Samenvatting:
Lot bezoekt zijn verloofde Elly. Mama Ottilie maakt ruzie met haar man Steyn de Weert. Mama Ottilie verwijt hem dat niks hem kan schelen en dat hij niet van haar houdt. Ze voelt zich ongelukkig en wil het liefst sterven.
Elly praat met Tante Adele over Lot. Ze is heel gelukkig met hem, maar wil liever niet bij z’n ouders intrekken omdat ze altijd ruzie hebben. Meneer Takma (de opa van Elly) en grootmoeder Ottilie (de oma van Lot) praten over hun hallucinaties en Ottilie is bang dat ze hem (haar vroegere echtgenoot), als ze gestorven is, weer zal zien. Grootmama Ottilie krijgt bezoek van haar zoon Anton Dercksz. Hij vermoedt dat de twee wat te verbergen hebben, maar hij weet niet wat. Hij denkt dat ze vroeger een verhouding hadden.
Lot en Elly praten over ouder worden. Lot denkt er over om te stoppen als schrijver. Elly betreurt dit, ze wil hem weer overhalen romans te schrijven, want zo een groot talent mag hij niet weggooien, ze maakt het als het ware haar missie. Ze besluiten te gaan reizen als ze getrouwd zijn. Ze willen via Parijs naar Nice, waar Ottilie jr. woont.
Harold Dercksz discussieert met z’n dochter over het aanstaande huwelijk van Lot en Elly. Harold denkt aan het “Ding”. Op dertienjarige leeftijd is hij getuige geweest van de moord op zijn eigen vader. Deze gebeurtenis heeft hij nooit kunnen vergeten.
Op haar weg naar grootmama Ottilie komt mama Ottilie meneer Takma tegen. Meneer Takma schrikt als hij hoort dat Ottilie vertelt dat ze ongelukkig is en dat ze zich oud voelt. Hij kan niet geloven dat ze zestig jaar is. Harold denkt weer aan het “Ding”. Hij hoopt dat het “Ding” verdwijnt als grootmama Ottilie sterft.
De oude dokter Roelofsz brengt een bezoek aan grootmama Ottilie. Kort daarna komen ook Lot en Elly langs. Het valt Lot op dat mama Ottilie op meneer Takma lijkt. Hij vraagt zich af of de roddels over het vaderschap van meneer Takma toch waar zijn. Als alle kinderen verdwenen zijn, haalt meneer Takma de dood van meneer Dercksz, zestig jaar geleden, aan. Grootmama Ottilie en dokter Roelofsz willen er niet over praten. Grootmama heeft weer een hallucinatie en meent een witte gedaante buiten te zien.
Lot en Elly gaan na hun huwelijk naar Brussel, om de oude heer Pauws, de vader van Lot, te bezoeken. Daarna reizen Lot en Elly naar Parijs om tante Therese te ontmoeten. Na een kort verblijf reizen ze weer verder naar Nice. Ze worden verrast door een bezoek van Ottilie jr. Lot ziet hoe gelukkig z’n zus is in Italië en wordt jaloers.
Op een dag komen oom Daan en tante Floor naar Nederland om een bepaalde reden. Daan en Harold trekken zich terug om te praten over het “Ding”.
Elly en Lot zitten nog in Florence. Mama Ottilie is vertrokken naar Engeland om haar twee zoons te bezoeken. Tante Adèle wil een brief van Elly voorlezen aan de oude Takma, maar hij blijkt dood in z’n stoel te zitten. Tante Adèle waarschuwt Steyn de Weert, die op zijn beurt Lot, Elly en mama Ottilie op de hoogte brengt.
Grootmama Ottilie mag niets weten van de dood van haar vriend de oude Takma. Tante Adèle vind een brief van Takma. Ze leest daarin over het familiegeheim. Ze schrikt, want ze denkt dat zij nu de enige is die het weet.
Ottilie is terug uit Engeland. Ze wil de oude Takma nog een keer zien. De volgende dag wordt hij begraven.
De notaris komt langs om de erfenis te verdelen. Adèle ontvangt dertigduizend gulden en Elly en mama Ottilie beiden ongeveer een ton.
De dag na de begrafenis komen Lot en Elly terug. Tante Adèle laat de brief ook aan Steyn lezen. Deze verscheurt de brief zodat niemand er verder achter kan komen.
Grootmama is verdrietig omdat ze de oude Takma al een tijd niet heeft gezien. Ze vermoedt dat hij is gestorven. Tante Therese wil naar Nederland komen om haar oude moeder te bezoeken. Dokter Roelofsz overlijdt aan een beroerte. Niemand durft het aan grootmama te vertellen.
Mama Ottilie besluit om het haar moeder te gaan vertellen. Dan vermoedt grootmama ook dat Takma is overleden.
Lot overweegt weer te gaan reizen. Hij wil weg bij z’n moeder want die gaat helemaal op in Hugh (haar andere zoon). Elly wil liever niet mee naar Italië. Steyn vertrekt ook. Hij verlaat mama Ottilie en gaat naar Parijs. Mama Ottilie en Hugh brengen een bezoek aan grootmama Ottilie. Ze zien dat ze stervende is. Tante Therese bidt nog voor haar maar ze overlijdt toch. Als Harold dit hoort valt hij flauw. Hij ziet het “Ding” voor de allerlaatste keer.
Lot lijdt aan koortsaanvallen en verblijft weer enige tijd bij z’n moeder. Elly is vrijwilligster bij het Rode Kruis in St’ Petersburg. Lots vader komt nog op bezoek. Lot is blij hem te zien. Als Lot weer herstelt is wil hij naar Nice en dan naar Italië, zo vertelt hij.
Het is inmiddels april. Lot verblijft in Napels. Steyn komt hem nog bezoeken. Hij heeft het familiegeheim onthuld. Lot denkt aan Elly. Hij herkende haar nauwelijks nog op de foto die ze had toegestuurd. Hij denkt erover om een boek te gaan schrijven over de liefde tussen twee oude mensen en de passionele moord. Hij glimlacht en bedenkt dat hij daar niet romantisch genoeg voor is.
Titelverklaring:
De titel heeft betrekking op de voorbijgaande tijd en de oude mensen die de tijd beleven. Iedere verhaalfiguur beleeft deze tijd anders. Zo ziet grootmama Ottilie haar hoge leeftijd als een straf voor het doden van haar man en is Stefanie bang om oud te worden en te sterven. Harold verzucht: "Neen, de dingen van vroeger…. ze zijn nog niet voorbij…. ze gaan, ze gaan…. maar zoo langzaam!".
Motto:
Dit boek heeft geen motto.
Hoofdpersonen:
In "Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan" is geen echte hoofdpersoon, het boek draait om de ouder wordende familie. De persoon die toch wel iets boven de andere personen in het boek staat is Lot, over hem wordt het meest verteld.
Charles (Lot):
Lot is de zoon van mama Ottilie en meneer Pauws. Hij is een schrijver van essays van achtendertig jaar. Hij is erg ijdel en heeft het zachte uiterlijk en blonde haar van zijn moeder. Hij komt een beetje over als een watje.
Hij trouwt met zijn nicht Elly Takma. Lot is bang om oud te worden en dit beïnvloed zijn leven in zekere zin dat het hem minstens een keer per dag aanvliegt dat de dagen en jaren snel voorbij gaan.
Elly:
Elly, zij is de kleindochter van Emile Takma, en is eigenlijk de nicht van Lot. Ze is niet heel knap maar op zich ook niet lelijk. Ze vertoont overeenkomstige uiterlijke kenmerken met Lot, maar dat is ook logisch aangezien ze familie zijn. Zij wil dat Lot grotere artikels gaat schrijven en is er niet blij mee wanneer hij dat niet doet. Hoewel ze toch gelukkig is met Lot, gaat ze naar St. Petersburg om in de Russisch- Japanse oorlog vrijwilligerswerk te doen voor het Rode Kruis.
Grootmama Ottilie:
Grootmama Ottilie, zij is 97 jaar, een ongelooflijk oude leeftijd voor die tijd maar ook voor nu. Ze was vroeger een heel knappe vrouw en ook nu had ze nog een porseleinachtig huidje. Ottilie is twee keer getrouwd, met generaal De Laders, en met assistent-resident Dercksz en had twee minnaars, meneer Takma en dokter Roelofsz. Samen met meneer Takma heeft Ottilie haar man, Dercksz vermoord. Grootmama Ottilie kan deze moord maar niet vergeten en krijgt al snel wroeging. Omdat zij de moord niet kan vergeten en bijna elke avond een hallucinatie van haar man ziet, ziet zij haar hoge leeftijd als een straf voor haar daad en vreest dat zij nu niet door God vergeven kan worden en dus niet in de hemel kan komen.
Emile Takma:
Emile Takma, hij is de 93-jarige vriend van grootmama Ottilie met wie hij haar man vermoordde. Hij is de biologische vader van mama Ottilie. Ook hij ziet zijn lange leven als zonde voor zijn daad en hij heeft hallucinaties waarin hij de stem van Dercksz hoort.
Mama Ottilie:
Mama Ottilie, zij is de dochter van grootmama Ottilie en meneer Takma. Zij is drie keer getrouwd en twee keer gescheiden en is moeder van vijf kinderen. Ze was altijd erg in trek bij de mannen en wordt omschreven als een “madonna typetje” Ondanks haar leeftijd van zestig jaar ontkent ze de voorbijgaande tijd en wil ze altijd jong blijven. Ze gedraagt zich ook als een veel jonger iemand.
Plaats:
Het grootste deel van het verhaal speelt in Den Haag. Daarbij is de woning van grootmama Ottilie een soort ontmoetingsplaats voor alle familieleden. Verder komen de plaatsen Brussel, Parijs, Nice en Napels voor.
Tijd:
De gebeurtenissen spelen zich af aan het begin van de negentiende eeuw. Ze worden chronologisch weergegeven, afgewisseld door flash-backs. Het verhaal begint in de herfst en eindigt in april. De totale vertelde tijd is dus ongeveer een half jaar.
Afloop:
In Italië is Lot nu helemaal alleen, hij denkt aan Elly. Hij vraagt zich af of Elly het nog wel aan zal kunnen bij het Rode Kruis, omdat hij vreselijke dingen in hara brieven leest. Zij leek niet meer op de foto van haarzelf die zij had gestuurd. Hij voelt zich vreselijk eenzaam en wil Elly op dat moment heel graag bij zich. Hij is bang om heel oud te worden, zo oud als opa Takma of grootmoeder Ottilie. Jong sterven, dat is wat hij wil. Zelfs zijn moeder was hij kwijt. In een brief klaagde zij over het leven in Engeland bij haar zoon Hugh, die alleen maar met meisjes uitgaat en haar dan helemaal alleen laat. Terugkomen zou ze, zijn moeder. Eerst zou Lot dan bij zijn moeder alleen zijn, maar wanneer Elly dan terug zou komen zou moeder Ottilie weer jaloers worden op Elly, want zij wilde zelf immers alle aandacht.
Nee, zijn ouderdom zou iets vreselijk worden, meent hij. Hard werkende, altijd werkende zou je niet denken aan je eigen angstige dingen, je zou verdorren en verwelken maar geen tijd hebben om erover na te denken.
Maar het lijkt hem vreselijk zo oud te worden. Misschien zou hij een roman kunnen schrijven? Over twee zulke oude mensen … en de moord in Indië. Maar nee, hij meent dat hij daar niet romantisch genoeg voor is. Hij besluit zijn serie Medici’s te overschrijven.
Perspectief:
Er is in dit boek sprake van een alwetende vertelsituatie. Alle gedachten van de personen worden weergegeven. De schrijver beleeft het verhaal niet alleen mee, maar hij weet ook alle gedachten en emoties van de personages. Ook weet hij alle details van verschillende gebeurtenissen die zich voordoen in het boek. Je komt bepaalde dingen als lezer al eerder te weten dan de personen zelf (dramatische ironie).
Ik denk dat het perspectief betrouwbaar is, omdat het verhaal van alle kanten belicht wordt kun je goed een mening vormen.
Bouw:
- Het verhaal is in chronologische volgorde vertelt, naar bevat wel heel veel terugblikken.
- Het boek is in twee delen verdeeld, die elk weer verdeeld zijn in hoofdstukken. De delen hete gewoon eerste deel en tweede deel. Deel een heeft zestien hoofdstukken. Deel twee heeft veertien hoofdstukken.
- Het eerste deel loopt tot aan de vakantie (huwelijksreis) van Lot en Elly, aan het begin van het tweede deel zijn ze terug.
Centrale thema:
Het thema van dit boek is de voorbijgaande tijd, de dingen die voorbij gaan. De mensen die de moord gepleegd hebben denken dat alleen zij het weten, maar veel meer mensen weten het en voor sommige onder hen is dit “weten” echt een marteling en zij wachten op de dood van de “oude mensen”, opdat de dingen voorbij zullen zijn. Ook in het leven van Lot ligt sterk de nadruk op tijd, hij is bang om ouder te worden en wil niet dat de tijd en de dingen voorbijgaan.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden