Primaire gegevens
Titel: Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan
Auteur: Louis Couperus
Uitgeverij: L.J. Veen - Amsterdam
1e druk: 1906
Gelezen: 9e druk (jaartal niet vermeld)
Aantal blz: 253
Genre: roman
Subgenre: naturalisme
Periode: na 1900
1. Beschrijving
Het was de titel van het boek dat mij heeft doen besluiten het te lezen. Van oude mensen de dingen die voorbijgaan kan op meerdere manieren uitgelegd worden, ik was benieuwd wat met deze titel bedoeld werd. Het verhaal vond ik weinig verassend, al snel werd het geheim aan de lezer bekend gemaakt, maar de sfeer die Couperus met zijn pen heeft weten over te brengen was prachtig en intens. Met precisie wordt het karakter, de verschijning en de motoriek van de personages beschreven. De geweldige ironie van het verhaal vond ik dat bijna ieder personage een intense eenzaamheid ervaart terwijl ze allen omringd worden door lotgenoten.
Beschrijving van de cover
Op de cover staat een tekening van een oude vrouw die naar beneden kijkt, een zwaard is verticaal voor haar hoofd gesitueerd. De oude vrouw is omamamma Otillie en het wapen is de kris die haar man Derksz van de regent cadeau had gekregen en waarmee hij later om het leven is gebracht. Otillie kijkt neer omdat ze gebukt gaat onder de moord (de kris) die door haar hoofd spookt.
2. Verdieping
Titel
De titel slaat op het thema van het boek. Het boek vertelt het verhaal van oude mensen en de dingen die in hun verleden zijn gebeurd.
Tijd
Het verhaal speelt zich af in het einde van de 19e eeuw toen Indië nog door Nederland werd gekoloniseerd. Nederlands-Indië speelt een rol in de levens van de personages. De vertelde tijd is ongeveer een half jaar, het verhaal begint in de herfst en eindigt in de maand april. De chronologie wordt enkele malen doorbroken door flashbacks.
Ruimte
Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in Den Haag maar ook de plaatsen Nice, Napels, Brussel en Parijs worden bezocht. De flashbacks spelen zich af in Indië. Er is sprake van ruimtewerking door overeenkomst. In Den Haag is de omgeving immer somber terwijl in de andere landen de omgeving even fleurig is als de stemming van de personages.
Thema
Het thema van het boek is de voorbijgegane tijd.
Motieven
De literair historische motieven die in het verhaal voorkomen zijn familie- en liefdesrelaties, ouderdom en een familiegeheim. De personages lijden onder de dingen die gebeurd zijn (moord, overspel, medeplichtigheid, buitenechtelijk kind en vergane schoonheid).
Perspectief
Er is sprake van een auctoriale verteller.
Karakterisering van de personages
Lot
Lot is een rond karakter. Lot is de roepnaam van Charles. Lot is een 38-jarige schrijver die trouwt met zijn nicht Elly Takma. Lot heeft angst om ouder te worden. Hij is een ijdele man die zich schaamt voor zijn jongensachtige postuur.
Elly Takma
Elly is een rond karakter. Na een gebroken verloving trouwt ze met haar neef Lot. Elly voelt zich geroepen anderen te helpen. Ze verlooft zich daarom met Lot die naar haar mening zijn artistieke kwaliteiten niet volledig benut. Elly wil zich geheel ten dienst van Lot stellen maar als hij haar hulp afslaat vertrekt ze naar Rusland om te gaan werken als vrijwilligster van het Rode Kruis.
Mama Ottilie
Otillie heeft 5 kinderen en is 3 keer getrouwd. Otillie voelt zich eenzaam en onbemind. Ze gedraagt zich als een kind ongeacht haar leeftijd van 60 jaar. Otillie was vroeger een charmante vrouw die overstelpt werd met affectie. Otillie mist die aandacht en wil voor altijd jong zijn. Otillie verafschuwt haar man Steyn en is jaloers op iedereen waarvan gehouden wordt.
Omamama Ottilie
Grootmoeder Otillie is een rond karakter. Ze is een immobiele vrouw van 97 jaar. Uit haar tijd in Indië draagt ze een groot geheim bij zich die haar nu, 60 jaar later, nog steeds achtervolgt. De medeplichtigheid aan moord op haar man (meneer Dercksz) heeft haar veel wroeging bezorgt. In visioenen ziet zij hem en ze is ervan overtuigd dat ze als straf voor haar daad zo oud geworden is. Otille vreest god.
Emile Takma
Emile Takma is een rond karakter. Emile heeft meneer Dercksz, de man van zijn geliefde Otillie, 60 jaar geleden in Indië vermoord. Net als Otillie ervaart hij wroeging voor zijn daad. Emile hoort de stem van meneer Dercksz, het verleden blijft hem achtervolgen.
Arts Roelofsz
Arts Roelofsz is een vlak karakter. Arts Roelofsz is ook medeplichtig aan de moord door na de lijkschouwing feiten te verzwijgen. Arts Roelofsz wist dat Otillie en Emile de moord gepleegd hadden maar zijn liefde voor Otillie was zo groot dat hij de moord beloofde te verzwijgen. Voor zijn geheimhouding heeft Otillie hem met haar liefde en lichaam terugbetaald.
Harold
Harold is de zoon van omamama Otillie en meneer Derksz. Hij was als jongen van 13 getuige van ‘het Ding’. Hij zag hoe zijn vader dood naar de rivier werd gebracht. Hij is heel zijn leven gebukt gegaan onder deze wetenschap maar maakt zijn moeder geen verwijten. Integendeel, hij vindt het vreselijk te moeten zien hoe zijn moeder lijd onder haar wroeging.
Vergelijking
Eline Vere toont veel gelijkenissen met Van oude mensen de dingen die voorbijgaan. Dezelfde sombere sfeer weet Couperus op de lezer over te brengen. De uitzichtloosheid en drang naar de dood die personages ervaren komen in beide boeken naar voren. Beide boeken gaan over 19e eeuwse inwoners van Den Haag die tot de gegoede burgerij behoren en slechts binnen een select gezelschap verkeren. Het leven is voor de meeste hoofdpersonages een lijdensweg.
Bronvermelding
Louis Couperus, Eline Vere. P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam,1890.
Louis Couperus, Van oude mensen de dingen die voorbijgaan, 1906. Jaartal onbekend, 9e druk.
3. Evaluatie
De eerste paar pagina’s vond ik lastig om te lezen. In slechts een paar regels worden de namen van tientallen personages en hun onderlinge relaties genoemd. Een ander aspect dat ik als negatief heb ervaren waren de lange zinnen.
“Want de dingen des vleses, zelfs onder de sanctie van het huwelijk, vond zij toch altijd wel enigszins zondig, en haar katers had zij ook altijd laten opereren: katten, die zo dol en hysterisch doen, tweemaal in het jaar, in de goten der daken, had ze nooit bij zich geduld en met verkneuterende voldoening had zij eens opgelet in haar kooitje, dat twee mannetjes-sijsjes zich vergisten, en niet begrepen, waarom zij niet paren konden, totdat zij, na vergeefse liefde en weemoedig gepiep, heel stilletjes naast elkaar op hun stokje waren gaan zitten en zo hun kooivogeltjes-leven gesleten hadden, met treurige oogjes, trots klontjes suiker en blaadjes sla.” (Tweede deel, hoofdstuk I, blz. 134-135)
Desondanks vond ik Van oude menschen de dingen die voorbijgaan prettig om te lezen. De angst voor ouder worden is zeer herkenbaar en het boek wijst je er als lezer op dat hoewel de fouten die je gemaakt hebt tot het verleden behoren, ze nooit voorbij zullen gaan.
Na het lezen van Eline Vere was ik enthousiast over Louis Couperus. Na het lezen van dit boek is mijn enthousiasme overgegaan in waardering. Louis Couperus weet tot in perfectie de kleinste details te beschrijven waardoor het als lezer makkelijk is je helemaal in te leven in het verhaal. Het verhaal speelt zich als het ware een film voor je af.
“Toen de wind wakker werd in de schoot van de zee en weer opstak, met een onverwachte sprong van zijn reuzige blijheid - met één veeg waaide hij de eerste sterren schoon van de laatste paarse wolken - gingen zij naar binnen, om elkanders middel hun armen”. (Eerste deel, hoofdstuk XV, blz. 124)
Van oude mensen, de dingen die voorbij gaan door Louis Couperus
7.6
Een groot geheim verbindt de families Takma en Steyn de Weert. Lang geleden, toen zij nog in Indië woonden, is er een mysterieuze moord gepleegd, waar niemand over wil praten. Met zijn dagelijkse bezoeken aan de moeder van Ottilie bezegelt de stokoude heer Takma hun stilzwijgen. Ze hopen hun geheim in het graf mee te nemen, maar als de zoon van Ottilie wil trou…
Een groot geheim verbindt de families Takma en Steyn de Weert. Lang geleden, toen zij nog in Indië woonden, is er een mysterieuze moord gepleegd, waar niemand over wil prate…
Een groot geheim verbindt de families Takma en Steyn de Weert. Lang geleden, toen zij nog in Indië woonden, is er een mysterieuze moord gepleegd, waar niemand over wil praten. Met zijn dagelijkse bezoeken aan de moeder van Ottilie bezegelt de stokoude heer Takma hun stilzwijgen. Ze hopen hun geheim in het graf mee te nemen, maar als de zoon van Ottilie wil trouwen kan het niet langer verborgen blijven. Dan pas wordt duidelijk hoezeer de vreselijke gebeurtenis uit het verleden nog altijd mensen met elkaar verbindt en dat de dingen van vroeger nog niet voorbij zijn gegaan.
Oefenen voor je mondelingen?
Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.
Examenleerlingen opgelet: over 50 dagen is het zo ver! Wil jij ook slim leren, zeker slagen? Ontdek alle tips, tests, trucs en tools van Examenbundel en sleep dat diploma binnen. Wil je zeker weten dat je niks mist? Meld je dan snel aan en ontvang alle tips in je mail!
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden