Twee vrouwen door Harry Mulisch

Beoordeling 8.6
Foto van een scholier
Boekcover Twee vrouwen
Shadow
  • Boekverslag door een scholier
  • 6e klas vwo | 2579 woorden
  • 5 januari 2022
  • 16 keer beoordeeld
Cijfer 8.6
16 keer beoordeeld

Boekcover Twee vrouwen
Shadow

Laura is op weg naar Nice om haar moeder te begraven. Gestrand in Avignon schrijft ze in een ijltempo haar verhaal over de fatale liefde met Sylvia. Door haar man verlaten omdat ze geen kinderen kunnen krijgen, begint Laura een relatie met Sylvia. Nadat Sylvia haar liefde voor Laura heeft bekend, gaat ze er stiekem vandoor om een verhouding te beginnen met de ex-echtg…

Laura is op weg naar Nice om haar moeder te begraven. Gestrand in Avignon schrijft ze in een ijltempo haar verhaal over de fatale liefde met Sylvia. Door haar man verlaten omdat ze…

Laura is op weg naar Nice om haar moeder te begraven. Gestrand in Avignon schrijft ze in een ijltempo haar verhaal over de fatale liefde met Sylvia. Door haar man verlaten omdat ze geen kinderen kunnen krijgen, begint Laura een relatie met Sylvia. Nadat Sylvia haar liefde voor Laura heeft bekend, gaat ze er stiekem vandoor om een verhouding te beginnen met de ex-echtgenoot van haar geliefde. In een meeslepende vertelling verweeft Mulisch de fatale liefde tussen Laura en Sylvia met de klassieke noodlotsdrama’s van Orpheus en Oidipoes.

Twee vrouwen door Harry Mulisch
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Twee Vrouwen

Praktische opdracht moderne literatuur

De titel

Mijn boek is twee vrouwen van Harry Mulisch. De titel van het boek slaat natuurlijk, zoals het boek beschrijft, op de lesbische verhouding tussen Laura en Sylvia. Ik ga ervanuit dat de titel daarop is gebaseerd maar een ander idee dat ik had was dat het ook iets te maken had met de overleden moeders van Laura en Sylvie.

Ik vind de titel goed gekozen omdat het heel duidelijk is waar hij voor staat in verband met het verhaal. Wel vond ik dat het vrij oppervlakkig was, ik kon niet veel diepgang of iets van een figuurlijke betekenis erin vinden.

Wat ik een betere titel zou vinden is, machteloze relatie. Het boek gaat natuurlijk over de twee vrouwen maar in de essentie draait het om Laura, zij is ook de hoofdpersoon. Het gaat over haar relaties waarin zij zich telkens eigenlijk machteloos voelt. Eerst met Alfred waarmee ze kinderen wil krijgen maar er blijkt dat onvruchtbaar is, hierin is zij machteloos. De relatie met haar vader die zij zo erg koesterde maar hij is overleden waar zij ook machteloos tegenover stond. Laura was ook machteloos toen ze afstand wilde doen van haar moeder maar vond dat dat alleen kon door zelf moeder te worden wat vrijwel onmogelijk was. Ten slot voelde zij zich machteloos in haar relatie met Sylvia omdat zij zo weinig vat had op Sylvia. Toen Sylvia zomaar vertrok kon ze ook niks doen waarvan ze enorm baalde en wanneer ze bijna over haar heen was keerde ze zomaar terug en deed alsof er niks aan de hand was. Deze titel zou dus perfect zijn omdat het terugslaat op alle relaties die Laura in het boek heeft.

Karakterontwikkeling

De hoofdpersoon in dit boek is Laura Tinhuizen, verder zijn er nog twee bijfiguren die een belangrijke rol spelen in het boek namelijk Sylvia Nithart en Alfred Boeken. Wat mij opviel aan Sylvia en Laura is dat ze tegengestelde karakters hebben. Er zit hier een onderscheid tussen een round character, Laura, en de flat characters, Sylvia en Alfred. Een round character is een karakter dat ontwikkelingen doormaakt, complex is en iemand waarvan je de gebeurtenissen en gedachtes te weten komt. Een flat character is een karakter dat niet veranderd in de loop van een werk, ongecompliceerd is en in zekere zin erg oppervlakkig blijft.

Laura is een lieve vrouw die in een gegoed milieu is opgegroeid en veel liefde heeft voor kunst, ze heeft dan ook een baan als conservatrice in een museum. We leren in dit boek Laura geleidelijk beter kennen doordat er wordt verteld over haar gedachten, herinneringen, handelswijze tijdens gebeurtenissen en de manier waarop zij het verhaal verteld. Echter heeft zij niet veel psychologische diepgang. Dit is kenmerkend voor Mulisch omdat het bij hem draait om een bepaalde verhouding, in dit geval de gezinsverhouding tussen Laura, haar vader en haar moeder. In dit boek kom je erachter dat Laura een sterke vaderverbinding heeft. In al haar herinneringen komt hij terug en als ze in een moeilijke situatie zit keert ze naar hem voor steun en toeverlaat. Zoals toen ze na het gesprek met Sylvia aan het piekeren is over Alfred en Sylvia: “Hoorde ze meer bij hem dan bij mij, omdat hij het kon formuleren en ik niet? Er was maar één mens, die mij dat had kunnen zeggen, maar die was dood.”. In tegenstelling tot haar vader had ze een veel minder hechte band met haar moeder. Zij was bazig en ze bemoeide zich, volgens Laura, te veel met Laura’s leven. Hoewel ze het hard probeert lukt het haar in het boek maar niet om afstand te nemen van haar moeder. Laura denk ook dat: “Als je je altijd een dochter voelt, is er maar één manier om van je moeder af te komen, en dat is door zelf moeder te worden.”, dat zal helaas voor Laura nooit lukken omdat ze onvruchtbaar is. De belangrijkste eigenschap van Laura is dat ze erg onderdanig is waardoor ze in eerste instantie vaak niet haar mening laat blijken ook al wil ze dit vaak wel. Hierdoor komt ze vaak in de problemen omdat ze het eerst niet uitspreekt en uiteindelijk het allemaal in één klap er toch uitgooit. Deze ‘slechte’ eigenschap heeft Laura aan het eind van het boek overbrugt. Wanneer Sylvia naar haar toe komt om te vertellen dat ze zwanger is en doet alsof er niks aan de hand is durft Laura haar meteen te vertellen dat het bizar is wat ze heeft gedaan, ze spoort Sylvia aan om het uit te praten met Alfred. Ook al pakt deze beslissing niet goed uit is dit wel een belangrijke ontwikkeling voor Laura.

Sylvia is een 20-jarige vrouw die werkt in een kapperszaak, Laura ontwikkeld in het boek een romantische relatie met dit personage. Over haar gevoelens en gedachtes kom je niet veel te weten, ze is zwijgzaam over wat haar bezig houdt, waardoor we haar beschouwen als een flat character. Later komen we toch achter haar dominantste karaktereigenschappen: ze bezit een sterke wil die ze in het boek duidelijk laat merken (zwanger raken zodat Laura een baby heeft). Verder is ze zwijgzaam, keihard en uitgekookt, zelfs voor zichzelf. Hoewel het lijkt alsof er niet zoveel afspeelt blijkt dat al Sylvia haar beslissingen heel overwogen en berekend zijn.

Alfred lijkt een aardige rustige man met een grote liefde voor kunst en met name theater. Deze liefde deelde hij, voordat ze na zeven jaar zijn gescheiden, met Laura. Je komt niet zoveel over hem te weten alleen dat hij snel hertrouwt en kinderen krijgt, voordat Sylvia bij hem intrekt. Later vermoordt hij ook Sylvia uit grote woede dat zij hem heeft verlaten want hij hield wel echt van Sylvia.

Keuzemomenten

Het eerste belangrijke keuzemoment is in mijn ogen dat Sylvia en Laura beide besluiten niet tegen hun moeders te vertellen dat ze een relatie hebben bij elkaar wonen. Sylvia haar ouders komen hun bezoeken in Amsterdam, Sylvia verteld hen dat ze een relatie heeft met Laura’s zogenaamde zoon. Deze leugen zorgt voor een bepaalde spanning in de relatie. Ze besluiten ook samen naar Nice te gaan waar Laura beslist dat Sylvia niet mee kan op bezoek bij haar moeder. Dit zorgt ook weer voor een onenigheid en dus onrust in de relatie. Aan de ene kant snap ik hun beslissing om niks tegen hun ouders te vertellen omdat het nog taboe was om een homoseksuele relatie te hebben. Maar aan de andere kant zijn het beide volwassenen en zouden ze hun eigen relaties mogen kiezen.

Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Leraar worden

Alles wat je moet weten over leraar worden

Het tweede belangrijke moment was dat Sylvia zwanger terugkwam in Amsterdam en Laura tegen Sylvia in durfde te gaan. Ook al staat er ook in het boek dat Laura op dat moment nerveus en gespannen was heeft ze alsnog Sylvia overtuigd om het uit te praten met Alfred. Dit was achteraf niet zo een goede keuze omdat Alfred besluit de zwangere Sylvia te vermoorden. Deze keuze was dus echt een essentieel keerpunt in het verhaal.

Tot slot vond ik het moment dat Laura in Avignon stopt met de auto onderweg naar haar moeder in Nice ook een belangrijke keuze. Laura bleef slapen in een kamer van een oudere vrouw, ze is daar een week gebleven. De begrafenis van haar moeder waar ze naartoe ging heeft ze dus gemist, ze heeft simpelweg niks meer van zich laten horen. Hier besluit ze tot rust proberen te komen en haar verhaal op te schrijven. Nadat ze dit heeft gedaan suggereren de laatste twee zinnen van het boek dat ze zelfmoord pleegt. “In de kamer achter de mijne scharrelt de oude dame, tegenover mij staat het pausenpaleis; loodrecht onder mij gaapt het gat als een wachtend graf. Ik kan eerder beneden zijn dan de echo van mijn schreeuw terug is van het paleis.”

Vertelwijze

Het verhaal is verteld in de ik-persoon, die ‘ik’ is in dit geval Laura. Doordat het zo is verteld kom je achter Laura haar herinneringen, gedachtes en gebeurtenissen; je kruipt dus echt in haar hoofd. Doordat alles is verteld uit Laura haar perspectief begrijp je Sylvia niet zo goed ook al wil je haar wel heel graag begrijpen. Het verhaal is niet chronologisch verteld, doordat Laura zich steeds dingen herinnerd zijn er voortdurend flashbacks. Het taalgebruik is niet te moeilijk en er wordt veel gebruik gemaakt van dialogen waardoor de lezer veel duidelijkheid en inzicht krijgt in het boek.

Motieven en visie

Uil

De uil is een van de motieven in het boek die vaak voorkomt, hij staat voor de hang naar het verleden. Bij hun eerste ontmoeting in de sieraden winkel ligt er een gouden uil in de etalage. Laura zegt dan tegen Sylvia: “Uilen zijn wijs, die voorspellen de toekomst.”. Later komen er nog meer uilen terug. Wanneer ze naar Artis gaan wil Laura per se met een uil op de foto. In de hotelkamer in Rhône hoort ze ’s nachts een uil, dit doet haar weer denken aan hun eerste ontmoeting waar alle verwijzingen naar uilen waarschijnlijk op terug slaan. 

Tijd

Laura zegt in het boek de tijd ziet als iets ruimtelijks, dit is heel merkwaardig. Laura stelt de tijd zich voor als iets cirkel- of eivormig: “Ik zag die tijd ruimtelijk voor mij, zoals ik altijd het jaar in de ruimte zie. Het is een grote figuur in de vorm van een ei, ik schat zeventig meter lang en veertig meter bij zijn grootste breedte. In de loop van het jaar beweeg ik mij langzaam op die lijn voort, met de wijzers van de klok mee. De maanden beslaan ongelijke segmenten: bijna de hele stompe onderkant wordt ingenomen door december, iets voorbij de spitse kant ligt augustus. Vanaf januari kijk ik steeds in de richting van de top, maar bij augustus draai ik mij plotseling om en kijk in de richting van december. Dat was niet alleen dit jaar zo, het is ieder jaar zo.”. Hieruit kan je opmaken dat Laura de tijd dus niet beschouwd als iets oneindigs maar als een soort kringloop die elk jaar als het ware reset. Het heeft denk ik ook te maken met het trucje met het horloge dat ze van haar vader heeft geleerd, om ermee de ruimtelijke plaats te bepalen.

Dit verwijst dus eigenlijk allemaal naar Laura die de tijd wil beheersen. Laura ziet in personen ook een bepaalde ruimtelijke curve, zo ziet ze in Sylvia een soort ellips. Later brengt ze Sylvia ook in verband met de tijd door Sylvia haar ziel te vergelijken met een ei. Laura wil dus eigenlijk ook Sylvia beheersen maar dat lukt haar niet omdat ze zoals ze zelf zegt: “Nu alles voorbij is, zie ik die vogel (een uil) duidelijker voor mij dan haar (Sylvia's) gezicht, waarvan ik steeds alléen de helft zie, - de andere helft is onzichtbaar geworden, op de manier van een spiegel.”. Ze ziet dus ook maar de helft van Sylvia heeft ze het idee, waardoor ze haar nooit echt gaat kennen en beheersen. Zo weinig vat als Laura op de tijd heeft, zo weinig vat heeft ze ook op Sylvia.

Dood

Ook een belangrijk motief in dit verhaal is de dood. Het verhaal begint al met Laura die te horen krijgt dat haar moeder is overleden. Haar moeder was een belangrijk personage in het boek, zij heeft Laura grotendeels gevormd tot wat ze is. Zij keurde ook van het begin af aan de relatie tussen haar dochter en Sylvia af. Op het eind van het boek overlijdt er nog een belangrijk persoon in haar leven en dit brengt haar ook weer tot bepaalde keuzes.

Orfeus en Eurydike

Het laatste motief is het verband tussen het verhaal van Sylvia en Laura en de mythe van Orfeus en Eurydike. In het boek gaan ze naar een toneelstuk, Orfeus’ vriend. Laura dringt erop aan om hierheen te gaan omdat ze denkt dat er opklaring kan komen over de situatie tussen haar en Sylvia. Laura vindt namelijk veel overeenkomsten tussen hun relatie en de mythe. Zij stelt zichzelf voor als Orfeus en Sylvia als Eurydike. Ze vraagt na afloop of Sylvia overeenkomsten herkende maar zij antwoorde verwonderd met: “Wie van ons zit er dan in de onderwereld?”. Laura reageert niet maar dacht: “Jij, dacht ik. Jij zit in de onderwereld, want je bent een schim - niet van een gestorvene, maar van een ongeborene.”. Dit slaat dus ook weer terug op Laura die vindt dat ze altijd maar de helft van Sylvia ziet.

Het laatste motief is het verband tussen het verhaal van Sylvia en Laura en de mythe van Orfeus en Eurydike. In het boek gaan ze naar een toneelstuk, Orfeus’ vriend. Laura dringt erop aan om hierheen te gaan omdat ze denkt dat er opklaring kan komen over de situatie tussen haar en Sylvia. Laura vindt namelijk veel overeenkomsten tussen hun relatie en de mythe. Zij stelt zichzelf voor als Orfeus en Sylvia als Eurydike. Ze vraagt na afloop of Sylvia overeenkomsten herkende maar zij antwoorde verwonderd met: “Wie van ons zit er dan in de onderwereld?”. Laura reageert niet maar dacht: “Jij, dacht ik. Jij zit in de onderwereld, want je bent een schim - niet van een gestorvene, maar van een ongeborene.”. Dit slaat dus ook weer terug op Laura die vindt dat ze altijd maar de helft van Sylvia ziet.

Specifieke verdiepingsopdrachten 

Opdracht 1

Er kwamen in het boek veel reacties op de verhouding tussen de twee vrouwen, de meeste waren niet al te positief. Zoals ik al eerder heb besproken speelt dit boek zich af rond de jaren 70, rond die tijd was een homoseksuele relatie nog taboe. Toch wordt er wel verteld dat het na een tijdje wel werd geaccepteerd in hun vriendenkring. Twee reacties waren wel het belangrijkste in het boek. De eerste was de reactie van de moeder van Laura. Toen Laura en Sylvia naar Nice gingen besloot Laura op bezoek te gaan bij haar moeder, zonder Sylvia. Toen Sylvia toch besloot op te komen dagen zag Laura’s moeder door de schijnvertoning heen, ze kwam erachter dat ze een relatie hadden. Haar moeder begon Sylvia te slaan met haar stok waarna Laura en Sylvia snel wegvluchtte.

De tweede reactie was van Laura haar ex-man, Alfred. Toen Alfred via via hoorde dat Laura in een lesbische relatie zat belde hij meteen het museum waar Laura werkte om haar te confronteren. Hij zegt: “Er wordt beweerd dat je lesbisch bent geworden.”. Laura ontkent het niet maar draait om de vraag heen. Het gesprek gaat verder en het komt erop neer dat Alfred heel erg gepikeerd is over de relatie en wat het met zijn reputatie zal doen, hij gaat van niks positiefs uit.

Opdracht 2

De kleuren zwart en wit kwamen vaak voor in het verhaal. Bij deze zin “Mijn moeder lag koud achterover, haar marmeren gezicht zo wit als haar haren, die misschien los zaten en over het witte kussen waren uitgespreid, zoals bij iemand die valt, wat een oud jong meisje van haar maakte; haar witte handen onlosmakelijk gevouwen op het witte laken.” en bij “De oude dame in het zwart heeft gezegd, dat ik zo lang kan blijven als ik wil.”. Is de functie van de kleuren volgens mij om een contrast in sfeer aan te geven. Toen ze bij haar moeder was, was de sfeer rustig en kalm wat het witte dan zou weergeven. Bij de dame in het zwart wist Laura niet meer wat ze moest doen met haar leven en was ze erg gestrest, haar auto was die middag weggetakeld, ze moest haar moeder nog begraven en het lijkt wel alsof ze van de ene naar de andere dood reist. Verder is zwart de kleur van de dood en Sylvia heeft de avond van het toneelstuk ook een zwarte jurk aan. De avond van het toneelstuk begon namelijk haar verhouding met Alfred en dit leidde indirect tot haar ondergang. Maar toen Sylvia terugkeerde naar Laura had ze weer wit aan wat terug te koppelen is aan een schim die terugkomt uit het dodenrijk, schimmen zijn altijd wit. Als laatste droegen de spelers uit het toneelstuk in de eerste scène, in de bovenwereld, witte kleding. De kleur wit staat voor het leven. En in een scène in de onderwereld droegen ze weer zwarte kleding, je gaat naar de onderwereld wanneer je overlijdt.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "Twee vrouwen door Harry Mulisch"