Harold is dus de zoon van Ottilie en meneer Dercks. In dit stukje wordt meneer Dercks vermoord door Emile Takma en Ottilie Dercks. Takma was een minnaar van de knappe Otillie. Ottilie had een ongelukkig huwelijk met meneer Dercks, die assistant-resident was in Indië. Als dan op een nacht Dercks komt kijken bij Ottilie en Takma ziet, wil hij hem vermoorden, maar hij wordt zelf vermoord. Nu, 60 jaar later, zijn oma Ottilie, meneer Takma en dokter Roelofs oud. Ze slepen nog steeds een geheim met zich mee, het ding. Ze denken er veel aan, en oma Ottilie ziet nog vaak een visioen van Dercks, die bloedend in een hoek ligt. Ze schrikt dan en verstijft helemaal. Takma, nu een oude man en een lieve opa , bezoekt oma Ottilie nog steeds. Ze wonen beiden in Den Haag en hebben een band door de misdaad. Door de misdaad ligt er een schuld op de hele familie. Iedereen van de familie heeft een zwaar leven. Ottilie en Takma denken dat zij en dokter Roelofs de enigen zijn die het ding weten. Maar in de loop van het boek blijkt dat er meer zijn die het weten. Het verhaal Om het verhaal duidelijk te maken, vertellen we nu eerst wat over de personen die in het boek voorkomen: Oma Ottilie: Vrouw die veel passie heeft, of zoals het in het boek genoemd wordt:”ze is een vrouw van liefde” Van haar eerste en tweede man is ze gescheiden, en ook heeft ze 2 minnaars gehad: Takma en dokter Roelofs. Ze is vroeger knap geweest, maar is nu een statige, respectabele vrouw. De hele familie heeft dan ook eerbied voor haar. Ze zit elke dag in haar stoel voor het raam van de bovenverdieping van haar huis. Vaak ziet ze nog ‘het ding”voorbijgaan. Tante Stefanie: zij is de dochter van Ottilie en haar eerste man: generaal de Ladersz. Ze voelt zich veel beter dan de Dercksen, en ook eigenlijk dan haar moeder, die zich volgens haar stramme calvinistische opvattingen te veel aan haar hartstocht heeft overgegeven. Ze is zeer correct, omdat ze bang is om in de hel te komen. Ze is erg onsympathiek. Ze zou zich, als ze goed nadacht, wel de moord moeten kunnen herinneren, maar dat wil ze niet, ze wil niet bevuild worden met het ding. Oom Anton: eerste kind van Ottilie en Dercks. Hij wordt beschreven als een oude vieze man, die affaires heeft gehad met jonge meisjes. De hele familie kan hem niks schelen. Hij doorziet mensen snel en heeft dus ook door dat zijn moeder een geheim heeft, met Takma, maar wat het is weet hij niet, en hij wil het ook niet weten. Oom Harold: Hij is de tweede zoon van Ottilie en Dercks. Hij is in eerste instantie de enige die het ding weet. Hij is sympathiek en wordt aardig gevonden door zij familie. Hij lijd er nog steeds onder dat hij het ding gezien heeft, hij is dat trauma nooit te boven gekomen. Hij woont in huis bij zijn dochter Ina. Zij zegt: over 2 dingen moet je nooit praten: geld en familie. Dat is dan ook het enige waar ze over praat en aan denkt. Ze is een irritant nieuwsgierig persoontje. Oom Daan: De derde zoon van Ottlie en Dercks. Hij woont in Indië en handelt daar namens Harold en hemzelf. Hij krijgt via de zoon van de baboe van zijn moeder, het geheim te horen. Zij heeft dat op haar sterfbed verteld, en de zoon komt om geld vragen om zijn mond erover te houden. Daan betaalt hem, en is geschokt door het verhaal. Hij komt naar Nederland om er met zijn broer Harold over te praten. Tante Therèse: De dochter van Ottilie en Dercks. Van haar wordt gesuggereerd dat ze, net als haar moeder een hartstochtig leven heeft gehad, maar nu is ze rooms geworden. Ze doet niks anders dan bidden en vasten. Ze weet het ding, omdat haar moeder het ooit in haar koortsijlen heeft vertelt. Ze lijkt het meest op haar moeder. Ze bid voortdurend voor de familie. Mama Ottilie: Ze is in naam dochter van Ottilie en Dercks, maar eigenlijk is ze de dochter van Takma. Ze is onvolwassen, opvliegend en afjhankelijk van liefde van anderen. Ze heeft 3 huwelijken gehad, met meneer Paauws, meneer Hugh Trevelley en nu met Frans Steyn de Weert. Ze is evenals haar moeder en halfzus zeer hartstochtelijk, maar die liefde kan omslaan in zeer heftig haten. Haar relatie met Steyn is zeer slecht, ze praten niet meer met elkaar en hij geeft haar geen aandacht en liefde meer. Ze haat hem dus met heel haar hart. Ze moet als een kind behandeld worden, zoals haar zoon Lot herhaaldelijk tegen Steyn zegt. Dochter Ottilie: Zij is de dochter van Ottilie moeder en Paauws. Ze is volledig ontsnapt aan het zieke familiemilieu. Ze kan de druk van het noorden niet verdragen, en woont dus in Nice. Ze is zangeres en leeft samen met Aldo, maar ze zijn niet getrouwd, wat als schande wordt gezien door de familie. Ze is de enige van de damilie die gelukkig is. Ze weet het ding niet, heeft er zelfs geen vermoeden van. Lot: Hij is de zoon van mama Ottilie en Paauws. Hij is de hoofdpersoon van het boek. Lot lijkt erg op Couperus: schrijver, houdt van Italië, schrijft het liefst korte vluchtige essays, hoewel hij een groot literair talent heeft, is sceptisch, ijdel, beetje verwijfd, week van hart en is zich bewust van de vergankelijkheid en betrekkelijkheid van alles, waardoor hij niet goed kan genieten. Ook heeft hij, net als Couperus lijkt te hebben, een obsessieve levensangst, waardoor hij obsessief het ouder worden vreest. Couperus schrijft over hem in het boek: Niet oud worden, jong te sterven, en niet ieder jaar weer de Angst voelen drukken op zijn kleine, ijdele en, voor wat komen zou, zo kinderlijk bange ziel. Hij wordt treurig van de oude mensen. Hij denkt dat als hij jong sterft, hij niet ongelukkig zal worden, maar doordat hij er vootdurend mee bezig is, is hij al ongelukkig. Onder de vloek die op de familie rust komt hij niet uit. Lot gaat trouwen met Elly, de kleindochter van Takma, dus eigenlijk zijn nichtje. Zijn moeder, mama Ottilie, vind dat heel erg, omdat ze jaloers is als haar zoon aandacht krijgt van een andere vrouw. Als Lot en Elly getrouwd zijn gaan ze wat familie bezoeken. Ze gaan naar de oude oma Ottilie en opa Takma, naar tante Stefanie, die ook in Den Haag woont, naar Lot’s vader Paauws in Brussel, naar tante Therèse in Parijs en naar de zus van Lot, Ottilie, in Nice. In Parijs is Lot treurig, omdat hij alles oud en stervend vindt, alles voorbij. In Nice voelen Lot en Elly zich diep gelukkig. Dan trekken ze door naar Italië, op huwelijksreis. Daar is alles gestorven, dood en heerlijk rustig. Dat kan Lot beter waarderen. Ze hebben meer een broer-zus relatie dan een liefdesrelatie. Lot is daar niet echt toe in staat, hij denkt te veel na. In Italië gaan ze samen werken aan een boek. Elly wil Lot graag grote dingen laten doen, mar Lot heeft er het uithoudingsvermogen niet voor. Dat is teleurstellend voor Elly. Dan gaat het verhaal over naar de familie in Nederland. Oom Daan is naar Nederland gekomen om over het geheim te praten. Hij is er geschokt door. Hij vertelt het aan Harold, maar die blijkt het al te weten. Ze denken dat ze de enigen zijn, behalve oma Ottilie, Takma en dokter Roelofs, die het geheim kennen. Ze hopen in stilte dat de oude mensen snel overlijden, zodat het ding ook voorbij is. Als ze zo praten vangt Ina, dochter van Harold, een paar woorden op, maar net niet genoeg om het te weten. Ze wordt geobsedeerd door dit verhaal en wil van elk familielid weten of zij het geheim kennen, en haar dan iets kunnen vertellen. Uiteindelijk krijgt ze het niet te weten, als één van de weinigen. Op een dag overlijdt opa Takma. De hele familie is in rouw. Lot en Elly worden getelegrafeerd, maar voordat ze terug zijn, is hij al begraven. Degene die opa Takma verzorgde, tante Adèle, ruimt zijn kantoor op en vind een half doorgescheurde brief van 60 jaar geleden, vlak na de moord. Hij is van oma Ottilie, gericht aan Takma. Ze leest de brief, waar het geheim in staat, en is in shock. Ze denkt nu, met oma Ottilie de enige te zijn die het weet. Haar eenvoudige geest kan dat niet aan, dus vertelt ze het aan Steyn. Hij leest de brief en verscheurt hem daarna gelijk. De familie besluit niet aan oma Ottilie te vertellen dat Takma overleden is, dat zou haar dood kunnen worden. Als dan ook dokter Roelofs overlijdt, binnen 2 weken, moet iemand het toch vertellen. Mama Ottilie vertelt het haar en vanaf dan ligt ze alleen nog in bed. Tante Therèse, haar dochter, komt naar Nederland. Ze zit de hele dag aan haar moeders bed te bidden. Dit geeft oma Ottilie rust. Ze overlijdt als alle familie in de kamer is. Zo overlijden in zeer korte tijd de 3 getuigen van de moord. Degenen die het weten, denken dat het nu voorbij is, maar er zal een vloek, een schuld op de familie blijven rusten, een noodlot. Als Lot een week later wakker wordt, blijkt dat hij ziek is geweest. Steyn is weg bij mama Ottilie. Elly is naar Rusland gegaan om daar te helpen als verpleegster. Ze heeft erg de behoefte om te verzoenen en te helpen, wat ook door de schuld komt. Daarom gaat ze daarheen, en laat ze Lot achter. Hij heeft respect voor haar keuze en vind het zelfs goed van haar. Maar op het eind misrt hij haar toch, en besluit hij in zijn werk te vluchten, om maar niet te veel aan het ouder worden te denken. Het lot van de familie is bepaald door één gebeurtenis, de moord. Iedereen lijdt eronder, behalve dochter Ottilie. Eigenlijk is van de rest van de familie niemand gelukkig. In het boek spelen veel dingen die niet rechtstreeks in verband staan met het hoofdthema, of die gewoon saai zijn om te lezen. Dat doet Couperus om de sfeer in het Den Haag van de redelijk rijke mensen rond 1900 weer te geven. En dat is hem goed gelukt. Het naturalisme
Daar vertel ik later iets over. 4. De schrijver kiest partij tegen de burgerij en heeft veeleer oog voor de kleine man
Dit zie je niet echt in van oude mensen. 5. Belangstelling voor taboe-onderwerpen, vooral ivm. seksualiteit: er wordt onomwonden geschreven over zaken als bordeelbezoek, homofilie en zelfbevrediging
Oom Anton is een oude viezerik, dat wordt genoemd, en niet afgekeurd door de schrijver, terwijl iedere vorm van uiting van seks taboe was. En dochter Ottilie is niet getrouwd, maar zij is wel de gelukkigste van de hele familie, dus dat wordt als positief beschreven, terwijl men in die tijd hoorde te trouwen. 6. Taalgebruik: neologismen, synestesieën, ... worden gebruikt omdat de gewone taal niet langer voldoet om speciale gewaarwordingen te beschrijven en dialogen wil men zo natuurlijk mogelijk weergegeven
Neologismen zijn nieuwe, zelfverzonnen woorden. Er zitten veel neologismen in het boek. Couperus creëert nieuwe woorden en gooit de zinsvolgorde vaak om. Ook zit er synesthesie in het boek. Couperus geeft de dialogen heel nutuurlijk weer, door vaak puntjes neer te zetten als er stiltes vallen. Ook is opvallend dat dokter Roelofs vaak zegt: zoo zoo, nou nou. Dat schrijft Couperus allemaal op. 7. Er is sprake van een ik- of personele verteller, nooit van een auctoriale verteller, er wordt zeer afstandelijk/objectief verteld, de schrijver geeft geen waardeoordelen
Couperus beschrijft wat de familie vindt, wat Lot vindt. Hij spreekt de lezer niet toe, maar hij stuurt wel naar bepaalde meningen, door Lot’s mening te geven. Naturalisme in van oude mensen Het naturalisme zie je heel sterk in van oude mensen. Als je kijkt naar hoe de factoren de personages gevormd hebben bijvoorbeeld: -Door erfelijkheid zijn Therèse en mama Ottilie zeer hartstochtelijk, dat hebben ze geërfd van hun moeder, oma Ottilie. Het wordt alledrie fataal: oma Ottilie pleegt door hartstocht gedreven, een moord, mama Ottilie heeft 3 mannen gehad, maar blijft uiteindelijk eenzaam achter, en Therèse die ook alleen blijft en rooms wordt -Het noordelijke milieu en de last van de familie drukt op dochter Ottilie, zij verhuist naar Frankrijk en is daar een stuk vrijer, maar de familie in Nederland, in het noordelijke, haagsche milieu is stijf en depressief. Dat heeft ook invloed op Lot, zegt hij zelf als hij bij zijn zus is. Dan merkt hij dat het ook anders kan. Zijn omgeving, de oude mensen en zijn eenzame, ouder wordende moeder hebben hem tot een neerslachtig persoon gemaakt. Hij is daardoor ook bang om oud te worden. -De tijd waarin de familie leeft heeft invloed op haar denkbeelden. Ze zijn geen conservatieve mensen, maar vinden toch dat je hoort te trouwen, het liefst in de kerk. Ze keuren het dan ook af dat dochter Ottilie samenwoont met haar vriend en dat Lot niet in de kerk getrouwd is. In die tijd hoorde je te trouwen, dat was hun norm, bepaald door de tijd. In van oude mensen is ook duidelijk fatalisme te herkennen. Het noodlot is de schuld van de oude mensen, en niemand van de familie kan er aan ontkomen, de schuld drukt een stempel op ieders leven.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden