Samenvatting Simon Prins is al van jongs af aan gefascineerd door prostituees. Wanneer hij in Amsterdam Nederlands studeert, wordt hij verliefd op de prostituee Lizzie Rosenfeld. Die liefde is wederzijds. Lizzie en hij gaan samenwonen. Zij kan niet geloven dat hij van haar houdt en wil Simon testen, daarom verzint ze allerlei leugens. Simon van zijn kant wil alles van Lizzie weten en begrijpen. Hij zet haar constant onder druk om over haarzelf te vertellen. Lizzie wil niet alles kwijt, dus verzint ze steeds meer, zoals een drugsverslaving. Alleen al haar leugens komen op den duur uit. Ondertussen is Lizzie gestopt zich te prostitueren. Simon controleert en schaduwt haar. Lizzie wordt al tijden achtervolgd door mannen, waarbij ze schulden zou hebben. Om van ze af te komen besluit ze tijdelijk ergens anders te gaan wonen. Als ze in een weekeinde thuiskomt, krijgen zij en Simon ruzie over leugens van Lizzie, die aan het licht zijn gekomen. Lizzie vertrekt voorgoed. Ze gaat in Nijmegen Nederlands studeren. Nog één keer ontmoeten ze elkaar, wanneer Simon haar in Nijmegen gaat opzoeken. Dan nemen ze voor altijd afscheid, beiden proberend hun gevoelens te verdringen. Bron: www.scholieren.com + aangepast
Thema en motieven Thema Liefde. Het hele verhaal draait om de, nogal rare, liefde tussen Simon en Lizzie. De liefde is nogal raar omdat de ontmoeting al indrukwekkend is; ze ontmoeten elkaar bij een hoer- klant bezoek. Dit is al gelijk geen goed begin, omdat hoeren zich niet echt aan een man kunnen hechten. Als Lizzie en Simon later er aan terugdenken schamen ze zich hier ook voor. Als het niet zo was begonnen was het misschien allemaal wel anders gelopen. De motieven hebben een belangrijke rol bij de liefde van Simon en Lizzie. Motieven Leugens: De leugens vormen een zeer belangrijk motief in dit verhaal. De leugens zijn voornamelijk van Lizzie afkomstig. Voorbeelden ervan zijn: Lizzie zit bij een CAD (Centrum voor Alcohol en Drugs). Hier komt Simon achter doordat hij Lizzie een keer achtervolgt. Lizzie vertelt hem dat ze vroeger aan de drugs is geweest. Toen ze Simon ontmoette, is ze gelijk naar dit centrum gegaan om af te kicken. Later blijkt dit niet waar te zijn; Lizzie is nooit aan de drugs geweest. Maar Lizzie lijdt aan een soort ziekte, die “pseudo-logica fantastica” wordt genoemd, dat wil zeggen dat ze onophoudelijk liegt. De naam fantastica zegt het al, Lizzie kan goed fantaseren, vandaar ook al die leugens. Ook zijn er auto’s die Lizzie achtervolgen, Lizzies verleden en soms is Lizzie opeens afwezig. Lizzie wil hier niets over kwijt. Over haar verleden vertelt ze na een enige tijd nog wel iets maar ook dit blijkt later niet waar te zijn. Op een keer gaat Lizzie opeens weg; ze zegt niet waarheen, wanneer ze terug komt en wat ze gaat doen. Simon mag haar ook niet gaan zoeken. Na een tijdje komt ze terug en is ze dus weer aan het hoereren geweest. Ook al had ze beloofd niet meer in de prostituee te gaan, aan Simon. De auto’s die Lizzie achtervolgen zijn ook een raadsel voor Simon. Lizzie beweert eerst dat het vervelende klanten zijn, later beweert Lizzie dat het drugshandelaars zijn waar Lizzie schulden heeft. Maar omdat Lizzie nooit aan de drugs is geweest blijkt dit dus ook weer een leugen te zijn. Uiteindelijk blijkt dat Lizzie al deze leugens alleen maar heeft verzonnen om te testen of Simon wel écht van haar houdt. Want Lizzie weet niet meer wat houden van is, door haar werk als hoer. Ook kan dit komen door haar ongelukkige jeugd, want haar ouders hebben haar nogal mishandeld. De leugens lijden uiteindelijk tot een mislukte relatie. Door de leugens is de relatie gemaakt om te mislukken. Vaginisme: Doordat Lizzie hoereert lijdt ze aan een vaginisme. Ze heeft van seks een beroep gemaakt en als ze het dan buiten haar beroep wil doen, voelt ze zich er niet goed bij. Ze heeft dan ook geen seks met Simon, “want het zit op slot daar beneden” en is buiten kantoren uren gesloten. Hoe vaak ze het ook proberen het lukt niet, Lizzie is te gespannen. Angst: Lizzie is bang om Simon te verliezen en bedriegt hem daardoor. Het grappige is dat Simon ook bang is om Lizzie te verliezen. Verder speelt de angst van Lizzie voor de buitenwereld ook een grote rol. Ze heeft altijd de gordijnen dicht en probeert zo zich zo weinig mogelijk buiten te vertonen; “bang” om een klant tegen te komen. Later heeft Simon deze angst ook, hij is “besmet” door Lizzie. Vals licht: De titel van het boek kan ook meteen gezien worden als een motief. Vals licht staat voor de verdraaide werkelijkheid waarin Lizzie leeft. Lizzie houdt Simon verkeerde dingen voor en zet de wereld in een vals licht. Hierdoor is niets wat het lijkt dat het is. (Jeugd van Lizzie: De jeugd van Lizzie is niet goed verlopen. Ze heeft nooit echte liefdesaandacht gehad van haar ouders. Zo werd ze soms een paar dagen in de tuin gezet. Door haar jeugd lijdt Lizzie misschien ook wel een slecht leven. En omdat ze geen geld had is ze hoer geworden en op aandringen van haar toenmalige vriendje Jasper. Omdat ze niet aan haar ouders gehecht was, kan ze zelf zich ook niet aan iemand hechten. Omdat ze niet zo goed weet hoe dit moet.) Genre Het is een psychologische liefdesroman. Omdat het over de “denkwereld” van twee mensen gaat; psychologisch, die een relatie met elkaar hebben op een bijzondere manier. Je komt in dit verhaal steeds meer over Simon en Lizzie te weten; hoe ze in elkaar zitten en wat ze voor elkaar voelen. Je komt steeds meer te weten over de achtergrond van Lizzie, en waarom ze bepaalde beslissingen neemt. Je merkt ook dat ze onzeker is tegenover Simon, vooral bij de eerste ontmoetingen. Bron: het boek en ikzelf Personages Hoofdpersonen + waarom Simon Prins is een jongen van 21 jaar. Hij is geboren in Alkmaar. Hij kon vroeger niet met jongens opschieten en meisjes begreep hij niet. Later gaat Simon in Amsterdam studeren, Nederlands. Hier gaat hij regelmatig naar de hoeren, al doet hij dit niet om de seks, maar om te onderzoeken hoe de betaalde liefde in elkaar steekt. Van kinds af aan observeert Simon al hoeren. Toen Simon Lizzie achter het raam zag, viel zijn oog gelijk op haar. Ze was bijzonder. Simon had van zijn ouders geleerd al het onbekende af te zweren. Hij was door deze opvoeding alleen maar in staat verliefd te worden op wat hem bekend voorkwam. Lizzie was net als Simon, smalgeschouderd en hoekig. Daarom viel Simon ook op haar. “Als hij Lizzie een beetje werd, waren de dingen niet meer zo raadselachtig…” Simon is zo op Lizzie verliefd, dat hij zijn hele leven voor haar aanpast. Hij stort zich op het omgekeerde ritme van de hoeren en laat haar bij hem inwonen. Hij verwaarloost zijn studie en liegt tegen zijn ouders, over hoe zij elkaar hebben leren kennen. Simon denkt in het schaduwbestaan van Lizzie iets te kunnen vinden dat rijmt op het schaduwbestaan van zijn eigenlijke passie: iemand met wie vereenzelviging mogelijk is, waardoor iets opgelost wordt, zodat hij zelf minder bestaat. “Zorg en liefde veranderden soms in vereenzelviging. Overdag op de universiteit of ’s avonds op zolder bij Nico Weuling dacht hij zoveel en vaak aan Lizzie dat hij zichzelf op een gegeven moment was vergeten. Dan bestond hij eenvoudig niet meer en was zijn lichaam slechts de veruitwendiging van één enkel begrip: gemis.” Simon is de hoofdpersoon omdat je hem gedurende het verhaal steeds beter leert kennen en omdat het perspectief voornamelijk bij hem ligt. Simon heeft ook een probleem. Hij houdt té veel van Lizzie waardoor hij samen met Lizzie één persoon wil worden. Maar door de leugens van Lizzie die beetje bij beetje worden opgehelderd, wordt de afstand tussen Lizzie en Simon steeds iets groter. Lizzie werkt echter niet mee aan de vereenzelviging. Dit kan je merken door dat Lizzie allemaal dingen voor hem verborgen houdt. Lizzie weet ook niet meer wat houden ván is, door haar leven als hoer. Lizzie Rosenfeld is een meisje van 24 jaar. Ze is geboren in Amsterdam en is daar ook haar leven blijven wonen. Lizzie is vroeger erg mishandeld door haar vader en moeder. Zo moest ze soms gewoon drie dagen achter elkaar heen in een tentje in de achtertuin slapen. Het huis was dan verboden terrein. Haar behoeftes moest ze maar ergens achter de heg doen en eten kreeg ze twee keer per dag in een pannetje. Ook moest ze twee keer per week het huis een goeie beurt geven. Ze werd geslagen door haar vader met een teenslipper of gewoon met de platte hand. Kortom, Lizzie had een rotjeugd. Ze had geen vriendinnen, geen sport, geen liefde, niks. Op haar zeventiende liep Lizzie weg van huis. Ze leerde Jasper kende en belande in het hoerenleven, ze zat bij een aantal escortbedrijven, waaronder de Yab Yum, en poseerde achter het raam. Jasper was weglopen en bleef Lizzie stalken. Lizzie leerde Wesley kennen, ook hiermee had ze een hele leuk tijd. Wesley was een Indische, knappe jongen. Lizzie was echt verliefd op Wesley, maar na een tijdje was ook Wesley weg en had Lizzie niks meer. Lizzie is ook een hoofdpersoon, omdat zonder Lizzie er geen verhaal zou zijn. Het verhaal draait dus ook duidelijk om Lizzie. Je leert Lizzie kennen door Simon’s gedachten, door wat ze zelf doet en wat ze zegt. Lizzie heeft problemen; de belangrijkste is natuurlijk dat ze aan pseudologica fantascia lijdt. Door haar leven als hoer heeft ze angst voor liefkozingen en intimiteit. Ze kan niet geloven dat Simon echt van haar houdt, daarom verzint ze allerlei leugens om Simon te “testen”. Lizzie lijdt hierdoor een dubbelleven, maar langzamerhand gaat ze zelf ook in haar leugens geloven. Bijfiguren + waarom De bijfiguren in dit verhaal komen maar gering aantal keren voor. Jasper Veneman is het ex-vriendje van Lizzie, hij dwong haar om in de prostituee te gaan. Hij studeert geologie in Utrecht. Jasper is een bijfiguur omdat die maar heel even in het boek voorkomt. Jasper is wel degelijk een tegenstander; hij berooft Lizzie nog een keer en bedreigt haar wel eens of achtervolgt Lizzie. Wesley Coelre is het tweede ex-vriendje van Lizzie. Hij is een Indische jongen. Hij heeft geld van Lizzie geleend en is toen vertrokken zonder iets te zeggen. Wesley is ook een bijfiguur omdat hij net als Jasper maar heel even in het boek voorkomt. Wesley is geen helper en ook geen tegenstander want hij doet slechte en goede dingen in dit boek. Martin van Doorn is de psycholoog van Lizzie. Hij helpt Lizzie bij de pseudologica fantascia. Lizzie vertrouwt Martin van Doorn en praat ook graag met hem. Martin is een helper in het verhaal. Martin is een bijfiguur omdat hij alleen voorkomt als Simon of Lizzie met hem in gesprek is. Nico Weuling is een studievriend van Simon. Nico is een bijfiguur wat echt maar heel weinig voorkomt in het boek.
Soorten personages Simon is een round-character. Hij groeit uit tot een echt mens. Hij heeft veel verschillende eigenschappen en verandert ook geleidelijk het verhaal. Ook heeft Simon tijdsbesef, namelijk flashbacks. Lizzie is ook een round-character. Zij heeft ook tijdsbesef en veel verschillende eigenschappen en verandert ook gedurende het verhaal. Lizzie groeit ook uit tot een echt persoon. Ze heeft tegenstrijdige eigenschappen. Jasper Veneman, Wesley Coelre, Martin van Doorn en Nico Weuling zijn allemaal flat-characters omdat ze geleidelijk het verhaal niet veranderen en ze eigenlijk maar één opvallende karakter eigenschap hebben. Karaktereigenschappen, gedrag, uiterlijk, karakterontwikkeling Simon is geen knappe jongen, alles in zijn gezicht in nadrukkelijk en fors aanwezig. Hij heeft smalle, ielige schouders en ziet er slungelig uit. Hij is een luie, niet gemotiveerde student. Hij is nieuwsgierig omdat hij Lizzie vaak achtervolgt om te kijken wat ze gaat doen en waar ze heen gaat. Hij is ook nieuwsgierig omdat hij wil weten hoe de hoerenwereld in elkaar zit. Ook is Simon gevoelig: hij is bang om Lizzie kwijt te raken en goedgelovig: hij trapt makkelijk in een leugen van Lizzie. De gevoelens van Simon tegenover Lizzie zijn fascinatie, bewondering en onbegrip. Simon wil graag alles weten over Lizzie. Simon is een makkelijk beïnvloedbaar persoon. Hij wordt als het ware “besmet” door Lizzie, hij volgt haar, hij neemt haar dagritme over, hij doet alles voor haar. Hij is zo op Lizzie gesteld dat hij er zelf van in de war raakt. Lizzie is een gesloten iemand, doordat ze gesloten is wordt Simon het ook. Dit zijn allemaal veranderingen van Simon, hij wil hetzelfde zijn als Lizzie. Daarin verandert hij. Lizzie heeft een apart gedrag. Toen ze nog als hoer werkte, had ze een soort koopziekte. Het was een ingesleten gewoonte. Ze had nooit anders gekend, thuis. Pa Roos was altijd verzot geweest op nieuwigheden. Ze waren de eersten in het dorp geweest met een videorecorder. Ook al hoefde ze het niet en wisten ze helemaal niet hoe het zou werken. Het ging om het idee. Zo ging het met iedere aankoop. Lizzie en Simon delen genot met elkaar, door een kinderspel. Omdat Lizzie aan vaginisme lijdt, wilden ze het op een andere manier doen. Ze spelen een soort “Klein Arcadië”, zoals ze het zelf noemen. Ze gaan in kleermakerszit tegenover elkaar zitten en gaan elkaar aaien. Ook wil Lizzie altijd in lepeltje-lepeltje houding liggen, als ze in bed liggen. Dan ligt Lizzie zegmaar met de rug tegen Simon’s buik aan. “Niet wekte zoveel vertrouwen op als een gezamelijke verjonging, tot op het kleuterachtige af.” In de hoerenwereld stond Lizzie bekend om haar hygiëne, de goede bediening, de snelle service, de beschaafde sfeer en je kon ook nog ergens met haar over praten. Lizzie houdt van kleur en snoept enorm veel: chocolade en ijs at ze elke dag wel, wat ze dan weer “reinigt” met haar verzameling pillen. In totaal slikte ze er een kleine vijfentwintig per dag. Zelfs aan eventuele schadelijke effecten van een teveel aan vitaminen heeft ze gedacht. Lizzie slaapt zeer weinig, ze ligt meestal gewoon wakker in bed. Lizzie ziet er teer en kwetsbaar uit. Ze heeft bleke, suikerwitte wangen en ze is moeilijk om mee om te gaan. Verder is Lizzie nerveus, verward, bang, ordelijk, kinderachtig, fantasierijk, houdt van veranderingen, gesloten en verlegen. Lizzie verandert geleidelijk het verhaal. Ze wordt steeds meer gesloten, het is zelfs zo erg dat ze zich soms dagen niet buiten vertoond. Door Simon wordt dit wel steeds iets minder, zo gaat ze wel eens met hem uit eten en mee naar de film. Ook wordt Lizzie steeds verwarder, ze snapt gewoon niet dat Simon van haar houdt. Hoe leer je de personages kennen? Simon leer je kennen doordat je zijn gedachten en gevoelens leest, door wat hij doet en zelf zegt. Ook leer je hem kennen door wat de verteller over hem vertelt. Lizzie leer je kennen door wat ze doet, zegt en wat Simon over haar vertelt en denkt. Door wat de verteller over Lizzie vertelt leer je haar ook kennen. De flash-backs die in het verhaal voorkomen, helpen ook bij het leren kennen van de personages. Zo kom je te weten waarom Lizzie zich zo raar gedraagt, dat komt dus omdat ze zo’n rotjeugd heeft gehad. Bij Simon kom je te weten waar hij zijn obsessie vandaan heeft gehaald voor het observeren van hoeren. De bijfiguren leer je kennen door wat ze zelf zeggen, doen en door wat Lizzie of Simon over hen verteld. Bron: www.scholieren.com+grotendeels aangepast Tijd en Bouw Het verhaalheden is rond deze tijd, een eigentijdsverhaal. De vertelde tijd in het boek is ongeveer anderhalf jaar. Het begint in de zomer van 1989 en eindigt in januari 1991. Er wordt in het begin veel gebruik gemaakt van flashbacks: de jeugd van Simon in Alkmaar, de relatie van Jasper en Lizzie, de relatie van Wesley en Lizzie en de jeugd van Lizzie zelf. De flashbacks zorgen ervoor dat je het verhaal beter begrijpt. Zo wordt er bijvoorbeeld vertelt dat Simon al vanaf zijn vijftiende naar de hoeren kijkt. Zo zie je hoe Simon daar een obsessie van heeft gemaakt. Het verhaal is a-chronologisch, door de uitgebreide terugblikken. In het boek wordt veel gebruik gemaakt van tijdvertraging. Je kan zien dat de schrijver er van houdt om dingen uitgebreid te beschrijven. Er worden veel beschrijvingen gegeven over de omgeving (de “onderwaterkamer”/hoerenbuurten) en over de personages. Aan het einde van verhaal heeft de schrijver nog gebruik gemaakt van een tijdversnelling. Daar trekt Simon bij Josje in. Omdat dit niet zo’n belangrijke gebeurtenis is, is het versneld. Het verhaal wordt continue verteld, je slaat niks over. Soms wordt er wel eens gebruik gemaakt van een tijdsprongetje maar die vallen niet zo op. Als die er niet zouden zijn zou het ook erg saai worden. Je zou kunnen zeggen dat het verhaal een inleiding bevat, omdat je niet midden in een gebeurtenis begint. Het probleem is ook nog niet duidelijk. Ook leer je in het begin de personages beetje bij beetje kennen. Het verhaal heeft een gesloten einde, want aan het einde besluiten Simon en Lizzie uit elkaar te gaan en is het verhaal afgesloten. Spanning In het verhaal worden veel open plekken gebruikt, zoals Lizzie’s jeugd. Hier wordt in het begin helemaal niets over verteld. Naarmate Simon steeds meer begint te zeuren, komt er beetje bij beetje informatie. Later in het boek komt er nog een flashback over de jeugd van Lizzie. De vreemde auto’s die Lizzie achtervolgen zorgen ook voor open plekken. Je wil graag weten wie er in die auto’s zitten. De schrijver zorgt ook voor dwaalsporen en verkeerde vermoedens. Dit komt ook door de leugens van Lizzie. Doordat je Simon’s gedachten leest kom je op het verkeerde spoor, omdat hij gelooft in de leugens van Lizzie. Dwaalsporen/verkeerde vermoedens zijn vals licht. Ik weet niet goed of er in dit boek globale of lokale spanning wordt gebruikt. Omdat de relatie tussen Simon en Lizzie nog al raar verloopt en dit tot het einde van het boek duurt, zou je kunnen zeggen dat het globale spanning is. Maar omdat er ook nog andere kleine problemen in zitten, zou je kunnen zeggen dat er lokale spanning is. Er is zowel een lange spanningsboog als dat er kleine spanningsbogen zijn.
Perspectief Er is hier duidelijk gebruik gemaakt van een personale vertelsituatie. Het boek is dus in de hij/zij vorm geschreven. Voorbeelden daarvan zijn: “Simon zei.. “ en “Lizzie deed..”enzovoort. Alléén van Simon lees je de gedachten en gevoelens; je ziet de gebeurtenissen door de ogen van één persoon. Ruimte/plaats Het verhaal speelt zich af in Amsterdam. Lizzie werkt op de Ruysdealkade en woont op een etage die het “onderwaterkamertje” wordt genoemd. Het onderwaterkamertje is verduisterd doordat de gordijnen altijd dicht zijn. Overdag branden er kaarsen en waxinelichtjes. Verder is de kamer helemaal groen. Hier speelt een groot deel van het verhaal zich af. Simon woont in “De Pijp”. De flashbacks spelen zich af in Amsterdam, over Lizzie’s vroegere vriendjes. Ook spelen de flashbacks zich af in Alkmaar, over de jeugd van Simon. De ruimte heeft veel te maken met het thema en de titel. Het verhaal speelt zich veel af bij de hoerenbuurten en in het “onderwaterkamertje” van Lizzie; het valse licht. Titelverklaring Er zijn verschillende titelverklaringen; die allemaal iets verklaren. • Het licht is de liefde, het lichte gevoel als je verliefd bent, en dat ze denken dat alles een sprookje is. Dat ze elkaar helemaal gevonden denken te hebben. Het valse is schijn. Het lijkt allemaal goed, maar het is vals. Het lijkt maar zo en dan denk je ook dat het zo is, maar daarna kom je er toch achter dat alles maar schijn was. • De titel zegt ook iets over het gedempte, valse (neon)licht in wijken waar prostitutie wordt bedreven. • Lizzie en Simon denken dat het na hun problemen weer allemaal goed komt. Net zo als bij: Na regen komt zonneschijn. Maar bij Simon en Lizzie is dat niet het geval. Daarom is het vals licht. De zon is dus het valse licht. Het komt helemaal niet goed met Lizzie en Simon. • Het valse licht kan ook nog verwijzen naar het kamertje van Lizzie. Wat Lizzie heeft omgebouwd tot “onderwaterkamertje” zoals Simon en Lizzie het noemen. De gordijnen zijn altijd dicht, omdat Lizzie zich wil buitensluiten van de buitenwereld. Als er licht door gordijnen heen schijnt krijg je een soort “gedempt licht” , vals licht dus. • Als laatste zou de titel nog kunnen verwijzen naar de “onderwaterkamer” van Lizzie. Als je onder water bent en er schijnt licht op het water, is het licht nooit zoals het in de werkelijkheid is. Dit zou je ook vals licht kunnen noemen. Motto Het boek opent met een toepasselijk, mooi motto van Paul Rodenko. Weer gaat de wereld als een meisjeskamer open, het straatgebeuren zeilt uit witte verten aan. • Met de meisjeskamer wordt, denk ik, de kamer van Lizzie bedoeld. Wéér komen ze in de kamer van Lizzie binnen. Doordat Lizzie zich afsluit van de buitenwereld door haar gordijnen te sluiten en zich zo weinig mogelijk buiten wil vertonen. Zeilt het straatgebeuren uit witte verten aan. Ze sluit zich af van het straatgebeuren. • Met een meisjeskamer kan ook worden bedoeld het kamertje van een prostituee. Wéér gaat (bv: Simon) hier naar binnen. Weer al het roze of rode van deze kamers, net als bij een meisjeskamer. En weer wordt het gebeuren daar buiten op straat voor even vergeten.