Titel: Twee koffers vol. Schrijfster: Carl Friedman. Uitgeverij: G.a. van Oorschot, Amsterdam. Jaar van uitgave: 1993 (twaalfde druk) Aantal bladzijden: 173 bladzijden. Gebeurtenissen Wat zijn de belangrijkste gebeurtenissen? Voor zowel boek en film: Dat Chaja bij de Kalmans gaat werken; de problemen met de conciërge; de middagen bij de vijver met Simcha; de twee koffers van de vader van Chaja uit de oorlog; dat Simcha gaat praten; de dood van Simcha. Welke gebeurtenissen krijgen de meeste aandacht? Dat Chaja vier dagen in de week moet oppassen bij de Kalmans is natuurlijk het belangrijkste gebeuren. Zo ontwikkelt zich ook een band tussen Chaja en Simcha. Door de tijd die ze bij de vijver in het park doorbrengen wordt die band nog sterker. Dit is ook de plek waar Simcha de eendjes voert en waar hij uiteindelijk verdrinkt.
Personages Wie zijn de belangrijkste personages? Chaja: de hoofdpersoon. Een joods meisje van in de twintig dat filosofie studeert. Zij is de oppas van de Kalman kinderen. Ze weet niet goed wat ze van het Jodendom moet denken. In het begin keert ze zich er een beetje vanaf maar hoe meer ze er mee te maken krijgt door de Kalmanfamilie, des te meer begrip ze er voor krijgt en het begint te begrijpen. Simcha: ook een hoofdpersoon. Hij is een Chassidisch jongetje van vier jaar met rood haar en rode oorlokken. Hij is erg stil en verlegen en krijgt van zijn vader en broertjes het idee dat hij nooit iets goed doet waardoor hij erg onzeker is en vaak in zijn broek plast. Simcha is dol op eenden en zegt dat hij er later zelf ook een wil worden. Meneer Apfelschnitt: hij speelt ook een tamelijk grote rol in het verhaal. Hij is een oude vriend van de familie en Chaja gaat vaak naar hem toe. Hij vertelt haar dan over het Jodendom en het leven. Ook is hij degene die Chaja het slechte nieuws brengt wanneer Simcha dood is. De vader van Chaja: hij zoekt twee koffers die hij in de oorlog ergens in Antwerpen begraven heeft. Hij is een lieve man die veel om Chaja geeft. Het hele boek door is hij op zoek naar de koffers en wordt zelfs een keer opgepakt omdat hij op privé terrein is gaan graven. De moeder van chaja: ze is een bezorgde vrouw die iedereen plakjes cake opdringt. Zij heeft net als haar man de oorlog meegemaakt wat ze diep weg probeert te stoppen. De vader van Chaja ergert zich hier erg aan. Mevrouw Kalman: een strenge Chassidische vrouw die, als Chaja er net komt werken haar maar ‘heidens’ vind. Later gaat ze steeds vriendelijker tegen Chaja doen en op het einde zijn ze bijna een beetje vriendinnen. Meneer Kalman: een man die volgens strikte Joodse wetten leeft en die Chaja eigenlijk niet in zijn huis wil hebben omdat ze zich niet joods gedraagt en vaak korte rokjes aan heeft. Hij duldt haar alleen omdat een joodse oppas moeilijk te vinden is. Als Simcha dood is geeft hij Chaja daar de schuld van omdat zij Simcha wel eens meenam naar de vijver. Ligt de nadruk op de handeling van de personages of op de gedachten van de personages? Bij de film ligt de nadruk meer op de handeling (zoals de ruzie met de conciërge die steeds weer terug komt), maar bij het boek gaat het meer om de gedachten van Chaja. Ze denkt bijvoorbeeld veel na over God en de filosofie. Thema en motieven Hoe wordt het thema uitgewerkt? Het thema van ‘Twee koffers vol’ is het Jodendom en hoe een Joodse studente die niet religieus opgevoed is maar bij een streng Chassidisch gezin oppast, hiermee omgaat. Er wordt diep op het onderwerp ingegaan en er komen, hoewel allemaal Joods, een paar personen in voor die allemaal verschillend geloven. Zo is er bijvoorbeeld de Kalmanfamilie die alles doet wat de Koran zegt. Dan zijn er nog de ouders van Chaja die helemaal geen Joodse regels volgen. Perspectief Bij wie ligt het perspectief? Het verhaal gaat eigenlijk over Chaja. De lezer/kijker ‘komt’ alleen bij de Kalmans of bij Chaja’s ouders thuis als Chaja daar ook heen gaat. Maar je leest/ziet ook een keer hoe de vader naar de koffers zoekt als Chaja er niet bij is. Dus weet je meer dan de hoofdpersoon.
Zijn er verschillende verhaallijnen? Er is maar een verhaallijn die vanuit Chaja wordt verteld. Structuur Hoe is de volgorde van vertellen? Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld. In het boek zijn er wel een paar flashbacks van Chaja over de tijd dat ze net studeerde. In de film is alles ook in chronologische volgorde maar er zijn geen flashbacks. Wat is de vertel- en de vertelde tijd? De verteltijd van het boek is zo’n 5 uur. De film duurt 1,5 tot 2 uur. De vertelde tijd is ongeveer een jaar. In de film kan je dit aan het einde van de film zien aan de bomen die verkleuren. Is het einde open of gesloten? Ik vind dat zowel het boek als de film een gesloten einde hebben; Simcha is dood. Dat vind ik heel afsluitend. In de film zie je op het eind ook nog de begrafenis van Simcha. Wat toch weer een beetje op een open einde doet lijken, is dat Chaja en haar vader weer naar de koffers gaan zoeken. Je weet niet of ze ze ooit nog zullen vinden, dus dat is weer een open einde. Maar omdat ze zo vol goede moed aan het graven zijn, krijg je het idee dat het allemaal wel goed komt en dat de vader van Chaja zijn koffers vind, wat weer op een gesloten einde duidt. Ruimte Waar speelt het verhaal zich af? Het verhaal speelt zich grotendeels af in Antwerpen in het huis van de Kalmans waar Chaja op de kinderen moet passen en voor een klein deel op Chaja’s studentenkamer. Af en toe gaat Chaja naar het huis van haar ouders, waar ze met haar vader over de koffers praat waar hij naar op zoek is. Natuurlijk speelt het zich ook af in de hal van de Kalmans waar Chaja ruzie maakt met de conciërge en bij de vijver waar Simcha de eendjes brood voert.
Wat zijn de klimatologische omstandigheden? Chaja en Simcha gaan elke middag naar de vijver. Het regent niet een keer en meestal schijnt de zon. Ook hebben ze vaak gewoon een T-shirtje aan dus waarschijnlijk is het zomer. Spanningsopbouw Is er een situatie die om een oplossing vraagt? Op een gegeven moment wordt de vader van Chaja door de politie thuisgebracht omdat hij op privé-grond aan het graven was. Hij komt er zonder bekeuring vanaf maar de agenten nemen wel zijn schop in beslag. Een andere situatie is het zoeken naar de koffers. Die moet hij natuurlijk vinden. Wordt de oplossing uitgesteld? Dat Chaja’s vader door de politie wordt thuisgebracht en misschien een bekeuring moet betalen wordt meteen opgelost. Als hij niet nog eens op privé-terrein gaat graven en zijn schep af geeft hoeft hij geen boete te betalen. Dat hij nog altijd op zoek is naar zijn koffers wordt niet opgelost. Zijn er vooruitwijzingen? Er zijn geen vooruitwijzingen. War ligt de climax? Waar erg naartoe wordt geleefd en wat ook echt wel een climax is, is wanneer Simcha gaat praten. Het moment wanneer meneer Apfelschnitt Chaja verteld dat Simcha dood is is ook een climax. Waardoor wordt de spanning nog meer verhoogd? De spanning wordt verhoogd wanneer meneer Apfelschitt Chaja komt vertellen over Simcha’s dood. Hij zegt dat zijn oom hem eens vertelde dat hij nooit slecht nieuws zonder goed nieuws moet brengen en wanneer hij daarover begint weet je al dat er iets erg gaat komen. Eigen oordeel Wat heeft jouw persoonlijke voorkeur: boek of film? Ik vind het boek mooier dan de film, in de film is niet alles even goed geacteerd. Vooral het jongetje dat Simcha speelde moest vaak lachen terwijl hij toch veel droevige stukjes moest spelen. Dat was jammer. Sommige rollen zijn in de film leuker dan het idee dat je van ze krijgt in het boek, vooral mevrouw Kalman vind ik haar rol erg goed vervullen, net zoals de conciërge. Ik vond het heel interessant om over het Jodendom te lezen, omdat ik daar eigenlijk maar weinig vanaf weet. In dit verhaal wordt er diep ingegaan op het hoe het allemaal gaat in de Joodse gemeenschap. Doordat bijvoorbeeld Simcha’s vader heel anders gelooft dan de Chaja. Zo krijg je een goede indruk hoe verschillend Joden zelf tegen hun religie aankijken. De personen worden leuk beschreven, niet heel uitgebreid maar gewoon kort hoe ze eruit zien en wat Chaja van hen vind. Ik kon goed meevoelen met de personen waar het op dat moment over ging. Het is niet echt een vrolijk verhaal, er zitten veel zielige stukjes in maar dat maakt het juist wel weer speciaal. Ook het taalgebruik is goed te volgen. Af en toe werden er wat Joodse woorden doorheen gegooid die je dan achterin het boek op kon zoeken. Dat vond ik leuk om te lezen want zo leer je ook nog eens wat.