Inleiding
Ruim een jaar geleden zag ik de verfilming van het boek: ‘Twee koffers vol’. Omdat deze film ook een beetje te maken heeft met antisemitisme en de Tweede Wereldoorlog was het bijzonder dat de film mij eigenlijk wel aanstond. Normaal gesproken houd ik namelijk niet van zulke films. Helaas heb ik de film maar voor een deel gezien maar dat maakte me des te nieuwsgieriger om de film nog een keer terug te zien. Toen we op school bezig waren met literatuur zag ik een kort stukje van de film de revue passeren en realiseerde ik me dat er dus een boek bij deze film hoorde. Ik kwam tot de conclusie dat de engels talige film: ‘left luggage’ bij het Nederlandse boek: ‘Twee koffers vol’ hoorde. Dat gaf mij de reden om dit verhaal eindelijk eens helemaal te leren kennen door het boek te lezen.

Verwachtingen
Het joodse meisje Chaja is waarschijnlijk de belangrijkste persoon in het boek. Ik denk daarom ook dat gebeurtenissen vanuit haar standpunt bezien zullen worden. De oorlog en de jodenvervolging komt er in aan bod maar ook het verwerkingsproces van de tweede wereldoorlog. Het verwerkingsproces komt aan bod als het gaat over de vermiste koffers.


Samenvatting
De ik-persoon, Chaja, denkt in dit verhaal terug aan haar studententijd in de jaren zestig. Ze is dan twintig en studeert in Antwerpen filosofie. Ze woont op een armelijke etage en werkt om die te betalen 's ochtends bij een bloemisterij en 's middags bij de familie Kalman als oppasmeisje. Ze moet dan op de vijf maanden oude tweelingzusjes Tzivja en Esja passen en op Simcha, een vierjarig jongetje. Simcha is een heel ernstig en lief jochie dat nog niet zindelijk is. Hij wordt door zijn broertjes en vader gepest omdat hij anders is dan zij. Maar Chaja geeft juist het meeste om hem omdat hij zo anders is dan zijn broertjes, heel ernstig. Chaja gaat altijd met hem en zijn twee zusjes wandelend naar de eendenvijver waar Simcha helemaal veranderd. Daar praat hij honderd uit en de eendjes zijn voor hem iets machtigs. Het liefst zou hij ook een eendje zijn, hij kwaakt zelfs al. De relatie tussen Chaja en haar ouders is heel anders dan in de meeste families. Met haar moeder kan ze niet goed praten omdat haar moeder de oorlogsherinneringen weg wil stoppen. Ze praat er niet graag over, daarom richt ze zich op de oppervlakkige dingen in het leven zoals haar eigengebakken cake en dergelijke. Haar vader is juist op zoek naar het verleden. In de oorlog heeft hij twee koffers begraven met spullen. Nu is hij al een tijd op zoek naar die jeugdherinneringen. Hij zoekt de koffers overal terwijl hij ze hoogstwaarschijnlijk niet meer terug kan vinden. Chaja heeft daar veel bewondering voor en ze ziet het als een heldhaftige daad. Haar moeder denkt daar heel anders over en zij vindt het maar onzin waar haar man mee bezig is. Zij denkt dat hij gek aan het worden is. Chaja werkt bij de familie Kalman met veel plezier, alleen ze kan hun streng orthodoxe manier van leven niet zo goed begrijpen. Ze accepteren alles van iedereen en er is nooit enige opstand. Mevrouw Kalman neemt alles gewoon aan en leeft met eeuwenoude tradities. Er is tussen hen geen enkel contact, mevrouw Kalman ziet haar bijna niet staan omdat voor haar de regels nakomen belangrijker is. Meneer Kalman ziet haar al helemaal niet staan. In zijn ogen is Chaja een ongehoorzaam wezen dat met haar onorthodoxe kleding en levenswijze niets waard is. De conciërge in de flat bij de familie Kalman is een Jodenhater en hij moppert altijd op de kinderen van de familie Kalman en op haar. Chaja accepteert dat niet en wanneer hij haar uitscheldt gaat ze er altijd recht tegen in. Ondertussen is Chaja vaak bezig met de bijbel en het proberen te begrijpen van God. Ze leest boeken van wetenschappers en ze praat met meneer Apfelschnitt maar ze komt er niet uit. Ze snapt steeds minder van God. Ze heeft zoveel twijfels over Zijn bestaan. Met al die vreselijke gebeurtenissen op aarde en al die haat, hoe is het dan mogelijk dat er een God is. Hij zou dat toch moeten voorkomen. Antwoorden op haar levensvragen vindt ze niet. Op een middag besluit ze om naar de Schelde te gaan en daar schrijft ze een ' brief ' aan Einstein. Daar zegt ze hem dat ze niets van de wetenschap begrijpt en zeker niet het bestaan van God. Ze spreekt haar verbazing uit over alle wetenschappers die niet meer weten dan zij. Maar een antwoord krijgt ze niet. Verder komt ze ook nog met Sophie, een medestudente in een discussie. Sophie praat over Joden alsof ze niets waard zijn en dat betekent het einde van hun contact. De relatie tussen Simcha en Chaja wordt steeds beter. Evenals de verstandhouding tussen mevrouw Kalman en Chaja. Mevrouw Kalman ziet dat het goed gaat met Simcha en dat is toch een beetje haar zorgenkind. Hier tegenover staat dat meneer Kalman het allemaal maar niets vindt. Wanneer ze weer naar de eendenvijver zijn geweest en terugkomen wil de conciërge in een woede-uitbarsting het handje van Simcha tussen de liftdeur stoppen. Daar wordt Chaja zo boos om dat zij hem wegtrekt en daarbij zijn jas scheurt. Daar wordt de conciërge zo boos om, dat hij de boel blokkeert voor haar en eist dat ze hem geld geeft voor de jas die zij kapot gemaakt heeft. Dat doet Chaja niet en ze vlucht door het raam. Ze mag dan van mevrouw Kalman een week niet meer komen, volgens haar kunnen ze dan allebei even afkoelen. Chaja zit dagen thuis en verveelt zich erg, ze mist Simcha. Wanneer ze dan eindelijk weer naar Simcha mag en zichzelf heeft opgetut komt meneer Apfelschnitt haar vertellen dat Simcha overleden is. Hij is verdronken in de eendenvijver. Chaja gaat naar de familie Kalman om hen te condoleren maar dat wordt niet zo op prijs gesteld. Meneer Kalman geeft haar de schuld van het overlijden van zijn zoon. Chaja vraagt zich af of dat ook zo is en ze beseft dat haar enige schuld zou kunnen zijn dat ze van hem gehouden had. Chaja is maanden verdrietig en besluit te stoppen met haar studie en verder te gaan met Natuurkunde. Haar vader is blij met die beslissing en betaalt voortaan haar kamerhuur.

Personages
Chaja is een joodse studente filosofie. Ze woont op kamers. Chaja beoordeelt het is Jodendom kritisch en leest er veel over, omdat ze meer wil weten over het Chadisme waar ze als de oppas van de familie Kalman mee in aanraking komt. Ze vraagt zich af, of ze wel echt Joodse is. Chaja is overtuigd van haar eigen gelijk. Zonder goede reden houd ze ontzettend veel van Simcha. Die liefde geeft haar de enige reden dat ze doorgaat met als kindermeisje bij de familie Kalman. Ze mag de conciërge van de flat van de Kalmans niet maar eigenlijk vind ze de man zielig.
Simcha is de jongste zoon van de Kalmans. Hij heeft nog een 2 jongere zusjes. Hij is een klein, Chassidisch kleutertje, dat erg stil is. Simcha heeft het er moeilijk mee dat hij onderdoet aan zijn oudere broers die pesten hem ermee dat hij nog in zijn broek plast. Chaja is gek op Simcha en gaat regelmatig met hem naar de eendjes kijken in het park. Simcha zegt dat hij het liefst zelf een eend worden.
Chaja’s moeder probeert wat ze meemaakt in de oorlog te verhullen door zoals Chaja het ziet gebeurtenissen te "begraven onder onbenullige feitjes waar ze altijd over praat". Chaja’s moeder heeft het over onbelangrijke dingen om te laten zien dat ze over de oorlog heen is. ze zegt als het ware: kijk ik kan het over onbelangrijke dingen hebben dus ik denk niet meer terug aan de oorlog.
Chaja’s vader is danser geweest. Chaja is hier erg trots op. Chaja’s vader is verwoed op zoek naar de koffers die hij tijdens de oorlog begroef.. de koffers bevatten herinneringen zoals foto’s van de tijd voor de oorlog. Onder andere foto’s van vaders zus die zelfmoord pleegde. Chaja’s moeder vindt het maar dwaas, maar Chaja zelf vind het eerder heldhaftig.
Meneer Apfelschnitt lijkt een strenge Joodse man maar eigenlijk is hij lief en zachtaardig. Hij beschikt over een grote bijbelkennis. Chaja heeft vele gesprekken met hem over het Jodendom en het Chassidisme.
De conciërge is een man die iets tegen joden heeft. hij gedraagt zich antisemitisch. Het liefste zou hij een flat beheren zonder mensen. Hij praat altijd hardop tegen zijn hond en scheld tijdens zijn betogen de joden nog eens flink uit zonder moeite te nemen onverstaanbaar te zijn. tegen Chaja en de familie Kalman doet hij erg gemeen.
Mevrouw Kalman is een drukke Chassidische vrouw die haar handen vol heeft aan het drukke gezin en dan ook nog zichzelf dwingt god te dienen. Mevrouw Kalman vindt Chaja eerst nogal "heidens", maar ze doet wel normaal tegen Chaja en behandelt haar vriendelijk.

Meneer Kalman is een zeer strenge Chassied. Hoewel hij Chaja haast nooit ziet, moet hij niets van haar hebben. Hij zegt tegen zijn zoons lelijke dingen over Chaja, maar omdat een oppas moeilijk te krijgen is laat hij Chaja toe. Chaja ziet hem bijna nooit.

Tijd
“twee koffers vol” is een boek van 122 bladzijdes. De vertelde tijd is ongeveer een jaar. Het eerst genoemde feit is het begin van de studie filosofie en het laatst genoemde is het slagen voor de tentamens van dat jaar. Het verhaal wordt vrijwel continu verteld. Het verhaal is chronologisch. Het verhaal is ab ovo.

Ruimte
Het verhaal speelt zich af in Antwerpen. In Antwerpen zijn de joodse wijk, de flat van de familie Kalman, het park, de bloemenzaak, De tijdsomstandigheden zijn uit de tijd van na de tweede wereld oorlog al ligt deze nog niet zo lang in het verschiet. De ouders van Chaja zijn ongeveer 50 jaar oud en hebben de oorlog tijdens hun jeugd meegemaakt. Dit betekent dat het verhaal zich ongeveer afspeelt rond 1970.

Perspectief
Het perspectief is een vertelend ik. Ze kijkt terug op een door haar beleefde gebeurtenis maar ze heeft hem al meegemaakt. Ze heeft dan ook een ander standpunt dan het standpunt tijdens de gebeurtenissen omdat ze de afloop van de geschiedenis al weet.

Thema
Een joodse studente in Antwerpen krijgt als oppas te maken met antisemitisme.

Motieven
Motieven zijn: jodendom, antisemitisme, Chadisme, tweede wereld oorlog, Antwerpen.

Verwachtingen uitgekomen?
Mijn verwachtingen zijn aardig uitgekomen maar ik kan er nog wel dingen aan toevoegen die ik in eerste instantie niet had verwacht te lezen. Het boek laat het bijzondere leven dat vooral de orthodoxe joden leven zien en er wordt diep ingegaan op moeilijkheden waar dit volk tegenaan loopt. De joodse feesten worden beschreven en de rituelen uitgelegd.

Mening
Ik vond het een mooi boek. Je wordt er een beetje droevig van. Ik vind het echter wel jammer dat de feesten zo uitvoerig zijn beschreven. Dit maakt het soms langdradig en dat leid mij van het verhaal. Misschien doet de schrijver dit express om te zorgen dat je tijdens het wachten op het vervolg van het verhaal er een spanningsboog ontstaat en dat je ondertussen ook iets kan leren of de joodse gebruiken. Dit boek is een aanrader voor iedereen.