Verloren zoon door J. Bernlef

Primaire gegevens - Titel: Verloren zoon - Auteur: J. Bernlef - Uitgeverij: Querido - Eerste drukjaar: 1997 - Gelezen druk: 2005 - Aantal hoofdstukken: 17 - Aantal bladzijden: 175 - Genre: Psychische roman Samenvatting Rob Noordhoek is een regisseur. Hij gaat mee op een cruise, De Bornemouth.Als hij bij een zware storm van de cruise af valt belandt hij op een onbewoond eiland.Hij is een man die eigenlijk helemaal niets af weet van ‘overleven’ en die vroeger gewoon naar de winkel ging om lucifers te kopen en eigenlijk helemaal niets afweet van overleven op een onbewoond eiland. Het eiland waarop Rob verblijft, is vroeger wel bewoond geweest en er staan enkele huisjes langs de kust.Hij verblijft in een huis een eind het eiland in. In het verhaal zijn verschillende terugblikken (flashbacks) die op het eind elkaar kruisen.Vroeger is Rob een afwezige jongen geweest die eigenlijk niet echt bij het gezin hoorde.Hij vertelt dat hij een revue moet maken voor de 50 jarige bruiloft van zijn ouders waar hij eigenlijk geen contact mee heeft. Hij gaat (in zijn flashbacks) naar mensen die altijd bevriend zijn geweest met zijn ouders om zo ideeën op te doen voor zijn revue.Hij gaat langs bij verschillende kennissen maar ook bij ooms en tantes.Als hij (aan het einde van het boek) bij iedereen is langs gegaan komt eigenlijk de echte aard van het echtpaar naar boven, en dan blijkt dat het helemaal niet zo’n leuk gezin was als Rob altijd had gedacht.Het blijkt dat zijn moeder altijd vreemd is gegaan en dat ze nooit van haar man heeft gehouden.In het verhaal kom je er ook achter dat Rob zich eigenlijk verscholen heeft in het toneel waar hij eigenlijk nooit echt zichzelf is geweest.Als hij alleen op het eiland is zet hij als het ware alles op een rijtje en komt hij erachter hoe hij echt is. Verhaalanalyse - verklaring titel/motto/ondertitel: Pas in het laatste hoofdstuk, in de laatste brief aan Suzan wordt duidelijk wat de titel precies betekent. Rob blijkt niet de zoon van zijn vader, maar van zijn mysterieuze ook Niek te zijn. Zijn moeder had een relatie met haar eigen neef. Dit was natuurlijk een groot geheim, al wist de nepvader van Rob er wel van. Uit die relatie is Rob geboren. Rob heeft dit nooit geweten, en oom Niek heeft het nooit durven vertellen. Rob gaat in zijn laatste brief naar Niek toe om informatie te halen voor de Revue. Daar hoort hij door een vergissing de waarheid. Een stukje blz. 169: •“Het was nooit mijn bedoeling,” zegt hij. “Maar Petra (Rob’s moeder) en ik werden naar elkaar toegezogen. We waren familie, maar we konden gewoon niet van elkaar afblijven.”Een ogenblik denk ik dat de oude man in zijn stoel zit te fantaseren. Dat hij, zoals zijn zoon zei, een beetje in de war is. Dan zegt hij: “ Het ergste vind ik het nog wel voor Rob. Dat hij het nooit geweten heeft. Iedere keer als ik jou zag moest ik aan hem denken. Jullie lijken ook zo sprekend op elkaar.” (…) “Je gaat toch wel naar hun gouden bruiloft?” “Ja vader, “ zeg ik, “natuurlijk ga ik daar naartoe.”Zonder het te weten heeft Niek zijn verloren zoon teruggevonden, en Rob zijn vader. En rob heeft de natuur gevonden doordat hij is aangespoeld. - thema/onderwerp/motieven: Het thema is overleven, want de regisseur moest ook zien te overleven en het gaat er ook over of je wel weet wie je echt bent. Want daar kwam Rob Noordhoek ook achter op het eiland. - personages; types/karakter (veranderd niet)/round caracter (veranderd wel): De belangrijkste persoon van alles is Rob Noordhoek. Een van zijn karakter eigenschappen is dat hij een rustige man is en nadenkt voordat hij iets doet. Hij is ook heel kalm en niet snel overstuur of in paniek. Want zelfs op het eiland blijft hij kalm, ook als hij weet dat hij het niet meer gaat halen. Hij is ook een goed voorbeeld van een round caracter omdat zijn caracter steeds meer word ingevuld dus ook veranderd. - tijd en ruimte: eerst speelt het verhaal zich af op een schip, “The Bournemouth” uit 1968. Op 12 mei valt Rob Noordhoek overboord en komt op een verlaten eiland terecht. Het is 300 meter breed en 900 meter lang. En is ooit bewoont geweest. De tijd die Rob heeft doorgebracht op het eiland is niet echt duidelijk maar ik denk dat dat ongeveer 2 of 3 maanden is. - wijze van vertellen (perspectief); auctoriaal (van bovenaf), ik-verteller, personale verteller (hij/zij): Eigenlijk wordt het personaal verteld. Maar ook is er een ik-verteller want als Rob terugduikt in het verleden verteld hij het terug in de situatie. Dus er zitten flashbacks in. - spanning: In het begin is het verhaal niet echt spannend, op de boot. Dan slaat Rob plotseling overboord en dat gebeurt allemaal eigenlijk te snel om spannend te zijn, maar het trekt zeker de aandacht; de manier waarop het gebeurt, zet meteen de (bizarre) toon van het verhaal. Daarna is het voor Rob een kwestie van overleven. Vooral in het begin levert dit wat spannende momenten op, bijvoorbeeld als Rob in de donkerte over het eiland dwaalt en in de verte ‘Merde’ hoort. Dan voel je de spanning die Rob moet voelen. Bernlef gebruikt goede foefjes om het verhaal spannen te maken. Hij geeft je steeds de illusie dat er redding is voor Rob, dat er bijvoorbeeld mensen zijn, dat er een boot aankomt, maar alles blijkt niet waar te zijn; Rob gaat sterven. Ook op het einde, als Rob de brieven schrijft aan Suzan wil je dat verteld wordt hoe het afloopt en hoe het allemaal precies zit. Op het einde is het zo ontzettend zielig als Rob het leven uit zich weg voelt vloeien maar toch, ondanks alles zijn brieven wil afschrijven. - verteltijd; leestijd (uren, bladzijden), verleden tijd (aantal jaren): De leestijd was ongeveer 24 uur, en het aantal bladzijden 175. De vertelde tijd is ongeveer 3 maanden. - chronologisch (onderbreking in de tijd) of niet-chronologisch (geen onderbreking in de tijd): het is chronologisch omdat Rob elke keer naar het verleden terug gaat. - Terugblik (zomaar een verledentijd) of een flashback (verhaal opzich): Het is een flashback, want hij gaat steeds naar het verleden. - Slot/begin; mediasres (midden in beginnen), abovo (vooraan beginnen), postrem (eind beginnen): Het is mediasres want het begint op een cruise en je komt er vanzelf achter dat de hoofdpersoon Rob Noordhoek heet. Je weet in het begin echt helemaal niets.
Achtergronden Een foto van J. Bernlef
Hendrik Jan Marsman, of beter gekend onder J. Bernlef, is geboren op 14 januari 1937 in Sint-Pancras in de buurt van Alkmaar. Na zijn eindexamen in 1955 studeerde hij nog 6 maanden politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn studies ging hij werken in een boekhandel en een uitgeverij. In het najaar van 1956, vlak voor de Hongaarse opstand, moest hij dienst nemen in het leger. In 1957 verbleef hij voor drie maanden in het militaire hospitaal Austerlitz. Hier schreef hij zijn eerste verhaal ‘mijn zusje Olga’ dat later verscheen in het blad ‘Hoos’. Hij schreef dit verhaal nog onder zijn eigen naam. De recensent Hans van Straten vergeleek Hendrik Marsman met de dichter Marsman. Dit was de rede waarom Hendrik Marsman begon na te denken over een schuilnaam. Op een boekhandelcursus had hij net gehoord over de middeleeuwse Friese bard Bernlef, van wie geen werk bewaard was gebleven. Die naam, voorafgegaan door de beginletter van zijn tweede voornaam, werd zijn schuilnaam. In 1958, na zijn diensttijd, trok hij naar Zweden. Hij pendelde tussen Zweden en Nederland, tot in 1960 wanneer hij definitief terug naar Amsterdam keert. In dit jaar trouwde hij met Eva Hoornik met wie hij twee kinderen kreeg. Hij werkte eerst nog vijf jaar vooraleer hij besloot om alleen maar te leven van het schrijven. Hij richtte met twee vrienden, Gerard Stigter en Gerard Brands, ‘het tijdschrift voor teksten’’Barbarber’ op. Dit blad bestond tot 1971. In 1977 zorgde hij voor de heroprichting van het blad ‘Raster’ waarvan hij geruime tijd redacteur was. Tijdens deze periode schreef hij als criticus voor verschillende kranten. Hij heeft een grote belangstelling voor de jazz, en heeft hierover meerdere keren geschreven. Hij zat ook in het bestuur bij de Stichting Jazz in Nederland. Eigen mening Ik vind het op zich wel een mooi verhaal, in het begin vind ik het wel moeilijk leesbaar maar dat veranderd want als je een stuk gelezen hebt wen je er zelf aan. Ik vind het ongeloofwaardig dus het kan geen werkelijkheid zijn, dat vind ik omdat het echt een verhaal is wat in een boek voorkomt maar bijna nooit in de werkelijkheid. Ik vind het ook wel zielig want Rob weet in het begin niet wat hij moet doen en dan komt hij gelukkig op ideeën maar wat ik nog meer zielig vind is dat hij helemaal alleen op dat eiland zit en weet dat iedereen denkt dat hij verdronken is. En ook als hij weet dat hij het niet gaat halen. Ik vind het ook wel een spannend boek, bijvoorbeeld als er “merde” word geroepen, Rob denkt dat het een mens is maar het is een papagaai. En ook hoe het beschreven word als Rob de hond vind. Dat is eigenlijk wel spannend omdat je eerst denkt dat het een mens is. Het verhaal is soms ook wel onsamenhangend omdat je het boek goed moet lezen. Want de tijden zijn steeds anders door de velen flashbacks in het verhaal. Ik vond het eigenlijk wel moeilijk leesbaar. Dat komt gedeeltelijk door de vele flashbacks maar ook omdat ik nooit van zulke boeken lees. Ik lees meestal C-boeken, van vorig jaar nog.