook rond deze tijd afspeelt. Das dus een jaartje of 7 geleden. Maar tegenwoordig zou het verhaal al vrij snel een geheel andere wending hebben gekregen. Moniek raakt in boek namelijk bijna haar hele fortuin kwijt doordat ze niet op tijd in Zwitserland kan komen om het geld van haar rekening te halen. Tegenwoordig zou met haar labtopje en mobieltje even mobiel getelebankierd hebben, en het geld allang via een netwerk van rekeningen veilig naar Australië geloodst hebben. Maar ja, net iets te vroeg gefraudeerd. Ook is Jack voor zijn vriendin en familie in Nederland onbereikbaar. Tegenwoordig hadden ze gewoon even naar z’n Nokia 3210 gebeld, en het hele raadsel was opgelost. Tijd speelt sowieso een zeer belangrijke rol in dit verhaal. Eerst komen ze tijd te kort. Geen tijd om het vliegtuig te halen, geen tijd om ergens lang te blijven en net geen tijd genoeg om het geld van de Zwitserse rekening te halen. Maar als ze dan eenmaal in Fort Madness zijn beland, weten ze niet meer hoe ze de tijd moeten doorkomen. Totdat ze weten wanneer Fort Madness onder water gezet gaat worden, dan weten ze precies nog hoeveel tijd ze hebben en dan beseft Jack ook pas dat dat alle tijd nog is die hij heeft om te ontsnappen, om terug te keren naar het “gewone” leven. Dan pas, onder druk van die tijd, is hij bereid te beseffen wat voor een secreet Moniek is. Ik denk dat tijd ook een zeer belangrijke rol heeft gespeeld bij de keuze van de plaats waar het geheel zich afspeelt. In Australië heb je nog van die lange wegen, waar je uren op kunt rijden zonder iets of iemand tegen te komen. Het zijn eindeloze wegen, waar je als je er een tijd op rijd je volgens mij niet meer weet hoelang je er op rijd. Het besef van tijd vervaagt, tijd wordt langzaam maar zeker een abstract begrip. En zonder besef van tijd leef je in een roes, zonder je te realiseren wat er nog komen gaat, wat de tijd je nog zal brengen. En dat is precies wat er met Jacques gebeurt. Af en toe, als ze ergens bij een plaatsje komen keert het besef van tijd weer even terug en beseft Jack ook hoe weinig tijd hij nog heeft om terug te keren naar Nederland, maar als hij dan weer weg zakt in die roes van het is slechts tijdelijk, is het alsof hij op ieder moment kan beslissen uit te stappen uit dit avontuur. Het duurt een hele tijd voordat hij beseft dat hij niet meer terug kan. Volgens mij heeft de keuze voor Australië ook meer praktische kanten. De hoofdpersonen moeten door een uitgestrekt land kunnen rijden, zonder veel mensen tegen te komen, zonder twee keer op de zelfde plaats te zijn, en vooral; zonder de grens over te moeten, nou, probeer dat maar eens in Nederland. Australië is echt een land dat je overheerst. Een land dat je dagen gevangen kan houden zonder dat je er uit kan. In Nederland ben je altijd in een paar uurtjes bij de grens, maar in Australië kan dat dagen duren, zolang je geen vliegveld tegen komt zit je vast, en kun je er gewoon niet uit. Dat is de zelfde relatie die Jacques met Moniek heeft. Hij denkt dat hij alles uit vrije wil doet, maar zit eigenlijk gevangen in de plannen van Moniek. Hij kan er uit, en moet met haar mee. Moniek overheerst hem helemaal, maar laat hem denken dat hij zelf ook nog enig inbreng in het geheel heeft. Moniek houd Jacques gevangen, op de zelfde manier als dat Australië hun vast houd. In Theorie kunnen ze wel weg, Australië uit, maar telkens als ze het proberen blijkt de praktijk weer anders te zijn. Al deze punten samen maken Vertraging tot een zeer interessante reeks van lettertjes, die ik dus met plezier gelezen heb. Je kunt dit boek echt op twee manieren lezen. Als novelle, met een wel aardig verhaal over twee mensen op de vlucht. Of als roman, met meer dan alleen het verhaal over twee mensen op de vlucht. Ik zelf kies voor de tweede optie, ander zou ik namelijk nooit een heel leesdossier vol krijgen.