Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden

Titel Van de koele meren des doods Eerste druk 1900 Plaats Amsterdam Bladzijden 314 Samenvatting Hedwig Marga de Fontayna, de naam verraad al veel, is halverwege de 19e eeuw opgegroeid in een Hollandse provinciestad. Ze groeit op in een rijk milieu, maar haar leven krijgt een ingrijpende wending als zowel zij als haar moeder tyfus krijgt. Hedwig overwint de ziekte, haar moeder echter niet. Moeder was een echte voorbeeldfiguur voor Hedwig en haar verlies kan dus niet één-twee-drie opgevangen worden. Ieder lid van de familie verwerkt het verdriet op zijn/haar eigen manier. Hedwig heeft regelmatig huilbuien en wordt hierdoor als ziekelijk afgeschilderd, ook haar vader toont geen greintje begrip. Haar karakter werd waarschijnlijk voorna-melijk grotendeels door dit voorval gevormd. Haar jeugd verloopt verder moeizaam en na de zoveelste ruzie met de nieuwe huishoudster, die ook de moederrol op zich wil nemen, probeert Hedwig zelfmoord te plegen, dit mislukt gelukkig voor dit boek. Het had anders maar erg kort geduurd. Ze raakt verwikkeld in enkele affaires (liefdes-) maar blijkt geen kei in relaties te zijn. Elke relatie loopt op de kliffen, voornamelijk door toedoen van Hedwig Marga de Fontayne. (Lekkere naam, niet?). Al haar partners zijn eerder goede vrienden dan geliefdes. Ze krijgt tijdens haar relatie met muziekkant Ritsaart zelfs een kind, die echter wel al na 23 dagen al sterft. Ze raakt in Parijs verslaafd aan de morfine, wordt prostituée en beland na een zenuwinzinking in het ziekenhuis "Saint-Jean". Ze wordt daar verzorgt door de uitermate wijze verpleegster Laura. Die telkens weer een opbeurend woordje voor haar klaar had. Na haar herstel probeert ze een vroegere relatie te herstellen, maar tevergeefs. Op 33-jarige leeftijd sterft Hedwig aan longontste-king. Zo jong gestorven, maar wel erg veel meegemaakt. Deel 2 "Van de koele meren des doods" deed mij al vermoeden dat dit geen simpel boerenkool boekje was, maar een diepzinnig licht religieus getint verhaal. Bij mijn verwachtingen houdt ik het niettemin toch altijd simpel. Een moordzaak aan een groot meer. Ik moet eerlijk zeggen, dit kan dom overkomen, dat ik niet wist dat dit boek zo oud was. Een modern verhaal verschilt bijvoorbeeld alleen in taalgebruik al veel met een verhaal van bijna 100 jaar oud. De cultuur was toen anders, ze hadden andere normen en waarden en dat vind je terug in zulk soort boek. Alleen al de kijk van de schrijver op het vrouwelijke geslacht was erg ouderwets, maar wat wil je, dat was toen normaal. Mijn verwachtingen liepen dus helemaal niet haaks met het uiteindelijke verloop. Ik was volgens mij bij het uitzoeken van het boek ook in de war met een ander boek, waar ik erg leuke recensies van gehoord had. Tijdens het boek had ik eerlijk gezegd wel gerekend op een wraakactie van één van haar ex-en. Maar ook die bleven vrijwel uit. Ze stierf aan longontsteking, in die tijd in de top tien van doodsoorzaken. Toch had ik eerder een ander einde verwacht. Iemand die zulk losbandig leven leidt loopt meer risico jong te sterven dan anderen. Toen ze in het prostitutie-circuit belandde verwachtte ik dat ze aan één of andere geslachtsziekte zou sterven. Maar aangezien ze daar begin deze eeuw nog nooit van gehoord hadden, bleek ook deze verwachting niet erg rëeel. Hedwig heeft regelmatig depressieve buien en heeft enkele keren getracht zelfmoord te plegen. Haar eerste vriendje Johan pleegde ook zelfmoord toen hij zich realiseerde dat hij Hedwigs liefde nooit voor zich zou kunnen winnen. Hierdoor denk ik dat zelfmoord wel eens een motief kunnen zijn, hoewel dood me dat toch nog wel iets eerder lijkt. Ze ontsnapt op jonge leeftijd (13e aan tyfus) aan de dood, terwijl haar zeer geliefde moeder dan sterft. Haar eerste "vriendje" zorgt voor zijn eigen dood. Haar eerste en enige kind sterft al na 23 dagen. Nadat ze haar eerste echtgenoot, Gerard, inlicht dat ze een andere relatie heeft probeert hij zich van zijn leven te beroven. En ze gaat zelf naar een andere wereld als ze op 33-jarige leeftijd aan longontsteking bezwijkt. Gelukkig kan men vandaag de dag deze ziekte eenvoudig bestrijden, anders had ik nu hier niet dit leesverslag zitten maken. In mijn babytijd had ik al last van diverse longaan-doeningen, waaronder longontsteking. Deze gedachte maakte zich meester van mij toen ik aan het eind van het boek las waar ze dood aan ging. Een ander voor mij emotioneel moment is als haar pasgeboren kindje al in zo' n vroeg stadium overlijdt. Ik wil later zeker één of twee kinderen en weet zeker dat het verlies van een kind me totaal zou verwoesten. Hedwig heeft verre van een makkelijk leven gehad, maar toch heb ik niet zo belachelijk veel respect voor haar. Ze is niet zoals de Engelsen zeggen een "easy lover" en dat weet ze zelf ook. Ze wil altijd meer. Ik heb het idee dat ze al snel aan vernieuwing toe is. Als ze te lang met iemand samen is wordt het saai en tijd om een ander te zoeken. Op deze manier heeft ze vele mannen erg veel pijn gedaan. Ze had dit kunnen voorkomen door vanaf het begin duidelijk te zijn. Mannen lijken wel speeltjes voor haar. Leuk in het begin, maar na verloop van tijd ken je ze te goed en worden ze saai. Dan is het tijd om een nieuwe te halen. Ze maakt het zichzelf ook niet erg makkelijk. Haar moeilijke jeugd is volkomen buiten haar schuld, maar het feit dat ze verschillende keren zelfmoord pleegt, geeft voor mij wel aan dat haar levensdrang niet bijster groot is. Al zit je nog in de shit, blijf positief. Het leven is ook een stuk fijner als je mensen om je heen hebt die je liefhebben. Op zulke personen moet je zuinig zijn. Dit klinkt allemaal misschien wel iets te eenvoudig, want ik moet toegeven dat ook ik me niet altijd zo geweldig opstel tegenover de voor mij dierbare personen. Één van de minpuntjes voor mij was het taalgebruik. Dit was nu echt iets wat me lichtelijk irriteerde. Heel deftig en zo flexibel als een ijzeren staaf. Ik houd van schrijvers die een beetje luchtig schrijven, een beetje dialect misschien zelfs nog. Het taalgebruik bracht me meteen het idee dat ik een religieus boek aan het lezen was. Ook de titel gaf daar echter al aanleiding toe. Dit boek is honderd jaar oud dus ik had wel kunnen verwachten dat het taalgebruik anders zou zijn dan vandaag de dag. Toch moet ik toegeven dat een boek die zo oud is me toch ook wel weet te boeien. Ik leer iets meer van de normen en waarden uit die tijd. Het werd mij bijvoorbeeld weer duidelijk dat de seksuele revolutie pas in dejaren zeventig heeft plaatsgevonden. Er was absoluut geen sprake van enige eman-cipatie. Ik geloof dat de vrouw die dit boek verfilmd heeft (Nouchka van Brakel) de hoofdpersoon wat geëmancipeerder op het witte doek heeft gebracht. Ik wil enigszins terugkomen op een eerdere evaluatie over Hedwig. Wie zulk soort leven heeft met zoveel tegenslagen, die moet toch wel sterk in zijn schoenen staan wil hij overleven. Alles overwint ze bijna. Ze overwint de tyfus, ze overwint de dood van haar kindje, ze overwint zelfs een morfine verslaving, maar een nu erg makkelijk te bestrijden ziekte als longontsteking wordt haar fataal. Ik moet zeggen dat ik best wel trots op mezelf ben, want toen ik een bladzijde of 40 gelezen had was mijn motivatie ver te zoeken, maar ik ben doorgegaan en ben erin geslaagd het boek toch uit te lezen en daardoor een leesverslag als deze in elkaar te kunnen flanzen.
Deel 3 Recensies vergelijken
Twee verschillende recensies heb ik weten te vinden, die betrekking hadden op het door mij gelezen boek, "Van de koele meren des doods". Het eerste vond ik in de openbare bibliotheek van Nuenen, de tweede in de bibliotheek van onze school. De ene recensie is al ruim 42 jaar oud, de ander is van de laatste 10 – 15 jaar. Dit boek is zoals ik al eerder gezegd heb al bijna honderd jaar oud en ik heb dan ook niet de ideale recensies weten te vinden. Toch zal ik proberen mijn opdracht naar omstandigheden te vervullen. Ik begin met de oudste recensie en deze proberen te vergelijken met mijn eigen leesverslag. Bij dit stuk tekst staan meerdere korte recensies. Opvallend is dat dit boek , hoewel boekenweekboek van 1901, weinig enthousiaste recensies kent. Vaak worden een aantal goede punten opgesomd, waarna er toch nog een duidelijke maar komt. Algemeen als pluspunt wordt de schrijfstijl genoemd. Dit gaat geheel tegen mijn mening in. Waarschijnlijk zal ik mijn horizon wat moeten verbreden, maar het grammaticaal perfecte hoeft van mij niet. De mens is niet perfect, spreekt ook niet perfect. Geef mij daarom één goede reden waarom hij als schrijver dat wel zou doen. Een schrijver moet als je het mij vraagt schrijven zoals hij is. Je moet iets van de schrijver te weten komen als je zijn boeken leeft. Ik houd van "losjes" geschreven teksten. De recensies lopen toch ook erg uit één. De allerlaatste recensie van dit stuk is super positief. De recensent schrijft over dit boek alsof het heilig is. Hij drukt ook zijn grootste respect uit voor Hedwig. Die elke tegenslag wist te overwinnen. Hier ben ik het ook niet mee eens. De meeste problemen die ze kreeg bezorgde ze zich zelf. Een fout maken en hem herstellen is goed, maar vind ik niet speciaal. Als je het herstelt herstel je het evenwicht weer. Evenwicht is normaal, dus voor mij niet bewonderenswaar-dig. Dan nu de tweede recensie, die iets meer bij de tijd is. Deze recensent beschrijft Hedwig als een zeer "overgevoelige" vrouw. Dit is slechts een constatering en geen mening. Ik moet wel zeggen dat ik hem gelijk geef. Verder geeft hij wel een beetje blijk van waardering voor Van Eeden. Hij (Van Eeden) heeft een voorwoord toegevoegd aan dit boek toen bleek dat veel mensen en volledig verkeerd interpreteerden. De extreemheid van de vrouw scheen bij veel lezers, in die tijd waren het voornamelijk vrouwen die lazen, ergernis op te wekken. Van Eeden gaf aan dat het slechts een voorbeeld was van hoe iemand na een ongelukkige opvoeding veel tegenslagen kan hebben. De recensent vond dit blijkbaar een meesterzet, omdat daarna het boek meer geaccepteerd werd. Ik kan me zelf maar moeilijk verplaatsen in de situatie van toen, dus begrijp de commotie allerminst. Toch heeft hij met dit kleine stukje misschien wel zijn carrière gered. Anders was iedereen hem aan blijven kijken met geheel verkeerde ideeën. Helaas bracht dit boek een aantal moeilijkheden mee. Dit boek is verre van recent en ik was dan ook niet in staat om fatsoenlijke recensies bij elkaar te krijgen. Hopelijk zit het me bij mijn verdere leesloopbaan wat meer mee.