Auteur: Louis Couperus
Jaar eerste druk: 1906 Verwachtingen en eerste reactie Ik vond het erg moeilijk om een boek te kiezen voor de tijd 1880-1945, omdat ik eigenlijk maar heel weinig schrijvers uit die tijd weet. Ik had van u een aantal opties gekregen, maar “terug tot Ina Damman” leek me toch niet zo leuk. Toen heb ik wat suggesties van mijn ouders gekregen en “Van oude mensen, de dingen die voorbij gaan” leek me daaruit toch de interessantste. Ik dacht dat het een hele familie geschiedenis zou zijn van het begin tot het eind. Maar dat is het eigenlijk helemaal niet. Je krijgt alleen vrij vaak flashbacks in de gedachten van mensen. Ik had ook best verwacht dat het vrij boers zou zijn zeg maar, omdat de mensen in die tijd vaak niet zo rijk waren. Maar dat is ook niet zo, het gaat vooral over een middenklasse familie die het vrij goed heeft en in sommige opzichten net zo leeft als wij nu. Ik vond het wel een mooi boek, maar het irriteerde me wel erg dat er “zoveel”mensen in voor komen die ook nog eens de helft van de tijd met een andere of dezelfde naam worden genoemd. Ook het woordgebruik viel me toch nog wel tegen. Ik had het wel wat makkelijker verwacht. Maar er zaten vrij veel onbekende woorden in en de zinsopbouw was heel anders. Toch heeft het me wel geboeid, hoewel ik sommige stukken wel een paar keer over moest lezen voordat het echt goed tot me doordrong wat er bedoeld werd. Samenvatting en analyse Motief: Ik denk dat het boek meerdere motieven heeft. Ten eerste de moord op de grootvader Dercksz natuurlijk. En de vele passie die veel mensen in het boek hebben voor de liefde. Veel zijn op zoek naar liefkozing. Ook ouder worden, het overgrote deel van de personen uit het boek zijn allemaal al oud. En een aantal hebben het daar erg moeilijk mee. Daarbij komt ook weer de angst om alleen te zijn en niet meer geliefd te zijn en om de schoonheid te verliezen.
Lot woont dus nog bij zijn moeder en wil gaan trouwen met Elly. Thuis bij Lot, loopt het niet lekker, Steyn en Ottilie kunnen het helemaal niet met elkaar vinden en het is Lot die de vrede en rust bewaart. Zijn moeder is dan ook bang dat als hij trouwt en vertrekt het helemaal verkeerd gaat met haar en dat ze erg eenzaam zal zijn. Ze doet dan ook het voorstel dat Lot samen met Elly bij hen gaan wonen na hun huwelijk. Maar dat wordt toch moeilijk. Meneer Takma gaat bij grootmoeder Dercksz aan en ze praten voorzichtig over de moord, de gevolgen ervan op hun leven en het feit dat Elly en Lot, die dus familie zijn, gaan trouwen. Lot en Elly gaan ’s middags bij familie op bezoek, in verband met hun huwelijk. Als eerste gaan ze naar grootmoeder Dercksz. Daarna gaan ze naar tante Stefanie. Die vindt het maar niks dat ze niet in de kerk zullen trouwen. Het plan om ook nog naar oom Harold te gaan, blazen ze af. Lot heeft wel genoeg oude mensen gehad voor die dag. Ze bespreken dan plannen voor hun huwelijksreis. Ze willen over Parijs (tante Therese) en Nice (Ottilie) naar Italië gaan, waar Lot wil werken. Lot spreekt de wens uit om nooit oud te worden, dat lijkt hem niks. ’s Avonds hebben de d’Herbourgs en oom Harold het over het stel dat wil gaan trouwen. Ina legt de nadruk op het geld dat ze wel of niet zullen hebben. Alleen in zijn kantoor ziet oom Harold dan de nacht van de moord op zijn vader weer voor zich. Thuis bij Lot is er ruzie omdat moeder aan Hugh, een van haar Engelse kinderen, geld wil overmaken. Steyn vindt het geld in een bodemloze put gooien, maar Ottilie houdt erg veel van Hugh en doet het toch. De volgende dag komt Ottilie tegelijk met Meneer Takma bij grootmoeder. Ze vraagt hem om wat geld, omdat ze geld aan Hugh heeft gestuurd. Dat wil hij haar wel geven. Dan komt ook oom Harold grootmoeder opzoeken. Hij denkt weer aan het verleden en hij beseft dat hij Takma erom haat. Ook dokter Roelofsz komt nog langs. Grootmoeder denkt dat ze wat (Dercksz) ziet op straat. De dag na het huwelijk van Lot en Elly worden ze door Lots vader, meneer Pauws, opgehaald bij het station in Brussel. Ze gaan gezellig bij hem eten en praten ’s avonds over van alles en vooral over Lots moeder. Daarna brengt hij hen naar hun hotel. Als Lot en Elly een paar dagen in Parijs zijn en er al goed hebben rondgekeken, wil Lot eigenlijk niet meer naar tante Therese. Maar dan ontmoeten ze Theo, de zoon van tante Therese en die neemt hen mee naar zijn moeder. Het blijkt dat tante Therese erg doorslaat in het bidden en vasten. Ze gaan dan verder naar Nice en Elly denkt ’s nachts in de trein na over Lot en haarzelf en hun relatie. Als ze nog maar net in Nice zijn komt Ottilie hen al opzoeken. Ze praten wat en Ottilie nodigt hen uit om de volgende dag bij Aldo en haar te komen eten. Elly en Lot zijn onder de indruk van het geluk van Ottilie en Aldo. Tijdens het eten bij Ottilie zijn zowel Lot als Elly helemaal gelukkig. Deel II
Tante Stefanie gaat samen met oom Anton naar hun petekinderen (kinderen van Lili, de dochter van Ina). Oom Anton vindt het maar niks en was liever door blijven lezen. Tante Stefanie kijkt in een boek van oom Anton en vindt het maar erg zondig. Oom Anton weet al zeker dat hij zijn petekind geen gulden na zal laten, maar wil wel graag wat lange zoenen van Lili. Ondertussen zijn oom Daan en tante Floor overgekomen uit Indië en tante Stefanie, oom Anton, Ina en Lili gaan bij hen op bezoek. Ze vinden tante Floor in de woonkamer, die vertelt dat oom Daan met oom Harold in zijn kantoor is, voor zaken. Ina wil hen gaan halen, maar vangt dan in haar nieuwsgierigheid flarden op van het gesprek tussen haar vader en oom Daan. Haar vader vertelt net aan oom Daan over de moord op hun vader. Ina hoort wel wat over iets dat zestig jaar geleden is gebeurd, maar begrijpt het niet. Daarna gaat ze naar binnen en doet net alsof er niets is gebeurd. Ze gaat na het bezoek meteen naar haar man en praat er met hem over. Haar man vindt dat ze zich er maar niet mee moet bemoeien, maar daar is ze te nieuwsgierig voor. Tijdens het eten ’s avonds merkt Ina dat haar vader niet de gewone is, er is iets met hem. Als ze hem na het eten in zijn kantoor opzoekt probeert ze het geheim uit hem te krijgen, maar hij laat niets los. De volgende middag gaat Ina naar grootmoeder. Daar ontmoet ze tante Stefanie, maar die weet niet veel en wil uit voorzichtigheid niets loslaten. Ook oom Daan, tante Floor en dokter Roelofsz zijn bij grootmoeder. Ina probeert dan uit tante Floor te krijgen waarom ze naar Nederland zijn gekomen. Tante Floor weet het niet, en denkt dat het om zaken gaat. Als Ina dan tegen Roelofsz iets zegt over zestig jaar geleden, merkt ze dat hij het geheim ook kent, maar hij laat niets los. Als oom Daan samen met Roelofsz in de voorkamer zit vertelt hij aan Roelofsz dat hij weet wat er is gebeurd in Indië zestig jaar geleden. De dokter schrikt en heeft nooit geweten dat Harold iets heeft gezien. Dan roept de juffrouw van boven om Anna de dienstmeid. Als ze naar boven gaan vinden ze grootmoeder helemaal verstijft in haar stoel. Ze heeft Dercksz zien staan in een hoek van de kamer. Als de nicht van Takma, Adèle, die huishoudster bij hem is een paar dagen later aan Takma een brief van Elly wil voorlezen, ziet ze hem stil in zijn stoel in zijn kantoor zitten. Ze denkt dat hij slaapt, maar als ze na een tijdje terugkomt merkt ze dat Takma gestorven is. Ze laat de dokter halen, maar Takma is al gestorven. Ook laat ze Steyn halen, want Ottilie is op bezoek bij haar kinderen in Londen en Lot en Elly zijn in Italië. Steyn telegrafeert aan zijn vrouw en aan Lot en Elly dat ze meteen naar huis moeten komen, omdat Takma overleden is. Als Adèle Takma het kantoor van haar oom wil gaan opruimen, wat ze eigenlijk beloofd had niet te doen, vindt ze een brief die Takma vlak voor zijn dood nog in tweeën had gescheurd. Uit nieuwsgierigheid moet ze de brief wel lezen, terwijl ze weet dat ze het beter niet kan doen. In de brief leest ze over de moord op Dercksz en ze denkt dat zij nu samen met grootmoeder de enige is die van de moord weet. De volgende ochtend komt Ottilie samen met Hugh, haar jongste Engelse zoon, in Den Haag aan. Ottilie zegt tegen niemand dat Hugh mee is gekomen en Hugh verblijft in een hotel. Er wordt besloten om met de begrafenis niet te wachten tot Lot en Elly terug zijn. De notaris vertelt aan Steyn dat er drie erfgenamen zijn. Adèle Takma krijgt dertig duizend gulden en Elly en Ottilie elk een ton. Het is nu wel heel duidelijk dat Ottilie een dochter van Takma is. De dag na de begrafenis komen Lot en Elly thuis. Elly is erg moe. Als Adèle samen is met Steyn vertelt ze hem over de brief en laat ze hem aan haar lezen. Steyn wil eerst niet, maar doet het toch. Nadat hij de brief heeft gelezen verscheurt hij de brief helemaal. Hij zegt Adèle dat het beter is als ze niemand ervan vertellen. Grootmoeder weet ondertussen niets van de dood van Takma. De familie heeft besloten het haar niet te vertellen, omdat ze bang zijn dat grootmoeder het nieuws niet zou overleven. Ina en Lili gaan bij grootmoeder aan om haar wat op te vrolijken door aan haar de twee kleine kinderen van Lili te laten zien. Als ze erg zijn komt tante Stefanie ook aan met het bericht dat tante Therese uit Parijs overkomt om bij haar moeder op bezoek te gaan. Als iedereen in de voorkamer zit komt oom Daan aan de deur. Hij vertelt hen dat dokter Roelofsz is overleden aan een beroerte. Als de klap maar net verwerkt is komt ook oom Harold langs. Oom Harold ziet het geheim steeds verder weggaan door de dood van de betrokkenen. Er komt dan een gesprek op gang over wie grootmoeder gaat zeggen dat Roelofsz dood is. Oom Harold wil het niet doen. Dan komt ook oom Anton aan, maar ook hij wil het nieuws niet aan zijn moeder vertellen. Als oom Anton naar boven wil gaan klampt Ina hem aan om te vragen of hij iets weet van wat er zestig jaar geleden is gebeurd, maar hij vertelt haar niets. Weer wordt er dan gebeld en nu is het Ottilie die aan de voordeur staat. Iedereen vindt dat Ottilie het maar moet zeggen aan grootmoeder. Op dat moment komt Steyn ook aan. Hij heeft Hugh in de stad gezien en wil van Ottilie weten waarom Hugh in Den Haag is. Steyn zegt dat het Hugh alleen maar om geld te doen is. Uiteindelijk stemt Ottilie toe om het nieuws aan haar moeder te brengen. Het nieuws is een hele grote klap voor grootmoeder en als ze vraagt wat er dan toch met Takma is zegt Ottilie dat hij ziek is. Maar dan ineens verstijft grootmoeder ineens weer. Ze wijst naar de lege stoel van Takma. Ze ziet het in de stoel zitten en weet dan dat ook hij dood is. Lot heeft het een paar dagen later met Elly over wat nu te doen. Ze wil niet terug naar Italië. Ze besluiten om die middag maar naar grootmoeder te gaan die niet meer uit bed is gekomen sinds het bericht van de dood van de dokter. Bij grootmoeder horen ze dat tante Therese aangekomen is. Ze ligt de hele dag te bidden bij het bed van haar moeder. Steyn is ook bij grootmoeder en vertelt aan Lot dat hij van plan is om weg te gaan bij Ottilie, hij vertrekt de volgende dag. Dan komen Ottilie en Hugh aan. Ineens komt dan de juffrouw naar beneden stormen met de boodschap dat grootmoeder sterft. Lot gaat dan bij de buren telefoneren om de dokter. Alle kinderen die thuis zijn gaan dan naar de kamer van grootmoeder en tante Therese ligt nog steeds te bidden. Er wordt dan verschillende keren gebeld en alle kinderen zijn dan bij grootmoeder. Dan als iedereen er is sterft grootmoeder. Oom Harold ziet dat het Ding wegstorten in de afgrond, alle betrokkenen zijn er niet meer. Een paar dagen later wordt Lot wakker, hij is erg ziek geweest en Ottilie heeft zelfs zijn vader uit Brussel laten overkomen. Lot wil graag met Hugh praten. Hij zegt hem dat hij lief moet zijn voor Ottilie als ze met hem mee naar Londen gaat. Lot heeft ook een brief gekregen van Elly. Elly is in Sint Petersburg om zich aan te sluiten bij het Rode Kruis en te gaan helpen in Moekden. Dan komt ook zijn vader langs, dat is voor hem een verrassing, want zijn moeder had hem het niet verteld. Lot vraagt zijn vader dan om bij hem te blijven. Nadat Lot opgeknapt is, is hij samen met zijn vader naar Napels vertrokken. Zijn vader is twee maanden bij hem gebleven, maar is nu weer terug naar Brussel, omdat het hem te warm werd in Italië. Steyn is hem daarna wezen opzoeken en Steyn had hem over de moord verteld. Nu was hij nog angstiger geworden om oud te worden. Hij verlangde naar Elly, maar legde zich nu eerst maar toe op zijn werk. Want door te werken had je geen kans om angstig te zijn, of te denken aan de toekomst. Wat vond hij het verschrikkelijk om oud te worden! Maar in het licht van de lamp was het zichtbaar dat hij heel grijs werd aan de slapen…. Beoordeling Ik vond het moeilijk een boek te kiezen voor deze tijd, de onderwerpen spraken me niet echt aan, maar ik ben toch blij dat ik deze gekozen heb. Ik vond het een mooi boek, hoewel soms wat langdradig. Er werd erg lang op bepaalde dingen ingegaan en er gebeurde verder niet ongelofelijk veel belangrijks om het hoofdonderwerp, de moord in Indië heen. Daarmee bedoel ik onder andere Ina d’Herbourg zij wil ongelofelijk graag weten wat voor geheim er in de familie zit en in hele stukken van het verhaal wordt er daarop ingegaan. Terwijl ik vind dat dat er eigenlijk niet zoveel mee te maken heeft. Het boek was wel erg mooi geschreven, met een voor onze tijd heel net taalgebruik. Een beetje ouderwets dus, maar wat wil je ook bij een boek dat al bijna een eeuw oud is. Soms stoorde me dat ouderwetse taalgebruik wel. Dan wist ik bepaalde woorden niet, sommige woorden heb ik opgezocht en sommige heb ik maar gewoon uit de zin gehaald. Ook de zinsopbouw las in het begin wel erg raar, maar als je doorleest went het ook wel. Ik vond het wel grappig beschreven dat eigenlijk de hele familie met het geheim rondliep terwijl iedereen van elkaar dacht dat niemand anders het wist. Ik vond het wel jammer dat nadat Grootmoeder Ottilie dood is je over de rest van de familie niks meer te weten komt. Je weet dan dus ook niet of Harold nu eindelijk van zijn lijden verlost zal zijn. Ook was het wel jammer dat er af en toe niet wat humor in het boek voorkwam terwijl wel verteld werd dat sommige personen erg grappig konden zijn, je merkt er niks van. Ook het grote aantal van personen die in het boek voorkomen is heel verwarrend in het begin. Zoveel mensen sommige ook nog eens met dezelfde naam en 3 verschillende generaties. Je weet dan echt even niet meer wie nou bij wie hoort en dochter van wie is. Ook nog omdat Ottilie en Grootmoeder Ottilie ook nog eens meerdere keren getrouwd waren geweest. Later begreep je het beter ook omdat de persoon omschrijving heel duidelijk was. Alle personen waren heel verschillend van elkaar, hadden een totaal ander karakter. Je moet er even doorheen prikken, door gewoon verder te lezen. Je kon je wel goed inleven in het boek ondanks dat het zich een eeuw geleden afspeelt. De personen reageren zoals ik ook gedaan zou hebben, hoewel ze soms wel een beetje te verstandig reageerden. Maar dat zal ook wel aan de tijd liggen waarin het geschreven is. Evenals de omgangsnormen uit die tijd, Lot die nog steeds bij zijn moeder woont omdat hij ook wat het idee heeft dat hij voor haar moet zorgen. Zoiets zou ik me nu dus echt niet meer voor kunnen stellen. Ondanks dat het een vrij ingewikkeld boek is vond ik het wel erg mooi en heb ik het met plezier gelezen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden