Boekverslag Nederlands – Verborgen Gebreken, Renate Dorrestein
I
Titel: Verborgen Gebreken
Schrijver: Renate Dorrestein
Uitgeverij: Pandora
Druk: 11
Plaats: Amsterdam
Jaar: 1996
Verteltijd: 238 bladzijden
Vertelde tijd: +/- één week
II
Ik koos voor dit boek omdat de achterflap me nieuwsgierig maakte en ik de titel wel intrigerend vond, hij schept bepaalde verwachtingen. Ik had eerder ook al wel eens een deel van het boek gelezen en ik dus wou weten hoe het verhaal afliep.
Inhoud
1. Één
2. Twee
3. Drie
4. Vier
5. Vijf
6. Zes
7. Zeven
1. Het verhaal begint in een nieuwbouwwijk in Nederland. Het is zomervakantie en bloedheet. De familie Jansen staat op het punt met vakantie te gaan naar Schotland. Het is een zenuwachtige toestand. Het gezin bestaat uit vijf personen: de veertigjarige Sonja, haar drie kinderen Waldo (16), Christine (10) en Tommie (4), en de laatste minnaar van Sonja, Jaap. De drie kinderen hebben verschillende vaders. Chris speelt altijd alleen en vervult dan 'krachtige' rollen, zoals een engel met een tweesnijdend zwaard. De Engel van de Gerechtigheid. Thuis trekt ze vaak op met Tommie, die nog nauwelijks kan praten. Tommie voelt zich veilig bij haar. Het onmogelijke gedrag van Chris wordt begrijpelijk als blijkt dat ze slachtoffer is van incest. In Schotland regent het pijpenstelen. Chris gedraagt zich zo opstandig dat ze voor straf de camping niet af mag. Een poging van Jaap haar tot een andere houding te bewegen mislukt. Waldo wil zonder toestemming op z'n eentje een voettocht gaan maken. Hij neemt op een kade afscheid van Tommie en Chris. In verwarde gemoedstoestand geeft Chris hem een duw. Hij valt op zijn achterhoofd en verdwijnt in het water. Chris vlucht met Tommie.
2. De zeventigjarige Agnes Stam steekt met de veerboot over naar het eiland Mull voor de Schotse kust. Daar heeft ze meer dan een halve eeuw haar vakanties doorgebracht in een huis dat ze samen met haar broers Frank, Robert, Justus en Benjamin heeft opgeknapt. Het huis was eigendom van Robert. Later hebben ook talloze neefjes en nichtjes bij haar gelogeerd, nu gaat ze alleen. De familie vindt zich te groot om bij een oude tante te logeren. Haar broers zijn overleden, Robert als laatste. Op de stoel naast haar staat de urn met zijn as. Ze stopt even bij de boerderij van de familie Flynt, die een oogje in het zeil houdt als het huis onbewoond is. Als ze weer instapt, ontdekt ze op de achterbank Chris en Tommie, die zich hebben schuilgehouden op de vloer van de auto. Agnes slaat geen alarm, maar rijdt gewoon naar haar afgelegen huis vlakbij de baai. Chris, in het geheel niet uit het veld geslagen, helpt met uitladen. Maar als de jongste Flynt, Muriel, wat voorraden komt brengen, maken de kinderen zich uit de voeten. Agnes denkt terug aan haar gelukkige jeugd en de broers die haar toen en later op handen droegen. De gedachte dat zij de enige overlevende is van de familie, grijpt haar zo aan dat ze naar het strand vlucht om haar gedachten te ordenen. Op het natte zand strooit ze de as van Robert uit. Hier vindt ze ook Chris en Tommie terug. Hun ware namen hoort Agnes overigens niet. Chris noemt zichzelf Bazooka en Agnes doopt Tommie Ivatuq, omdat hij op een Eskimokind lijkt. Tommie wordt in bed gestopt en Agnes probeert Chris aan het praten te krijgen. Dat lukt niet erg. En als ze begint over ongeruste ouders en oppert de politie te bellen, dreigt Chris dat ze dan zal zeggen dat Agnes hen ontvoerd heeft om seksvideo's te maken. Er ontstaat een situatie waarbij ze elkaars krachten meten. Agnes vraagt zich af hoe haar familie zal reageren als ze aan de weet komen dat ze vreemde kinderen onderdak biedt. Zullen ze bevestigd zien wat ze al dachten, namelijk dat Agnes 'geflipt' is? Ze besluit dat de kinderen mogen blijven en dat ze niemand iets zal zeggen.
3. De volgende ochtend zijn de kinderen weg. Terwijl Agnes naar hen op zoek is, denkt ze aan een ongeluk in haar kleutertijd. Robert sloeg met een ongecontroleerde beweging van zijn hengel het haakje in haar oog. Het oog genas wel, maar bij een tweede ongeluk, waarbij Robert ook betrokken is, verliest ze het oog toch. Sindsdien heeft ze een glazen oog. Na een vergeefse speurtocht komt ze thuis, waar haar nieuw onheil wacht: in een folder staat het huis aan de baai als vakantiewoning te huur. Wie heeft haar die streek geleverd? Ze wil protesteren bij de verhuurmaatschappij, maar de telefoon blijkt defect. Als ze naar de auto loopt, ziet ze de kinderen spelen bij de baai: ze zijn dus helemaal niet weggelopen. Opgelucht gaat Agnes met het verkleumde tweetal theedrinken. Ze merkt dat Chris zich nu heel erg inspant de dingen goed te doen. Tot haar opluchting beschouwt de familie Flynt de twee kleintjes gewoon als een neefje en een nichtje. Bij een bezoek aan de boerderij hoort ze dat het Eline is, de weduwe van Robert, die het huis in de verhuur heeft gedaan. Agnes is teleurgesteld en boos, hoewel ze het had kunnen verwachten van haar schoonzus. Chris blijkt vooral onder de indruk van de oudste mevrouw Flynt, die invalide is. Ze vindt dat je zulke oude mensen maar een spuitje moet geven. Met die mededeling keert ze weer terug naar haar uitdagende houding. Ze scheldt Agnes uit voor oud wijf, net zo lang tot die haar geduld verliest en driftig wordt. Het wordt Agnes duidelijk dat dit precies is wat Chris wil: uitgekafferd worden. Wat voor ouders heeft dit meisje? Ook het gedrag van Tommie vindt ze abnormaal: de kleuter heeft nog niet één keer naar zijn moeder gevraagd. Na de telefoon blijkt nu ook de wasmachine kapot; een gigantische overstroming is het gevolg.
4. Agnes begint steeds meer aan zichzelf te twijfelen: gaat ze geestelijk zo achteruit dat ze bij het aanzetten van de wasmachine aan een verkeerde knop heeft gedraaid? Na de overstroming en een nacht dweilen is de opstandigheid van Chris weer verdwenen. Agnes realiseert zich dat het kind bang is dat zij de schuld zal krijgen; kennelijk krijgt ze thuis overal de schuld van. Agnes gaat in het dorp een wasmachineslang kopen en doet ook andere boodschappen. Ondertussen denkt ze aan het ongelukkige huwelijk van haar broer Frank. In de supermarkt valt ze flauw, voor het eerst in haar leven. Als ze thuiskomt, ziet ze dat de kinderen zich verkleed hebben. Tot hun speelattributen behoort ook Justus’ oude luchtbuks. Ze spelen het Mevrouw-Jansen-spel, waarover Agnes met Chris gesproken heeft, een fantasiespel dat al tientallen jaren door logeetjes is gespeeld. Het moet zo fantasierijk gespeeld worden dat een van de deelnemers ten slotte mevrouw Jansen wordt. Agnes begrijpt niet waarom Chris zo fijntjes lacht bij de uitleg van de hoofdregel; ze weet immers niet dat het kind Jansen heet. Agnes speelt meteen mee en zorgt ervoor dat ze de buks kan verstoppen onder haar bed. Ondertussen denkt ze aan Justus,wiens huwelijk ook niet gelukkig was. Tommie en Chris zetten het spel met verve en veel rolwisselingen voort. Agnes voegt zich, verkleed, in hun spel. Onverwacht verschijnt er een man: inspecteur Miller van Scotland Yard, die belast is met de opsporing van twee kinderen Jansen. Hij laat foto's zien. Tot haar verbijstering herkent Agnes Bazooka en Ivatuq, maar ze zwijgt. De inspecteur herkent de kinderen niet, onder andere omdat Tommie op dat moment als meisje verkleed is. Hij zegt dat het vermoeden bestaat dat de kinderen ontvoerd zijn. Datzelfde leest ze later in een krantenbericht. Agnes beseft dat ze zich in een wespennest gestoken heeft. Nogmaals probeert ze Chris aan het praten te krijgen; zonder succes. Ze veronderstelt dat het meisje thuis mishandeld is.
5. De volgende dag blijkt Chris een modelkind te zijn geworden en ze wil nu ook Chris genoemd worden. Agnes denkt dat ze bang is weggestuurd te worden. Maar om een kleinigheid vervalt het meisje weer in haar agressieve gedrag. Agnes wandelt met Tommie naar de Flynts; ze wil een konijntje voor hem halen om de dode muis te vervangen die hij nu als knuffel gebruikt. Als Tommie niet wordt afgebekt, blijkt hij heel redelijk te kunnen praten. Agnes denkt terug aan de dag op Mull toen ze ineens voelde dat ze verliefd was op haar broer Robert. Bij de Flynts wacht haar een koude douche: haar schoonzus wil niet alleen het huis met onmiddellijke ingang verhuren, maar ze heeft ook de Flynts als huisbewaarders ontslagen. Ze koelen hun woede op Agnes en citeren vernederende kwalificaties van familieleden over haar oude-vrijsterschap. Ook Robert had tegenover de Flynts opmerkingen in die richting gemaakt. Als ze thuiskomt, ligt daar een brief van haar schoonzus met het verzoek het huis aan de baai te verlaten. En Chris vertelt haar later op de dag dat er iemand aan de deur is geweest. Hij heeft een kaartje onder haar deur door geschoven: een man van het verhuurbedrijf. Agnes wordt bang en boos, waarom is er voor haar geen engel der wrake, die het voor haar opneemt? Een engel met een tweesnijdend zwaard.
6. Chris heeft uit vragen en antwoorden van Agnes, naar aanleiding van krantenberichten, de conclusie getrokken dat Waldo nog in leven is en zich op het eiland Skye bevindt. (Uit een geciteerd artikel dat Chris niet kent, weet de lezer echter dat zijn lijk in de haven is gevonden,waar zij hem een duw heeft gegeven.) Chris is zo gerustgesteld dat ze overweegt naar haar moeder terug te keren. Opbellen kan echter niet, want ze heeft zelf de telefoon onklaar gemaakt. Ze gaat naar Agnes om een en ander te overleggen, maar die slaapt nog. Onder haar bed vindt Chris de luchtbuks terug. De volgende ochtend wordt er al vroeg aangebeld. Agnes is ontredderd: ze loopt nog in haar sjofele ochtendjas, bovendien is ze haar glazen oog kwijt. Het vroege bezoek blijkt de man te zijn van het verhuurbedrijf die de woning komt inspecteren. Het huis is een puinhoop, vooral na de overstroming. Chris merkt dat Agnes met iemand door het huis loopt. Ze denkt dat de oude vrouw gevaar loopt en wil haar beschermen. Als Agnes de man uitlaat, valt ze. Hij wil haar overeind helpen. Chris ziet dat, interpreteert het gebaar verkeerd en schiet.
Ondertussen wachten Sonja en Jaap in het grote hotel op het eiland Mull op berichten van de kinderen. Sonja is de wanhoop nabij, want inspecteur Miller heeft niet anders te melden dan 'geen nieuws'. Ze komt ineens op de gedachte dat de kinderen niet ontvoerd zijn, maar weggelopen.
7. De man van het verhuurbedrijf ligt voor dood op het pad en ook Agnes beweegt zich niet. Als Chris ziet wat ze heeft aangericht, vlucht ze het huis in. Ze wist niet dat er echte kogels in de buks zaten. In haar panische angst richt ze ook in huis nog de nodige vernielingen aan; om het huis onbewoonbaar te maken voor andere mensen en om haar woede te koelen. Agnes blijkt nog te leven, maar ze heeft een beroerte gehad. Met hulp van Chris strompelt ze naar binnen. Ondanks haar toestand beseft Agnes dat er nu doortastend gehandeld moet te worden. De kinderen moeten weg, voordat iemand het lijk ontdekt. Ze geeft hun een briefje in het Engels met het verzoek hun een lift te geven naar het grote hotel ('daar wacht ze een verrassing').Agnes weet uit de krant dat hun moeder daar logeert. Ze prijst Chris en spreekt af nergens over te praten. Als Chris besluit de dode uit het zicht te slepen, blijkt het 'lijk' te zijn verdwenen. Wel is er wat bloed zichtbaar. Vermomd met blitse zonnebrillen liften de kinderen naar het hotel.
Agnes besluit de vingerafdrukken van de kinderen van het moordwapen te verwijderen. Met inspanning van al haar krachten sleept ze zich naar buiten en veegt het wapen schoon. Ze beseft dat ze invalide is en rijp voor een verpleeghuis.
In het hotel worden de kinderen ondanks hun vermomming herkend. Maar als Chris wil vluchten,lopen ze bij de buitendeur Sonja en Jaap in de armen. Blijde hereniging. Dat was dus de verrassing waar Agnes op doelde. Sonja is zo blij dat ze haar kinderen terugheeft dat ze eigenlijk niet eens wil weten waar ze gezeten hebben. Jaap wel.
Muriel Flynt, die haar verontschuldigingen komt aanbieden voor het onbeschofte gedrag van de dag daarvoor, vindt de halfverlamde Agnes en neemt haar mee.
De familie Jansen gaat op aandrang van Jaap en Chris naar het huis van Agnes. De politieman Miller kan niet meekomen, want hij is nu bezig met een echte moordzaak. Kennelijk gaat het over de man die door Chris is neergeschoten en die toch nog heeft kunnen wegkomen. Hij is gevonden en opgenomen in het ziekenhuis, waar hij gestorven is zonder iets te kunnen zeggen. Uiteraard treffen ze Agnes niet thuis. Sonja begint zich nu serieus zorgen te maken over Waldo;ze veronderstelt dat hij gewond is geraakt op Skye. Jaap die eigenlijk eerst de Agnes-affaire wil uitzoeken, zwicht voor de gezamenlijke aandrang van Sonja en Chris naar Skye te gaan. Ten slotte haalt Tommie het glazen oog van Agnes uit zijn broekzak; Dat was hij vergeten terug te geven aan Agnes. Chris neemt het van hem over zonder dat de anderen het zien.
Vertelsituatie
Het boek heeft een alwetende verteller, die in de hoofden kan kijken van alle personages, vooral Agnes en Chris.
Tijd
Het verhaal speelt zich af terwijl Agnes zeventig is, maar wordt voortdurend onderbroken door flashbacks, bijvoorbeeld op bladzijde 157 t/m 159 (waarin Robert met Elise trouwt), 162 t/m 163 (waarin Elise geen belangstelling heeft voor Roberts verhalen, maar Agnes wel), 140 t/m146 (waarin Agnes verliefd op Robert wordt), waarna Agnes weer terug keer naar de ‘normale’ gang van zaken.
Eerste persoonlijke reactie
• Nieuwsgierigmakend, omdat ik erg nieuwsgierig gemaakt werd door de achterkant en de titel, en juist in het begin gebeurt er nog niet echt iets, waardoor je nóg nieuwsgieriger wordt. Ik was ook erg benieuwd naar de (volgens de achterkant veelbelovende) rol van de schoonzusters.
• Niet Herkenbaar, omdat ik me er echt niks bij kan voorstellen om een 4e minnaar te hebben, door je broer misbruikt te worden of verliefd te zijn op een van je broers. Ook bij de omgeving kan ik me niks realistisch voorstellen, al vorm je zelf natuurlijk een omgeving in je hoofd.
• Spannend, omdat je natuurlijk niet weet hoe het verhaal afloopt. Het verhaal bevatte telkens weer nieuwe en onverwachte wendingen, dus je had geen flauw idee hoe het verder ging.
• Droevig, omdat ik vooral Agnes eigenlijk maar een triest en eenzaam persoon vind. Ze heeft helemaal niks, de familie Flynt valt haar gemakkelijk af, haar eigen familie vertrouwt haar niet en haar schoonzussen duldden haar alleen maar vanwege hun echtgenoten. Ze heeft praktisch niemand, behalve haar vissen dan.
• Diepzinnig, omdat er vrijwel achter alles wel een intrige zit, bijvoorbeeld achter de genegenheid tussen Agnes en haar broers blijkt een verliefdheid te zitten, achter de band van aandacht tussen Waldo en Chris zit incest en misbruik. Alles past uiteindelijk perfect in elkaar.
Uitgewerkt persoonlijke reactie
• Onderwerp
Het onderwerp van de tekst is familiebanden. Door het hele verhaal leer je de band van enerzijds Agnes en haar familie en anderzijds de banden tussen de familie Jansen. Het onderwerp is goed uitgewerkt, er zitten veel verrassende wendingen in en het is zeker niet oppervlakkig. Het onderwerp is zoiezo wel boeiend, maar wordt nog interessanter door de schrijfstijl. Renate Dorrestein zegt niet gewoon wat er gebeurt, maar geeft wel bepaalde hints waarmee ze verwachtingen schept: “… starend in Waldo’s ogen, de enige ogen die haar ooit echt zagen, de enige ogen die de moeite namen werkelijk naar haar te kijken. Zijn harde, hoekige lichaam. Zijn klamme huid, zijn onderzoekende vingers. Zijn adem in haar oor, zijn hese stem. En het onbegrijpelijke medelijden dat ze erna altijd voelde: als zij niet bestond, zou hij dit niet hoeven doen, ’s nachts in het donker. Telkens het besef, haar schuld. Kon hij maar van haar worden verlost.” (blz. 38). Door het boek ben ik over het onderwerp ‘familie’ gaan nadenken, dat een goede familieband niet altijd zó normaal is, als sommige mensen erover denken, al wist ik dat al wel op zich.
De titel past bij het boek, van het begin tot het einde. Ook al ligt hij niet echt voor de hand, hij is onduidelijk. Bij een titel als ‘De Tweeling’ weet de lezer dat het boek over een tweeling zal gaan, en wat er verder met hen gebeurt, is te lezen in het boek. Maar de titel “Verborgen Gebreken”, onthult eigenlijk niets over de inhoud. Het maakt het boek spannender om te lezen omdat de lezer zich blijft afvragen wat de verborgen gebreken zijn.
• Gebeurtenissen
De belangrijkste gebeurtenis lijkt me de beslissing van Chris om met Tommie weg te lopen, nadat ze Waldo omver heeft geduwd. Dus stapt ze in de Volkswagen van Agnes Stam, waaruit alle volgende gebeurtenissen dus voortvloeien. Hier wordt genoeg tijd aan besteed, aan de aanvankelijke verbazing van Agnes maar ook de acceptatie, dat de kinderen mogen blijven. Ik vind het alleen een beetje ongeloofwaardig dat je zomaar twee wildvreemde kinderen bij je laat wonen, zonder echt ongerust te zijn om waar ze vandaan komen. De hoofdpersonen vertonen hebben veel dingen gemeen:
- Agnes houdt van Robert Waldo ‘houdt’ van Chris
- Robert (broer) is dood Waldo (broer) is dood
- De broers zorgen voor Agnes Chris zorgt voor Tommie
- Foute familieband Slechte familieband
De meest indrukwekkende gebeurtenis vind ik als Chris met het geweer de man van Island Rentals bedreigt, en als de buks onbedoeld afgaat. Dit heeft verregaande gevolgen, maar was onbedoeld. Hierdoor moet Agnes de kinderen naar hun ouders hotel sturen, waardoor het gezin weer bij elkaar komt en Agnes alleen achter blijft.
De schrijver kauwt je in dit boek niet braaf alles voor, maar door je telkens een tipje van de sluier te geven krijg je vermoedens, die echter niet letterlijk wordt bevestigd. Hierdoor blijf je toch een beetje onzeker over wat er nou echt is. “Chris hoorde het altijd aan zijn stem. Aan de manier waarop hij bij het thuiskomen zei: ‘Zo, kleintje.’Dan leek het net alsof er een olifant op haar ging staan. Haar knieën knikten en de lucht werd uit haar longen geperst. Het was weer zover. Alweer. En toch was het elke keer de eerste keer:” (blz. 9) Het weten was altijd het ergste. Dat je die blik in zijn ogen zag en dan moest de hele avond nog om. (blz. 15)
• Personages
Er zijn twee hoofdpersonen, Agnes en Chris. Agnes vind ik niet zo leuk, maar Chris is best wel een held. Ik vind haar dapper, en ze doet alleen maar soms raar vanwege het misbruik en haar slechte gezin. Ze probeert zo goed mogelijk voor Tommie te zorgen, en heeft een enorm doorzettingsvermogen. Ik kan me alleen niet zo goed in haar verplaatsen, omdat ik nog nooit in een situatie als de hare heb gezeten. Hierdoor kan ik me ook niet in de situatie of in een personage kan verplaatsen. Dat is wel jammer, maar zo is het ook een leuk boek. Ik vind Chris ook erg sympathiek, en Jaap ook. Agnes niet zo, Sonja zeker niet en de familie Flynt een beetje. Ik keur het gedrag van Sonja en Waldo af, omdat ik niet vind dat Sonja de verantwoordelijkheid voor het gezin kan dragen, en omdat Waldo een viezerik is. Chris vind ik wel sympathiek, ze doet erg goed haar best om te overleven.
• Opbouw
Het verhaal is niet ingewikkeld, het is duidelijk opgebouwd. Er zitten best veel flashbacks in het verhaal, dat is erg prettig omdat je het verhaal anders niet snapt. In de flashbacks wordt de informatie gegeven die nodig is om het verhaal goed te begrijpen. In het boek is dus een alwetende vertelsituatie, maar het verhaal wordt ook verteld door de personages, bijvoorbeeld Agnes, Chris of Jaap.
Door het verhaal lopen twee verhaallijnen, die in het midden van het boek een stuk samenzijn en zich daarna van elkaar afbuigen. Het verhaal begon niet zo spannend, omdat de familie Jansen nog maar op het punt stond om op vakantie te gaan, en op vakantie begon het pas echt. Het begin was natuurlijk wel handig om alvast wat meer informatie te krijgen over o.a. Chris’ achtergrond. Ik vond het heel erg irritant dat het verhaal zo’n open einde heeft, want je weet niet hoe de familie verder zal ontdekken hoe het met Waldo is. Ook weet je niet of en hoe Agnes en haar huis Port na Bà op het eiland Mull het verder zullen redden. Dat vind ik het stomste aan het hele boek.
• Taalgebruik
Het taalgebruik in dit boek is vrij eenvoudig en duidelijk. Er was ook een goede verhouding tussen dialoog, beschrijvingen en de weergave van gedachten en gevoelens.
Ik vind dat de manier van vertellen gewoon normaal is, er valt niet echt iets aan op te merken.
Het taalgebruik paste goed bij de personages en het onderwerp, Agnes is namelijk een vrij normale vrouw en haar taalgebruik was dan ook niet overdreven shockerend over uitermate zoetsappig. Chris is meer een stoerder personage, dus haar taalgebruik was ook “stoerder”, ze noemt Agnes bijvoorbeeld een ‘stom wijf’.
Eindoordeel
Ik vind ‘Verborgen Gebreken’ een heel goed boek, behalve het einde dus. Het boek is spannend geschreven en heeft een interessant onderwerp. Het is een fijn boek om te lezen, en de personages zijn goed uitgewerkt. Het verhaal past prima in elkaar en alles klopt.
I
Titel: Verborgen Gebreken
Schrijver: Renate Dorrestein
Uitgeverij: Pandora
Druk: 11
Plaats: Amsterdam
Jaar: 1996
Verteltijd: 238 bladzijden
Vertelde tijd: +/- één week
II
Ik koos voor dit boek omdat de achterflap me nieuwsgierig maakte en ik de titel wel intrigerend vond, hij schept bepaalde verwachtingen. Ik had eerder ook al wel eens een deel van het boek gelezen en ik dus wou weten hoe het verhaal afliep.
Inhoud
2. Twee
3. Drie
4. Vier
5. Vijf
6. Zes
7. Zeven
1. Het verhaal begint in een nieuwbouwwijk in Nederland. Het is zomervakantie en bloedheet. De familie Jansen staat op het punt met vakantie te gaan naar Schotland. Het is een zenuwachtige toestand. Het gezin bestaat uit vijf personen: de veertigjarige Sonja, haar drie kinderen Waldo (16), Christine (10) en Tommie (4), en de laatste minnaar van Sonja, Jaap. De drie kinderen hebben verschillende vaders. Chris speelt altijd alleen en vervult dan 'krachtige' rollen, zoals een engel met een tweesnijdend zwaard. De Engel van de Gerechtigheid. Thuis trekt ze vaak op met Tommie, die nog nauwelijks kan praten. Tommie voelt zich veilig bij haar. Het onmogelijke gedrag van Chris wordt begrijpelijk als blijkt dat ze slachtoffer is van incest. In Schotland regent het pijpenstelen. Chris gedraagt zich zo opstandig dat ze voor straf de camping niet af mag. Een poging van Jaap haar tot een andere houding te bewegen mislukt. Waldo wil zonder toestemming op z'n eentje een voettocht gaan maken. Hij neemt op een kade afscheid van Tommie en Chris. In verwarde gemoedstoestand geeft Chris hem een duw. Hij valt op zijn achterhoofd en verdwijnt in het water. Chris vlucht met Tommie.
2. De zeventigjarige Agnes Stam steekt met de veerboot over naar het eiland Mull voor de Schotse kust. Daar heeft ze meer dan een halve eeuw haar vakanties doorgebracht in een huis dat ze samen met haar broers Frank, Robert, Justus en Benjamin heeft opgeknapt. Het huis was eigendom van Robert. Later hebben ook talloze neefjes en nichtjes bij haar gelogeerd, nu gaat ze alleen. De familie vindt zich te groot om bij een oude tante te logeren. Haar broers zijn overleden, Robert als laatste. Op de stoel naast haar staat de urn met zijn as. Ze stopt even bij de boerderij van de familie Flynt, die een oogje in het zeil houdt als het huis onbewoond is. Als ze weer instapt, ontdekt ze op de achterbank Chris en Tommie, die zich hebben schuilgehouden op de vloer van de auto. Agnes slaat geen alarm, maar rijdt gewoon naar haar afgelegen huis vlakbij de baai. Chris, in het geheel niet uit het veld geslagen, helpt met uitladen. Maar als de jongste Flynt, Muriel, wat voorraden komt brengen, maken de kinderen zich uit de voeten. Agnes denkt terug aan haar gelukkige jeugd en de broers die haar toen en later op handen droegen. De gedachte dat zij de enige overlevende is van de familie, grijpt haar zo aan dat ze naar het strand vlucht om haar gedachten te ordenen. Op het natte zand strooit ze de as van Robert uit. Hier vindt ze ook Chris en Tommie terug. Hun ware namen hoort Agnes overigens niet. Chris noemt zichzelf Bazooka en Agnes doopt Tommie Ivatuq, omdat hij op een Eskimokind lijkt. Tommie wordt in bed gestopt en Agnes probeert Chris aan het praten te krijgen. Dat lukt niet erg. En als ze begint over ongeruste ouders en oppert de politie te bellen, dreigt Chris dat ze dan zal zeggen dat Agnes hen ontvoerd heeft om seksvideo's te maken. Er ontstaat een situatie waarbij ze elkaars krachten meten. Agnes vraagt zich af hoe haar familie zal reageren als ze aan de weet komen dat ze vreemde kinderen onderdak biedt. Zullen ze bevestigd zien wat ze al dachten, namelijk dat Agnes 'geflipt' is? Ze besluit dat de kinderen mogen blijven en dat ze niemand iets zal zeggen.
4. Agnes begint steeds meer aan zichzelf te twijfelen: gaat ze geestelijk zo achteruit dat ze bij het aanzetten van de wasmachine aan een verkeerde knop heeft gedraaid? Na de overstroming en een nacht dweilen is de opstandigheid van Chris weer verdwenen. Agnes realiseert zich dat het kind bang is dat zij de schuld zal krijgen; kennelijk krijgt ze thuis overal de schuld van. Agnes gaat in het dorp een wasmachineslang kopen en doet ook andere boodschappen. Ondertussen denkt ze aan het ongelukkige huwelijk van haar broer Frank. In de supermarkt valt ze flauw, voor het eerst in haar leven. Als ze thuiskomt, ziet ze dat de kinderen zich verkleed hebben. Tot hun speelattributen behoort ook Justus’ oude luchtbuks. Ze spelen het Mevrouw-Jansen-spel, waarover Agnes met Chris gesproken heeft, een fantasiespel dat al tientallen jaren door logeetjes is gespeeld. Het moet zo fantasierijk gespeeld worden dat een van de deelnemers ten slotte mevrouw Jansen wordt. Agnes begrijpt niet waarom Chris zo fijntjes lacht bij de uitleg van de hoofdregel; ze weet immers niet dat het kind Jansen heet. Agnes speelt meteen mee en zorgt ervoor dat ze de buks kan verstoppen onder haar bed. Ondertussen denkt ze aan Justus,wiens huwelijk ook niet gelukkig was. Tommie en Chris zetten het spel met verve en veel rolwisselingen voort. Agnes voegt zich, verkleed, in hun spel. Onverwacht verschijnt er een man: inspecteur Miller van Scotland Yard, die belast is met de opsporing van twee kinderen Jansen. Hij laat foto's zien. Tot haar verbijstering herkent Agnes Bazooka en Ivatuq, maar ze zwijgt. De inspecteur herkent de kinderen niet, onder andere omdat Tommie op dat moment als meisje verkleed is. Hij zegt dat het vermoeden bestaat dat de kinderen ontvoerd zijn. Datzelfde leest ze later in een krantenbericht. Agnes beseft dat ze zich in een wespennest gestoken heeft. Nogmaals probeert ze Chris aan het praten te krijgen; zonder succes. Ze veronderstelt dat het meisje thuis mishandeld is.
5. De volgende dag blijkt Chris een modelkind te zijn geworden en ze wil nu ook Chris genoemd worden. Agnes denkt dat ze bang is weggestuurd te worden. Maar om een kleinigheid vervalt het meisje weer in haar agressieve gedrag. Agnes wandelt met Tommie naar de Flynts; ze wil een konijntje voor hem halen om de dode muis te vervangen die hij nu als knuffel gebruikt. Als Tommie niet wordt afgebekt, blijkt hij heel redelijk te kunnen praten. Agnes denkt terug aan de dag op Mull toen ze ineens voelde dat ze verliefd was op haar broer Robert. Bij de Flynts wacht haar een koude douche: haar schoonzus wil niet alleen het huis met onmiddellijke ingang verhuren, maar ze heeft ook de Flynts als huisbewaarders ontslagen. Ze koelen hun woede op Agnes en citeren vernederende kwalificaties van familieleden over haar oude-vrijsterschap. Ook Robert had tegenover de Flynts opmerkingen in die richting gemaakt. Als ze thuiskomt, ligt daar een brief van haar schoonzus met het verzoek het huis aan de baai te verlaten. En Chris vertelt haar later op de dag dat er iemand aan de deur is geweest. Hij heeft een kaartje onder haar deur door geschoven: een man van het verhuurbedrijf. Agnes wordt bang en boos, waarom is er voor haar geen engel der wrake, die het voor haar opneemt? Een engel met een tweesnijdend zwaard.
6. Chris heeft uit vragen en antwoorden van Agnes, naar aanleiding van krantenberichten, de conclusie getrokken dat Waldo nog in leven is en zich op het eiland Skye bevindt. (Uit een geciteerd artikel dat Chris niet kent, weet de lezer echter dat zijn lijk in de haven is gevonden,waar zij hem een duw heeft gegeven.) Chris is zo gerustgesteld dat ze overweegt naar haar moeder terug te keren. Opbellen kan echter niet, want ze heeft zelf de telefoon onklaar gemaakt. Ze gaat naar Agnes om een en ander te overleggen, maar die slaapt nog. Onder haar bed vindt Chris de luchtbuks terug. De volgende ochtend wordt er al vroeg aangebeld. Agnes is ontredderd: ze loopt nog in haar sjofele ochtendjas, bovendien is ze haar glazen oog kwijt. Het vroege bezoek blijkt de man te zijn van het verhuurbedrijf die de woning komt inspecteren. Het huis is een puinhoop, vooral na de overstroming. Chris merkt dat Agnes met iemand door het huis loopt. Ze denkt dat de oude vrouw gevaar loopt en wil haar beschermen. Als Agnes de man uitlaat, valt ze. Hij wil haar overeind helpen. Chris ziet dat, interpreteert het gebaar verkeerd en schiet.
Ondertussen wachten Sonja en Jaap in het grote hotel op het eiland Mull op berichten van de kinderen. Sonja is de wanhoop nabij, want inspecteur Miller heeft niet anders te melden dan 'geen nieuws'. Ze komt ineens op de gedachte dat de kinderen niet ontvoerd zijn, maar weggelopen.
7. De man van het verhuurbedrijf ligt voor dood op het pad en ook Agnes beweegt zich niet. Als Chris ziet wat ze heeft aangericht, vlucht ze het huis in. Ze wist niet dat er echte kogels in de buks zaten. In haar panische angst richt ze ook in huis nog de nodige vernielingen aan; om het huis onbewoonbaar te maken voor andere mensen en om haar woede te koelen. Agnes blijkt nog te leven, maar ze heeft een beroerte gehad. Met hulp van Chris strompelt ze naar binnen. Ondanks haar toestand beseft Agnes dat er nu doortastend gehandeld moet te worden. De kinderen moeten weg, voordat iemand het lijk ontdekt. Ze geeft hun een briefje in het Engels met het verzoek hun een lift te geven naar het grote hotel ('daar wacht ze een verrassing').Agnes weet uit de krant dat hun moeder daar logeert. Ze prijst Chris en spreekt af nergens over te praten. Als Chris besluit de dode uit het zicht te slepen, blijkt het 'lijk' te zijn verdwenen. Wel is er wat bloed zichtbaar. Vermomd met blitse zonnebrillen liften de kinderen naar het hotel.
Agnes besluit de vingerafdrukken van de kinderen van het moordwapen te verwijderen. Met inspanning van al haar krachten sleept ze zich naar buiten en veegt het wapen schoon. Ze beseft dat ze invalide is en rijp voor een verpleeghuis.
In het hotel worden de kinderen ondanks hun vermomming herkend. Maar als Chris wil vluchten,lopen ze bij de buitendeur Sonja en Jaap in de armen. Blijde hereniging. Dat was dus de verrassing waar Agnes op doelde. Sonja is zo blij dat ze haar kinderen terugheeft dat ze eigenlijk niet eens wil weten waar ze gezeten hebben. Jaap wel.
Muriel Flynt, die haar verontschuldigingen komt aanbieden voor het onbeschofte gedrag van de dag daarvoor, vindt de halfverlamde Agnes en neemt haar mee.
De familie Jansen gaat op aandrang van Jaap en Chris naar het huis van Agnes. De politieman Miller kan niet meekomen, want hij is nu bezig met een echte moordzaak. Kennelijk gaat het over de man die door Chris is neergeschoten en die toch nog heeft kunnen wegkomen. Hij is gevonden en opgenomen in het ziekenhuis, waar hij gestorven is zonder iets te kunnen zeggen. Uiteraard treffen ze Agnes niet thuis. Sonja begint zich nu serieus zorgen te maken over Waldo;ze veronderstelt dat hij gewond is geraakt op Skye. Jaap die eigenlijk eerst de Agnes-affaire wil uitzoeken, zwicht voor de gezamenlijke aandrang van Sonja en Chris naar Skye te gaan. Ten slotte haalt Tommie het glazen oog van Agnes uit zijn broekzak; Dat was hij vergeten terug te geven aan Agnes. Chris neemt het van hem over zonder dat de anderen het zien.
Het boek heeft een alwetende verteller, die in de hoofden kan kijken van alle personages, vooral Agnes en Chris.
Tijd
Het verhaal speelt zich af terwijl Agnes zeventig is, maar wordt voortdurend onderbroken door flashbacks, bijvoorbeeld op bladzijde 157 t/m 159 (waarin Robert met Elise trouwt), 162 t/m 163 (waarin Elise geen belangstelling heeft voor Roberts verhalen, maar Agnes wel), 140 t/m146 (waarin Agnes verliefd op Robert wordt), waarna Agnes weer terug keer naar de ‘normale’ gang van zaken.
Eerste persoonlijke reactie
• Nieuwsgierigmakend, omdat ik erg nieuwsgierig gemaakt werd door de achterkant en de titel, en juist in het begin gebeurt er nog niet echt iets, waardoor je nóg nieuwsgieriger wordt. Ik was ook erg benieuwd naar de (volgens de achterkant veelbelovende) rol van de schoonzusters.
• Niet Herkenbaar, omdat ik me er echt niks bij kan voorstellen om een 4e minnaar te hebben, door je broer misbruikt te worden of verliefd te zijn op een van je broers. Ook bij de omgeving kan ik me niks realistisch voorstellen, al vorm je zelf natuurlijk een omgeving in je hoofd.
• Spannend, omdat je natuurlijk niet weet hoe het verhaal afloopt. Het verhaal bevatte telkens weer nieuwe en onverwachte wendingen, dus je had geen flauw idee hoe het verder ging.
• Droevig, omdat ik vooral Agnes eigenlijk maar een triest en eenzaam persoon vind. Ze heeft helemaal niks, de familie Flynt valt haar gemakkelijk af, haar eigen familie vertrouwt haar niet en haar schoonzussen duldden haar alleen maar vanwege hun echtgenoten. Ze heeft praktisch niemand, behalve haar vissen dan.
• Diepzinnig, omdat er vrijwel achter alles wel een intrige zit, bijvoorbeeld achter de genegenheid tussen Agnes en haar broers blijkt een verliefdheid te zitten, achter de band van aandacht tussen Waldo en Chris zit incest en misbruik. Alles past uiteindelijk perfect in elkaar.
• Onderwerp
Het onderwerp van de tekst is familiebanden. Door het hele verhaal leer je de band van enerzijds Agnes en haar familie en anderzijds de banden tussen de familie Jansen. Het onderwerp is goed uitgewerkt, er zitten veel verrassende wendingen in en het is zeker niet oppervlakkig. Het onderwerp is zoiezo wel boeiend, maar wordt nog interessanter door de schrijfstijl. Renate Dorrestein zegt niet gewoon wat er gebeurt, maar geeft wel bepaalde hints waarmee ze verwachtingen schept: “… starend in Waldo’s ogen, de enige ogen die haar ooit echt zagen, de enige ogen die de moeite namen werkelijk naar haar te kijken. Zijn harde, hoekige lichaam. Zijn klamme huid, zijn onderzoekende vingers. Zijn adem in haar oor, zijn hese stem. En het onbegrijpelijke medelijden dat ze erna altijd voelde: als zij niet bestond, zou hij dit niet hoeven doen, ’s nachts in het donker. Telkens het besef, haar schuld. Kon hij maar van haar worden verlost.” (blz. 38). Door het boek ben ik over het onderwerp ‘familie’ gaan nadenken, dat een goede familieband niet altijd zó normaal is, als sommige mensen erover denken, al wist ik dat al wel op zich.
De titel past bij het boek, van het begin tot het einde. Ook al ligt hij niet echt voor de hand, hij is onduidelijk. Bij een titel als ‘De Tweeling’ weet de lezer dat het boek over een tweeling zal gaan, en wat er verder met hen gebeurt, is te lezen in het boek. Maar de titel “Verborgen Gebreken”, onthult eigenlijk niets over de inhoud. Het maakt het boek spannender om te lezen omdat de lezer zich blijft afvragen wat de verborgen gebreken zijn.
• Gebeurtenissen
De belangrijkste gebeurtenis lijkt me de beslissing van Chris om met Tommie weg te lopen, nadat ze Waldo omver heeft geduwd. Dus stapt ze in de Volkswagen van Agnes Stam, waaruit alle volgende gebeurtenissen dus voortvloeien. Hier wordt genoeg tijd aan besteed, aan de aanvankelijke verbazing van Agnes maar ook de acceptatie, dat de kinderen mogen blijven. Ik vind het alleen een beetje ongeloofwaardig dat je zomaar twee wildvreemde kinderen bij je laat wonen, zonder echt ongerust te zijn om waar ze vandaan komen. De hoofdpersonen vertonen hebben veel dingen gemeen:
- Agnes houdt van Robert Waldo ‘houdt’ van Chris
- Robert (broer) is dood Waldo (broer) is dood
- De broers zorgen voor Agnes Chris zorgt voor Tommie
- Foute familieband Slechte familieband
De meest indrukwekkende gebeurtenis vind ik als Chris met het geweer de man van Island Rentals bedreigt, en als de buks onbedoeld afgaat. Dit heeft verregaande gevolgen, maar was onbedoeld. Hierdoor moet Agnes de kinderen naar hun ouders hotel sturen, waardoor het gezin weer bij elkaar komt en Agnes alleen achter blijft.
De schrijver kauwt je in dit boek niet braaf alles voor, maar door je telkens een tipje van de sluier te geven krijg je vermoedens, die echter niet letterlijk wordt bevestigd. Hierdoor blijf je toch een beetje onzeker over wat er nou echt is. “Chris hoorde het altijd aan zijn stem. Aan de manier waarop hij bij het thuiskomen zei: ‘Zo, kleintje.’Dan leek het net alsof er een olifant op haar ging staan. Haar knieën knikten en de lucht werd uit haar longen geperst. Het was weer zover. Alweer. En toch was het elke keer de eerste keer:” (blz. 9) Het weten was altijd het ergste. Dat je die blik in zijn ogen zag en dan moest de hele avond nog om. (blz. 15)
Er zijn twee hoofdpersonen, Agnes en Chris. Agnes vind ik niet zo leuk, maar Chris is best wel een held. Ik vind haar dapper, en ze doet alleen maar soms raar vanwege het misbruik en haar slechte gezin. Ze probeert zo goed mogelijk voor Tommie te zorgen, en heeft een enorm doorzettingsvermogen. Ik kan me alleen niet zo goed in haar verplaatsen, omdat ik nog nooit in een situatie als de hare heb gezeten. Hierdoor kan ik me ook niet in de situatie of in een personage kan verplaatsen. Dat is wel jammer, maar zo is het ook een leuk boek. Ik vind Chris ook erg sympathiek, en Jaap ook. Agnes niet zo, Sonja zeker niet en de familie Flynt een beetje. Ik keur het gedrag van Sonja en Waldo af, omdat ik niet vind dat Sonja de verantwoordelijkheid voor het gezin kan dragen, en omdat Waldo een viezerik is. Chris vind ik wel sympathiek, ze doet erg goed haar best om te overleven.
• Opbouw
Het verhaal is niet ingewikkeld, het is duidelijk opgebouwd. Er zitten best veel flashbacks in het verhaal, dat is erg prettig omdat je het verhaal anders niet snapt. In de flashbacks wordt de informatie gegeven die nodig is om het verhaal goed te begrijpen. In het boek is dus een alwetende vertelsituatie, maar het verhaal wordt ook verteld door de personages, bijvoorbeeld Agnes, Chris of Jaap.
Door het verhaal lopen twee verhaallijnen, die in het midden van het boek een stuk samenzijn en zich daarna van elkaar afbuigen. Het verhaal begon niet zo spannend, omdat de familie Jansen nog maar op het punt stond om op vakantie te gaan, en op vakantie begon het pas echt. Het begin was natuurlijk wel handig om alvast wat meer informatie te krijgen over o.a. Chris’ achtergrond. Ik vond het heel erg irritant dat het verhaal zo’n open einde heeft, want je weet niet hoe de familie verder zal ontdekken hoe het met Waldo is. Ook weet je niet of en hoe Agnes en haar huis Port na Bà op het eiland Mull het verder zullen redden. Dat vind ik het stomste aan het hele boek.
• Taalgebruik
Het taalgebruik in dit boek is vrij eenvoudig en duidelijk. Er was ook een goede verhouding tussen dialoog, beschrijvingen en de weergave van gedachten en gevoelens.
Ik vind dat de manier van vertellen gewoon normaal is, er valt niet echt iets aan op te merken.
Het taalgebruik paste goed bij de personages en het onderwerp, Agnes is namelijk een vrij normale vrouw en haar taalgebruik was dan ook niet overdreven shockerend over uitermate zoetsappig. Chris is meer een stoerder personage, dus haar taalgebruik was ook “stoerder”, ze noemt Agnes bijvoorbeeld een ‘stom wijf’.
Eindoordeel
Ik vind ‘Verborgen Gebreken’ een heel goed boek, behalve het einde dus. Het boek is spannend geschreven en heeft een interessant onderwerp. Het is een fijn boek om te lezen, en de personages zijn goed uitgewerkt. Het verhaal past prima in elkaar en alles klopt.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden