1 Zakelijke gegevens a) Auteur: Jan Wolkers b) Titel: Turks fruit
Uitgegeven door Wolkers Noorfhoff
In 2000 uitgegeven, 5e druk van de grote lijsters (eerste druk in 1969 ) Het boek heeft 158 pagina’s. c) genre: Het is een liefdesroman, en voor een groot deel autobiografisch. 2 Eerste reactie a) Keuze Ik heb dit boek gekozen omdat ik hoorde dat het een boek was wat makkelijk weg las, met veel seks erin, dus dacht ik dat ik die wel moest lezen, heb vroeger volgens mij ook wel ’s de film gezien, maar dat is ook al weer lang geleden b) Inhoud Ik vond het een leuk boek, met af en toe humor, veel seksscènes en gevoelige gedeeltes, vooral de gevoelige gedeeltes en de seksscènes vond ik leuk (die laatste waren ook vaak erg grappig, bijv. dat hij bij z’n ex in bed duikt, terwijl ze ruzie hebben, en haar even onderhanden neemt terwijl ze slaapt, en dan komt z’n schoonmoeder binnen, die was erg leuk).
3 Verdieping a) Samenvatting De ikfiguur ontmoet Olga, wanneer hij staat te liften en door haar wordt opgepikt. Deze autorit loopt uit op een heftige vrijpartij. Het pijnlijke einde hiervan is, dat de penis van de ikfiguur in de rits vast blijft zitten. Tot overmaat van ramp krijgen ze een auto-ongeluk. Ze ontmoeten elkaar na twee maanden weer en de liefde bloeit op. Olga komt voorgoed bij de ikfiguur wonen en ze trouwen al na een paar maanden. De moeder van Olga heeft voor deze gelegenheid ongevraagd een tuinfeest georganiseerd, wat niet bij bruid en bruidegom in de smaak valt. De vader van Olga overlijdt en de ikfiguur vindt dat haar moeder hem ‘met geduld’ heeft vermoord. Zij heeft hem namelijk grote hoeveelheden vet te eten gegeven, terwijl hij op dieet was. Olga en de ikfiguur zijn getroffen door dit verlies. De ikfiguur kan helemaal niet met zijn schoonmoeder overweg. Zij is de oorzaak van Olga’s angst voor een zwangerschap en haar afkeer van kinderen. Haar moeder heeft namelijk een borstamputatie ondergaan en ze heeft Olga altijd verteld dat zij haar borst leeggezogen heeft. De afkeer van kinderen komt goed tot uiting, als de ikfiguur een beeld maakt dat ‘Het Moedergeluk’ moet uitbeelden. Olga staat daarvoor model, maar bij de onthulling merkt een wethouder op: ‘Het lijkt wel of die moeder bang is van dat kind’. Als ze daarentegen model staat met een kat in haar handen, wordt over het beeld opgemerkt: ‘Die vrouw die staat daar met die kat of ze een lief kindje in de armen heeft.’ De schoonmoeder van de ikfiguur zorgt er zeer geraffineerd voor, dat Olga bij hem weggaat. Tijdens een etentje laat zij haar met een zakenrelatie kennismaken. Olga loopt met beide benen in deze val en de ikfiguur moet braken van onbehagen. Olga vertelt hem dat zij niet meer thuiskomt en dat de officiële scheiding wordt geregeld. De ikfiguur schrijft op de scheidingspapieren, dat hij altijd van haar zal blijven houden, wat ze ook doet. In de jaren na de scheiding stort de ikfiguur zich op allerlei kortstondige liefdes. Hij voelt zich zeer eenzaam, vooral als de Amerikaanse meisjes die bij hem een kamer huren, vertrekken. Een meeuw, die hij verzorgt, verlaat hem uiteindelijk ook. Dan stort hij zich op zijn werk. Na een jaar ontmoet hij Olga weer, bij de Bijenkorf. Ze heeft der haar geblondeerd en ze ziet er slecht uit. Ze vertelt dat ze een kortstondige verhouding heeft gehad met de zakenrelatie en dat ze daarna getrouwd geweest is met een andere zakenrelatie. Van hem is ze zwanger geraakt, maar ze moest aan haar eierstokken geopereerd worden. Ook deze relatie is toen geëindigd. Olga en de ikfiguur houden contact en ze stelt hem voor aan een Amerikaan, met wie ze wil trouwen. Na een jaar is ook de Amerikaan weer uit haar leven. Olga blijkt ernstig ziek te zijn: ze heeft een hersentumor, die vreselijke hoofdpijnen veroorzaakt. Een operatie kan weinig meer uitrichten en ze moet in het ziekenhuis blijven. De ikfiguur komt haar een paar maal per week opzoeken. Hij leest haar dan voor en koopt Turks fruit voor haar. Ze wordt helemaal kaal en daarom koopt hij een vuurrode pruik voor haar, waarmee ze zielsgelukkig is. Na een half jaar in het ziekenhuis te hebben gelegen, overlijdt ze. b) Onderzoek van de verhaal techniek 1) De schrijfstijl
De schrijfstijl is makkelijk om te lezen, vaak grappig beschreven, met een droge en sarcastische ondertoon. Een grappig stukje vond ik het gedeelte wat ik heb beschreven bij het kopje ‘inhoud’. Een gedeelte wat droog en sarcastisch wat beschreven vond ik dit gedeelte: Olga ging bij een boerderij langs de weg een tangetje lenen, omdat het geslacht van de hoofdpersoon vastzit tussen de rits van zijn broek. Als het gesprek tussen Olga en de bewonert erg lang duurt, denkt de hoofdpersoon: "Het is geen wonder dat Marx weinig vertrouwen had in het plattelandsproletariaat." 2) De ruimte (plaats en tijd) De ruimte waar het verhaal zich afspeelt is voornamelijk rotterdam. Het boek begint met een kleine inleiding (de situatie waar hij zich in bevindt). Het verhaal speelt zich vermoedelijk rond het jaar van verschijning af, maar het zou zich ook nu kunnen afspelen. De tijdvolgorde is niet-chronologisch. De ik-figuur kijkt terug op de hoogtepunten van zijn relatie, die nu beëindigd is. Ook worden duidelijke beschrijvingen van zijn leven na de scheiding gegeven. De twee verhaallijnen lopen door elkaar heen. De vertelde tijd is een paar jaar. Het boek heeft een gesloten einde. 3) De verhaalfiguren
De ik-figuur: De ik-figuur is beeldhouwer van beroep. Hij heeft af en toe zeer vreemde gedachten over seks en liefde, maar hij is stapelverliefd op Olga. Als hij haar verliest, stort hij zich weer op de gedachteloze seks. Hij is een rond karakter. Olga: Olga is de grote liefde van de ik-figuur. Zij komt uit een rijk milieu. In haar denken en doen kan ze zeer kinderlijk zijn. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat ze geen kinderen wil, omdat ze bang is dat ze dan net als haar moeder haar borst kwijtraakt. Als ze op de wc zit en ze ziet iets roods, is ze bang dat ze kanker heeft. Aan het eind van het verhaal is ze een bittere vrouw geworden, die niet meer in staat is van iemand te houden. Olga is een rond karakter. De moeder van Olga: Olga’s moeder is in de ogen van de ik-figuur een behekste vrouw. Zij wil niet dat haar dochter haar leven met een kunstenaar deelt en koppelt haar aan een zakenrelatie. De ik-figuur richt alle haatgevoelens tegen haar. Ze is een vlak karakter. De vader van Olga: Olga’s vader is een sullige man, die door zijn vrouw wordt bedrogen. Door lollig te zijn, verbergt hij zijn gevoelens hierover. Uiteindelijk overlijdt hij, volgens de schrijver mede door toedoen van zijn vrouw. De ik-figuur kan wel met hem opschieten en Olga is helemaal gek op hem. Hij is een vlak karakter. 5) De vertelwijze
Het boek is geschreven met een ik-perspectief. c) Op zoek naar de thematiek De thema’s zijn: Eenzaamheid, angst en seksualiteit: De ik-figuur is eenzaam na zijn scheiding met Olga. Al het levende wat nog bij hem in de buurt is, verlaat hem. Olga heeft angst voor zwangerschappen en relaties. Deze angsten zijn voor een groot deel door haar moeder gekweekt. Zij heeft veel invloed op haar. Natuurlijk speelt ook seks weer een grote rol in deze roman. De liefdesspellen van Olga en de ik-persoon worden uitvoerig besproken. Verder wordt aandacht besteed aan dierenliefde en –haat en de dood. De titel van dit boek, Turks fruit,slaat hierop: Turks fruit is een zoet snoepje. Olga krijgt dit snoepje van de ik-figuur tijdens haar verblijf in het ziekenhuis. Het leven is dan wel niet zo zoet voor haar, maar ze geniet even van het snoepje. d) Plaats in de literatuurgeschiedenis 1) Dit werk is voor het eerst gepubliceerd in 1969 . 2) Ik weet van deze schrijver (Jan Wolkers) het volgende: Jan Wolkers wordt op 26 oktober 1925 in Oegstgeest geboren. Hij groeit op in een streng gereformeerd gezin, als derde van elf kinderen. Hij wordt vanwege slechte resultaten van de MULO gestuurd. Hij helpt eerst zijn vader in de winkel en heeft daarna een aantal verschillende baantjes: bijv. dierenverzorger, tuinman en lampenkappenschilder. In de oorlog duikt hij onder. In 1944 sterft onverwacht zijn oudste broer. Dit grijpt hem erg aan, omdat hij zijn broer bewonderde vanwege diens protesten tegen hun vader. Na de oorlog studeert hij beeldhouwkunst in Den Haag, Amsterdam en Salzburg. In 1957 krijgt hij een beurs voor een stage bij Ossip Zadkine in Parijs. Hij debuteert in 1961 als schrijver met de verhalenbundel Serpentina’s petticoat. Kort Amerikaans (1962) is zijn eerste roman. Jan Wolkers roept met de ongeremde beschrijvingen van thema’s als seksualiteit, dood en geloof veel weerstanden op. In 1963 ontvangt hij de Novelleprijs van de stad Amsterdam, maar drie jaar later geeft hij het geld terug uit protest tegen het politieoptreden tegen de provo’s. Vervolgens weigert hij in 1982 de Constantijn Huygensprijs en in 1989 de P.C. Hooftprijs. Het Auschwitzmonument in Amsterdam is zijn bekendste sculptuur. Een selectie uit zijn omvangrijke oeuvre: Romans: Kort Amerikaans (1962), Terug naar Oegstgeest (’65) en Brandende liefde (’81): evenals Turks fruit alle drie verfilmd. Verhalen: Gesponnen suiker (’63), 22 Sprookjes, verhalen en fabels (’85). Essays: Tarzan in Arles (’91), Mondriaan op Mauritius (’97). 3) Realisme, met invloeden van het existentialisme. 4) Dit werk is in zoverre typerend voor Jan Wolkers, dat je veel over de schrijver komt te weten (door het ik-perspectief). 5) Dit boek is niet speciaal typerend voor de tijd (stroming) waar het in is geschreven.
4 Beoordeling 1) Ik vond vooral de seksscènes en de gevoelige het leukste, vaak waren de seks-scènes ook erg grappig, maar soms ook erg grof. De gevoelige scènes waren meestal erg zielig en ontroerend, maar toch waren ze leuk om te lezen, ik kan niet echt uitleggen waarom. 2) De gevoelige en sekspassages vond ik dus het leukst om te lezen. 3) Ik vond de seksscènes af en toe te grof, en de uitspraken over borstkanker (een uitgezogen borst enz.) vaak ook erg grof, en ik kan me voorstellen dat mensen die daar bindingen mee hebben het zich aantrekken. 4) Nou, je zal het vast wel kunnen vergelijken met de film, die ik zo’n 5 jaar geleden heb gezien, en vast met andere werken van Jan Wolkers, maar ik heb er niet een gelezen. 5) Het thema’s eenzaamheid, angst en seksualiteit kent iedereen natuurlijk wel, en iedereen kan zich er in een bepaalde manier wel in vinden. 6) Het taalgebruik is simpel, erg levendig, en het leest gemakkelijk weg. 7) Een erg mooi boek, iedereen die ik erover hoor, zegt:’O, dat seksboek, die staat echt vol met seks’, maar ik vind dat er nog veel meer in het boek zit, veel meer diepgang dan alleen maar seks, het zit vol met gevoeligheden en humor. 8) Ja zeker, het leest makkelijk weg, is niet zo dik, niet moeilijk en er zijn vele uittreksels over te vinden, en er zit veel humor in.