Verloren zoon door J. Bernlef

Leesverslag

1. Titelbeschrijving
Titel: De verloren zoon
Titelbeschrijving: aan het eind kom je te weten dat zijn vader zijn vader niet is. Wat kan wijzen op een verloren zoon voor zijn biologische vader. En natuurlijk dat hij uiteindelijk dood gaat en verloren is op het eiland.
Auteur: J. Bernlef
Type: Psygologische roman
Uitgeverij: Querido 1997
Aantal bladzijdes: 184

2. Motto
Motto, proloog, epiloog = Geen

3. Minisamenvatting
Een op een onbewoond eiland aangespoelde toneelregisseur probeert zich in de geest van Robinson Crusoe staande te houden.


4. Opbouw
b. Is het boek in hoofdstukken verdeeld? Zo ja, hoeveel?
De hoofdstukken (17) hebben als bijzonderheid dat er steeds een aantal begrippen onder staan waarover het hoofdstuk gaat.
Zoals: hoofdstuk 1:
Een stevige naam – iles flottantes – een steenkind – windkracht tien – de Golfstroom – silhouet van een eiland

5. Plaats en ruimte
Waar speelt het verhaal zich af?
Een verlaten eilandje in de buurt van Afrika en op de route van de Golfstroom.
Is die plaats van belang of tamelijk willekeurig gekozen?
Tamelijk willekeurig, de plaats moest een onbewoond eiland zijn. En die zijn er voldoende.

6. Tijdsduur
Hoe lang duurt het verhaal ongeveer? (= vertelde tijd)
2 tot 3 Maanden

7. Datering
Wanneer speelt het verhaal zich af?
Het verhaal begint op 12 mei, een jaartal valt niet echt af te leiden. Het zal rond 1980 zijn geweest omdat hij rond de 50 is en hij als tiener de Hongerwinter meegemaakt heeft.

8. Tijdsvolgorde
Is het verhaal chronologisch verteld? Zo nee, hoe is de tijdsvolg¬orde dan?
Het boek heeft 3 verhaal lijnen:

1. De geschiedenis van het eiland
2. Het toneelstuk voor de gouden bruiloft van rob zijn ouders in de brieven aan Susan.
3. Rob Noordhoek op het eiland

Als er flashbacks in het verhaal zitten, wat is de functie daarvan?
De flashbacks zijn de voorbereiding aan het toneelstuk voor zijn ouders. Hij vertelt dit d.m.v brieven aan Susan. Op het eiland moet hij namelijk aan haar denken en snapt hij haar. De flashbacks vertellen de lezer waarom Rob zo’n eenzame en bijzondere man is.

9. Perspectief
Is er sprake van een ik-perspectief, een personaal perspectief of van een alwetende verteller? Alwetende Verteller
Citaat: (vanuit Wolfgang) hij volgde de man en de papagaai op veilige afstand. Op het zanderige plein aangekomen ging de man het grote roze gebouw binnen waar vroeger de kleine kinderen van de zwarte families die daar woonden in en uit liepen en probeerden blikjes aan zijn staart te binden.

De alziende persoon praat vanuit 4 personen, het eiland – rob noordhoek – de hond wolfgang – en de papagaai vrijdag

10. Vertelwijze
Vertel hoe het verhaal in grote lijnen verteld wordt.
Het verhaal bestaat uit veel gedetailleerde beschrijvingen. De brieven aan Susan bestaan vooral uit dialogen.

Citiaat beschrijvingen: blz. 125; Rob Noordhoek zat zo vol woede om zijn onvermogen een net te maken dat zijn hoofd zich vulde met een machtig beeld, het beeld van een hoog oplaaiend vuur vol wegspringende vonken en een donkere, loodrecht naar de hemel opklimmende rookkolom.

12. Personages
Wie is de hoofdpersoon van het verhaal? Motiveer je antwoord.
Rob Noordhoek; een toneelregiseur, zijn verleden is onduidelijk, een vluchtend iemand als iets “af” is, een onhandig iemand, vertrouwd op zijn woorden.

Noteer welke andere, belangrijke, personen er in het boek voorkomen.
Suzan:
Suzan heeft als actrice in één van Robs toneelstukken gespeeld. Ook heeft ze als fotomodel gewerkt. Ze is blond en knap. Ze is uiteindelijk in een inrichting beland.

Vrijdag:
Vrijdag is een grijze papegaai op het eiland. Zijn eigenaar op het eiland was Tomassi, die een winkeltje had. Hij kan een paar woorden zeggen, maar weet zelf niet hoe hij dat doet.

Tim:
Hij is de keeshond op het eiland. Zijn vroegere eigenaar is Mobach. Hij vindt papegaaien belachelijke beesten. In mensen ziet hij gevaar, ze zijn slim en vraatzuchtig. Zonder kleren vindt hij ze minder eng.

Arie Noordhoek:
Rob Noordhoek heeft altijd gedacht dat Arie zijn vader was, maar dat bleek niet zo te zijn. Hij was een stille, zwaarmoedige man die zorgde voor een onaangename sfeer vroeger bij Rob thuis. Hij was geïnteresseerd in filosofie en was na zijn huwelijk met Petra een winkeltje begonnen.


Petra Noordhoek:
Petra was de moeder van Rob. Ze was in haar jeugd heel vrolijk. Ze is in haar huwelijk met Arie vreemdgegaan met zijn neef, Niek Noordhoek. Die is ook de biologische vader van Rob. Petra Noordhoek heeft dat wel verteld aan Arie, dus ze was wel eerlijk.

Niek Noordhoek:
Hij was altijd reislustig. Hij was een feestbeest: hield van vrouwen en drank. Hij is de biologische vader van Rob. Hij is een keer naar Australië geëmigreerd, maar toen de zaken niet goed gingen is hij weer terug gegaan. Hij was altijd gul met geld.

13. Motieven en thema
Welke motieven herken je in het boek?
Overleven – onbewoonde eilanden – eenzaamheid
Gouden bruiloft – toneelstuk
Thema = het leven en de dood van een man op een onbewoond eiland.

14. Minirecensie
Mening: in het begin kost het niet veel moeite om in het verhaal te komen omdat je wilt weten wat hij doet als hij in het water valt. Later word het saai, en langdradig bij de brieven aan Susan, aan het eind komt zijn dood toch weer onverwacht en is het boek ineens afgelopen. De vertelwijze is wel erg origineel en leuk omdat er ook vanuit het eiland wordt gepraat.

15. Samenvatting
Rob Noordhoek is een Nederlandse regisseur.

Hij zit met zichzelf in de knoop en is, om alles op een rijtje te zetten, op een cruise gegaan.
Als het schip langs de Afrikaanse westkust vaart breekt er een zware storm uit. Noordhoek, die een paar drankjes opheeft, gaat door een verkeerde deur en belandt op het buitendek. Door de harde wind wordt Rob overboord geslagen.
Rob weet zichzelf vast te klemmen aan een boomstam en hij dobbert een nacht rond op de woeste zee.
De golfstroom sleurt Rob uit de vaarroute van alle schepen weer terug richting Afrika.
Rob spoelt op 12 mei aan op een klein eilandje. Het eiland is 300 bij 900 meter en er staan huisjes. Het eiland is een jaar of tien geleden verlaten toen er een ziekte uitbrak; gevolg: alles staat er nog zoals het was.
Rob gaat een huisje binnen waar hij blikjes conserven vindt.
Hij loopt naar het hogste punt van het eiland om het te overzien. Rob ziet een kerkje, wat huisjes en een meertje. Hij raakt in paniek door de gedachte dat hij nu helemaal op zichzelf is aangewezen.
Rob besluit in het huis met de conserven te gaan wonen. In de nacht hoort hij een stem ‘Merde’ roepen.
De volgende ochtend ontdekt Rob dat er Nederlandse mussen op het eiland wonen. De diertjes zijn meegereisd op een Nederlands schip in het jaar 1617. Het eiland heette toen Klein Nassau.
Rob verkent het eiland en stapt tot zijn verbazing bijna op een verse hondendrol. De drol blijkt toe te behoren aan een oude keeshond, ook een eilandbewoner.
In de hoop de aandacht van een schip te trekken hangt Rob een zelfgemaakte vlag uit .

Rob’s handelingen zijn gericht op overleven. Hij komt erachter dat de enge stem in het donker van een grijze papegaai was. Rob noemt het grijze dier Vrijdag (zoals Crusoë ‘zijn’ inboorling Vrijdag doopte).
Rob vindt papier en pen en besluit een dagboek bij te houden.
Ook tekent hij een landkaart van het eiland (op bladzijde 60). Dan ontdekt hij in zijn huis een levensgrote, kartonnen vrouw. Het is een reclame voor nivea. Tot zijn verbazing herkent Rob de vrouw als Suzan, een actrice die hij kent. Ze scheen later in een inrichting beland te zijn.
Rob zet Suzan naast zijn bureau en hij schrijft vanaf nu brieven aan haar, over zijn vlucht uit het leven.
Dan komt hij de mysterieuze keeshond tegen. Hij noemt de hond Tim, maar eigenlijk heet het dier Wolfgang.
In de brieven vertelt Rob over de bruiloft van zijn ouders. De zus van Rob had hem gevraagd of hij voor een toneelstuk wilde zorgen, over zijn ouders, waarin familieleden de rollen zouden vertolken. Rob neemt de opdracht aan maar hij weet eigenlijk helemaal niets meer van zijn verleden en zijn jeugd. Hij moet langs allemaal oude ooms en tantes om inlichtingen te winnen.
Rob’s blikjesvoorraad is opgeraakt dus hij moest op zoek naar nieuw eten.
De hond Tim eet vogeleieren die op een hoge klif in nestjes liggen. Rob volgt het voorbeeld en slurpt elke dag een ei leeg.
Rob bewaart de eieren in een hoge kast en als de hond dit ontdekt, springt hij tegen de kast op. De kast valt om en Rob vindt in één van de laden een fototoestel. Met de lens uit het toestel weet Rob een vuur te maken op het strand. Hij hoopt op deze manier ontdekt te worden. Helaas begint het te regenen en mislukt het plan.
Rob besluit zich niet meer aan te kleden en hij begint zich steeds vaker erg moe te voelen.

Rob schrijft nog een brief aan Suzan waarin hij dit alles en nog meer verhalen over zijn familie vertelt.
Hij gaat naar de kerk van het eilandje, waar een Mariabeeldje staat zonder Jezusje en zonder rechterarm. Hij smeekt haar om hulp.
Rob haalt zijn laatste twee eieren op, maar die breken. Kruipend bereikt hij zijn huis waar hij zijn schrijfgerei pakt en zijn laatste brief aan Suzan schrijft.
Rob vertelt over zijn eigenlijke afkomst en over zijn echte vader, oom Niek.
Na een paar dagen voelt Rob zijn rechterbeen niet meer. Hij voelt vreselijke pijn in zijn knie en er lopen bloedrode strepen naar zijn lies.
Hij kruipt naar de grote boom in het midden van het dorp, waar hij een tijdje in de regen ligt. Daarna kruipt Rob naar het strand, waar hij zich aan de boomstam vastklemt, die hem eens naar het eiland toebracht.
Zo sterft Rob Noordhoek, de verloren zoon