A. Samenvatting
Het boek twee koffers vol gaat over de twintig jarige Joodse Filosofie studente; Chaja.
Het verhaal speelt zich af in de jaren ’60 in Antwerpen, daar woont Chaja op kamers. Omdat ze weinig geld heeft werkt ze in een restaurant en in een bloemisterij. Het werk in het restaurant is heel erg vies en de kakkerlakken krioelen in de keuken, daar heeft Chaja genoeg van en ze neemt ontslag. Met het baantje in de bloemisterij heeft ze niet genoeg geld om haar kamer te betalen dus gaat ze op zoek naar een ander baantje. Ze vindt werk als kinderoppas bij de Chassidische familie Kalman. Eerst twijfelt ze omdat deze mensen een wel erg strenge religie hebben, maar uit geldgebrek neemt ze het baantje aan. Het is de bedoeling dat Chaja voor de meisjes Tzivja en Esja (een tweeling) en voor het opvallende jongetje Simcha gaat zorgen. Simcha is een vierjarig jongetje dat nog niet zindelijk is en geen woord zegt. Hij heeft in tegenstelling tot zijn oudere broertjes oranje haar. Chaja krijgt op slag een voorliefde voor de kleine Simcha.
Chaja gaat met de tweeling en Simcha elke dag wandelend naar het park. Omdat Simcha dol op de eendjes is, kopen ze onderweg een zak brood zodat ze de eendjes kunnen voeren. Chaja begint steeds meer van Simcha te houden en op een dag koopt ze van haar loon een houten eendje aan een stok. Dit cadeau geeft ze aan Simcha en vanaf dat moment is hij zindelijk en begint hij zelfs te praten.
Meneer Kalman negeert Chaja en vindt haar slechter dan een Gomer (een tempelprostituee) vanwege haar vrije levensstijl. Als Simcha lachend en kwakend door de kamer rent met zijn nieuwe speeltje pakt meneer Kalman het af omdat hij vindt dat Simcha daar niets van leert.
Omdat Chaja het zo druk heeft, heeft ze bijna geen tijd meer om bij haar ouders langs te gaan, en daar klaagt haar moeder erg over als ze weer eens langs komt. Ook klaagt haar moeder over haar vader, hij is bezig met een speurtocht naar 2 koffers die hij in de oorlog heeft begraven toen hij op de vlucht was. De koffers bevatten spullen uit zijn jeugd, zoals boeken, zijn oude viool en tapdansschoenen. Haar moeder begrijpt maar niet waarom hij de koffers terug wil vinden.
Chaja gaat nog regelmatig langs bij haar vroegere bovenbuurman: Meneer Apfelschnitt. Met hem bespreekt ze alles wat haar bezighoud. Ze praat met hem over haar ouders, de kinderen van de familie Kalman en over haar studie filosofie.
Als Chaja weer met de kinderen thuiskomt van hun uitstapje naar het park, schreeuwt de conciërge van het huis tegen Simcha dat hij de liftdeur dicht moet doen en de conciërge wil Simcha’s hand tussen de deur doen. Chaja rent er op af en raakt in een gevecht met de conciërge. Ze scheurt zijn stofjas per ongeluk en dan rennen ze naar boven. De conciërge komt woedend aan de deur maar Chaja verteld hem dat ze niet van plan is de jas te vergoeden. Als Chaja aan het einde van de dag naar huis wil gaan, is de ingang gebarricadeerd en kan ze de flat niet verlaten. De conciërge zegt dat hij de spullen pas weg zal halen als zij hem het geld voor de jas betaald heeft. Chaja weigert dit en ze is woedend. Ze klimt bij de Familie Kalman (op de derde verdieping) uit het raam en gaat langs de regenpijp naar beneden. Als Chaja de volgende dag naar de Familie Kalman wil gaan komt ze mevrouw Kalman en Simcha al tegen op straat, mevrouw Kalman zegt haar dat ze deze week beter niet kan komen zodat de woede van de conciërge wat afneemt. Chaja is het er niet mee eens maar ze heeft niets in te brengen.
Chaja gaat haar beklag doen bij meneer Apfelschnitt en ze gaat ook op visite bij haar ouders. Haar vader is niet thuis want hij is op zoek naar de koffers en haar moeder is aan het weven. Haar moeder vertelt dat meneer en mevrouw Goldbloem, die naast hen wonen, uit elkaar zijn en dat mevrouw Goldbloem alle postzegels uit de verzameling van meneer Goldbloem op de muur heeft geplakt.. Dan komt vader thuis gevolgd door twee agenten. Zij vertellen hem dat hij niet zo maar in een tuin kan gaan graven en zijn schop wordt in beslag genomen.
Chaja leest erg veel en slaapt erg weinig, ze verwaarloosd zichzelf een beetje. Ook krijgt ze nachtmerries over Simcha in een brandend vuur.
Na een week is Chaja blij dat ze weer naar de familie Kalman kan gaan maar net voordat ze vertrekt staat meneer Apfelschnitt voor de deur. Hij zegt dat hij goed nieuws en slecht nieuws komt brengen. Het goede nieuws is dat haar vader weer schaakt, het slechte nieuws is dat Simcha Kalman is overleden. Hij was in zijn eentje naar de vijver in het park gegaan om de eendjes te bekijken en toen is hij verdronken. Chaja weet niet wat ze hoort en ze kan het bijna niet geloven. Ze gaat naar de familie Kalman toe om hen te condoleren maar als ze daar aankomt word haar gezegd dat ze beter weg kan gaan omdat zij schuldig is aan de dood van Simcha omdat zij hem altijd mee nam naar het park om de eentjes te voeren. Chaja is diep bedroefd maar als ze weg wil gaan roept mevrouw Kalman haar en maakt een scheur in haar kleding; dat is een oude joodse traditie als blijk van rouw. Samen huilen ze om Simcha. Chaja betaalt de conciërge
alsnog het geld voor de kapotte jas, omdat ze nu nooit meer bij de familie Kalman zal komen.
Aan het einde van het studiejaar haalt Chaja haar tentamens maar besluit toch haar studie filosofie te beëindigen om natuurkunde te gaan studeren.
B. Analyse
1. Titel: Twee koffers vol
Auteur: Carl Friedman
Uitgeverij: G.A. van Oorschot, Amsterdam
Jaar van eerste druk: 1993
Titel verklaring: De titel “Twee koffers vol” slaat op Chaja’s vader die op zoek
was naar twee koffers vol spullen uit zijn jeugd. De koffer had hij in de oorlog begraven toen hij moest vluchten.
2. Vermeld indien mogelijk binnen welke stroming het boek past en noem
de kenmerken hiervan.
Niet van toepassing.
3. Tot welk genre behoort het boek?
Aan de ene kant kun je dit boek rekenen tot de psychologische naoorlogse roman omdat het gaat over het leven na de oorlog en het omgaan met het geloof. Maar aan de andere kant zou je het ook tot een etnische roman kunnen rekenen omdat Chaja te maken krijgt met Joodse gebruiken en tradities en vooroordelen over het Jodendom.
4. Wat is het thema van het boek?
Het thema van het boek is het Jodendom ook kun je de relatie tussen een Joodse studente en een Chassidisch kleutertje als het thema beschouwen.
5. Beschrijf in welke volgorde de gebeurtenissen verteld worden. Noteer de belangrijkste gebeurtenissen puntsgewijs onder elkaar en stel dan vast hoe de opbouw is.
- Chaja’s baantje als kindermeisje bij de familie Kalman.
- Chaja’s voorliefde voor Simcha Kalman
- Chaja iedere dag met Simcha en de tweeling naar het park.
- Simcha’s voorliefde voor eendjes.
- Vader op zoek naar 2 koffers uit zijn verleden.
- Chaja regelmatig op visite bij meneer Apfelschnitt.
- Ruzie tussen Chaja en de conciërge.
- Simcha verdronken.
- Meneer Apfelschnitt die Chaja komt vertellen dat Simcha overleden is.
- Chaja gaat condoleren bij de familie Kalman.
- Chaja veranderd van studierichting.
Het verhaal is chronologisch verteld zonder flashbacks.
6. Beschrijf van de belangrijkste personen: hun probleem, hun karakter en
hun ontwikkeling, indien die aanwezig is.
Chaja: Is de hoofdpersoon in het boek, ze is een realistisch meisje dat voor haar eigen mening uitkomt. Ze studeert en heeft geldgebrek dus gaat ze werken bij de familie Kalman, waar ze erg van het kleinste jongetje Simcha gaat houden.
Chaja’s vader: probeert zijn koffers met herinneringen en spullen van voor de oorlog op te sporen. Hij is een stille man die veel aan de oorlog terugdenkt.
Chaja’s moeder: wil niet over de oorlog praten, zij houd meer van weven en koken. Ze praat erg veel en staat niet achter haar man’s zoektocht.
Meneer Apfelschnitt: is de oude bovenbuurman van Chaja’s ouders. Hij is een zachte man met een grote bijbelkennis. Hij drinkt veel alcohol en voert lange filosofische gesprekken met Chaja.
Meneer Kalman: negeert Chaja en noemt haar een Gojem (tempelprostituee) omdat hij haar vrije levensstijl in strijd met het geloof vindt. Hij is een norse stille man die zijn leven streng toewijd aan het chassidisme.
Mevrouw Kalman: is een zachtaardige vrouw die net als haar man erg streng gelovig is. Ze keurt Chaja’s levenswijze niet goed, maar is wel blij met de hulp die Chaja bied.
Simcha Kalman: is een stil verlegen jongetje van vier. Langzamerhand ontdooit hij wat en hij mag Chaja erg graag. Op een dag verdrinkt hij in de vijver van het park.
7. Wanneer spelen de gebeurtenissen zich af? Waar merk je dat aan?
De gebeurtenissen spelen zich af in de jaren ’60 dat komt in het boek niet zo duidelijk naar voren maar in de film word het een paar keer genoemd.
8. Welk perspectief gebruikt de schrijver? Noteer een kort fragment waaraan je dat duidelijk ziet.
Je beleefd het verhaal door de ogen van Chaja, zij verteld wat er is gebeurd. Het ik-perspectief is al vanaf de eerste bladzijde duidelijk merkbaar:
Ik was toen 20 jaar en ik studeerde filosofie. Zodra ik me op de universiteit had laten inschrijven wilde ik niet langer bij mijn ouders blijven wonen.
9. Waar spelen de gebeurtenissen zich af? Indien dit meerdere plaatsen zijn,
noem dan de belangrijkste.
Het verhaal speelt zich af in Antwerpen, in Chaja’s studentenkamer, in de flat van Chaja’s ouders, in de flat van meneer Apfelschnitt, in de joodsewijk in de flat van de familie Kalman en in het park.
C. Leeservaring
1. In hoeverre maken de gebeurtenissen indruk op je?
De gebeurtenissen maken niet echt grote indruk op me, al vond ik het wel heel zielig dat Simcha overleed en dat de familie Kalman Chaja de schuld gaf.
2. Vind je de opbouw van het boek ingewikkeld? Hoe komt dat?
Nee, de opbouw van het boek vond ik niet ingewikkeld want het werd chronologisch verteld zonder flashbacks. Ook was het boek heel overzichtelijk ingedeeld, na ongeveer 5 bladzijden begon er weer een nieuw hoofdstuk.
3. Gaan de personen voor je leven? Zijn ze herkenbaar?
Ja, de personen gingen echt voor me leven want toen ik het boek las kon ik er een goede voorstelling van maken. De personen zijn voor mij niet echt herkenbaar omdat bijv. de familie Kalman zo streng gelovig is en er zo veel over het geloof gepraat word.
4. Welke eigenaardigheden in taal en stijl zijn je opgevallen?
De stijl was niet eigenaardig, die was heel makkelijk te begrijpen. Maar soms werden er Joodse woorden gebruikt, dat vond ik toch wel opvallend. Achter in het boek staat een kleine woordenlijst waar je de betekenis kon opzoeken.
5. Heeft het onderwerp je aan het denken gezet? Ben je door het lezen van mening veranderd? In welk opzicht?
Nee, ik vond het boek leuk om te lezen maar het onderwerp heeft me niet aan het denken gezet of mijn mening veranderd.
D. Verwerkingsopdracht
1. Vergelijk het boek en de film met elkaar.
Het boek en de film lijken erg op elkaar en je herkend het boek goed in de film terug. Wat me wel op viel was dat de film Engels gesproken was, dat had ik niet verwacht. Het boek en de film verschilden af en toe ook wel een beetje. De belangrijkste verschillen waren:
Dat er in het boek heel veel filosofische gesprekken en gesprekken over het geloof werden gevoerd, en Chaja was veel vaker op haar zolderkamer.
Ook werd het boek door de ogen van Chaja verteld en las je al haar gedachten, in de film was dit niet het geval.
In de film ging Chaja veel meer om met haar buurmeisje Sophie en had ze een vriendje waar ze het later mee uitmaakt (ik vond het erg verrassend om te zien dat het vriendje gespeeld werd door Antonie Kamerling), daar werd in het boek niet over gesproken.
Simcha spreekt in het boek iets meer dan in de film, daar begint hij pas echt een beetje te praten nadat hij zindelijk is.
Het einde van de film was heel anders dan het boek; het boek eindigde gewoon dat Chaja van studierichting veranderde. In de film zag je dat Chaja haar vader hielp met het zoeken naar de koffers, Chaja’s vader was aan het graven en Chaja gaf aanwijzingen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden