3. Inleiding
A. Hoe denk je over het lezen van fictie?
Ik vind het lezen van fictie over het algemeen leuker dan het lezen van non-fictie, omdat je aan fictie verhalen voornamelijk ook veel eigen fantasie op los kunt laten. Je kunt veel eigen invulling geven aan verzonnen verhalen, veel meer dan aan non-fictie.Ik ben daar persoonlijk een sterke voorstander van, doordat je op deze wijze niet alleen het boek leest maar ook echt in je opneemt, zo onthoud je het beter en ga je ook veel meer in het verhaal op.
B. Waarom dit boek?
Dat is in dit geval een beetje voor de hand liggend. Op deze vraag zal je waarschijnlijk vaak hetzelfde antwoord krijgen, dus zal ik proberen er een iets minder clichématig antwoord van te maken. Dit boek heb ik ( en de rest van havo 4) gekozen omdat onze leraar dit boek sterk heeft aangeraden.
C. Hoe heb je het boek gekozen?
Ik heb dit boek niet zelf gekozen, op deze vraag is het dus een beetje moeilijk om antwoord te geven. Daarom dat ik je op deze vraag het antwoord schuldig moet blijven.
D. Mijn verwachting.
Ik heb niet zo’n hoge verwachtingen van het boek. Dat komt omdat ik niet zo geïnteresseerd de onderwerpen die het boek voorschrijft. Zodra ik de achterkant lees, heb ik niet super veel zin om het boek te gaan lezen. Daarbij ben ik niet gelovig, en het geloof interesseert mij dan ook maar weinig, en dat is volgens mij toch wel waar het in dit boek voornamelijk om draait.
E. Mijn eerste reactie.
Mijn eerste reactie is een beetje middelmatig. Dat het boek alleen maar draait om het jodendom was een verkeerde schatting, maar dan nog is het niet een boek wat ik snel zelf uit zou zoeken. Dat maakt niet dat ik het geen goed boek vind, want dat vind ik wel. Het is gewoon niet waar mijn interesses liggen.
4. Samenvatting
bron:
http://huiswerk.leerlingen.com/boekverslag/35408/
Chaja is 20 en woont op kamers in het joodse Antwerpen waar ze filosofie studeert. Ze heeft 2 bijbaantjes, één bij een bloemist en één bij een restaurant. Als ze bij het restaurant ontslag neemt, is ze op zoek naar een ander baantje. Ze leest een advertentie in de krant van familie Kalman die een oppas zoekt. Als ze op weg is om daar te gaan solliciteren, komt ze de buurman van haar ouders tegen, meneer Apfelschnitt. Ze maakt een praatje met hem en hij vertelt haar dat het niet zo goed gaat met haar vader. Wat hij heeft dat weet hij niet maar hij adviseert haar om haar ouders op te zoeken.
Als ze bij het huis van familie Kalman komt merkt ze dat het gaat om een joods chassidistisch gezin en als ze aangenomen is, wordt het duidelijk dat het geen makkelijk baantje is. Ze moet namelijk op 5 kinderen passen, de 5 maanden oude tweeling Tzivja en Esja, de 8 jarige Avrom, de 6 jarige Dov en Sichma van bijna 4 jaar.
Na twee weken als oppas gewerkt te hebben, gaat Chaja na haar werk haar ouders bezoeken. Haar vader moest in de Tweede Wereldoorlog vluchten omdat hij “op het verlanglijstje van Gestapo” stond. Bij zijn onderduikadres had hij alleen twee koffers bij zich. Toen hij op de fiets naar een ander onderduikadres moest vertrekken, had hij de twee koffers in de achtertuin begraven. Nu is hij op 60-jarige leeftijd opzoek naar zijn koffers omdat het twee koffers vol herinneringen zijn die hij graag terug wilt. Dus probeert hij nu aan een kaart uit die tijd te komen en aan een kaart van nu, om de plaats van de koffers te kunnen bepalen.
Mevrouw Kalman heeft de zwaarste taak in het joodse gezin, zij moet de boel draaiende houden en ook voor het huishouden zorgen.
Meneer Kalman vindt Chaja een slechte vrouw, hij vindt haar nog erger dan Gomer, zij is iemand die zich schuldig maakt aan afgoderij en ontucht.
De conciërge die de loge bij het huis van familie Kalman bewaakt, is een jodenhater. Hij vindt ook dat de mensen tegenwoordig veel te snel moe worden en ontzettend lui zijn. Als Chaja met de tweeling en Simcha terug uit het park komt, mogen ze het huis niet binnenkomen van de conciërge want hij heeft net de vloer gedweild. Dus moeten ze maar buiten in de motregen blijven wachten, totdat de vloer is opgedroogd. Als mevrouw Kalman even later bij het huis aankomt, vindt ze dat Chaja zich maar niets van de conciërge moet aantrekken en gaan ze gewoon naar binnen met de sleutel van mevrouw Kalman.
Het gaat niet zo goed met Chaja haar studie, terwijl ze Plato en Socrates moest gaan bestuderen omdat ze daar een tentamen over krijgt, gaat ze boeken die met het Jodendom te maken hebben lezen omdat ze zich niet op haar studie kan concentreren. Als ze de volgende dag na haar werk haar vader tegenkomt, beginnen ze een gesprek. Als Chaja het over het altijd hetzelfde gebleven en nooit veranderde Jodendom heeft, vertelt haar vader haar het tegendeel. Waar de joden ook kwamen, het jodendom veranderde steeds, het kreeg steeds invloeden van de omgeving dus veranderde het wel degelijk. Zoals het chassidisme dat gewoon precies hetzelfde is als het leven in de getto. Ook vertelde hij haar dat zij niet moest gaan proberen om Simcha te veranderen, dat zal haar toch niet lukken en het is niet goed voor het jongetje.
Pesach is aan de gang en Sichma moet een vraag vragen waar zijn vader dan weer op gaat antwoorden ter gelegenheid van het feest. Als Chaja en Sichma en de tweeling die dag naar het park gaan, ligt het er stilletjes bij, op de banken in het park staat geschreven STINKJODEN. Met Pesach worden alle broodkruimels en troep verbrand en staan ‘s morgens de moeders buiten de lakens uit te kloppen.
Chaja leeft niet gezond. Als ze ’s avonds thuis komt van een dag werken, kan ze niet slapen en gaat ze boeken lezen van Einstein, natuurkundige boeken of over het Jodendom. Op een gegeven moment valt ze dan wel in slaap boven haar boeken, maar dan wordt ze wakker met nek pijn en heeft ze maar een paar uurtjes geslapen.
Chaja heeft niet zoveel contact met medestudenten omdat ze zo weinig naar haar colleges gaat. Er is wel een meisje waar ze sympathie voor heeft, Sophie. Zij is helemaal weg van de ideeën van Friedrich Nietzsche. Maar Chaja vindt die ideeën helemaal niet goed, zij vindt bijvoorbeeld het boek wat hij geschreven heeft het kookboek van Hitler. Op een gegeven moment krijgen ze daar een beetje ruzie over.
Op een van haar vrije dagen reisde ze naar Temse en ging daar nadenken over het jodendom en God. Daar schreef ze ook een brief aan de dode Einstein. Daarin schreef ze wat ze eigenlijk wel allemaal met hem zou willen bespreken als hij nog zou leven. Aan het eind van de dag ging ze weer terug naar Antwerpen.
Als meneer Apfelschnitt griep heeft en thuis op bed ligt, komt Chaja hem opzoeken. Meneer Apfelschnitt heeft 3 jaar in een concentratiekamp gezeten. Daar moest hij dwangarbeid verrichten en woonde hij in slechte barakken.
De kinderen Kalman hadden niet echt kinderspeelgoed. Omdat Simcha helemaal weg is van eendjes, koopt Chaja een speelgoedeendje voor hem. De vader van Simcha vindt dat het een nutteloos ding is, want volgens hem kan je niets van zo’n speelgoedeendje leren. Maar dat had hij mis, want vanaf dat Simcha het eendje had, was hij zindelijk.
Meneer Apfelschnitt was weer beter maar nog niet helemaal de oude. Chaja heeft zich aangesloten bij een werkgroep op haar universiteit. Daar hebben ze het over hun revolutionaire plannen, zodat de mensen met elkaar kunnen leven en elkaar geen kwaad doen en er geen oorlog meer is. Chaja gelooft niet dat dat ooit zou kunnen gebeuren, maar gaat zich toch verdiepen in de filosofieën van filosofen die ook zo’n wereld wilden. Daardoor krijgt zij veel last van nachtmerries en krijgt ze nog meer last van slapeloosheid.
Chaja wordt door mevrouw Kalman uitgenodigd om op een donderdagavond op de kinderen te letten wanneer zij met haar man weg moet. Dan kan ze bij de familie bij het avondeten mee-eten.
De moeder van Chaja krijgt van haar man een weefgetouw, daar is ze heel blij mee want ze weeft iedere dag wel 2 à 3 uur. Als Chaja bij haar ouders langs komt, vindt haar moeder dat ze er niet goed uitziet. Ze moet zich wat netter kleden vindt haar moeder. Haar vader is helemaal bezeten over de koffers, hij doet er alles aan om ze terug te vinden tot irritatie van zijn vrouw, hij doet niets anders als die koffers zoeken.
Die dag spelen Avrom, Dov en Simcha op straat. Als Chaja er aan komt, stormt de conciërge naar buiten, grijpt Simcha bij zijn arm en sleurt hem naar binnen. Hij is heel erg boos omdat de kinderen vergeten waren om de liftdeur dicht te doen. Dus hij doet Simcha’s hand aan de rand van de deur en wil hem woedend laten zien hoe hij de deur moet dichtdoen. Op dat moment komt Chaja eraan, die op de rug van de conciërge springt, Simcha losrukt en samen met het jongetje snel naar boven gaat. Want zij zag hoe de conciërge de hand van Simcha bijna vermorzelde. Bij die worsteling met de conciërge heeft Chaja de jas van de conciërge gescheurd. Die is daar heel boos over en eist een schadevergoeding voor de jas van 1500 frank. Als mevrouw Kalman van Chaja hoort wat er is gebeurd, reageert ze heel koeltjes en laat het allemaal maar over haar heenkomen, daar begrijpt Chaja niets van.
Als Chaja de volgende dag weer bij de familie gaat oppassen, was ze ervan overtuigd dat de conciërge het er niet bij zou laten zitten. Toen ze de trap op het huis van familie Kalman in wilde, eiste de conciërge weer het geld voor zijn jas. Maar Chaja weigert het te betalen. Na het oppassen wilde Chaja naar huis gaan, maar de conciërge had de hal bij de lift geblokkeerd en wilde die blokkade pas opheffen als hij zijn geld kreeg. Dat weigerde Chaja weer en ging terug naar het huis van familie Kalman om een andere uitweg te vinden. De enige uitweg was door het keukenraam van hun huis, maar dat wilde mevrouw Kalman absoluut niet. Zij leerde haar kinderen namelijk al van jongs af aan om zo ver mogelijk bij het raam weg te blijven en als Chaja er nu dus doorheen zou gaan, zouden de kinderen niet meer naar hun moeder luisteren. Ze bood Chaja aan om van haar geld de conciërge te betalen, maar dat wilde zij ook niet en ging toch door het keuken raam. Zo kwam zij die avond thuis. De volgende dag stond mevrouw Kalman op de hoek van de straat Chaja op te wachten om haar te vertellen dat het haar beter leek dat Chaja de komende week maar niet kon komen om op te passen. Na die week zou de conciërge wel afgekoeld zijn. Chaja was het daar helemaal niet mee eens, zij vond dat de mevrouw Kalman iets terug moest doen, maar ze deed wat zij wenste.
Ze zat er erg mee en ging naar meneer Apfelschnitt om haar verhaal te doen. Die vertelde haar dat door over zich heen te laten lopen, de joden zich in stand hebben weten te houden.
Toen belde de politie aan en die hadden de vader van Chaja meegenomen uit een tuin waar hij zijn koffers zocht. Hij had op een privé-terrein een gat gegraven, zonder vergunning. Daar kreeg hij een boete voor. Hij had zijn koffers niet gevonden en nu weet hij niet hoe hij verder moet leven.
De volgende dag als ze net wakker is, staat meneer Apfelschnitt voor de deur. Hij heeft goed nieuws en slecht nieuws. Haar vader is weer wezen schaken en is weer helemaal de oude. Maar Simcha is verdronken in het vijvertje waar hij altijd heen ging met Chaja. Chaja ging naar de ouders van Simcha om ze te condoleren, het was daar doodstil als teken van rauw. Toen meneer Kalman duidelijk liet blijken haar bezoek niet op prijs te stellen, vertrok ze. Mevrouw Kalman stond toen op en scheurde de jurk die Chaja aan had. Zo laten de joodse mensen zien dat diegene een naaste verwante is. Daarna werd Chaja door mevrouw Kalman gezegend. Bij haar vertrek gaf ze de conciërge zijn geld, hij liet ook blijken dat hij de dood van Simcha erg vond, ondanks dat hij joden haat.
Chaja heeft maanden lang getwijfeld aan of zij schuld had aan de dood van Simcha. Ze stopte met haar filosofie studie, terwijl ze wel haar tentamens had gehaald en door mocht gaan voor het tweede jaar. Maar ze ging een natuurkunde studie volgen. Dat verheugde haar vader en hij betaalde vanaf toen haar huur zodat ze zich goed op haar studie kon focussen.
5. Verdiepingsopdracht
Bron: ikzelf, met behulp van informatie van:
http://www.scholieren.com/boekverslagen
1. Vergelijk de film en het boek.
Opbouw:
De opbouw van het boek verschilt niet zozeer dat het stoort. De verschillen zitten hem in het begin, namelijk dat het boek begint met een foto waar Chaja naar aan het kijken is, terwijl in de film de vader van Chaja verteld over de koffers en je ook ziet dat ze begraven worden. Je merkt wel dat in het boek veel meer met flashbacks wordt gewerkt, terwijl de film toch een zekere chronologische volgorde bevat.
Tijd:
De tijd waarin de boek en de film zich afspelen is hetzelfde, beide ‘verhalen’ spelen zich ongeveer af in de jaren ’60/ ’70. De vertelde tijd van het boek en de film kun je bijna niet vergelijken, het boek heeft namelijk 168 bladzijde en de film duurt ongeveer 100 minuten. Hierbij kan ik wel vermelden dat het tempo van vertellen in het boek nogal traag verliep.
Gebeurtenissen:
De gebeurtenissen in de film en het boek zijn vrijwel allemaal hetzelfde, alleen sommige worden in het boek meer benadrukt dan in de film of net andersom. Bijvoorbeeld: in de film wordt niet vermeld dat, Chaja ’s ochtends vroeg ook nog bij een bloemist werkt, zij stopt met haar studie filosofie en dat zij haar leercarrière voortzet met een studie natuurkunde. Daarbij wordt er over haar studie sowieso weinig gezegd, terwijl ze daar in het boek toch de nodige aandacht aan besteedde. Dan zijn er natuurlijk ook nog punten die in het boek niet zijn vermeld en in de film wel, zoals de kamer van meneer Kalman, die streng verboden is voor iedereen. Het Pesach feest komt ook niet in het boek voor. En ten slotte was de scène met de conciërge in het boek ook lang niet zo uitgebreid als in de film.
Personages:
De personages uit het boek en de film zijn vrijwel hetzelfde. Maar, net zoals bij de gebeurtenissen, zijn sommige benadrukt, of heeft de regisseur ze een meer of minder ingetogen rol gegeven. Zoals bij Sophie, de vriendin van Chaja, in het boek heeft ze echt de rol van studie maatje en niet meer dan dat, maar in de film merk je dat ze wel degelijk een vriendin is. Ook heeft de regisseur de hoofdrol personages iets aangepast, zoals Chaja, in het boek lijkt ze een verlegen meisje wat zich altijd een beetje op de achtergrond houd, terwijl in de film ze helemaal niet verlegen blijkt te zijn, maar juist bijna het tegenovergestelde. Ook Simcha is iets ‘aangepast ‘, om het zo maar even te zeggen. In de film komt het zo over dat Simcha nog helemaal niet kan praten, wanneer Chaja bij hen op komt passen, terwijl in het boek Simcha wel degelijk kan praten alleen niet joods.
Ruimte/Sfeer:
Het boek en de film spelen zich beide af in Antwerpen. De vijver is bij beide een geliefde plaats. Ook speelt het verhaal zich veel af in het huis van de familie Kalman, in de kamer van Chaja en bij de ouders van Chaja. De familie Kalman woont in een Joodse wijk in Antwerpen. Één van de weinige verschillen in ruimte en sfeer bij het boek en de film, is dat in het boek Chaja veel vaker thuis is en veel vaker alleen is dan in de film. Daarbij merkte je dat in het boek de ruimte werd beschreven als een sombere omgeving, terwijl me dat in de film veelal wel meeviel.
Thematiek:
Het thema van het boek en film is in mijn ogen precies hetzelfde. Bij beide gaat het voornamelijk over het Jodendom en Jodenhaat. Dat kun je merken aan de conciërge die duidelijk een hekel heeft aan joden en er wordt ook beschreven dat wanneer Chaja met de kinderen in het park komt er STINKJODEN op de bankjes is geklad.
Taal:
Bij de spreektaal heb je wel een paar opmerkelijke verschillen, de grootste is nog wel dat het boek in het Nederlands is geschreven en de film in het Engels is opgenomen. Daarbij worden er in de film veel minder joodse woorden gebruikt dan in het boek. In de film wordt wel duidelijk meer gevloekt, wat je in het boek bijna niet opvalt.
2. Wat zijn de belangrijkste verschillen?
Wat in mijn ogen het belangrijkste verschil was, was de bouw, en dat zat hem in de flashbacks. In het boek werden die veel meer gebruikt dan in de film, ook de herinneringen waren in de film moeilijk te zien. Nog een groot verschil was dat in het boek Chaja best veel gesprekken had met meneer Apfelschnitt, en in de film ik er maar één of twee voorbij heb zien komen. Het einde is ook zeer verschillend, namelijk in het boek eindigt het met het opgeven van de filosofisch studie van Chaja. En in de film graaft Chaja samen met haar vader naar de twee achtergelaten koffers.
3. Wat is je verklaring voor die verschillen?
Ik denk dat dit komt doordat de regisseur toch ook zijn eigen inbreng aan het verhaal wil en moet geven. Daarbij is het bijna niet mogelijk om herinneringen te filmen en het is natuurlijk in een film makkelijker te volgen als je een chronologische volgorde aanhoudt.
4. Wat heb je het meest in de film gemist?
Op die vraag kan ik een gemakkelijk antwoord geven, namelijk de gesprekken tussen Chaja en meneer Apfelschnitt. Deze brachten, in mijn benadering, toch wel een stuk duidelijkheid met zich mee. Het waren in mijn ogen heel interessante gesprekken, gesprekken waar je even bij stil stond, even over na moest denken. Zonde dat ze in de film niet meer een dergelijke indruk bij mij wekte.
5. Wat zeiden de recensenten (2) over de verfilming en was je het met hen eens?
Zij zeiden dat er in de film veel minder flashbacks en herinneringen voorkwamen, en ook minder gesprekken. Zoals je denk wel al eerder hebt opgemaakt, ben ik het met recensenten volledig eens, door deze weglating wordt het hier en daar af en toe een beetje onduidelijk. Ik lees dan ook liever het boek dan dat ik de verfilming kijk omdat daar meer gevoelens en gedachten in voor komen.
6. Eigen oordeel
Het onderwerp spreekt me niet zo aan, ik houd helemaal niet van oorlogsverhalen of van jodenhaat. Het is wel een interessant onderwerp en het zet je ook wel aan het denken. Ik ben door dit boek niet anders over het onderwerp gaan denken, ik vond het al verschrikkelijk dat er jodenhaat was en belachelijk en dat vind ik na het lezen van dit boek nog steeds. Ik ben het ook eens met de mening van het boek over dit onderwerp, ze beschrijven gewoon hoe mensen toen over het onderwerp dachten. Maar de mening van het boek is ook wel dat het tegen jodenhaat is. Ik vind dat de mensen die tegen jodenhaat waren te weinig aandacht hebben gekregen.
Het verhaal bevat in sommige stukken te weinig gebeurtenissen waardoor het verhaal een beetje langdradig wordt. De gebeurtenissen komen juist niet in een logische volgorde, er komen best vaak weer flashbacks door en dan is het vrij lastig te volgen. De gebeurtenissen zijn vooral dramatisch, omdat het zich in een hele vervelende tijd afspeelt. Maar ook spannend en grappig door de manier waarop Chaja reageert op de conciërge. Toch zijn de gebeurtenissen ook zielig en triest door de dood van Simcha.
De gebeurtenissen hebben me aan het denken gezet over dat je niet mensen moet bevooroordelen, en dat je iedereen eerst een kans moet geven. De gebeurtenis dat Chaja naar meneer Kalman’s kamer liep en dat ze te horen kreeg dat Simcha heel veel op zijn gestorven broertje leek heeft veel indruk op me gemaakt, omdat hierdoor duidelijk gemaakt wordt waarom meneer Kalman niet echt van zijn zoon kan houden en waarom Simcha nooit iets goed kan doen in zijn ogen.
Ik zou niet op Chaja willen lijken omdat ze nogal arrogant is en ik haar niet echt aardig vind. Ik vind haar eigenschappen ook helemaal niet leuk en bewonder haar helemaal niet, alleen bewonder ik het hoe ze tegen de conciërge in gaat als hij zich afreageert op Simcha. Maar voor de rest vind ik haar niet zo’n leuk meisje. Ik bewonder eigenlijk helemaal niemand uit het verhaal, iedereen heeft wel zijn of haar minpunten en pluspunten, maar niet echt iemand die ik echt bewonder maar ook niet dat ik iemand verafschuw. De personages reageren juist helemaal niet voorspelbaar, want ik had niet verwacht dat meneer Kalman zo zou reageren toen Chaja zijn kamer binnenliep, en mevrouw Kalman doet ook eigenlijk veel aardiger dan ik had verwacht, dit geeft het verhaal weer een leuke draai.
Je komt het meeste van Chaja te weten, en ook genoeg om haar gedrag te begrijpen. Ik vind haar gedrag alleen niet zo leuk en ze is een beetje arrogant. Ik ben het niet eens met mevrouw Kalman dat Chaja een week niet mocht komen omdat de conciërge nogal boos was. Ik zou Chaja gewoon laten komen en me niks van de conciërge aantrekken, hij kan hun niks maken.
Ik vind dat de bouw van het verhaal een beetje raar is want je hebt op een gegeven moment niet meer goed in de gaten wanneer er nu een flashback begint en wanneer je weer in het heden bent. Er zit wel meteen een vaart in, je krijgt een probleem te horen en niet veel later is de oplossing er al, dat leest fijn omdat je die gebeurtenissen niet zelf hoeft in te vullen. Het verhaal is spannend, dat komt doordat er gebruik is gemaakt van spanningsbogen. Het verhaal is boeiend, je komt te weten hoe Joden met een probleem om gaan, hoe ze er over denken, je komt heel erg veel gedachten tegen. Er zitten best wel veel herinneringen en flashbacks in het verhaal, dat is soms wel een beetje verwarrend maar daardoor blijft het verhaal wel boeiend. Het einde is juist wel goed, Chaja slaagt voor haar tentamens filosofie maar ze besluit toch te stoppen met filosofie en besluit natuurkunde te gaan studeren. Je kunt het zelf een beetje invullen maar er blijft niet veel onduidelijk.
Het verhaal was niet moeilijk te lezen, er kwamen niet veel moeilijke woorden in en de joodse woorden werden achter in het boek uitgelegd.
Soms is het niet helemaal duidelijk of het nu een gedachten in het heden is of in het verleden, maar de verhoudingen tussen gesprekken en gedachten is wel duidelijk en je kunt het goed volgen. De taal past wel bij de personages alleen soms komt Chaja wel een beetje te wijs over door haar taalgebruik, dan lijkt ze veel ouder dan 20 jaar maar dat is niet in het hele verhaal.
7. Overige informatie
Titelverklaring
http://www.scholieren.com/boekverslagen/1295
De titel "Twee koffers vol" is te verklaren uit het feit dat de Chaja's vader op zoek is naar twee koffers vol herinneringen uit zijn Joodse jeugd. Voor de vader zijn die herinneringen heel belangrijk, maar de moeder denkt liever niet meer terug aan het (oorlogs)verleden.
Informatie over de schrijfster
http://www.schrijversnet.nl/friedman.htm
Geboren: 1952
Debuut: Tralievader (1991, autobiografische roman)
Genres: Poëzie, roman, novelle
Bijzonderheid: Zegt nooit de ambitie gehad te hebben schrijfster te worden. Dumpte zelfs een aantal jaren geleden een groot deel van haar werk in de container van een Chinees restaurant.
Citaat: 'Ik heb die sobere stijl nagestreefd omdat het om jeugdherinneringen gaat die in de tegenwoordige tijd zijn geschreven. Het ligt ook aan het onderwerp: het kampverleden van mijn vader. De oorlog vaart er alleen maar wel bij als je grote woorden en holle frasen gebruikt.' (NRC Handelsblad, 25-1-1992, over Tralievader)
Recent werk: De grauwe minnaar (1996, verhalen)
Carl Friedman
http://www.schrijversnet.nl/friedman.htm
A. Hoe denk je over het lezen van fictie?
Ik vind het lezen van fictie over het algemeen leuker dan het lezen van non-fictie, omdat je aan fictie verhalen voornamelijk ook veel eigen fantasie op los kunt laten. Je kunt veel eigen invulling geven aan verzonnen verhalen, veel meer dan aan non-fictie.Ik ben daar persoonlijk een sterke voorstander van, doordat je op deze wijze niet alleen het boek leest maar ook echt in je opneemt, zo onthoud je het beter en ga je ook veel meer in het verhaal op.
B. Waarom dit boek?
Dat is in dit geval een beetje voor de hand liggend. Op deze vraag zal je waarschijnlijk vaak hetzelfde antwoord krijgen, dus zal ik proberen er een iets minder clichématig antwoord van te maken. Dit boek heb ik ( en de rest van havo 4) gekozen omdat onze leraar dit boek sterk heeft aangeraden.
Ik heb dit boek niet zelf gekozen, op deze vraag is het dus een beetje moeilijk om antwoord te geven. Daarom dat ik je op deze vraag het antwoord schuldig moet blijven.
D. Mijn verwachting.
Ik heb niet zo’n hoge verwachtingen van het boek. Dat komt omdat ik niet zo geïnteresseerd de onderwerpen die het boek voorschrijft. Zodra ik de achterkant lees, heb ik niet super veel zin om het boek te gaan lezen. Daarbij ben ik niet gelovig, en het geloof interesseert mij dan ook maar weinig, en dat is volgens mij toch wel waar het in dit boek voornamelijk om draait.
E. Mijn eerste reactie.
Mijn eerste reactie is een beetje middelmatig. Dat het boek alleen maar draait om het jodendom was een verkeerde schatting, maar dan nog is het niet een boek wat ik snel zelf uit zou zoeken. Dat maakt niet dat ik het geen goed boek vind, want dat vind ik wel. Het is gewoon niet waar mijn interesses liggen.
4. Samenvatting
bron:
http://huiswerk.leerlingen.com/boekverslag/35408/
Chaja is 20 en woont op kamers in het joodse Antwerpen waar ze filosofie studeert. Ze heeft 2 bijbaantjes, één bij een bloemist en één bij een restaurant. Als ze bij het restaurant ontslag neemt, is ze op zoek naar een ander baantje. Ze leest een advertentie in de krant van familie Kalman die een oppas zoekt. Als ze op weg is om daar te gaan solliciteren, komt ze de buurman van haar ouders tegen, meneer Apfelschnitt. Ze maakt een praatje met hem en hij vertelt haar dat het niet zo goed gaat met haar vader. Wat hij heeft dat weet hij niet maar hij adviseert haar om haar ouders op te zoeken.
Als ze bij het huis van familie Kalman komt merkt ze dat het gaat om een joods chassidistisch gezin en als ze aangenomen is, wordt het duidelijk dat het geen makkelijk baantje is. Ze moet namelijk op 5 kinderen passen, de 5 maanden oude tweeling Tzivja en Esja, de 8 jarige Avrom, de 6 jarige Dov en Sichma van bijna 4 jaar.
Mevrouw Kalman heeft de zwaarste taak in het joodse gezin, zij moet de boel draaiende houden en ook voor het huishouden zorgen.
Meneer Kalman vindt Chaja een slechte vrouw, hij vindt haar nog erger dan Gomer, zij is iemand die zich schuldig maakt aan afgoderij en ontucht.
De conciërge die de loge bij het huis van familie Kalman bewaakt, is een jodenhater. Hij vindt ook dat de mensen tegenwoordig veel te snel moe worden en ontzettend lui zijn. Als Chaja met de tweeling en Simcha terug uit het park komt, mogen ze het huis niet binnenkomen van de conciërge want hij heeft net de vloer gedweild. Dus moeten ze maar buiten in de motregen blijven wachten, totdat de vloer is opgedroogd. Als mevrouw Kalman even later bij het huis aankomt, vindt ze dat Chaja zich maar niets van de conciërge moet aantrekken en gaan ze gewoon naar binnen met de sleutel van mevrouw Kalman.
Het gaat niet zo goed met Chaja haar studie, terwijl ze Plato en Socrates moest gaan bestuderen omdat ze daar een tentamen over krijgt, gaat ze boeken die met het Jodendom te maken hebben lezen omdat ze zich niet op haar studie kan concentreren. Als ze de volgende dag na haar werk haar vader tegenkomt, beginnen ze een gesprek. Als Chaja het over het altijd hetzelfde gebleven en nooit veranderde Jodendom heeft, vertelt haar vader haar het tegendeel. Waar de joden ook kwamen, het jodendom veranderde steeds, het kreeg steeds invloeden van de omgeving dus veranderde het wel degelijk. Zoals het chassidisme dat gewoon precies hetzelfde is als het leven in de getto. Ook vertelde hij haar dat zij niet moest gaan proberen om Simcha te veranderen, dat zal haar toch niet lukken en het is niet goed voor het jongetje.
Pesach is aan de gang en Sichma moet een vraag vragen waar zijn vader dan weer op gaat antwoorden ter gelegenheid van het feest. Als Chaja en Sichma en de tweeling die dag naar het park gaan, ligt het er stilletjes bij, op de banken in het park staat geschreven STINKJODEN. Met Pesach worden alle broodkruimels en troep verbrand en staan ‘s morgens de moeders buiten de lakens uit te kloppen.
Chaja leeft niet gezond. Als ze ’s avonds thuis komt van een dag werken, kan ze niet slapen en gaat ze boeken lezen van Einstein, natuurkundige boeken of over het Jodendom. Op een gegeven moment valt ze dan wel in slaap boven haar boeken, maar dan wordt ze wakker met nek pijn en heeft ze maar een paar uurtjes geslapen.
Chaja heeft niet zoveel contact met medestudenten omdat ze zo weinig naar haar colleges gaat. Er is wel een meisje waar ze sympathie voor heeft, Sophie. Zij is helemaal weg van de ideeën van Friedrich Nietzsche. Maar Chaja vindt die ideeën helemaal niet goed, zij vindt bijvoorbeeld het boek wat hij geschreven heeft het kookboek van Hitler. Op een gegeven moment krijgen ze daar een beetje ruzie over.
Op een van haar vrije dagen reisde ze naar Temse en ging daar nadenken over het jodendom en God. Daar schreef ze ook een brief aan de dode Einstein. Daarin schreef ze wat ze eigenlijk wel allemaal met hem zou willen bespreken als hij nog zou leven. Aan het eind van de dag ging ze weer terug naar Antwerpen.
De kinderen Kalman hadden niet echt kinderspeelgoed. Omdat Simcha helemaal weg is van eendjes, koopt Chaja een speelgoedeendje voor hem. De vader van Simcha vindt dat het een nutteloos ding is, want volgens hem kan je niets van zo’n speelgoedeendje leren. Maar dat had hij mis, want vanaf dat Simcha het eendje had, was hij zindelijk.
Meneer Apfelschnitt was weer beter maar nog niet helemaal de oude. Chaja heeft zich aangesloten bij een werkgroep op haar universiteit. Daar hebben ze het over hun revolutionaire plannen, zodat de mensen met elkaar kunnen leven en elkaar geen kwaad doen en er geen oorlog meer is. Chaja gelooft niet dat dat ooit zou kunnen gebeuren, maar gaat zich toch verdiepen in de filosofieën van filosofen die ook zo’n wereld wilden. Daardoor krijgt zij veel last van nachtmerries en krijgt ze nog meer last van slapeloosheid.
Chaja wordt door mevrouw Kalman uitgenodigd om op een donderdagavond op de kinderen te letten wanneer zij met haar man weg moet. Dan kan ze bij de familie bij het avondeten mee-eten.
De moeder van Chaja krijgt van haar man een weefgetouw, daar is ze heel blij mee want ze weeft iedere dag wel 2 à 3 uur. Als Chaja bij haar ouders langs komt, vindt haar moeder dat ze er niet goed uitziet. Ze moet zich wat netter kleden vindt haar moeder. Haar vader is helemaal bezeten over de koffers, hij doet er alles aan om ze terug te vinden tot irritatie van zijn vrouw, hij doet niets anders als die koffers zoeken.
Die dag spelen Avrom, Dov en Simcha op straat. Als Chaja er aan komt, stormt de conciërge naar buiten, grijpt Simcha bij zijn arm en sleurt hem naar binnen. Hij is heel erg boos omdat de kinderen vergeten waren om de liftdeur dicht te doen. Dus hij doet Simcha’s hand aan de rand van de deur en wil hem woedend laten zien hoe hij de deur moet dichtdoen. Op dat moment komt Chaja eraan, die op de rug van de conciërge springt, Simcha losrukt en samen met het jongetje snel naar boven gaat. Want zij zag hoe de conciërge de hand van Simcha bijna vermorzelde. Bij die worsteling met de conciërge heeft Chaja de jas van de conciërge gescheurd. Die is daar heel boos over en eist een schadevergoeding voor de jas van 1500 frank. Als mevrouw Kalman van Chaja hoort wat er is gebeurd, reageert ze heel koeltjes en laat het allemaal maar over haar heenkomen, daar begrijpt Chaja niets van.
Als Chaja de volgende dag weer bij de familie gaat oppassen, was ze ervan overtuigd dat de conciërge het er niet bij zou laten zitten. Toen ze de trap op het huis van familie Kalman in wilde, eiste de conciërge weer het geld voor zijn jas. Maar Chaja weigert het te betalen. Na het oppassen wilde Chaja naar huis gaan, maar de conciërge had de hal bij de lift geblokkeerd en wilde die blokkade pas opheffen als hij zijn geld kreeg. Dat weigerde Chaja weer en ging terug naar het huis van familie Kalman om een andere uitweg te vinden. De enige uitweg was door het keukenraam van hun huis, maar dat wilde mevrouw Kalman absoluut niet. Zij leerde haar kinderen namelijk al van jongs af aan om zo ver mogelijk bij het raam weg te blijven en als Chaja er nu dus doorheen zou gaan, zouden de kinderen niet meer naar hun moeder luisteren. Ze bood Chaja aan om van haar geld de conciërge te betalen, maar dat wilde zij ook niet en ging toch door het keuken raam. Zo kwam zij die avond thuis. De volgende dag stond mevrouw Kalman op de hoek van de straat Chaja op te wachten om haar te vertellen dat het haar beter leek dat Chaja de komende week maar niet kon komen om op te passen. Na die week zou de conciërge wel afgekoeld zijn. Chaja was het daar helemaal niet mee eens, zij vond dat de mevrouw Kalman iets terug moest doen, maar ze deed wat zij wenste.
Ze zat er erg mee en ging naar meneer Apfelschnitt om haar verhaal te doen. Die vertelde haar dat door over zich heen te laten lopen, de joden zich in stand hebben weten te houden.
Toen belde de politie aan en die hadden de vader van Chaja meegenomen uit een tuin waar hij zijn koffers zocht. Hij had op een privé-terrein een gat gegraven, zonder vergunning. Daar kreeg hij een boete voor. Hij had zijn koffers niet gevonden en nu weet hij niet hoe hij verder moet leven.
De volgende dag als ze net wakker is, staat meneer Apfelschnitt voor de deur. Hij heeft goed nieuws en slecht nieuws. Haar vader is weer wezen schaken en is weer helemaal de oude. Maar Simcha is verdronken in het vijvertje waar hij altijd heen ging met Chaja. Chaja ging naar de ouders van Simcha om ze te condoleren, het was daar doodstil als teken van rauw. Toen meneer Kalman duidelijk liet blijken haar bezoek niet op prijs te stellen, vertrok ze. Mevrouw Kalman stond toen op en scheurde de jurk die Chaja aan had. Zo laten de joodse mensen zien dat diegene een naaste verwante is. Daarna werd Chaja door mevrouw Kalman gezegend. Bij haar vertrek gaf ze de conciërge zijn geld, hij liet ook blijken dat hij de dood van Simcha erg vond, ondanks dat hij joden haat.
5. Verdiepingsopdracht
Bron: ikzelf, met behulp van informatie van:
http://www.scholieren.com/boekverslagen
1. Vergelijk de film en het boek.
Opbouw:
De opbouw van het boek verschilt niet zozeer dat het stoort. De verschillen zitten hem in het begin, namelijk dat het boek begint met een foto waar Chaja naar aan het kijken is, terwijl in de film de vader van Chaja verteld over de koffers en je ook ziet dat ze begraven worden. Je merkt wel dat in het boek veel meer met flashbacks wordt gewerkt, terwijl de film toch een zekere chronologische volgorde bevat.
Tijd:
De tijd waarin de boek en de film zich afspelen is hetzelfde, beide ‘verhalen’ spelen zich ongeveer af in de jaren ’60/ ’70. De vertelde tijd van het boek en de film kun je bijna niet vergelijken, het boek heeft namelijk 168 bladzijde en de film duurt ongeveer 100 minuten. Hierbij kan ik wel vermelden dat het tempo van vertellen in het boek nogal traag verliep.
Gebeurtenissen:
De gebeurtenissen in de film en het boek zijn vrijwel allemaal hetzelfde, alleen sommige worden in het boek meer benadrukt dan in de film of net andersom. Bijvoorbeeld: in de film wordt niet vermeld dat, Chaja ’s ochtends vroeg ook nog bij een bloemist werkt, zij stopt met haar studie filosofie en dat zij haar leercarrière voortzet met een studie natuurkunde. Daarbij wordt er over haar studie sowieso weinig gezegd, terwijl ze daar in het boek toch de nodige aandacht aan besteedde. Dan zijn er natuurlijk ook nog punten die in het boek niet zijn vermeld en in de film wel, zoals de kamer van meneer Kalman, die streng verboden is voor iedereen. Het Pesach feest komt ook niet in het boek voor. En ten slotte was de scène met de conciërge in het boek ook lang niet zo uitgebreid als in de film.
Personages:
De personages uit het boek en de film zijn vrijwel hetzelfde. Maar, net zoals bij de gebeurtenissen, zijn sommige benadrukt, of heeft de regisseur ze een meer of minder ingetogen rol gegeven. Zoals bij Sophie, de vriendin van Chaja, in het boek heeft ze echt de rol van studie maatje en niet meer dan dat, maar in de film merk je dat ze wel degelijk een vriendin is. Ook heeft de regisseur de hoofdrol personages iets aangepast, zoals Chaja, in het boek lijkt ze een verlegen meisje wat zich altijd een beetje op de achtergrond houd, terwijl in de film ze helemaal niet verlegen blijkt te zijn, maar juist bijna het tegenovergestelde. Ook Simcha is iets ‘aangepast ‘, om het zo maar even te zeggen. In de film komt het zo over dat Simcha nog helemaal niet kan praten, wanneer Chaja bij hen op komt passen, terwijl in het boek Simcha wel degelijk kan praten alleen niet joods.
Het boek en de film spelen zich beide af in Antwerpen. De vijver is bij beide een geliefde plaats. Ook speelt het verhaal zich veel af in het huis van de familie Kalman, in de kamer van Chaja en bij de ouders van Chaja. De familie Kalman woont in een Joodse wijk in Antwerpen. Één van de weinige verschillen in ruimte en sfeer bij het boek en de film, is dat in het boek Chaja veel vaker thuis is en veel vaker alleen is dan in de film. Daarbij merkte je dat in het boek de ruimte werd beschreven als een sombere omgeving, terwijl me dat in de film veelal wel meeviel.
Thematiek:
Het thema van het boek en film is in mijn ogen precies hetzelfde. Bij beide gaat het voornamelijk over het Jodendom en Jodenhaat. Dat kun je merken aan de conciërge die duidelijk een hekel heeft aan joden en er wordt ook beschreven dat wanneer Chaja met de kinderen in het park komt er STINKJODEN op de bankjes is geklad.
Taal:
Bij de spreektaal heb je wel een paar opmerkelijke verschillen, de grootste is nog wel dat het boek in het Nederlands is geschreven en de film in het Engels is opgenomen. Daarbij worden er in de film veel minder joodse woorden gebruikt dan in het boek. In de film wordt wel duidelijk meer gevloekt, wat je in het boek bijna niet opvalt.
2. Wat zijn de belangrijkste verschillen?
Wat in mijn ogen het belangrijkste verschil was, was de bouw, en dat zat hem in de flashbacks. In het boek werden die veel meer gebruikt dan in de film, ook de herinneringen waren in de film moeilijk te zien. Nog een groot verschil was dat in het boek Chaja best veel gesprekken had met meneer Apfelschnitt, en in de film ik er maar één of twee voorbij heb zien komen. Het einde is ook zeer verschillend, namelijk in het boek eindigt het met het opgeven van de filosofisch studie van Chaja. En in de film graaft Chaja samen met haar vader naar de twee achtergelaten koffers.
3. Wat is je verklaring voor die verschillen?
Ik denk dat dit komt doordat de regisseur toch ook zijn eigen inbreng aan het verhaal wil en moet geven. Daarbij is het bijna niet mogelijk om herinneringen te filmen en het is natuurlijk in een film makkelijker te volgen als je een chronologische volgorde aanhoudt.
Op die vraag kan ik een gemakkelijk antwoord geven, namelijk de gesprekken tussen Chaja en meneer Apfelschnitt. Deze brachten, in mijn benadering, toch wel een stuk duidelijkheid met zich mee. Het waren in mijn ogen heel interessante gesprekken, gesprekken waar je even bij stil stond, even over na moest denken. Zonde dat ze in de film niet meer een dergelijke indruk bij mij wekte.
5. Wat zeiden de recensenten (2) over de verfilming en was je het met hen eens?
Zij zeiden dat er in de film veel minder flashbacks en herinneringen voorkwamen, en ook minder gesprekken. Zoals je denk wel al eerder hebt opgemaakt, ben ik het met recensenten volledig eens, door deze weglating wordt het hier en daar af en toe een beetje onduidelijk. Ik lees dan ook liever het boek dan dat ik de verfilming kijk omdat daar meer gevoelens en gedachten in voor komen.
6. Eigen oordeel
Het onderwerp spreekt me niet zo aan, ik houd helemaal niet van oorlogsverhalen of van jodenhaat. Het is wel een interessant onderwerp en het zet je ook wel aan het denken. Ik ben door dit boek niet anders over het onderwerp gaan denken, ik vond het al verschrikkelijk dat er jodenhaat was en belachelijk en dat vind ik na het lezen van dit boek nog steeds. Ik ben het ook eens met de mening van het boek over dit onderwerp, ze beschrijven gewoon hoe mensen toen over het onderwerp dachten. Maar de mening van het boek is ook wel dat het tegen jodenhaat is. Ik vind dat de mensen die tegen jodenhaat waren te weinig aandacht hebben gekregen.
Het verhaal bevat in sommige stukken te weinig gebeurtenissen waardoor het verhaal een beetje langdradig wordt. De gebeurtenissen komen juist niet in een logische volgorde, er komen best vaak weer flashbacks door en dan is het vrij lastig te volgen. De gebeurtenissen zijn vooral dramatisch, omdat het zich in een hele vervelende tijd afspeelt. Maar ook spannend en grappig door de manier waarop Chaja reageert op de conciërge. Toch zijn de gebeurtenissen ook zielig en triest door de dood van Simcha.
De gebeurtenissen hebben me aan het denken gezet over dat je niet mensen moet bevooroordelen, en dat je iedereen eerst een kans moet geven. De gebeurtenis dat Chaja naar meneer Kalman’s kamer liep en dat ze te horen kreeg dat Simcha heel veel op zijn gestorven broertje leek heeft veel indruk op me gemaakt, omdat hierdoor duidelijk gemaakt wordt waarom meneer Kalman niet echt van zijn zoon kan houden en waarom Simcha nooit iets goed kan doen in zijn ogen.
Ik zou niet op Chaja willen lijken omdat ze nogal arrogant is en ik haar niet echt aardig vind. Ik vind haar eigenschappen ook helemaal niet leuk en bewonder haar helemaal niet, alleen bewonder ik het hoe ze tegen de conciërge in gaat als hij zich afreageert op Simcha. Maar voor de rest vind ik haar niet zo’n leuk meisje. Ik bewonder eigenlijk helemaal niemand uit het verhaal, iedereen heeft wel zijn of haar minpunten en pluspunten, maar niet echt iemand die ik echt bewonder maar ook niet dat ik iemand verafschuw. De personages reageren juist helemaal niet voorspelbaar, want ik had niet verwacht dat meneer Kalman zo zou reageren toen Chaja zijn kamer binnenliep, en mevrouw Kalman doet ook eigenlijk veel aardiger dan ik had verwacht, dit geeft het verhaal weer een leuke draai.
Ik vind dat de bouw van het verhaal een beetje raar is want je hebt op een gegeven moment niet meer goed in de gaten wanneer er nu een flashback begint en wanneer je weer in het heden bent. Er zit wel meteen een vaart in, je krijgt een probleem te horen en niet veel later is de oplossing er al, dat leest fijn omdat je die gebeurtenissen niet zelf hoeft in te vullen. Het verhaal is spannend, dat komt doordat er gebruik is gemaakt van spanningsbogen. Het verhaal is boeiend, je komt te weten hoe Joden met een probleem om gaan, hoe ze er over denken, je komt heel erg veel gedachten tegen. Er zitten best wel veel herinneringen en flashbacks in het verhaal, dat is soms wel een beetje verwarrend maar daardoor blijft het verhaal wel boeiend. Het einde is juist wel goed, Chaja slaagt voor haar tentamens filosofie maar ze besluit toch te stoppen met filosofie en besluit natuurkunde te gaan studeren. Je kunt het zelf een beetje invullen maar er blijft niet veel onduidelijk.
Het verhaal was niet moeilijk te lezen, er kwamen niet veel moeilijke woorden in en de joodse woorden werden achter in het boek uitgelegd.
Soms is het niet helemaal duidelijk of het nu een gedachten in het heden is of in het verleden, maar de verhoudingen tussen gesprekken en gedachten is wel duidelijk en je kunt het goed volgen. De taal past wel bij de personages alleen soms komt Chaja wel een beetje te wijs over door haar taalgebruik, dan lijkt ze veel ouder dan 20 jaar maar dat is niet in het hele verhaal.
7. Overige informatie
Titelverklaring
http://www.scholieren.com/boekverslagen/1295
De titel "Twee koffers vol" is te verklaren uit het feit dat de Chaja's vader op zoek is naar twee koffers vol herinneringen uit zijn Joodse jeugd. Voor de vader zijn die herinneringen heel belangrijk, maar de moeder denkt liever niet meer terug aan het (oorlogs)verleden.
Informatie over de schrijfster
http://www.schrijversnet.nl/friedman.htm
Geboren: 1952
Debuut: Tralievader (1991, autobiografische roman)
Genres: Poëzie, roman, novelle
Citaat: 'Ik heb die sobere stijl nagestreefd omdat het om jeugdherinneringen gaat die in de tegenwoordige tijd zijn geschreven. Het ligt ook aan het onderwerp: het kampverleden van mijn vader. De oorlog vaart er alleen maar wel bij als je grote woorden en holle frasen gebruikt.' (NRC Handelsblad, 25-1-1992, over Tralievader)
Recent werk: De grauwe minnaar (1996, verhalen)
Carl Friedman
http://www.schrijversnet.nl/friedman.htm
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden