Boekgegevens Giphart, Ronald. Troost. Uitgeverij Podium. Amsterdam. 2005. 2e druk. Titelverklaring De titel lijkt me erg duidelijk, het boek gaat namelijk over het leven van Art Troost. Maar de titel gaat volgens mij ook over het werkwoord troosten. In sommige delen van het boek en periodes van Troost z’n leven heeft hij het best moeilijk en als hij dan getroost moet worden is er niet altijd iemand die voor hem klaar staat. Mottoverklaring Dit boek is opgedragen aan Co Mol en Pierre Wind. Co Mol is de eigenaar van restaurant Ilha in De Bilt en hij heeft Giphart twintig jaar geleden wegwijs gemaakt in de horeca en het leven. Pierre Wind heeft Giphart ingewijd in de fascinerende wereld van het hogere koken en zonder hem had dit boek er niet geweest. Met Pierre Wind gaat Giphart ook in de toekomst programma´s maken, waarover is nog niet duidelijk.
Motivatie van mijn boekkeuze Deze periode mochten we zelf beslissen welke opdracht uit het leesportfolio we wilden doen. Ik heb gekozen voor nieuwe oogst, vooral omdat we de vorige periodes oudere boeken moesten lezen en het me nu wel leuk leek om een nieuwer boek te lezen. Ik heb gekozen voor Troost van Ronald Giphart omdat ik al meerdere boeken gelezen heb van Ronald Giphart en deze me allemaal erg bevielen. De manier waarop hij schrijft is heel aantrekkelijk, het houdt je echt vast en je hebt het boek dan ook zo uit. Weergave van de Inhoud Heel grappig is dat het boek uit de volgende 6 hoofdstukken bestaat: Bitter, Zout, Zoet, Zeep, Zuur en Bloed. De verteller, Art troost, vertelt dat in sommige eetculturen in elk gerecht wel een van deze ingrediënten zit. Bitter Chef-kok Art Troost ligt in de badkamer van het Franse kasteel waar hij zijn tv-programma ‘Sterallure’ opneemt. Hij heeft voedselvergiftiging opgelopen en van onder en boven komen er lichaamsstoffen in vloeibare vorm uit. Hij wordt in een plas van bloed, kots en poep gevonden door zijn souschef Bruna. Het zet hem aan het denken. Ben ik ooit gelukkig geweest? Wat heb ik nodig? Wat wil ik? Wie troost mij? Opeens ziet hij Andrea voor zich, zijn geliefde. Ze maakt zijn wonden schoon en zegt allemaal lieve dingetjes tegen hem, maar dit is eigenlijk een visioen en gebeurt niet echt. We komen erachter dat Andrea hem eigenlijk verlaten heeft voordat hij naar Frankrijk ging. In een flashback vertelt hij hoe zijn week was. Hij had twee nieuwe tv-gasten, de Surinaamse schrijfster Helmke Draaibaar en de filosoof/marathonloper Hansen Fennema. De eerste ochtend waren ze niet bij het ontbijt gekomen en toen Art met zijn drie Tonnen (cameraman, geluidsman, kabelsjouwer) naar de hotelkamer ging van Helmke deed Hansen in zijn onderbroek open. Hij maakte meteen problemen want wilde niet dat dit op tv zou komen, hij had namelijk een vrouw thuis. Zout
Nadat Troost schoongewassen is door het personeel vertelt hij over het concept van het tv-programma en wat hij ermee wilt. Het wordt een programma waarin de gasten over het leven praten terwijl ze van de sublieme kookkunsten van Troost genieten. Ook vertelt hij boeiende verhalen over waar zijn gerechten en ideeën vandaan komen. Eten is alles voor hem, het zit ook in zijn genen want zijn vader is een gerenommeerd kok geweest. Art was altijd erg onder de indruk van zijn vaders kookkunsten, hij maakte voor art een heerlijke vol-au-vent en ook ganzenleverpastei. Zijn vader heeft ooit gezegd dat koks het zout der aarde zijn, oftewel de smaakmakers van de wereld. Art is zo obsessief met eten bezig dat hij mensen ook meteen associeert met eten, hij beschrijft iedereen in termen van zijn gerechten. Ook vertelt hij over de breuk van Art en Andrea. Andrea kan namelijk niet meer tegen hun ‘horecaliefde’: deze liefde is eigenlijk onmogelijk want horecamensen hebben het altijd te druk en hebben dus nooit tijd voor elkaar. Hij ontmoet ook de 17-jarige dochter Sanne van zijn tv-producer. Saffraanijs met een rozensabayon in een zomerjurk. Goudrenet in aspic. Gegrilde cherrytomaatjes. Jonge doperwten, geoogst in mei, vers van het land. Samen roken zij een sigaar en daar wordt haar vader (Louis) heel boos over. Zoet Troost werkte vroeger als stagiaire bij een concurrent van zijn vader, Habermas. Hij wilde graag voor zijn vader op 3de kerstdag een nagerecht van ganzenlever maken, het lukt niet en Habermas helpt hem hier bij ondanks dat ze het niet met elkaar kunnen vinden. Troost vertelt ook een anekdote over zijn Oude Ik. Oude ik knoopt een relatie aan met een meisje, ze blijven drie jaar bij elkaar maar het werkt niet, weer door de horecaliefde. Dan vertelt hij over zijn ontmoeting met Andrea, zij is een journaliste en had hem een keer geïnterviewd voor een tijdschrift. Na het tijdschrift had hij voor haar gekookt en ze was helemaal verliefd. Bij zijn laatste kerstdiner serveerde hij ook ganzenlever, er kwam een groep demonstranten omdat zij het vetmesten van ganzen afkeurde. Bruna besluit om de mensen kerstbrood te geven, ze staan er toch maar op kerstavond. Stiekem smeert ze er LSD op, en alle demonstranten worden helemaal high. Na het kerstdiner gaat het personeel eten, en ze nemen een vleugje waarheidsserum. Art en Bruna stellen allemaal spannende vragen aan elkaar en dit loopt uit op een heftige vrijpartij. Zeep Een Franse kok heeft zelfmoord gepleegd omdat hij van de organisatie Michelin een ster minder gekregen heeft. De filosoof vraagt waar hij zijn dagelijkse column over moet schrijven en iedereen vindt het wel een leuk idee als hij over Helmke gaat. De filosoof gaat weg en Art blijft alleen over met Helmke, hij voelt zich onzeker en hulpeloos in haar bijzijn. Dan biedt hij aan voor haar te koken, hij pakt de nodige ingrediënten. Hiermee krijgt hij later problemen want er is een blokkade van vrachtwagens en niemand kan meer voedselvoorraden krijgen. Helmke vraagt hem waar op haar tong de plekken zijn die zoet, zuur en bitter van elkaar onderscheiden. Een tongzoen valt niet meer te ontwijken en opeens staat Fennema achter hun. De volgende dag wordt aan art verteld dat hij geen gebruik meer mag maken van de keuken van het kasteel en gaat hij samen met Sanne op zoek naar eten in het dorp. Ze willen lunchen maar er mogen alleen nog maar Franse mensen lunchen omdat er zo weinig eten is.
Zuur Bij terugkomst van zijn zoektocht naar eten krijgt hij een brief uit Brussel. Hij denkt meteen aan een flashback over Andrea. Zij hadden een keer een weekendje in Antwerpen doorgebracht om hun relatie weer op te lappen. De brief is van de Michelin organisatie. Tijdens hun afwezigheid is er een mannetje langsgeweest en die heeft niet echt de perfecte service gehad. Er waren wat dingen mis met het eten en bruna had hem bijna uitgescholden. De conclusie: Art raakt zijn beide Michelin-sterren kwijt. Alles zit tegen, ook kunnen ze natuurlijk geen eten krijgen, en de gasten liggen ook maar de hele dag op hun nest. Het leven is echt even flink zuur. Maar dat is nog niet alles, Andrea heeft in de column van Fennema gelezen dat Art heeft staan ‘muilen’ met Helmke. Ze is heel boos en hij mag zijn koffers pakken als het niet bij zoenen gebleven was. Hij denkt terug aan het laatste etentje met Andrea in zijn vaders restaurant. Zijn vader heeft de ziekte van Parkinson en dat is eigenlijk de reden dat hij zijn restaurant verkoopt. Art maakt zelf een heerlijke kreeft en Andrea zegt dat ze eigenlijk wel kinderen met hem wilt als hij terugkomt uit Frankrijk. Aan het eind van de avond belt hij nog een keer met Andrea, ze zegt hem dat ze hun relatie wilt beëindigen, het ging niet eens om die zoen maar ze ziet de horecarelatie niet meer zitten. Bloed Andrea heeft een jonge filmster verkozen boven Art. Hij gaat slapen en wordt de volgende ochtend vroeg wakker gemaakt want ze moeten toch wat goede shots hebben voor de uitzending anders is dat ook niks waard. Hij wil natuurlijk wel wat heel lekkers bereiden en smeekt LaRue (de baas van het kasteel) om wat goed eten. LaRue geeft hem een grote bak met animelles (stierenkloten) Bruna heeft een fles heel sterke absint zelf gebrouwen en die vinden ze wel toepasselijk bij La Grande Bouffe (het laatste avondmaal) Ondertussen komt in Nederland de column van Helmke uit, hierin kaart zij de seksuele wantoestand in Sterallure aan en de tv-zenders staan te springen om opnamen te komen maken. De netmanager van Ned. 3 is te horen gekomen dat Art zijn Michelinsterren kwijt is geraakt en zegt dat dit het einde van het programma Sterallure is. Door de Absint wordt iedereen wat loslippiger en er komt uit dat de filosoof Fennema in 1 week met Helmke, Bruna en Sanne het bed gedeeld heeft, de slet! In het laatste deel van het hoofdstuk maakt Troost een wandeling, hij overdenkt wat er nou allemaal fout was gegaan. Hij ziet een hinde, de hinde staart hem de hele tijd aan. Hij probeert dichterbij te komen en de hinde laat dit toe. Dan omhelst hij de hinde heel innig en blijft heel lang zo staan. Is dit de afsluiting van een vreselijke periode of de nieuwe start van een begin? Uitgewerkte persoonlijke reactie Onderwerp Het onderwerp van de tekst is de opkomst en ondergang van een chef-kok, Art Troost. Ik vind dit onderwerp heel erg interessant en boeiend om te lezen, hij heeft een hele fascinerende kijk op het leven en de manier waarop hij met eten bezig is vind ik ook heel grappig. Ik verwachtte dat het een echt typisch Ronald Giphart boek zou zijn, met goede woordspelingen en rare karaktertrekken van de personages, dit kwam ook uit. Het onderwerp ligt duidelijk in mijn belevingswereld, ik kook namelijk ook best vaak maar ja niet zo goed als hij natuurlijk. Ook kijkt hij hetzelfde tegen bepaalde dingen in het leven en in Nederland aan als ik. Het onderwerp is ook zeer goed uitgewerkt, je zit helemaal in het verhaal en ik kan me ook identificeren met de dingen die hij meemaakt. Er zijn ook vele visies in de boeken over onderwerpen in het dagelijkse leven, Troost heeft een heel sterke mening over andere koks, hij vindt van die tv-koks en eigenlijk de meeste koks op aarde maar niks, zij denken allemaal veel te makkelijk en kijken niet verder dan de gerechten, dat doet troost wel. Ik heb zelf nooit een boek gelezen of film gezien die over een kok ging, eigenlijk is het ook een best apart onderwerp. Gebeurtenissen De belangrijkste gebeurtenissen in dit boek zijn de gebeurtenissen op de set van het tv-programma van ‘Sterallure’. Hier wordt namelijk de column geschreven die er mede voor zorgt dat Andrea het uit maakt met Art Troost, hier krijgt hij ook te horen dat zijn restaurant in Nederland twee (!) sterren verliest en valt ook zijn tv-programma zelf in duigen. Deze gebeurtenissen zorgen ervoor dat Troost in het diepste dal van zijn leven terecht komt, eigenlijk stort zijn hele leven in. Zijn gevoelens gaan van blij, opgewekt en optimistisch naar boos, teleurgesteld en pessimistisch. De gebeurtenissen en gevoelens zijn in dit boek beide heel belangrijk vooral omdat de gevoelens voortvloeien uit de gebeurtenissen, het een kan niet zonder het ander. De gebeurtenissen in het boek zijn ook allemaal heel verschillend, soms heel spannend bijvoorbeeld als Art bijna geen eten meer kan krijgen om te koken door de Franse barrières. Maar soms ook schokkend, bijvoorbeeld wanneer het leven van Art opeens een heel andere wending krijgt doordat zijn restaurant bekritiseerd wordt. Over het algemeen vind ik het allemaal heel boeiend omdat ik nooit over koks en hun leven lees. Sommige gebeurtenissen zetten me ook aan het denken, hoe Troost tegen de wereld aankijkt vind ik heel interessant, hij ziet in iedereen eten soms lekkere maar ook vieze combinaties. Het lijkt me echt heel grappig om ook zo in het leven te zitten. Ik heb ook nooit hoeven worstelen door het boek heen, het onderwerp bleef me gedurende het hele boek boeien. Het is ook geen moeilijk boek om te lezen, je hoeft niet naar verbanden te raden, alleen soms moet je even nadenken in welke periode van Arts leven je je bevindt tijdens het lezen. Personages De hoofdpersoon is in mijn ogen wel een held, hij heeft echt passie en ambitie in zijn leven. En het goede is, hij heeft het ook allemaal waargemaakt, hij heeft tweesterren restaurant, een onwijs populair programma etc. Zijn karaktereigenschappen zijn ook duidelijk beschreven, je leert hem door het boek heen heel goed kennen, je ziet hem namelijk ook een beetje opgroeien, in dit boek is het ook belangrijk, de titel zegt het al. Het boek heet Troost en gaat ook voornamelijk over zijn leven en hoe hij dat meemaakt. Troost en de andere karakters in dit boek zijn ook allemaal heel herkenbaar, ze hebben dezelfde tegenslagen en leuke dingen als wij. In alle karakters kan ik me wel verplaatsen maar om een voorbeeld te nemen verplaats ik me in Andrea. Ik snap wel dat zij het niet meer trok met Art, hij had nooit tijd voor haar en zij wil een leven met opbouwen, als hij er dan nooit is en het restaurant altijd op de eerste plek stond zou ik ook me koffers gepakt hebben. Bijna alle personages zijn wel sympathiek, met uitzondering op 2 mensen. Namelijk de gasten in Arts programma, ze zijn hier om een programma op te nemen maar het enige wat ze doen is de hele dag in hun bed liggen en elkaar een beetje zwart maken, wat ervoor zorgt dat Troost zijn leven helemaal ontregelt raakt, zij denken echt aan niemand anders. Het leuke aan de personages is ook dat je nooit weet wat ze gaan uitvoeren, ze zijn echt onvoorspelbaar, dit maakt het ook nog leuker om te lezen. Je weet nooit wat er gebeurt als je de bladzijde omslaat.
Opbouw Het verhaal is niet ingewikkeld aan opbouw, het vertelt gewoon het leven en de gedachtes van een persoon. Het verhaal is niet echt spannend maar wel interessant om te lezen. Er zitten heel veel flashbacks in dit boek, voor het verhaal werkt dit heel goed. Het past namelijk goed bij het onderwerp, het gaat immers om Troost zijn leven en hij denkt natuurlijk wel eens terug aan het verleden. Hierdoor snap je ook waarom hij op een bepaalde manier handelt in het heden. Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van Troost, dit vind ik tevens erg geslaagd, het past gewoon heel goed bij het soort boek wat het is. Aan het einde van het boek blijf ik wel met een paar vragen zitten. Wat gaat hij nou doen, zijn hele leven zielig zijn? Gaat hij een nieuw restaurant opbouwen? Vermoordt hij de Michelin mannetjes? Komt het misschien nog goed met Andrea? Maar ja dat soort vragen blijven er natuurlijk altijd? Taalgebruik Het taalgebruik in dit boek is niet moeilijk, het leest makkelijk weg. In dit boek is veel dialoog, en niet zo veel beschrijving (alleen dan als het gaat om eten) Ik vind dit wel goed want in dit boek gaat het echt om de belevingen en niet hoe de lucht eruit ziet. Er is geen moeilijke beeldspraak, of raar taalgebruik, het is echt een nieuw boek dus ik ben wel up-to-date met alle woorden die gebruikt worden. Het taalgebruik pas bij de personages, het is hip en modern met veel engelse termen uit de kookwereld maar ook uit het gewone leven. Leesportfolio-opdracht Technische deel 1. Beschrijf de relatie tussen het door jou gelezen boek en de maatschappij van nu. Er zijn verschillende relaties te onderscheiden tussen het boek en de maatschappij van nu: - Het programma sterallure: dit past helemaal in de maatschappij van nu, op de Nederlandse tv van deze tijd zie je heel veel realityseries en documentaires. Sterallure is ook een soort reality serie, je volgt Troost en zijn twee gasten in alles wat zij doen. - Onderlinge relaties tussen karakters: in het boek en ook in de maatschappij gaat men veel anders met elkaar om dan vroeger. Iedereen duikt met jan en alleman het bed in, de definitie van vreemdgaan is veel anders dan vroeger. De mensen gaan simpelweg anders met elkaar om. - Het volk: Troost en zijn collega’s zitten natuurlijk allemaal in Frankrijk tijdens de voedsel barricades. Hier zie je duidelijk dat Frankrijk het eigen volk verkiest boven de toeristen, zij mogen namelijk niet eten in de restaurantjes. In de maatschappij van nu is het ook iedereen voor zich en weinig mensen denken nog echt om elkaar. 2. Wat is de plaats van de auteur in de hedendaagse literatuur zoals beschreven in recensies. Ronald Giphart is heel hip in Nederland. Hij is al jaren een goede schrijver maar blijft maar doorgaan en blijft steeds populair. Sommige mensen vinden het een heel oppervlakkige schrijver, maar hij schrijft gewoon heel grappige boeken en ze zijn zeker niet altijd oppervlakkig. In 2004 is er zelfs een boek van hem verfilmd: Phileine zegt Sorry. Aan het einde van 2006 komt er een nieuwe verfilming van Giphart uit: Ik omhels je met duizend armen. Dit boek heeft is een van Gipharts ‘diepste’ boeken. Het gaat over een jongen genaamd Giph die een heel moeilijke jeugd gehad heeft, daarboven op komt nog eens dat zijn moeder ziek wordt en euthanasie een acute kwestie wordt. Kortom Ronald Giphart is een schrijver wie weinig mensen eigenlijk niet kennen. 3. Beschrijf het taalgebruik van de auteur en geef minstens 3 verschillende soorten voorbeelden uit het door jou gelezen boek. Het taalgebruik in dit boek is eigenlijk heel moeilijk uit te leggen. Het is modern geschreven, het karakter Troost vertelt ons eigenlijk een verhaal. Hij probeert zo duidelijk mogelijk te maken wat hij ziet en hoe hij dit ziet, wat hij meemaakt en hoe hij dat precies meemaakt. Hier een voorbeeld van de preciesheid waarmee situaties worden verklaard: Het bitterzure vocht spat mijn mond uit. Mijn hersens draaien, mijn hoofd staat stil. Ik zit op de toiletbril, epileptisch te schokken met mijn hele lichaam. De weeën rond mijn sluitspier worden steeds heftiger en de druk op mijn borst neemt toe. Ook gebruikt hij vaak termen uit andere talen: ‘Nou, dat wordt een gezellig feestje vanavond, met recht un vraie salade’. Ton vroeg niet wat het betekende, want hij dacht na. Ik had 15 jaar geleden bij een inmiddels te laat overleden fascistoïde cuisinier from hell stage gelopen. Al eerder gezegd maar ook hier van toepassing is zijn associatie van alles en iedereen met eten. Een voorbeeld hiervan zie je als een vrouw hem bijna zoent: Voor ik iets kon zeggen, boog ze zich naar me toe voor het antwoord: een in marinade zwemmende oester die een keelgat voelt naderen.