Zakelijke gegevens Auteur: Carl Friedman. Titel: Twee koffers vol, G.A. van Oorschot, Amsterdam 1993-1, 173 blz. (eerste druk 1993). Genre: Roman. Eerste Reactie Keuze: Ik heb dit boek gekozen omdat het verhaaltje achter op het kaft van het boek mij wel aansprak. Inhoud: Mijn eerste reactie na het lezen van het boek was dat ik het een goed boek vond. Het verhaal bleef me de hele tijd boeien. Verdieping Samenvatting: Het verhaal speelt in Antwerpen. Chaja accepteert een baantje als oppas bij de orthodox-joodse familie Kalman om haar studie filosofie te bekostigen. Ze heeft haar handen vol aan de vijf kinderen en voelt zich vooral aangetrokken tot het vierjarige Simcha, een lief, ernstig jongetje. Chaja komt weinig thuis. Haar moeder zwijgt over haar oorlogsverleden en haar vaderpraat steeds vaker over twee koffers die hij aan het begin van de oorlog heeft begraven en terug wil vinden. De heer Kalman keurt Chaja’s onorthodoxe levenswijze zo af, dat hij zelfs niet met haar spreekt. Voor de volgzame mevrouw Kalman heeft Chaja respect, al is er echter geen contact. Chaja en Simcha trekken steeds meer op. Het jongetje

Vertrouwt haar toe dat hij later eend wil worden, zoals die andere eenden in de vijven waar ze altijd naar toe gaan. Op een dag komt het bericht dat Simcha verdronken is in de vijver. Kalman geeft haar de schuld, omdat ze altijd met hem naar de parkvijver ging. Na maanden komt Chaja tot de conclusie dat haar enige schuld was dat ze van hem hield. Ze besluit de studie filosofie te beëindigen en natuurkunde te gaan studeren. Onderzoek van de verhaaltechnieken: De schrijfstijl: Het boek is geschreven in de ikvorm. Zo leer je de gedachten van Chaja kennen. De ruimte: Het verhaal speelt zich af in Antwerpen in het ‘jodenkwartier’ en dan vooral in het benauwende appartement van de familie Kalman, het park en het stukje straat daartussen. De tijd: Niet-chronologisch: de eerste en laatste bladzijde maken duidelijk dat de ikpersoon terug blikt in het verleden. Daartussen beschrijft ze het jaar dat ze eenentwintig is. Ab ovo: je kunt het boek vanaf het begin direct volgen. Vertelde tijd: ongeveer een jaar. Verteltijd: 173 bladzijden. Laag verteltempo: er wordt in 173 bladzijden maar een jaar beschreven. Tijdverdichting: Er wordt niet zo veel tijd overgeslagen, wel eens een paar dagen of weken, maar niet echt grote stukken. De verhaalfiguren: * Chaja is de hoofdpersoon van het boek. Ze is eenentwintig jaar, woont in Antwerpen en studeert filosofie. Ze heeft een joodse herkomst, maar voelt zich niet aangetrokken tot de orthodoxe joden. Ze is een onafhankelijke vrouw. * De oude meneer Apfelschnitt is een flatcharacter. Hij is een oude vriend van de vader van Chaja. Chaja komt vaak met haar problemen bij hem. * Meneer Kalman is een flatcharacter. Hij is het toonbeeld van orthodoxie: hij leeft streng volgens de joodse wette. Mevrouw Kalman is minder rechtlijnig. * Simcha is een flatcharacter. Chaja en hij wandelen dagelijks naar het park om de eendjes te voeren. * De conciërge is een flatcharacter. Hij is een chagrijnige man die niet vrij is van antisemitische trekjes. * Sophie is een flatcharacter. Ze is een studiegenoot van Chaja. Ze stamt uit een fascistisch milieu en weet niet goed hoe ze met Chaja’s herkomst om moet gaan.
De belangrijkste situaties: * Dat Chaja het baantje als oppas krijgt bij de familie Kalman. * Dat Simcha verdrinkt in de vijver en dat Chaja daar de schuld van krijgt. De vertelwijze: Het verhaal staat in de ikvorm. Je leert de gedachten van Chaja kennen. Thema: Het thema is de de zoektocht naar de eigen identiteit. Chaja is ondanks haar joodse afkomst een ongelovige die antwoord op haar levensvragen probeert te vinden in de filosofie. Ze krijgt haar antwoord niet van de filosofen en ook niet bij de marxisten, daarom probeert ze tenslotte een verklaring voor haar bestaan te vinden in de studie natuurkunde. Ze zet zich af tegen het orthodoxe geloof van Kalman. Toch schuift ze op in de richting van de joodse identiteit, onder andere uit solidariteit, als ze alle uitingen van antisemitisme waarneemt. Een ander thema is de tragiek van de oorlogslachtoffers. Motieven: -De steeds terugkerende gesprekken tussen Chaja en meneer Apfelschnitt over de betekenis van het Jodendom en andere filosofische onderwerpen. -De gesprekken van Chaja met Simcha en hun wandelingen. (En wat zij voor elkaar betekenen.) -De haat jegens Joden die de conciërge (en vele anderen) koestert. -De (weinige) bezoeken van Chaja aan haar ouders. -Hoe het met Chaja's studie gaat. De titelverklaring: Je kunt de titel op twee verschillende manieren uitleggen: * Twee koffers vol in de betekenis van twee begraven koffers van voor de Tweede Wereld Oorlog vol met spullen en herinneringen die de vader van Chaja kwijt is en graag weer wil vinden. Hij heeft die nodig heeft om verder te kunnen met leven, of niet verder niet te kunnen leven, want als hij ze uit eindelijk gevonden heeft hoeft hij nergens meer naar te zoeken en dan heeft hij ook geen ‘levensdoel’ meer voor ogen. En dan heeft hij niks meer te doen behalve dan te verdrinken in zijn herinneringen. * Twee koffers vol in de betekenis van twee verschillende koffers, de ene met gelovige joden en de andere met niet-gelovige joden. De twee koffers kunnen botsen omdat ze beide joods zijn maar de één gelovig en de ander niet.
Plaats in de literatuurgeschiedenis: Carl Friedman werd geboren in 1952. Haar debuut was ‘Tralievader’. Dat is een autobiografische roman, die voor het eerst uit kwam in 1991. Carl Friedman schrijft poëzie, roman en novelles. Carl Friedman dacht zelf nooit dat ze schrijfster zou worden. Ze heeft zelfs een aantal jaren geleden een groot deel van haar werk in een container van een Chinees restaurant gegooid. Ook is het boek twee koffers vol is in 1998 verfilmd door Jeroen Krabbe. Typerend voor dit werk en de schrijfster is dat haar debuutboek ook al over een geschiedenis van oorlog ging. Volgens mij is het boek in ongeveer dezelfde tijd ontstaan als geschreven dus ik denk dat er niets specifiek te typeren valt. Beoordeling Ik vond het gedeelte waar Chaja de schuld krijgt van de dood van Simcha heel zielig. Chaja kon er echt helemaal niks aan doen. En toch werd ze door de familie Kalman beschuldigt, omdat ze altijd met Simcha de eendjes ging voeren bij de vijver waar Simcha in is verdronken. Ik kan dit boek niet vergelijken met andere boeken die ik heb gelezen of met films die ik heb gezien. De verfilming van het boek heb ik namelijk niet gezien dus ik kan het boek en de verfilming niet vergelijken. Wel heeft Twee koffers vol raakvlakken met boeken die ik eerder heb gelzen. Ik heb namelijk al wel meer boeken gelezen over de oorlog en de jodenvervolging. Het verschil met dit boek is dat het speelt na de oorlog en niet in de oorlog. Het boek laat zien wat de gevolgen waren van de oorlog. Het thema van het boek, op zoek naar de eigen identiteit zijn, vind ik wel leuk om over te lezen. Je leert de hoofdpersoon van het boek daardoor heel goed kennen. Wat ik wel fijn vind bij het lezen van een boek. Het taalgebruik van het van het boek was wel makkelijk. De zinnen waren niet te lang en het boek las lekker makkelijk weg. Wel stonden er joodse woorden in die ik niet kende, maar er stond achterin het boek een lijst van joodse woorden en de vertaling er van in het Nederlands. Samengevat vond ik het een mooi boek om te lezen en ik zal het ook zeker aanraden aan anderen. Het is een boek wat blijft boeien en waardoor je steeds maar verder leest.