Beschrijving 1.Complete titelbeschrijving Joost Zwagerman, Vals licht, uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam 1991, Zestiende druk (als Singel Pocket) 1999, Roman. 2. Korte motivatie van je boekkeuze. Ik had een stukje van het boek in het Nederlandsenles boek gelezen en het leek me een leuk boek. Toen heb ik het gehaald bij de bibliotheek en heb het gelezen voor een leesverslag. 3. Een samenvatting van de inhoud Simon Prins is dertien jaar en woont in Alkmaar als hij via een vriendje voor het eerst hoort over het bestaan van prostituees. Simon is nieuwsgierig en gaat kijken. Als Simon vijftien is, ziet hij op een middag Steef bij een hoer vandaan komen. De jongen ziet hem ook. Op school raakt het verhaal bekend dat Simon hoerenloper is. In werkelijkheid loopt hij alleen maar door de buurt, gefascineerd door de vrouwen. Na zijn eindexamen vertrekt Simon, die inmiddels achttien jaar is, naar Amsterdam om Nederlands te gaan studeren. Daar bezoekt hij wel een prostituée. Binnen enkele weken is hij een vaste klant. Zijn halve studiebeurs gaat er aan op. Op een gegeven moment vindt hij het genoeg. Hij bezoekt haast nooit meer een prostituee. Op een dag in de herfst ziet hij daar achter het raam een mooie jonge vrouw die zijn aandacht trekt. Als hij later haar kamertje binnengaat, lukt het hem niet de afstandelijke houding aan te nemen. Bij dit meisje, dat Lizzy Rosenfeld heet, is alles anders. Simon is vrijwel op slag verliefd op haar. Lizzie neemt Simon mee naar haar kamer. Daar vertelt ze hem over haar leven. Simon bezoekt Lizzie elke avond na het werk in haar kamer. Lizzie gebruikt enorme hoeveelheden homeopathische middelen en vitaminetabletten om haar lichaam in conditie te houden. Als ze elkaar een maand kennen, heeft Simon nog geen enkele poging ondernomen met haar naar bed te gaan. Lizzie vertelt tijdens die nachten ook over haar ongelukkige jeugd en haar ellendige ouders. Zij bezweert Simon ook dat hij nooit over haar werkelijke beroep mag praten. Na verloop van tijd komt Lizzie ook naar Simons kamer. In die tijd begint Simon aan Lizzie informatie te ontlokken. Ze is namelijk behoorlijk gesloten over haar verleden. Hij komt erachter dat ze twee keer een vriendje heeft gehad, Jasper Veneman en Wesley Coelre, maar ze laat er niet veel over los. Als Simon voor het eerst sinds hun ontmoeting probeert seks met Lizzie te bedrijven, lukt dit niet: ze zit ‘op slot’. Hierna wil ze terug naar haar kamer. Daar ontdekt Simon trouwfoto’s van Lizzie en Jasper. Hij ontdekt ook door een gesprek met haar collega Tanja, dat Lizzie niet studeert, maar de hele week werkt, naast de raamprostitutie als gastvrouw en escort in Yab Yum. Zij blijkt ook al vijf jaar als prostituee te werken in plaats van drie. Lizzie legt Simon alles uit. Ze vertelt nu uitvoerig over haar ongelukkige jeugd. Ze liep weg, kwam in Nijmegen terecht en ontmoette daar Jasper, die ook van huis was weggelopen. Omdat ze geldgebrek hadden en zich niets konden veroorloven, stelde Jasper voor dat Lizzie zich zou inschrijven bij een escortbureau. Kort daarop trouwden Jasper en Lizzie. Jasper gaf enorme hoeveelheden geld uit en Lizzie kreeg het gevoel dat ze misbruikt werd. Ze scheidden, maar Jasper bleef haar lastig vallen totdat de eigenaar van Tab Yum hem in elkaar liet slaan. Lizzie was ondertussen een zeer gewilde gastvrouw in Yab Yum. Na twee jaar verliet ze de club. Ze werkte nog wel enkele dagen, maar wilde meer zelfstandigheid. In het rustige hoerenkwartier rond het Singel vestigde ze zich als raamprostituee. Daar ontmoette ze Wesley. Ze hadden een korte relatie, maar Wesley verdween spoorloos toen Lizzie hem een keer negenduizend gulden had geleend om een studio te kunnen overnemen. Dit verhaal maakt diepe indruk op Simon, maar hij heeft het gevoel dat hij nog maar een fractie van haar weet. Lizzie komt nu weer naar Simons kamer. Ze gaat minder vaak naar haar peeskamertje en begint zich meer aan hem te hechten. Simon vertrouwt het niet: hij vermoedt dat ze nog lang niet alles verteld heeft. Ze besluit een groot deel van haar werk op te geven: de escortbureaus en Yab Yum. In die tijd krijgt Lizzie merkwaardige ziekteaanvallen. Plotseling besluit Lizzie helemaal met haar werk te stoppen. Simon probeert op een heel zachtmoedige en voorzichtige manier Lizzies gespannenheid te doorbreken, maar ze blijft voor hem ‘ op slot’, ze heeft last van vaginisme. Kort na de kerstdagen die ze niet samen doorbrengen, ontdekt Simon dat Lizzie het Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs (CAD) bezoekt. Hij gaat met Lizzie mee om van een psycholoog, Martin van Doorn, te horen wat er aan de hand is. Die vertelt dan Lizzie jarenlang verslaafd is geweest aan heroïne en een maand nadat ze Simon heeft ontmoet, bij het CAD aanklopte om hulp: Ze wilde afkicken. Simon is stom verbaasd. Hij heeft nooit iets gemerkt van afkickverschijnselen. Tussen Simon en Lizzie breekt nu een moeilijke tijd aan. Hij is bang voor haar verleden, bang voor een terugval. Simons liefde voor Lizzie komt sterk onder druk te staan. Bovendien doen zich geldproblemen voor nu Lizzie gestopt is met haar werk. Lizzie trekt bij Simon in. Lizzie begint op een ongelooflijke manier te snoepen en wordt steeds dikker. Simon besluit weer te gaan studeren op advies van Lizzies psycholoog. Hij adviseert Simon weer te gaan studeren. Zo is hij wat vaker weg en kan meer afstand van hun situatie nemen. ’s Avonds studeert hij vaak bij een vriend, Nico Weuling. Op een avond wordt Simon gebeld door Lizzie. Jasper is bezig allerlei spulletjes weg te halen. Simon schiet te hulp. De weken erna heeft Lizzie veel last van nachtmerries. Plotseling lijkt Lizzie over het dieptepunt heen. Ze besluit ineens te stoppen met snoepen en begint normaler te doen. Ze gaan nu ook regelmatig samen de deur uit. Op een dag krijgt Simon griep. Lizzie verzorgt hem en na een ruzietje kruipt ze bij hem in bed. Dan lukt het hen plotseling de liefde te bedrijven, vanaf dat moment is Lizzies vaginisme voorgoed verleden tijd. Ze zijn dolgelukkig. Tijdens deze weken komt het gesprek op vroegere liefdes. Simon herinnert zich plotseling dat Wesley er destijds met negenduizend gulden vandoor is gegaan. Hij besluit Wesley op te sporen. Dat lukt hem. Wesley overhandigd het geld en Lizzie verdwijnt ermee. Als Simon naar hun kamer terugkeert, vertelt Lizzie hem dat ze met het geld nog openstaande schuld bij een dealer heeft voldaan. Terwijl ze dit vertelt, realiseert ze zich dat ze een fout gemaakt heeft. De dealers zullen haar nu weer lastig gaan vallen, want ze heeft nog een schuld van veertigduizend gulden open staan. Lizzie duikt onder. Kort hierop verschijnt bij Simon inderdaad een drietal dealers. Zij bedreigen hem. Nu Lizzie weg is, mist Simon haar verschrikkelijk. Ze belt hem op en vertelt dat ze weer de prostitutie ingaat om haar restschuld af te betalen. Simon bezoekt Lizzies psycholoog op het CAD. Hij komt met het verrassende verhaal dat ze ontdekt hebben dat Lizzie waarschijnlijk nooit verslaafd is geweest. Lizzie lijdt aan een psychische liegziekte. Haar verhaal had slecht tot doel om er voor te zogen dat hij bij haar zou blijven. Lizzie zoekt Simon op. Hoewel de psycholoog Simon afgeraden heeft te vertellen wat hij weet, gooit hij het er allemaal uit. Ze vertelt wat haar werkelijk overkomen is. Toen Lizzie bij Yab Yum werkte, raakte ze betrokken bij de drugshandel. Ze ontving eens in de maand een discreet verpakte partij drugs, die een paar dagen later door enkele mannen opgehaald werd. Ze kreeg veel geld. Ze had zoveel vertrouwen in haar contactman dat ze hem haar geld liet beleggen. Op een dag ging het mis: hij was alles kwijtgeraakt, Maar geen nood: de drugsdoorvoer zou in een hoger tempo uitgevoerd worden. Dat ging een tijdje goed. Maar op een keer kwamen er mannen om drugs, die kort ervoor door ander mannen waren opgehaald. Lizzie stond verbluft, maar begreep dat ze voor de tweede keer bedrogen was. Haar contactman had de leveranciers laten betalen, maar voorat ze de drugs kwamen ophalen, had hij ze al bij Lizzie weggehaald en aan anderen verkocht. De financiële schulden, twee ton, werd op Lizzie verhaald. Ze probeerde geld te verdienen doormiddel van prostitutie. Ze was nog bezig met terugbetalen toen ze Simon ontmoetten. Door zich bij het CAD aan te melden en te doen alsof ze zelf verslaafd was, keken de handelaren wel uit. Het ging toen ook een tijdje goed. Maar door de negenduizend gulden van Wesley aan de dealers te geven, kwamen zij terug. Nadat Lizzie dit verhaal aan Simon verteld heeft, beseffen ze beiden dat het tussen hen voorgoed voorbij is. Lizzie zegt dat ze eerst nog een tijdje gaat werken om haar restschuld helemaal af te betalen en daarna naar Nijmegen vertrekt, naar Janneke, een kennis van haar. Ze wil daar proberen een nieuw leven op te bouwen. Na Lizzies vertrek is Simon enorm verdrietig. Hij past een tijdje op het huis van Josje Leenhart, een kennis van Nico. Josje wordt verliefd op Simon. Ze beginnen een relatie, maar voor Simon is dit maar surrogaat. Op een dag belt hij Lizzie bij Janneke op en vraagt of hij een langs mag komen. Lizzie blijkt een nieuwe vriend te hebben, maar ze houdt niet echt van hem. Ze bekent dat ze nog steeds van Simon houdt, maar aan hun relatie zijn zoveel dramatische herinneringen verbonden, dat het nooit meer goed kan komen. Simon beseft dat ze gelijk heeft. Daarna gaat hij per trein terug naar Amsterdam.
4. Een eerste persoonlijke reactie Het was een interessant boek, hoe Lizzie steeds weer leugens verzon was erg interessant. Het onderwerp was natuurlijk overbekend, want iedereen kent het begrip prostitutie natuurlijk wel. Het was geen herkenbaar boek, zelf ben ik nooit in aanraking gekomen met drugs of prostitutie. Ontroerend vond ik het wel, hoe dat meisje zich zelf in allemaal problemen wist te brengen, maar gelukkig kwam ze er wel weer uit. Het einde vond ik verrassend, ik had verwacht dat ze weer bij elkaar zouden komen, maar dat gebeurde niet. B. Analyse en interpretatie 1.Personages De hoofdpersonen zijn Simon Prins en Lizzie Rosenfeld. Daarnaast spelen de volgende figuren een ondergeschikte rol: de psycholoog Martin van Doorn, Lizzies ex-echtgenoot Jasper Veneman, haar vroegere vriend Wesley Coelre, Lizzies collega Tanja, haar tante Janneke, de drugshandelaren en Simons latere vriendin Josje Leenhart. Simon Prins raakt al als tiener geïnteresseerd in het verschijnsel prostitutie. In de provincieplaats Alkmaar loopt hij regelmatig in de hoerenbuurt rond. Als hij eenmaal in Amsterdam studeert, wordt hij in korte tijd een regelmatig bezoeker van prostituees en ontwikkelt hij zich tot kenner. Een bezoek aan het peeskamertje van Lizzy verandert zijn leven totaal. Hij raakt tot over zijn oren verliefd. Hij schikt zich de eerste tijd volkomen naar haar wensen. Lizzie Rosenfeld is 24 jaar als het verhaal begint. Ze is opgegroeid in een gezin waar altijd ruzie heerste. Ze werd geestelijk en lichamelijk mishandeld. Op een gegeven moment vluchtte ze het huis uit. Lizzie is in de prostitutie terechtgekomen door de omstandigheden. Eigenlijk heeft haar echtgenoot Jasper haar ertoe aangezet. Maar aan de andere kant ziet ze later ook scherp in dat ze honderd keren de gelegenheid heeft gehad om te stoppen. Dat ze dat nooit gedaan heeft, lag aan de enorme hoeveelheden geld die ze ermee verdiende. 2.Structuur en samenhang Het verhaal heeft een algemene structuur. Beginsituatie: Simon die de hoeren bezoekt. Ontstaan van het probleem: Simon die in aanraking komt met de hoer Lizzie. Verslechtering van de situatie: Simon en Lizzie krijgen allemaal problemen en ze gaat naar het CAD. Dieptepunt: Lizzie moet onderduiken en alles gaat verkeerd. Verbetering van de situatie: Lizzie komt weer terug bij Simon
Afronding: Lizzie en Simon besluiten dat ze niet bij elkaar kunnen blijven, omdat er te veel is gebeurd tussen hen. 3.Tijd De tijd die tussen begin en eind van het verhaal verloopt, de vertelde tijd, is ongeveer anderhalf jaar. Simon ziet Lizzie voor het eerst in de zomer; hij bezoekt haar in haar peeskamertje in september, want in oktober concludeert hij dat ze elkaar nu een maand kennen. Ze blijven samen tot de volgende zomer. In januari daaropvolgend bezoekt hij haar in Nijmegen. Daarnaast worden en nog flinke stukken tijd verteld die zich vroeger afgespeeld hebben: fragmenten uit Simons en Lizzies jeugd. Dit gebeurt in de vorm van terugblikken. De gebeurtenissen spelen zich af tussen midden 1989 en januari 1991. Dit blijkt uit twee verwijzingen naar de Golfoorlog. Het verhaal wordt in hoofdzaak in chronologische volgorde verteld: de gebeurtenissen worden verteld in de volgorde waarin ze zich afspelen. Soms blikken ze terug naar de jeugd van Simon of die van Lizzie. Door deze afwisseling is er ook een voortdurend wisselend verteltempo. De gebeurtenissen worden in de verleden tijd beschreven. Dat schept voor de lezer aan de ene kant wat afstand, aan de andere kant krijgt het verhaal hierdoor een zweem van echtheid. De indruk ontstaat dat er iets wordt verteld wat zich daadwerkelijk zo afgespeeld heeft. 4.Thema Het thema van het verhaal is de tot mislukking gedoemde liefde tussen een student en een prostituée.
5.Motieven - Het schaduwleven van Lizzie - De rol van de leugen en het zwijgen - Lizzies vaginisme - Angst - De rituele manier van reinigen na Lizzies werk. 6.Titel- en ondertitelverklaring De bedrieglijke schijnwereld van Lizzie staat centraal, zij vertelt Simon voortdurend leugens over zichzelf. Dus is het steeds “vals licht”. Niets is wat het lijkt, vrijwel alles is schijn. 7.Motto Weer gaat de wereld als een meisjeskamer open. Het straatgebeuren zeilt uit witte verten aan. Het boek gaat tenslotte over een meisje die vaak op haar kamer is en het gaat ook over het straatgebeuren van dat meisje. 8.Ruimte In het hele boek speelt de tegenstelling tussen de gevaarlijke buitenwereld en de beschermende wereld in de “onderwaterkamer” van Lizzie een grote rol. Verders speelt het verhaal zich ook af in de kamer van Simon. 9.Perspectief/ vertelsituatie Het verhaal wordt verteld door een verteller die vanaf een afstandje toekijk en de afloop al kent. In het grootse deel van het verhaal blijkt de verteller de gedachten van Simon te kennen. Het lijkt er zelfs af en toe op dat we te maken hebben met de verhulde ik-vorm. , maar bij nader toezien is dat niet zo. 10.Genre/ verhaalsoort Het verhaal is fictie, het is iet op de werkelijkheid gebaseerd, maar het zou wel echt gebeurd kunnen zijn. Het is een liefdesroman.
11.Taalgebruik/ Literaire stijl De stijl van Vals licht doet op veel plaatsen wat ouderwets aan. Dit komt door het soms wat ouderwetse taalgebruik. C. Persoonlijke reactie op het werk mét argumenten 1.Over het onderwerp Het onderwerp van het boek is prostitutie, het is me erg duidelijk waar het onderwerp overgaat. Ik weet wat prostitutie is. Ik ben het boek juist gaan lezen omdat het dat onderwerp had, dat sprak me wel aan hoe zo’n jongen verliefd wordt op een hoer. Ik heb wel eens films gezien over prostitutie en meer boeken gelezen, maar dit boek vond ik wel beter. Het laat het hele leven achter zo’n meisje zien, niet alleen het fenomeen dat ze hoer is. 2.Over de gebeurtenissen De belangrijkste gebeurtenis in het boek is dat Lizzie en Simon meer voor elkaar voelen bij het hoerenbezoek van Simon aan Lizzie. De nadruk in het verhaal ligt meer op de gedachtes en de gevoelens van de personen dan op de gebeurtenissen, want een hoer hoort nooit gevoelens te hebben voor haar klanten, maar deze keer gebeurt dat dus duidelijk wel. De gebeurtenissen zijn erg geloofwaardig, alles wat in het boek gebeurd zou ik me kunnen voorstellen dat dat ook echt zou kunnen gebeuren. De gebeurtenissen maakte ook echt indruk op me, als er iets gebeurde maakte ik er in m’n hoofd een beeld van en zag ik ze ook daadwerkelijk voor me. 3.Over de personages Ik zou niet graag op de hoofdpersoon willen lijken, want dan was ik een hoer. Dan zou ik in veel geld problemen zitten en veel moeilijkheden hebben met allerlei mensen. Ik kan me wel goed verplaatsen in de personages. Ik kan me wel voorstellen hoe ze zich voelde. Lizzie vond ik een beetje vreemd, omdat ze steeds loog over alles, maar verder kon ik wel begrijpen waarom ze deed wat ze allemaal deed. 4. Over de bouw De bouw was makkelijk te begrijpen, soms zaten er wel flashbacks in, maar dan was er duidelijk aangegeven over welke tijd de flashback ging. De opbouw van het boek was dus erg helder. Het eind vind ik duidelijk, maar wel zielig, want eigenlijk had ik gehoopt dat ze bij elkaar terug zouden komen, omdat ze zoveel mee hadden gemaakt samen, maar daardoor kwamen ze juist niet meer terug bij elkaar.
5.Over het taalgebruik Joost Zwagerman gebruikt in zijn manier van vertellen veel details. Hij legt alles in geuren en kleuren uit, zodat je je helemaal in kan leven in het verhaal. Het taalgebruik was misschien soms wat ouderwets, maar wel duidelijk. Eindoordeel
Ik heb het boek met veel plezier gelezen en vond het een heel goed boek, vooral omdat de personen zich uit allerlei problemen moesten proberen te halen en dat is ze uiteindelijk wel gelukt. D. Achtergronden van de auteur 1.Biografische gegevens Johannes Jacobus Willebrordus Zwagerman wordt op 18 november 1963 geboren in Alkmaar. Na zijn middelbare school in Alkmaar volgt Joost tot 1984 een onderwijzersopleiding. In 1988 gaat hij Nederlandse taal- en letterkunde studeren aan de Universiteit van Amsterdam. Hij rondt zijn studie niet af, maar neemt een cursus creatief schrijven bij Oek de Jong. Vanaf 1984 publiceert Joost regelmatig artikelen, proza en poëzie in diverse tijdschriften en schrijft hij bijdragen voor onder meer de Volkskrant, de Primeur en Bzzletin. In 1985 wordt hij medewerker van de literaire bijlage van Vrij Nederland en van 1988 tot 1990 is hij redacteur van het tijdschrift De Held. In 1986 debuteert Joost met de roman De houdgreep, waarna in 1987 de poëziebundel Langs de doofpot en de verhalenbundel Kroondomein volgen. Vals licht en De buitenvrouw worden beiden, in respectievelijk 1991 en 1994, genomineerd voor de AKO literatuurprijs. Vals licht wordt in 1992 verfilmd onder regie van Theo van Gogh. Als dichter is Joost in de jaren tachtig actief als woordvoerder van de Maximalen. De Maximalen zetten zich af tegen de heersende opvattingen van de Vijftigers en pleiten voor de herintroductie van emotie, actie en dynamiek in de poëzie. Met allerlei ludieke acties trekken de elf dichters (waaronder René Huigen, Arthur Lava, Dalstar en Pieter Boskma) regelmatig de aandacht. 2.Ander werk De houdgreep 1986
Koondomein 1987
Lans de doofpot 1987
De ziekte van jij 1988
Gimmick! 1989
Vals licht 1991
Collega’s van God 1993
De kus van Michael Jakson 1993 3.Thematiek De personages in het werk van Joost Zwagerman proberen hun onschuld te bewaren in een corrupte en verloederde wereld. Ze trachten zich voor de werkelijkheid af te sluiten door volledig in elkaar op te gaan; ze creëren een broze droomwereld waarin werkelijkheid en fictie met elkaar op gespannen voet staan.