A. Giphart, R. Troost. Amsterdam, 2005. (2e druk)

B. “Troost” is een fictieboek. Het gehele verhaal heeft een amuserende functie en is niet bedoeld om de lezer te activeren tot iets of hem/haar iets te leren. Het gaat er alleen om dat de lezer ontspant bij het lezen van een boek. De hoofdzaak van de tekst is het opkomen en verdwijnen van succes. In het boek worden de ups en downs uit het leven van een sterkok verteld. De verteller van het verhaal is de chefkok Art Troost, die het verhaal vanuit het ik-perspectief vertelt. Je kunt niet direct over een deskundige schrijver spreken, wel is bekend dat de schrijver zich erg in het onderwerp heeft verdiept.

C. De deelvragen:
1. Over welke thema’s schrijft Ronald Giphart?
Het boek “Troost” heeft als thema de opkomst en ondergang van succes. Zo verteld Ronald Giphart over succes, als in de zin van, dat als je een grote sterkok en tv-presentator bent, zoals de hoofdpersoon Art Troost, dat het dan goed mogelijk is dat je succes plotseling verdwijnt. In het begin van het boek gaat het al deels over de ondergang van het succes: “Eten, terwijl ik me krampachtig niet aan eten wil denken. Wat kan ik verkeerd hebben gegeten? (…) Het moet iets verschrikkelijk rottends zijn geweest wat ik heb binnengekregen, want in de vijfentwintig jaar dat ik me kok noem, heb ik een maag ontwikkeld als een septische tank.” (blz. 11). Hier geeft de schrijver al aan dat de hoofdpersoon een voedselvergiftiging heeft opgelopen, wat al een deel van de ondergang voor de hoofdpersoon betekent. Ook het moment dat zijn geliefde Andrea hem verlaat, is een moment dat te noemen is als ondergang van succes.

In het boek worden daarnaast veel verschillende motieven gebruikt om het verlies van het succes van de hoofdpersoon te versterken, zoals haat, wraak, seksuele- en familierelaties, bedrog en het vreemde kookgedrag van de hoofdpersoon, waarbij hij zeer vreemde ingrediënten gebruikt, zoals LSD en sterke drank. Bij het motief wraak is een citaat te noemen uit het laatste hoofdstuk: “Het kantoor in Hilversum wordt inmiddels gek gebeld door journalisten met de vraag wat hier allemaal aan de hand is in Sassetot’. Op dat moment ging de telefoon weer. ‘Nou is het begonnen. Netwerk aan de lijn,’ zei hij, maar hij nam het gesprek niet aan. “er zou, maar dat wist mijn medewerker niet zeker, een cameraploeg van TV Revue onderweg zijn voor reportage, en Nova wil weten of Hansen niet even één avondje kan overvliegen om in de show live te reageren”. (blz. 195). Bij dit citaat gaat het over dat 2 columnschrijvers kwaad op elkaar column reageren. Telkens neemt de een wraak op de ander.
In elk hoofdstuk wordt het steeds duidelijker dat het succes van de hoofdpersoon steeds sterker afneemt.

2. Hoe ontwikkelen de hoofdpersonen zich in het verhaal?
De hoofdpersoon in het verhaal is Art Troost, een sterkok die een restaurant met twee Michelin-sterren bezit. In het verhaal, dat verdeelt is in zes hoofdstukken, wordt de onverwachte ondergang van zijn succes weergegeven. Elk hoofdstuk heeft een naam die te maken heeft met een smaak. De verhaallijn en de ontwikkeling van de hoofdpersoon lopen parallel met deze titels.
Hoofdstuk 1 heet Bitter. In dit hoofdstuk zijn er dingen beschreven die erg tegenvallen voor de sterkok, zo heeft hij waarschijnlijk een voedselvergiftiging opgelopen en heeft hij een bittere smaak in zijn mond van het overgeven. Aan het einde van zijn hoofdstuk is ook te lezen dat zijn geliefde Andrea hem heeft verlaten. Opvallend aan dit hoofdstuk is dat deze niet in de chronologische volgorde staat.
Hoofdstuk 2 heet Zout. Ook dit hoofdstuk gaat deels over tegenslagen van de sterkok. Zo wordt er meer verteld over de relatie die Andrea met Art heeft verbroken. Ook krijgt hij de schuld van zijn tv-producer over het feit dat zijn dochter rookt: “Wel godverdomme, ‘ hoorde ik Louis roepen. ‘Wel godverdomme, Troost, wat doe je met mijn dochter?’ Louis beende op ons af en keek erg boos. ‘Ik rook een sigaartje pappa,’ riep Sanne, ‘een verkwikkend rokertje, dat zeg jij altijd.’ (…) Laat jij mijn dochter roken Art? Laat jij mijn dochter roken? Je bent een enorme hufter, weet je dat?”.
Hoofdstuk 3, genaamd Zoet, geeft een voorspoedige tijd van de sterkok weer. Hier verteld hij over de geslaagde ganzenlever, die de kok ooit maakte voor het kerstfeest met zijn vader, de start van de relatie met Andrea en het avontuur van de Oude Ik en een meisje uit zijn restaurant.
In hoofdstuk 4, Zeep, gaat weer over een minder prettige tijd, zo komt hij er achter dat op internet vreselijk slechte recensies over zijn restaurant staan geschreven.
In hoofdstuk 5, genaamd Zuur, gaat het bergafwaarts. Art Troost ontvangt een brief waarin staat vermeld dat de twee Michelin-sterren van zijn hotel zijn afgepakt. Dit komt mede door Bruna, een medewerkster van zijn restaurant. Bruna had zich niet goed gedragen tegenover een gast, die een controleur van de Michelin-sterren bleek te zijn. Daarnaast gaat het ook slecht met zijn tv-programma Sterallure. Ook zijn relatie met Andrea loopt in de soep, nadat zij in een column heeft gelezen dat Art Troost met Helmke heeft staan ‘muilen’. Ook zijn vader laat weten dat hij een enorme hufter is omdat hij dat heeft gedaan. Dan beëindigt Andrea haar relatie echt met Art, want ze ziet hem nauwelijks thuis, omdat Art zo druk bezig is met zijn restaurant. Hier is het leven dus erg zuur voor Art.
In het laatste hoofdstuk, Bloed, gaat alles ook niet van een leien dakje. Zijn tv-programma wordt onmiddellijk gestopt, als zijn manager te horen krijgt dat Art Troost zijn Michelin-sterren kwijt is en Andrea blijkt voor een andere jongen gekozen te hebben. Deze twee gebeurtenissen zijn erg pijnlijk voor Art, hij is zijn Michelin-sterren en zijn grote liefde kwijt. Bij een avondmaal dat hij organiseert loopt het helemaal uit de hand, er komen allerlei details boven tafel en Art wordt helemaal wanhopig.

“Ze hebben mij gevraagd als uw opvolger van uw programma’, zegt Bruna. (…) ‘Chef, ik moet het wel doen, u bent toch uw sterren kwijt? Ik moet ook aan mij carrière denken…’, zegt Bruna, wat mijn hersenen pas later ontcijferden, omdat haar boodschap vast kwam te zitten in de trechter van mijn bewustzijn. Kotsen zal de wereld redden, dacht ik, eten wat iedereen heeft gegeten, kotsen zoals nooit iemand eerder heeft gekotst.” (blz. 215). Dit kotsen zou kunnen betekenen dat hoofdstuk 1 hier op zijn chronologische plaats valt.
In het boek gaat het dus voortdurend over de kanteling van het succes van de sterkok. Soms heeft hij een lichtpuntje aan de hemel gezien, maar over het algemeen gaat het steeds slechter en slechter met de kok, tot dat hij er alleen voor staat en al zijn roem voorbij is.

3. Wat is opvallend aan de schrijfstijl van Ronald Giphart?
In dit boek maakt Ronald Giphart gebruik van een soepele en losse schrijfstijl. Net zoals in “Ten Liefde”, gebruikt Ronald Giphart ook in dit boek weer eigen woorden en woordensamenstellingen, zoals: “tv-alleskankeraars”, “zonnebankcriminelen”, “een dubbele regenboog achter mijn tanden” en ook een andere naam voor een hamburger: “abject schijfje gesuikerd vrijbankvlees”.
Verder maakt Ronald Giphart ook veel gebruik van dagelijks gebruikte woorden, ook wel populaire spreektaal, te vinden: ‘EN NU GODVERDOMME OPROTTEN!” (blz. 86). Door het gebruik van spreektaal en scheldwoorden, die vooral erg bekend zijn onder jongeren, is het boek erg gemakkelijk om te lezen.
In het boek beschrijft Ronald Giphart ook veel termen uit de kookwereld Zo gebruikt hij bij bepaalde voorwerpen en personen wel eens woorden uit recepten en gebruikt hij woorden van smaken, net zoals zijn hoofdstukken zijn genoemd. Mede doordat hij dit doet is zijn schrijfstijl erg opgewekt, levendig en geeft het een leuk beeld bij het lezen. Zijn humor komt vaak ook op de juiste momenten naar voren en is er sprake van veel geestige en aanstekelijke humor. Het boek maakt je regelmatig aan het lachen door de uitdrukkingen en woordspelingen. Ook speelt de schrijver nog wel eens met de uitdrukkingen, zo maakt hij van ‘het was liefde op het eerste gezicht”, een nieuwe uitdrukking, genaamd ‘het was liefde op het eerste gerecht.’(blz. 99). Verder maakt Ronald Giphart in dit boek veel gebruik van flashbacks, waardoor het verhaal extra spanning krijgt.

4. In welke omgeving speelt het verhaal zich af en hoe is dat van invloed op het verhaal?
Het verhaal speelt zich af in een Frans kasteel in het plaatsje Sassetot. De hoofdpersoon is daar, omdat de crew van zijn tv-programma hier zomers verblijft om het programma te maken. Ik vind dat het niet veel invloed heeft op het verhaal, er wordt namelijk niet echt een ruimte beschreven en dat die past bij het gevoel van de hoofdpersoon.
Het verhaal speelt zich daarnaast af in de recente tijd, de 21e eeuw. In het boek is een verhaal over een Franse driesterrenkok beschreven: “La Côte d’Or, het restaurant van de Franse driesterrenkok Bernard Louiseau, was zevenentwintig jaar lang iedere dag zonder uitzondering geopend. Louiseau was geloefd bij vele gourmands in Frankrijk en ver daarbuiten. Een week voor zijn dood in februari 2003, besloot een peloton culinaire scherprechters van de Franse restaurantgids GaultMillau, de concurrent van Michelin, om Luiseau zeventien punten te geven in plaats van de negentien punten die hij jaren achter elkaar had gekregen. (…) Een paar dagen na de vernietigende beoordeling legde hij zijn vermoeide hoofd te rusten op de loop van een jachtgeweer. Hij stak de loop in zijn mond en haalde de trekker over. Het laatste wat hij proefde was de smaak van lood en kruit.” (blz. 115). Uit dit citaat is op te maken dat het verhaal zich na deze gebeurtenis afspeelt, omdat de hoofdpersoon hierna vertelt dat hij zich niet kan voorstellen dat er chefs zijn die de angst niet voelen om hun sterren kwijt te raken.