Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden

Inhoud

Titelpagina 1

Inhoud 2

Bibliografie 3

Verwachting vooraf 4

Samenvatting 5

Drie indrukwekkende gebeurtenissen uit het boek 6

De ervaring achteraf 7

Verdiepingsopdracht: Titel 8

Verdiepingsopdracht: Personages 10

Verdiepingsopdracht: Gebeurtenissen en opbouw 15

Verdiepingsopdracht: Thematiek 18

Verdiepingsopdracht: Informatie en mening uitwisselen 21

Verdiepingsopdracht: De schrijver 22

Verdiepingsopdracht: Manieren van beoordelen 23

Verdiepingsopdracht: Dagboek 24

Verdiepingsopdracht: Briefwisseling 25

Verdiepingsopdracht: Essentie (kunst) 26

Bronvermelding 27


Bibliografie

Titel: Van de koele meren des doods

Auteur: Frederik van Eeden

Eerste druk: 1900 de Wereldbibliotheek

Mijn druk: 19e druk de Wereldbibliotheek

Pagina’s: 264 pocketeditie (speciale uitgave)


Verwachting vooraf

Ik verwacht dat dit boek spannend is, tenminste dat spreekt voor mij uit de titel.

Ik weet niks van dit boek.

De titel sprak me aan dus heb ik het gekozen.

Ook heb ik nog niemand gehoord die dit boek gelezen heeft dus vond ik het wel een uitdaging om het wel te lezen


Samenvatting

Dit boek gaat over Hedwig Marga de Fontayne, een zeer gevoelige en intelligente vrouw, die haar emoties niet kan of wil koppelen aan de realiteit. Ook al is zij jong, ze weet het hart van vele mensen te veroveren met haar schoonheid en haar vrome, bescheiden en spontane karakter. Zij is vaak depressief en voelt zich (terecht) onbegrepen door haar omgeving. Ze ontmoet Johan, een jongen die kunstenaar wil worden en hij wordt verliefd op haar. Hedwig lijkt dit niet helemaal te begrijpen en kan hem ook niet duidelijk maken dat de liefde niet wederzijds is: ze vindt het fijn om aardig gevonden te worden en wil graag bevriend zijn met Johan. Johan krijgt hierdoor het idee dat Hedwig wel anders in hem geïnteresseerd is en als hij er na een aantal jaren achter komt dat dit niet zo is, doordat zij trouwt met Gerard, stuurt hij haar boze brieven en hangt tekeningen op in winkels van Hedwig als kwaadaardige sfinx. Via Johan heeft Hedwig de zieke Joob ontmoet, die haar zijn visie op het leven vertelt en vaak met haar spot om haar pijntjes: volgens hem heeft zij het echte leven nog niet ontdekt. 


Vanaf het eerste moment dat Gerard en zij elkaar hadden gezien, hadden zij geweten dat zij bij elkaar hoorden, maar ook deze liefde bleek van misverstanden aan elkaar te hangen. Zij houden veel van elkaar als vrienden, maar Hedwig wil graag kinderen, terwijl Gerard hun relatie puur platonisch wil houden. Dit had psychologische redenen die hij niet verduidelijkt, omdat hij denkt dat Hedwig hem begrijpt. Dan komt Hedwig een oude vriend van haar broer tegen, de ondertussen gevierde pianist Ritsaard. Zij voelt zich sterk tot hem aangetrokken. Ze vertelt Gerard opgewonden over haar vriend. Haar man ziet dat zij na lange tijd weer opgeleefd is en keurt hun vriendschap goed, omdat hij niet weet dat de twee een seksuele relatie opbouwen. Als hij hier toch achter komt wil hij Ritsaard vermoorden, waarop Hedwig een zelfmoordpoging doet. Gerard redt haar leven. Gerard geeft te kennen dat hij Hedwig nooit meer wil zien en zij vertrekt met Ritsaard naar Engeland. 



Als zij daar een tijdje wonen blijkt Hedwig in verwachting te zijn. Ze is hier heel verheugd over, maar kort nadat het kind (Charlotte) geboren is sterft het. Hedwig raakt in een psychose. Ze stopt het lijkje als een pop in een koffertje en verdwijnt. Ze wil naar Holland, omdat ze het kind aan de vader wil laten zien; ze verwart Ritsaard met Gerard. Uiteindelijk belandt ze in Parijs, waar ze eerst bijna beroofd wordt van haar tas en vervolgens omdat ze geen geld meer heeft gaat werken als prostituee. Ze raakt verslaafd aan morfine en belandt uiteindelijk in een verzorgingshuis, waar ze het goede pad op wordt geholpen door zuster Paula. Zij doet haar de waarde van het leven inzien en overtuigt haar ervan dat God nog van haar houdt. 

Hedwig gaat terug naar Nederland, waar Joob haar bewondert om haar verandering en zij gaat werken als hulp bij boer Harmsen, een vroegere pachter van het land van haar ouders. 
Op drieëndertigjarige leeftijd sterft zij aan longontsteking.

521 woorden


Drie indrukwekkende gebeurtenissen uit het boek

1: Als Hedwig zich op een nachts bevredigt, voelt ze zich slecht en vraagt God of ze mag doodgaan. De huishoudster bespiedt en betrapt haar en gooit haar voor de voeten, dat ze nu nooit kinderen zal kunnen krijgen. Na een volgend conflict probeert Hedwig zich op haar kamer te verhangen.

Ik vond een heel heftig stukje, dat God zo’n invloed heeft dat je dood wil. Ik weet wel dat god vroeger veel macht over mensen had maar dit vind ik wel heel erg en heel extreem. Ook schrok ik best wel van haar leeftijd, zo jong en al seks en als gevolg daarvan jezelf van kant willen maken… Heftig hoor! Ook vind ik de huishoudster een groot kreng, zo’n jong kind kleineren en vernederen, echt diep triest. Ik weet dat het in die tijd anders ging maar ik vind het gewoon niet kunnen, ga toch eens met respect met mensen om! Er zijn al zoveel mensen die het niet doen, laat dan een kind zich op ze’n minst thuis voelen in zijn/ haar eigen huis! Bij dit stukje heb ik wel wat tranen laten vloeien omdat het me zo erg aangreep…

2: Ze krijgt ze een briefje van Johan: 'Wil je onze laatste wandeling nog eens overdoen? Dan zal ik je je zin geven.' 's Nachts droomt ze dat hij in haar kamer is. De volgende dag vindt ze hem op de afgesproken plaats, hij heeft zich met een pistool van het leven beroofd. In zijn hand houdt hij een briefje: 'Nu heb je dan je zin.'

Dit vind ik ook zo’n heftig stukje. Een man die zo hopeloos verliefd is op een vrouw dat hij niet meer weet hoe hij moet leven. Ik vind dat Hedwig Johan had moeten vertellen dat zij hem zag als een vriend niet als een geliefde. Zij heeft hem heel lang in de waan gelaten dat zij hem ook leuk vond, Ik vind dat zij indirect schuldig is voor zijn dood. Als zij hem niet zo had laten ‘afglijden’ in zijn liefde voor haar dan had hij nog een gelukkig leven kunnen hebben. Ze had het nooit zo ver moeten laten komen. Ik heb medelijden met Johan. Hij is nu wel verlost van zijn waanbeelden en zijn verdriet om de liefde die hij niet kreeg. Het geefd hem ook rust maar dat dat op zo’n manier moer vind ik treurig.

3: Ze schrijft Ritsaard een brief en bekent Gerard dat ze Ritsaards minnares is geweest. Als Gerard dreigt Ritsaard te zullen doden, snijdt ze zich in het bad de polsen door. Gerard vindt haar. Als ze buiten levens gevaar is, verlaat hij het huis. Hij laat een briefje achter waarin hij Ritsaard en Hedwig sommeert het huis te verlaten. Ze gaan nu naar Londen.


Ik vind dat Gerard veel te heftig reageert. Iemand hoeft toch niet gelijk dood?! Hedwig raakt zo overstuur dat ze zichzelf van kant probeert te maken. Dit vond ik wederom heel erg heftig. Ik vind dood altijd zo’n apart iets maar het zelf doen… Het gaat er bij mij niet zo goed in waarom je dat nou zou doen. Eigenlijk ben ik wel blij dat k dat niet goed kan begrijpen en me niet in zo’n situatie kan verplaatsen want ik heb wel een gelukkige situatie thuis en voel me vrolijk in het leven. Ik hoop dat ik nooit in een soort psychose zal komen al dat van Hedwig.


De ervaring achteraf

Ik vond het een zeer aangrijpend boek. Wel vond ik het erg moeilijk om te lezen omdat het in het oud Nederlands geschreven is. Ik vond vooral de zelfmoordpogingen van Hedwig heel aangrijpend. Dat iemand zo overstuur kan zijn zijn eigen leven te willen beeindigen…. Ook vond ik de geboorte en de dood van Charlotte best wel heftig, je kindje na haar dood in een koffertje stoppen, hoe ver ben je dan heen?! Ik vond de dood van Johan ook zeer aangrijpend en heftig. Ook vond ik het aangrijpend dat Hedwig aan de morfine verslaafd raakte en in de prostitutie ging. Ik vond het een heel zwaar boek en ook erg heftig om te lezen, er hebben zeker wat traantjes gevloeid.

Ik weet niet of ik het boek aan zou raden, niet aan iemand die geestelijk wat zwakker is, dat zeker niet!

Maar misschien wel aan mensen die van tragedies houden….


Verdiepingsopdracht: Titel

1 a. wat word er met de titel van het boek bedoeld?

De titel wijst naar het verlangen van Hedwig naar de dood. Ze zoekt haar hele leven naar rust en stilte, denkend dat het volmaakte dat haar zal geven. Maar dat lukt haar niet, want niemand is volmaakt. Iets moois wordt steeds weer aangetast door twijfel en naargeestigheid. Daardoor heeft ze een groot verlangen naar de dood. Ze denkt dat de dood haar zal voeren langs stille wateren, langs grote, koele meren, die haar zullen troosten, zoals een moeder troost. Maar uiteindelijk vindt ze haar koele meren niet in de dood maar in het leven. Ze vindt het niet in het volmaakte maar in het onvolmaakte. Ze heeft geleerd dat het streven naar perfectie eigenlijk heel hoogmoedig is, niemand is perfect, behalve God. Ze leeft voor de volmaaktheid van God en voor de onvolmaaktheid van zichzelf. Ze heeft haar koele meren gevonden.

1 b. Op welk verhaal gedeelte slaat de titel?

Op Hedwig haar leven, dus op het hele verhaal.

2 a. Welke titel zou jij aan het boek geven?

Een ingewikkelde zoektocht.

2 b. Wat word er met deze titel bedoeld?

Dat de zoektocht naar volmaaktheid ingewikkeld is, dat die niet bestaat op aarde. Alleen God is volmaakt dus ultieme volmaaktheid kun je nooit vinden. Aangezien Hedwig die wel wil vinden is haar zoektocht naar het goede ingewikkeld.

2 c. Op welk verhaal gedeelte slaat jouw titel?

Ook op het hele verhaal.

3 a. Welk van de volgende titels zou jij uitkiezen voor jouw boek?

De eenling.

Er alleen Voorstaan.

Schooltijd.

Het onafwendbare noodlot.

Waanzin, absurditeit en wreedheid.

In de knel.

Uitzichtloos.

Crisis.

Op de puinhopen van het leven

wederopbouw.

De ineenstorting.

Een keuze.

De foute kant op.

Altijd komt er iets tussen.

Iets van je leven maken.

Met het verleden op de rug.

Op een nieuw spoor.

Zich ontwikkelen.

Een eigen weg.

Desillusies.

Vluchten.

In de val.

Een uitweg.

Het verlies.

Waandenkbeelden.

De maatschappij.

Obsessies.

Zwakte.

3 b. Wat betekent deze titel?

Hedwig ziet een uitweeg, een uitweg voor de volmaaktheid die ze niet zal vinden.

Die uitweg is voor haar de dood.

3 c. Op welk verhaalgedeelte slaat deze titel?

2 delen. Hoofdstuk V en XXIII omdat zij in deze 2 hoofdstukken zelfmoord probeert te plegen, ze probeert een uitweg te vinden.

4. heeft jou boek een ondertitel?

Nee

5. Heeft jou boek een opdracht?

Nee

6. Heeft jou boek een Motto?

'De Geschiedenis van een vrouw. Hoe zij zocht de koele meren des Doods,

waar verlossing is en hoe zij die vond.' 


Dit sluit aan bij de titel: zij zoekt rust, haar hele leven en aan het eind heeft ze dat gevonden.

Verdiepingsopdracht: Personages

1. Hoe heet de hoofdpersoon(en)?

• Hadwig Marga de Fontayne

• Hadewigs moeder

• Hadewigs vader

• Johan

• Gerard

• Ritsaard

• Joop

• Paula

2. Wat voor karakter heeft de hoofdpersoon(en) en waar lijd je dat uit af?

Aan het begin van het eerste hoofdstuk noemt Van Eeden VKM : 'de geschiedenis van een vrouw. Hoe zij zocht de koele meren des Doods, waar verlossing is, en hoe zij die vond.' Hierdoor geeft hij duidelijk aan, dat in zijn roman de geestelijke ontwikkelingsgang van Hedwig wordt beschreven. Deze ontwikkelingsgang wordt bepaald door haar aanleg, maar ook door invloeden van buiten, met name die van het sociale milieu waartoe zij behoort en van haar relaties met anderen. Daarom volgen persoonsbeschrijvingen van Hedwig en van de personages die belangrijk zijn voor haar.



Hedwig Marga de Fontayne

Aan het begin van hoofdstuk I wordt Hedwig gekarakteriseerd als 'een Hollandse vrouw, maar met bloed in zich van uitheemse voorouders.' Door het laatste wordt gesuggereerd, dat er in haar temperament een tegenstelling is, waardoor ze niet helemaal past in haar milieu van welgestelde burgers in een Hollandse provinciestad. In dat eerste hoofdstuk wordt ook sterk de nadruk gelegd op haar grote sensitiviteit (gevoeligheid voor zintuiglijke indrukken). Daardoor staat ze enerzijds bloot aan de invloed van negatieve indrukken. Zo is ze overgevoelig voor de saaie doodsheid van het alledaagse burgerlijke bestaan. Aan de andere kant maakt diezelfde sensitiviteit haar ontvankelijk voor extatische, religieuze ervaringen, die ze zelf 'gebedsmomenten' noemt (p. 18). Ook heeft ze soms 'kortstondige tijden van inzich-gekeerdheid, waarin het was, alsof ze diep, diep in zichzelve zag, op onbegrijpelijke en beklemmende wijze' (p. 10). Vanaf haar twaalfde jaar gaan deze extatische ervaringen gepaard met seksuele lustgevoelens, die haar in verwarring brengen. Zij durft hierover ook niet met haar moeder te praten, zodat ze er alleen mee blijft zitten. Later geven de reacties van de huishoudster, die haar bespiedt als zij zichzelf bevredigt, haar het gevoel slecht en schuldig te zijn. Daardoor zal seksualiteit voor Hedwig altijd een met schuld- en zondebesef geladen begrip blijven.
Door de voortdurende stemmingswisselingen is het geestelijk evenwicht van Hedwig erg wankel. Toch ontkent Van Eeden in zijn voorwoord bij de 2e druk, dat zij een ziekelijke aanleg zou hebben. 'Wel is zij', zo zegt hij, 'door uiterst fijne en edele bewerktuiging veel meer aan schadelijke invloeden blootgesteld, dan de grove, gemiddelde mens' (p. 5-6).



Hedwigs moeder 



In het karakter van Hedwigs moeder zijn twee elementen tot een harmonische eenheid versmolten: 'fijne bewerktuiging' (fijngevoeligheid) en 'kalmte en evenwicht des gemoeds' (p. 11). Beide eigenschappen worden door Van Eeden genoemd als 'eigen aan de afkomelinge van zuiver edelgehouden geslacht' (p. 11). Bij deze moeder vindt Hedwig 'het grote, veilige thuisgevoel' (p. 11). De heilzame invloed van de moeder bindt het hele gezin tot een 'liefde-warme eenheid' (p. 12). Hedwigs liefde voor haar moeder is 'als een ding dat één was met haar wezen, te groot en te eigen om beseft te worden' (p. 14). Als de moeder sterft, is het dan ook, alsof er een deel van Hedwigs eigen wezen sterft. Als vader haar vertelt, dat moeder 'bij God' is, ervaart Hedwig dat als een 'verbazende en heuglijke gebeurtenis, die glans bracht over 't ganse huis en gezin' (p. 28). Maar als ze later moeders afwezigheid aan den lijve ervaart, is ze ontroostbaar. Van dan af begint al wat met dood en sterven te maken heeft een grote aantrekkingskracht op haar uit te oefenen (p. 29).



Hedwigs vader 



Op p. 13 lezen we: 'In vaders hart was goedheid, en sterk besef van plicht en recht. Doch hij had noch de diepe gevoelswijsheid zijner vrouw, noch haar wel gebalanceerde gemoed.' Hij is een wat onevenwichtige, zwaartillende persoonlijkheid , te afhankelijk van zijn vrouw, die 'de grote steun en vervulling van zijn leven' is (p. 13). Als zij hem ontvalt, is hij zelf zo hulpeloos, dat hij zijn kinderen niet tot steun kan zijn. Hij kan het gemis van de moeder voor de kinderen niet vergoeden, omdat hij zelf een moederloos kind geworden is. Integendeel: zijn geestelijke en morele aftakeling heeft op het gezin, en speciaal op Hedwig, een demoraliserende invloed.



Johan 



Op p. 49 staat, dat er tussen Hedwig en Johan 'een samengaan van denken, vinden en voelen' is. Ze lijken in sommige opzichten op elkaar, zodat ze zich tot elkaar aangetrokken voelen. Ze zijn beiden eenzaam. Hedwig lijdt onder het verlies van haar moeder - ze ontmoet Johan voor het eerst op het kerkhof waar ze het graf van haar moeder bezoekt -, Johan is een wees. Beiden zijn gevoelige naturen, die liever buiten zijn dan in de stad. Zo ontstaat er vertrouwelijkheid tussen hen. Maar het standsverschil is er de oorzaak van, dat zij elk voor zich toch heel verschillende verwachtingen hebben van hun relatie. Hedwig is zich ervan bewust, 'dat zij voor Johan een voornamer wezen was, dat zij stond voor een groot inrijhek en dat hij ging naar het tuinmanshuis' (p. 48). Zij vindt hierin 'een verhoging en verfijning der vreugde' (p. 48). Voor haar is het contact met Johan een welkome afleiding in de naargeestige eentonigheid van haar bestaan. Johan ziet in haar echter inderdaad een wezen van een hogere orde: hij idealiseert haar. Zijn gevoelens voor haar gaan zijn hele wezen bepalen: 'Hij zocht lijnrecht de onverbrekelijke en eeuwige verbinding' (p. 50). Als dan blijkt, dat Hedwig nooit ernstig heeft gedacht over een huwelijk met hem, denkt hij, dat ze maar wat met hem heeft gespeeld. Zijn liefde verandert in haat. Terwijl hij haar eerst idealiseerde, gaat hij haar nu verguizen. Zijn zelfmoord heeft het karakter van een wraakneming. Hedwigs schuldgevoel en doodsverlangen worden erdoor versterkt.



Gerard 



Hedwig ziet Gerard voor het eerst, als hij een rol speelt in een maskerade als ridder Frank van Naaldwijk. Gerard is ook in de werkelijkheid van zijn bestaan iemand met een masker voor. Uiterlijk is hij een mannelijke, sportieve figuur, hoffelijk en beheerst. Maar achter dat uiterlijk gaat een persoonlijkheid schuil, wiens emotionele leven door een traumatische jeugdervaring blijvend geschaad is. Een kindermeisje heeft de achtjarige Gerard 'het kwaad der knapen' geleerd, dat hij argeloos is blijven bedrijven, tot hij een boek las waarin de 'fatale' gevolgen van dit kwaad werden beschreven. Hierdoor geschokt, heeft Gerard met grote wilskracht zijn fout overwonnen. Maar het gevolg is, dat hij een 'ongezonde afkeer' van seksualiteit heeft gekregen. Alleen een zuiver platonische liefde tussen man en vrouw is in zijn ogen gerechtvaardigd. Hedwig, die wél een sterke seksuele behoefte heeft, maar deze behoefte uit schuldgevoel heeft leren onderdukken, ziet in Gerard de ideale, opofferende, hoofse ridder. Maar eenmaal getrouwd, kan zij zich niet lang gelukkig voelen in de platonische verhouding met haar man. En Gerard kan haar niet gelukkig maken door zijn ingestudeerde pogingen om aan zijn 'huwelijksplichten' te voldoen.



Ritsaard 



Deze concertpianist wordt beschreven als een individualistische artist , die alles ondergeschikt maakt aan zijn kunst. In artistiek opzicht stelt hij zeer hoge eisen aan zichzelf, maar in moreel opzicht gunt hij zichzelf de grootst mogelijke vrijheid, 'in hooghartige onverschilligheid voor het oordeel van de mensen' (p. 158). Hij heeft al verschillende liefdesaffaires achter de rug. Tot nu toe heeft hij, in zijn afkeer van het 'fatsoenlijke' burgerdom, nooit iets gezien in 'vrouwen die dames heten' (p. 161). Hedwig is zo'n dame en toch wordt hij door het bijzondere van haar verschijning en haar innerlijk geboeid. Op haar beurt ziet Hedwig in Ritsaard het tegendeel van Gerard, bij wie ze zo veel mist. Toch blijft ze haar verlangen naar Ritsaard veroordelen als overspel. Vanuit zijn nonconformistische morele opvattingen kan Ritsaard dat niet aanvoelen en begrijpen. Zo leidt de wederzijdse aantrekkingskracht voor Hedwig tot een innerlijk conflict dat ze niet kan oplossen.



Joob

Evenals Ritsaard is Joob een nonconformistische artist, die het bekrompen burgerdom veracht. Maar terwijl Ritsaard een individualist is, die alleen waarde hecht aan zijn kunst en onverschillig staat tegenover ethische en sociale vraagstukken, is Joob een ethisch-denkende, sociaal bewogen kunstenaar . Hij confronteert Hedwig met wat ze, zij het onbewust, fout heeft gedaan door Johans verliefdheid eerst aan te wakkeren en hem daarna te laten vallen. Hij leert haar ook, dat je kunt groeien door je fouten onder ogen te zien en de consequenties ervan te accepteren. Hij maakt haar bewust van de tegenstellingen tussen de sociale klassen, waardoor de maatschappij wordt verscheurd. Hij laat haar inzien dat de leegheid van haar bestaan een gevolg is van het feit, dat ze tot de bezittende klasse behoort. Joob brengt bij Hedwig dus een bewustwordingsproces op gang, waardoor ze, in een later stadium, zichzelf uit haar ziekelijk-narcistische isolement zal kunnen losmaken en uitgroeien tot een meer volwassen en meer sociaal bewogen persoonlijkheid. In de tegenstelling tussen de amoralistische individualist Ritsaard en de ethisch-denkende, sociaal bewogen Joob herkennen we iets van de controverse in de redactie van De Nieuwe Gids (zie hoofdstuk V), waarbij Van Eeden tegenover Kloos c.s. het standpunt verdedigde, dat de kunstenaar een profetische taak heeft: de mensheid de weg te wijzen naar een hogere vorm van bewustzijn. In de positieve invloed die Joob heeft op Hedwigs geestelijke ontwikkeling, komt dit standpunt van Van Eeden tot uiting.



Paula

De kloosterzuster Paula is verpleegster in het Hôpital Saint-Jean, waar Hedwig met morfineverslaving wordt opgenomen. Ze wordt beschreven als een hoogstaande, sterke persoonlijkheid , wier religieuze leven op een hoog peil staat. De dokter die Hedwig behandelt, roept haar hulp in. Ze slaagt erin Hedwigs vertrouwen te winnen en haar van haar verslaving te genezen. Hierbij vindt ze een aangrijpingspunt in Hedwigs religieuze aard, waardoor ze altijd, ook in de diepste ellende, tot God is blijven bidden. Zuster Paula laat Hedwig ontdekken, dat een moeizaam leven vol lijden een louteringsproces is, waardoor de mens in geestelijk opzicht kan groeien en zo ook dichter bij God komen. Zo leert ze Hedwig haar doodsverlangen te overwinnen en om te buigen in de richting van verlossing door onthechting. Die onthechting houdt in, dat je afstand kunt doen van zinnelijk genot, omdat je de betrekkelijkheid ervan inziet. Maar onthechting betekent ook, dat je je losmaakt van de gehechtheid aan anderen, voor zover die op eigenliefde is gebaseerd. Op deze wijze wordt de liefde voor zichzelf en voor degenen die men het meest denkt lief te hebben gesublimeerd tot liefde voor de mensheid, gebaseerd op de liefde voor God.
In feite gebruikt Van Eeden zuster Paula als spreekbuis voor zijn eigen opvattingen . Want in het door zuster Paula aan Hedwig voorgehouden ideaal van een op religieuze gronden gebaseerde mensenliefde herkennen we een thema dat aan het einde van De kleine Johannes al zichtbaar wordt. Dat thema wordt in latere werken, met name in VKM, steeds duidelijker de grondgedachte of hoofdidee. Hetzelfde geldt voor de opvatting van het leven als een groei- en louteringsproces waardoor dat ideaal bereikt kan worden. Onder invloed van Zuster Paula komt Hedwig ook tot het inzicht, dat een eenvoudig leven op het platteland, waarbij zij zich dienstbaar kan maken voor anderen, voor haar beter is dan leven in de stad. Op p. 251 staat: 'Ik heb ook gedacht dat de grote stad niet voor mij deugde'. Waarop zuster Paula zegt: 'Dat schijnt mij een goede gedachte'.
We kunnen concluderen, dat Joob en zuster Paula in VKM naar voren komen als 'Ideeëndragers ' van de auteur Frederik van Eeden. Hun ideeën zijn het, die bij Hedwig een bewustwordingsproces op gang brengen waardoor haar genezing bewerkstelligd wordt en zij in geestelijk opzicht als het ware opnieuw geboren wordt.
Joob en zuster Paula zijn de geestelijke ouders die deze wedergeboorte mogelijk maken. Misschien heeft Van Eeden in hen ook zijn eigen ideaal geprojecteerd om voor anderen te fungeren als genezer.

3. Hoe zag de hoofdpersoon(en) er aan het begin van het boek aan toe is en hoe aan het eind, geeft hier uitleg bij.

De ontwikkeling is al toegelicht bij 2.

4 a. Met welke dingen heeft de hoofdpersoon(en) het moeilijk?

(ik neem Hedwig als ultieme hoofdpersoon)

Met het niet vinden van de volmaaktheid

4 b. Hoe komt dat?

Hedwig streeft naar volmaaktheid. Deze kan ze niet vinden. Ze probeert zichzelf te verlossen van het lijden dat het onvindbare veroorzaakt.

4 c. Wat voor gevolgen heeft dat?

Dat Hedwig tot twee keer toe zelfmoord probeert te plegen.

5. In hoeverre beïnvloeden de verhaalgebeurtenissen het functioneren van de hoofdpersoon(en) en hun kijk op de wereld.

Best wel veel, Hedwig kijk op de wereld wordt gestuurd door de hulp van zusters in behandelings huizen en door God.

6 a. Wat vind jij van de personages in deze roman?

Ik vind ze mooi, maar toch angstaanjagend vanwege de gruweldaden die ze zichzelf aandoen.

6 b. Welke vind jij sympathiek en waarom (+ voorbeeld)?

Moeder, omdat zij altijd klaarstond voor Hedwig.

6 c. Welke vind jij antipathiek en waarom (+ voorbeeld)?

Hedwig, zij liet andere mensen lijden omdat ze te zwak was om het uit te leggen. Zij is geestelijk zo ver heen dat ze “alles” doet wat men van haar wil. Ga eens staan voor jezelf!

7 zou jij dingen anders doen dan de hoofdpersoon(en) (leg je antwoord goed uit)?

Hel veel, Ik zou Johan verteld hebben dat ik niks voor hem voelde, Ik zou geen andere relatie opbouwen terwijl ik gelukkig ben met een ander, ik zou nooit zelfmoord plegen om de redenen waarom Hedwig het probeerde en ik zou nooit mijn dode kindje in een koffer stoppen, ik zou het een eerbiedige plaats geven.


Verdiepingsopdracht: Gebeurtenissen en Opbouw

1. Beschrijf in een zin of 5 de hoofdlijn van het verhaal.

Hedwig is een vrouw die psychisch gestoord is. Ze hunkert naar volmaaktheid, probeert twee keer zelfmoord te plegen en heef in haar korte leven meerdere verstandhoudingen. Uiteindelijk sterf ze aan een longontsteking.

2. Door wiens ogen wordt het verhaal verteld (perspectief)

Er is gebruikt gemaakt van een auctorieel perspectief (alwetende verteller). Je krijgt inzicht in de gedachten en gevoelens van verschillende personen. Vooral Hedwig haar gedachten worden uitvoerig beschreven, maar ook die van de andere personen die belangrijk waren in het leven van Hedwig, zoals Johan. De auctoriale verteller verwijst in het begin van het verhaal naar zichzelf met ‘’ik’’ (‘Haar naam heet ik Hedwig Marga de Fontayne’). Waarschijnlijk is zijzelf de alwetende verteller, die achteraf haar leven vertelt. Dat komt niet helemaal duidelijk naar voren, omdat dat niet echt mogelijk is. (ze is dood) Deze alwetende verteller vertelt het verhaal met voorkennis: hij weet wat er zal gebeuren, en legt ook de reden uit van het bepaalde gedrag van sommige personen. Doordat Hedwig haar gevoelens en gedachten veel in het boek voorkomen, lijkt het alsof de auctoriale verteller op een afstand blijft. De lezer kan hierdoor het idee krijgen dat deze gedachten ook werkelijk van Hedwig zijn. Ook geeft hij regelmatig commentaar op de gebeurtenissen. Een heel andere toon, en een onderbreking in het verhaal dat de auctoriale verteller verteld, vinden we in de dagboeknotities en briefjes van Hedwig. 


’Invarend onder het geboomte, in de koel-donkere loof-schaduw-grot waar het boothuis stond, lichtte het door Johans ziel dat hij iets groots, iets heel zaligs verwachtte dat nog gebeuren moest. Het werd hem duidelijk dat hij met dit alles iets beoogd had, en ook dat hij geslaagd was, en nu recht had op zijn loon. (…) Toen was Hedwig niet verrast, noch enigszins verlegen. Maar zij overdacht snel en kalm , met een helder zelf-waarnemen: ´Dit is het heerlijke, waarvan je leest, nu gaat het heerlijkste gebeuren.’ En zij vond het bijkans vreemd, dat alles zo licht, zonder veel pijn en moeite zou zijn.

3 a. Wat is het effect van het gekozen perspectief?

Doordat Hedwig haar gevoelens en gedachten veel in het boek voorkomen, lijkt het alsof de auctoriale verteller op een afstand blijft. De lezer kan hierdoor het idee krijgen dat deze gedachten ook werkelijk van Hedwig zijn. Ook geeft hij regelmatig commentaar op de gebeurtenissen.

Ik vind dat het perspectief heel mooi een goed is gekozen maar wel een beetje verwarrend wat ik in het begin van 2. schreef dat Hedwig zelf het verhaal verteld. Haar dood kan ook betekenen dat ze rust heeft…

Maar ik vind het alsnog heel mooi en het zet je wat aan het denken.

3 b. In hoeverre word je als lezer ‘gemanipuleerd’ door de manier waarop het verhaal verteld wordt?

Je wordt er echt in meegezogen. Op een heftige manier.

3 c. Wat zou je er voor jou aan het verhaal veranderen als het door een ander hoofdfiguur verteld zou worden?

Een heel ander beeld dan dat je nu hebt.

4 a. Uit hoeveel deelen en/ of hoofdstukken bestaat het boek, Maak hier een overzichtje van?

32 hoofdstukken

4 b. Behandel van de hoofdstukken/ delen van het boek minimaal 3, maximaal 5 onderdelen.

1. V. De volgende zomer logeert Hedwig bij voorname verwanten op het landgoed Zonheuvel. Ze past zich snel aan; dat geeft haar weer wat zelfvertrouwen. Ze kan nu ook weer bidden. Weer thuis wordt ze gedeprimeerd door de geestelijke aftakeling van haar vader. Ze zoekt afleiding in veel uitgaan en flirten. 's Nachts bevredigt ze zichzelf, voelt zich dan slecht en vraagt God of ze mag doodgaan. De huishoudster bespiedt en betrapt haar en gooit haar voor de voeten, dat ze nu nooit kinderen zal kunnen krijgen. Na een volgend conflict probeert Hedwig zich op haar kamer te verhangen.

2. XV. Terug in Nederland, gaat Hedwig gebukt onder de eentonigheid van haar nieuwe bestaan. In een weekblad leest ze een beschouwing over Johan als toekomstig groot kunstenaar. Daardoor lijkt haar eigen leven nog troostelozer. Ze gaat naar Merwestee. Daar krijgt ze een briefje van Johan: 'Wil je onze laatste wandeling nog eens overdoen? Dan zal ik je je zin geven.' 's Nachts droomt ze dat hij in haar kamer is. De volgende dag vindt ze hem op de afgesproken plaats: hij heeft zich met een pistool van het leven beroofd. In zijn hand houdt hij een briefje: 'Nu heb je dan je zin.'

3. XXIII. Ze vraagt Joob om raad, maar deze geeft haar te verstaan, dat ze zelf een keuze moet maken. Ze besluit met Ritsaard te breken en bij Gerard te blijven. Ze schrijft Ritsaard een brief en bekent Gerard dat ze Ritsaards minnares is geweest. Als Gerard dreigt Ritsaard te zullen doden, snijdt ze zich in het bad de polsen door. Gerard vindt haar. Als ze buiten gevaar is, verlaat hij het huis, met achterlating van een briefje waarin hij Ritsaard en Hedwig sommeert het huis te verlaten. Ze gaan nu naar Londen.

4. XXVI. Na Charlotte's dood wordt Hedwig psychotisch. Ze wil naar Ritsaard en stopt het lijkje in een koffertje. Vanuit Londen ontvoeren dieven haar naar Calais, waar ze haar met een treinkaartje Parijs achterlaten, beroofd van haar geld en haar koffertje. In Parijs wordt ze naar een inrichting gebracht. De arts die haar behandelt, interesseert zich voor haar. Na zes weken treedt herstel in.

5. XXXll. Zo leeft ze nog zeven jaren, met zichzelf en God verzoend. In november 1888 sterft ze, in haar drieëndertigste levensjaar, aan de gevolgen van een longontsteking. Ze wordt begraven op het kale kerkhofje waar ook de graven zijn van haar moeder en van Johan.

5. Zijn er behalve de hoofdlijn nog andre verhaallijnen die je aandacht trokken?

Niet dat mij is opgevallen.

6. Volg je het verhaal met de gebeurtenissen mee of wordt het achteraf verteld.

Het verhaal begint in “het heden” en de rest van het verhaal wordt verteld als een grote flash-back.

7 a. Staan alle gebeurtenissen in een chronologische volgorde of wordt er beruik gemaakt van flash-backs of flash-forwards.

Al toegelicht bij 6.

7 b. Geef een beschrijving van een grote flash-back of flash-forward.

Dat doe ik niet want dan kan ik de hele samenvatting hier neerzetten omdat het verhaal de flash-back is.

7 c. Waarom heeft de schrijver voor deze manier van vertellen gekozen?

Dat is spannend.

8. Lijken het verhaal en de opbouw van dit boek op die van de boeken die je al eerder gelezen hebt?

Op De Aanslag, dat wordt op een zelfde soort manier verteld.

Verdiepingsopdracht: Thematiek

1. Beschrijf het onderwerp van het boek.

Een vrouw in problemen met zichzelf

2 a. Beschrijf wat de auteur je over het onderwerp duidelijk wil maken.

Hoe erg mensen in de war kunnen zijn

2 b. Geef een voorbeeld waaruit dit naar voren komt.

Het hele verhaal ongeveer en dan vooral de zelfmoord pogingen

3. Welke gedachten heb je door het boek over het onderwerp gekregen?

Dat het heel zwaar en echt vreselijk is als je het zo moeilijk hebt met (vooral) jezelf.

4. Vind je het onderwerp oppervlakkig of diepgaand behandeld?

Diepgaand omdat alles heel precies beschreven is.

5 a. Welke motieven spelen een belangrijke rol?

Psyche: 
Hedwig is een zeer gecompliceerd persoontje. Haar leven is zeer onrustig, ze streeft naar rust en stilte, naar volmaaktheid. Het is voor haar alles of niets. Ze wordt daardoor vaak teleurgesteld, want pure volmaaktheid vindt ze niet. Ze kan zich erg gelukkig voelen door iets wat ze ziet of meemaakt, iets dat volmaakt lijkt. Maar zoiets kan heel snel veranderen in iets lelijks, iets slechts en dan kan ze niet begrijpen dat ze het ooit mooi heeft kunnen vinden. Haar gedachten over een bepaalde gebeurtenis of persoon kunnen zeer snel veranderen en daardoor verandert ook steeds haar gemoedstoestand. Het ene moment is ze levendig en vrolijk, en het andere moment neerslachtig en wordt ze geplaagd door naargeestige gedachten, gevoelens en twijfels. 



Dood: 
Wanneer ze nog maar een jong meisje is, overlijdt haar moeder aan tyfus. Haar moeder was altijd een harmonieuze middelpunt van de familie, en zorgde voor rust en veiligheid. Ook in haar verdere leven krijgt ze te maken met de dood. Het zusje van Johan overlijdt aan een ziekte. Ze maakt dat moment van dichtbij mee, en ze is er erg mee bezig. Johan pleegt zelfmoord wanneer ze getrouwd is met Gerard. Haar vader overlijdt als een oude man, en als alcoholist. Zelf doet ze twee keer poging tot zelfmoord maar ze overlijdt wanneer ze 31 jaar is, door een longontsteking. 



Seksualiteit: 
Als jong meisje komt ze voor het eerst in contact met seksualiteit. Ze heeft een grote aantrekkingskracht op jongens, en dat heeft ze heel goed in de gaten. Ze kust en omhelst een enkele keer haar vriendje Johan, maar ze verlangt niet naar hem op die manier. Ze beschouwt seksualiteit op dezelfde manier als Gerard, als iets zinnelijks en onrein. Er is tussen hen alleen geestelijke liefde, lichamelijk liefde zou hun reine liefde aantasten. Maar het verlangen is er wel bij Hedwig, en Ritsaart weet dat verlangen te bevredigen. Met hem bedrijft ze voor het eerst de liefde. Ook speelt seksualiteit een grote rol in haar leven wanneer ze in Parijs zit. Ze leeft als een prostituee om rond te komen.



Sociale verschillen: 
Ze komt uit een welvarende familie. Het huis is groot en ze hebben genoeg om goed van te leven. Ze hebben ook een zomerhuis in Merwestee, waar ze elke zomer heen gaan. Maar echt voornaam, en van hoge klasse zijn ze niet. Ze verschilt wel veel met Johan, een arme wees van lagere stand. Ondanks dat is er wel een grote verbondenheid, op geestelijk vlak. Maar wanneer ze zich verkeert onder de rijke en voorname mensen, voelt ze zich gelukkig. Maar dat is niet voor lang, want twijfels en naargeestige gevoelens tasten het gelukgevoel aan. Want hoe rijk ze ook zijn, perfect zijn ze niet. Ze leert dat geluk niets te maken heeft met sociale stand, maar dat zelfs het armoedigste slaafje intenser kan leven dan iemand die leeft als een koning. 



Religie: 
God speelt een belangrijke rol in het leven van Hedwig. Ze probeert vroom te zijn, en geen slechte dingen te doen. Ze denkt dat God wil dat ze zo weinig mogelijk toegeeft aan haar verlangens. Ze leert van Paula dat dat niet hoeft, maar dat ze haar eigen onvolmaaktheid moet accepteren. En daarbij zitten ook haar verlangens en gebreken. God alleen is volmaakt, en daar moet ze voor leven. Toen ze dat nog niet wist, was God iets vaags voor haar. Ze wist niet goed wie hij was en waar ze hem kon vinden. Johan geloofde niet in God, en ook dat bracht haar wel eens aan het twijfelen. 



Onbeantwoorde liefde: 
Ze is veel liefgehad en begeerd. Als eerste door de jongens en mannen op de feesten, en ze was goed in het verleiden. Ze vond het een vleiend om geliefd te worden, maar ze had verder geen gevoelens voor ze. Ook Johan is stapelgek op haar, maar zij ziet hem alleen als haar zielsvriendje. Voor Gerard voelt ze veel liefde, maar omdat hij haar verlangen naar seksualiteit en naar moederschap niet kan stillen, raakt hij haar kwijt. Ook de dokter die haar heeft behandeld, heeft diepere gevoelens voor haar en hoopt tevergeefs dat ze die beantwoordt.


Verlangen: Ze verlangt haar hele leven naar rust en stilte, denkend dat het volmaakte dat haar zal geven. Maar dat lukt haar niet, want niemand is volmaakt. Iets moois wordt steeds weer aangetast door twijfel en naargeestigheid. Daardoor heeft ze een groot verlangen naar de dood. Ze denkt dat de dood haar zal voeren langs stille wateren, langs grote, koele meren, die haar zullen troosten, zoals een moeder troost. 



Verleiding: Dit staat voor de verleiding van menselijke behoeftes en verlangens. Ook seksualiteit en zinnelijkheid. Ze probeert het te vermijden, want ze beschouwt het als iets onreins. Ze probeert voornaam te zijn, en om niet toe te geven aan haar behoeftes. Maar dat lukt haar niet, want ze is een mens. Ook zij kan zulke verleiding niet weerstaan. Wanneer ze in Parijs is, kan ze vaak niet de verleiding weerstaan om met een man seks te hebben en op die manier geld te verdienen. Ook kan ze de verleiding niet weerstaan van de morfine. Ze is verslaafd, en ze kan de verleiding niet weerstaan om aan die verslaving te voeden. 



Eenzaamheid: Doordat ze zulke gecompliceerde gevoelens heeft, wordt ze vaak niet begrepen door de mensen om haar heen. Ze is alleen met haar gedachten en gevoelens, en totdat ze Paula en Joob heeft ontmoet, kan ze die maar moeilijk met anderen delen. Ze begrijpen vaak maar een deel van haar, maar dat is niet genoeg. Ze ziet de dingen op een andere manier, en daardoor kan ze haar gevoelens niet delen. 


Zwaarmoedigheid: Ze kan zich erg gelukkig voelen door iets wat ze ziet of meemaakt, iets dat volmaakt lijkt. Maar zoiets kan heel snel veranderen in iets lelijks, iets slechts en dan kan ze niet begrijpen dat ze het ooit mooi heeft kunnen vinden. Haar gedachten over een bepaalde gebeurtenis kunnen zeer snel veranderen en daardoor verandert ook steeds haar gemoedstoestand. Het ene moment is ze levendig en vrolijk, en het andere moment neerslachtig en wordt ze geplaagd door naargeestige gedachten en gevoelens. Ze is vaak erg neerslachtig en soms snapt ze zelf niet eens wat de reden daarvoor is.

5 b. Licht toe waarom deze motieven een belangrijke rol spelen.

Al toegelicht bij 5 a.

6. Hoe leg je de titel en het (eventuele) motto van het boek uit?

Hetzelfde als bij verdiepingsopdracht titel 1 a. en 6.

(1 a.)

De titel wijst naar het verlangen van Hedwig naar de dood. Ze zoekt haar hele leven naar rust en stilte, denkend dat het volmaakte dat haar zal geven. Maar dat lukt haar niet, want niemand is volmaakt. Iets moois wordt steeds weer aangetast door twijfel en naargeestigheid. Daardoor heeft ze een groot verlangen naar de dood. Ze denkt dat de dood haar zal voeren langs stille wateren, langs grote, koele meren, die haar zullen troosten, zoals een moeder troost. Maar uiteindelijk vindt ze haar koele meren niet in de dood maar in het leven. Ze vindt het niet in het volmaakte maar in het onvolmaakte. Ze heeft geleerd dat het streven naar perfectie eigenlijk heel hoogmoedig is, niemand is perfect, behalve God. Ze leeft voor de volmaaktheid van God en voor de onvolmaaktheid van zichzelf. Ze heeft haar koele meren gevonden.

(6.)

'De Geschiedenis van een vrouw. Hoe zij zocht de koele meren des Doods,

waar verlossing is en hoe zij die vond.' 


Dit sluit aan bij de titel: zij zoekt rust, haar hele leven en aan het eind heeft ze dat gevonden

7. Hoe hangen de titel en het motto samen met de het thematiek?

Al toegelicht bij commentaar op het motto.

8. Hoe loopt het verhaal af?

Hedwig sterft aan de gevolgen van een longontsteking.

9. Wat wil de schrijver met de afloop duidelijk maken?

Dat na een aantal pogingen tot de dood ze de dood vindt maar dat deze niet gepland was, ze had eindelijk haar leven op de rit en dan moet ze er afscheid van nemen.


Verdiepingsopdracht: Informatie en mening uitwisselen

Ga aan de slag met de volgende punten

• Waar gaat het boek over?

• Hoe zit het boek in elkaar?

• Hoe loopt het boek af?

• Op welke gedachten kan het boek de lezer brengen?

• Welke waarde kan het boek voor de lezer hebben?

Maak het verslagje in de vorm van een brief die je aan iemand schrijft die daar iets aan kan hebben.

Geef voorbeelden uit het boek met voldoende bijzonderheden.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Brief

Lieve Aimée

Hoe gaat het nu met je?

Je zit nu al zo’n 3 maanden in therapie toch?

Ik weet dat je het heel zwaar hebt en dat je vast vooruitgaat!

Ik heb net een boek gelezen over psychische problemen: Van de koele meren des doods, van Frederik van Eeden.

Het gaat over een vrouw die net als jij pogingen tot zelfmoord heeft gedaan.

Uiteindelijk komt ze er weer bovenop en heeft ze ‘rust’ gevonden.

Ik hoop dat jij door de hulp die je nu krijgt ook je rust weer terug vind.

Dit boek kan je misschien helpen om je gedachten recht te zetten en na te denken wat je niet alleen jezelf maar ook anderen aandoed.

Ik denk dat dit boek een grote waarde voor je herstel kan hebben.

Ik hoop dat je hiermee je voordeel kunt doen.

Ik kom je snel weer eens opzoeken!

Hou je taai!



Groetje Danique.

150 woorden


Verdiepingsopdracht: De schrijver

Schrijf een beschouwing over de schrijver.

Werk met duidelijke voorbeelden uit het boek.

Laat ook de volgende punten aan bod komen:

• Biografische bijzonderheden

• Thematiek, waar schrijft de schrijver in het algemeen vaak over?

• Schrijfstijl

• Genres waarover de schrijver schrijft

• Stromingen waartoe je de schrijver kan rekenen en kenmerken van hem kan terugvinden.

• Thematiek van dit boek: interpetatie van de vraagstukken.

• Titel en motto

• Opbouw

• Symbolen/ motieven + uitleg.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Beschouwing

Frederik van Eeden is geboren in Haarlem op 3 april 1860 en hij is overleden in Bussum op 16 juni 1932. Hij was ook stichter van de idealistische cooperatie Walden. Hij bekeerde zich in 1922 tot het katholicisme. Hij schreef ook onder de pseudoniemen Cornelis Paradijs en Lieven Nijland. Men zou kunnen zeggen dat Van Eeden wel gebruik maakte van de stijl en de begrippen van het impressionisme en naturalisme, maar gekant was tegen de onderliggende principes ervan. Van Eeden, die psychiater was, analyseert zeer indringend het lichamelijke en geestelijke aftakelingsproces, maar vaak heeft de psychiater de overhand op de schrijver: de roman verliest zich soms in te gedetailleerde beschrijvingen van psychische processen, wat een vlotte lezing niet bevordert.

Van de koele meren des doods is te beschouwen als een naturalistische roman. Dit kun je opmaken uit de volgende kenmerken:


· Hedwig, de hoofdpersoon, is overgevoelig. 


· De burgerij is vrij kil en geeft weinig om haar. Nadat ze is teruggekeerd in Holland, laten ze haar links liggen en wordt er geen aandacht meer aan haar geschonken. 


· Er wordt veel aandacht geschonken aan seksualiteit, in die zin dat zij als zinnelijk wordt beschreven en Gerard juist niet tot seks in staat is. 


· Hedwig leeft met de noodlottige gedachte dat de dood spoedig voor haar zal komen. Ze weet dat ze eerder zal sterven dan de anderen.

De titel vind ik goed gekozen en ook het motto past heel mooi bij het boek, supper gekozen van van Eeden.

De opbouw is strak en spannend, en de motieven komen goed naar vooren.

Dit boek is TOP geschreven door de fantastische schrijver Frederik van Eeden.

273 woorden


Verdiepingsopdracht: Manieren van beoordelen

Schrijf een Recensie.

Kies een van de 3 volgende benaderingen:

1. Je kunt emotioneel aangesproken worden door een boek. Er bestaat een groot scala aan emoties. Beschrijf welke emoties het boek bij jou opriep. Beschrijf zo nauwkeurig mogelijk de verhaalgedeelten die hierbij van toepassing zijn.

2. Een boek kan je interessante feiten, nieuwe visie of morele gedachten bieden.

a. Je kunt psychologisch inzicht krijgen hoe een bepaalde persoon of relatie in elkaar zit.

b. Je komt misschien iets te weten over een bepaalde periode uit de geschiedenis of een andere cultuur.

c. je denkt na over goed en kwaad in een bepaalde kwestie en je ziet de zaak vanuit één of meerder standpunten.

Beschrijf wat het boek je op deze punten te bieden heeft. Beschrijf zo nauwkeurig mogelijk de verhaalgedeelten die hierbij van toepassing zijn.

3. Een derde mogelijkheid is dat de knappe constructie je een esthetische ervaring bezorgt. Je kunt hierbij denken aan een mooie “verpakking” van het verhaal. Je vind bv. De motieven of symbolen mooi verwerkt en goed met elkaar samenhangen. Je vindt de stijl knap, het perspectief, de ruimtebeschrijving, de tijdsindeling of de typering van de personages functioneel. Je leest stukken die zich pas na enig nadenken laten interpreteren. Soms zijn er zelfs meerdere interpretaties mogelijk.

Beschrijf je ervaring met het boek op deze punten. Beschrijf zo nauwkeurig mogelijk de verhaalgedeelten die hierbij van toepassing zijn.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Recensie

Wie zou het verhaal van Hedwig Marga de Fontayne niet raken, het gepassioneerde hoofdpersonage uit deze klassieke roman? Haar levensgeschiedenis komt van ruim een eeuw geleden, maar Hedwig is een vrouw van deze tijd, van alle tijden. Van Eeden beschrijft haar innerlijk en uiterlijk met een wetenschappelijke precisie, hij plaatst haar midden in de 19de-eeuw en hij doet dit in de volstrekt oorspronkelijke, poëtische en toch transparante taal van een kunstenaar. Het motto: De geschiedenis van een vrouw. Hoe zij zocht de koele meren des doods, waar verlossing is, en hoe zij die vond, roept al gelijk een verwachtende spanning op. Dit is niet de 'geschiedenis van een vrouw', zo schamperde er een, 'maar de geschiedenis van een totaal-abnormale, ziekelijk-overspannen vrouw'. Critici worstelden met Van Eedens vrijmoedige beschrijving van vrouwelijke seksualiteit en met zijn kritiek op de ziekmakende invloed van de maatschappij, waarin medici en godsdienstleraren samenspannen om een (fijngevoelige) vrouwenziel te verminken. Zij zagen Hedwig als een hysterica, een patiënte van de psychiater Van Eeden. Zo hielden de critici haar op veilige afstand van hun eigen 'normale' echtgenotes en dochters. 
In onze tijd hebben wij weer oog voor de intentie van Van Eeden en waarderen we in Hedwig niet het uitzonderlijke, maar het universele. Zij weet haar lijden (ongelukkige verhoudingen, de dood van een kind, een morfineverslaving, een bestaan als prostituee en een psychose) te transformeren, haar ziel te redden. Dit is geen boek over een zieke vrouw en haar verlangen naar de dood, dit is een roman over het eeuwige verlangen van ieder mens naar waarachtig leven, een verhaal over geloof, hoop en liefde, maar vooral over de grootste van deze drie.

Het was zo’n prachtig maar heftig boek dat ik het zeker aan zou raden!

288 woorden


Verdiepingsopdracht: Dagboek

Schrijf twee pagina’s uit het dagboek van een belangrijk bij personage: wat vertrouwt hij of zij op twee voor het verhaal belangrijke dagen toe aan zijn dagboek over wat er die dag gebeurd is.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Lief dagboek,



Het was zo erg toen ik haar vond,

In een bad gevuld met bloed.

Gelukkig heb ik haar kunnen redden.

Maar het is nu voorgoed over.

Ik hoop dat ze het red.



Gerard
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Lief dagboek,



Vandaag is Hedwig binnen gekomen.

Ze heeft al twee zelfmoord pogingen gepleegd hoorde ik.

Ze is verslaafd aan morfine en prostituee.

Wat een verleden zeg!

Ik hoop dat ik haar kan helpen en dat het weer helemaal goed komt met haar.



Liefs Paula

80 woorden


Verdiepingsopdracht: Briefwisseling

Schrijf de briefwisseling tussen de hoofdpersoon en een bijpersoon over een kwestie die belangrijk is is in het verhaal. Drie stuks: brief, antwoord en reactie op het antwoord.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Brief


Lieve Hedwig,



Ik kan het nog steeds niet bevatten.

Ik dacht echt dat er wat tussen ons groeide.

Ik dacht echt dat je van me hield.

Waarom zij je niet gewoon dat je niet verliefd op me was maar op die rare Gerard.

Je kunt toch alles tegen me zeggen?!

Ik had het een stuk minder erg gevonden als je gewoon gezegd had dat je niks voor me voelde dan dat ik het zelf moest uitvinden dat je helemaal niet verliefd op me was.

Ik hoop dat je ooit nog van gedachten veranderd want mijn gevoelens zijn nog steeds niet veranderd.

Liefs Johan



Antwoord



Dag Johan,

Ik heb nog steeds gevoelens voor je, als vrienden niet als stel.

Ik wist niet hoe ik het aan je moest uitleggen, ik wilde je niet teleurstellen.

Misschien heb ik het ook niet ingezien dat je nog steeds het gevoel had dat het wat zou worden tussen ons, dat spijt me.

Ik hoop dat je me kunt vergeven en vergeten…



Hedwig.



Reactie


Lieve Hedwig,

Vergeven kan ik, maar vergeten zal ik nooit doen.

Ik zal altijd blijven wachten, blijven hopen dat je ooit nog terug komt.

Het spijt me Hedwig maar zonder jou kan ik niet leven.

Vaarwel…



Johan.



(dit stukje sluit aan op hoofdstuk XV)

199 woorden


Verdiepingsopdracht: Essentie (kunst)

Zoek een gedicht/liedtekst/foto/afbeelding van een schilderij of beeldhouwwerk die/dat nauw aansluit bij de essentie van het literaire werk en licht die samenhang toe.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
http://www.youtube.com/watch?v=NjcunKFl31M

Panic – Weg van hier

http://www.youtube.com/watch?v=Ku-4qiT8Pas&feature=related

Paul de Leeuw – Weg van hier

Ik heb de songteksten niet kunnen vinden maar als u deze liedjes luistert (zoek op youtube.com op de artiest en naam nummer) kan het hoop ik ook zo.

Liedje 1: Panic – Weg van hier.

Het liedje vind ik half kloppen, hij wil namelijk weg van hier voor even alles achter laten. Hedwig wil voorgoed alles achter laten.

Maar voor het grootste gedeelte vind ik het goed samenhangen met het boek.

Liedje 2: Paul de Leeuw – Weg van hier.

Dit liedje gaat over het weg willen naar een plek waar nooit meer iets gebeurt.

Maar hij zingt ook over het misschien terugkeren.

En over een spoor en een nieuw begin maar zij denkt alleen maar aan weg, weg en nooit meer terug keren. Ze wil wel weer opnieuw beginnen na haar laatste zelfmoordpoging.

104 woorden


Bronvermelding

http://youtube.com

voor de Essentie opdracht.


http://nl.wikipedia.org

voor het opzoeken van dingen over Frederik van Eeden.


Verder geen bronnen