A. Gegevens over het boek:
• Titel: Transit
• Oorspronkelijke titel:
• Auteur: Hella S. Haasse
• Genre: Roman
• Jaar van verschijning, eerste druk:
• Uitgeverij: Querido`s Uitgeverij B.V.
• Omslagontwerp: Toni Mulder
• ISBN #: 90 74336 08 6
• Aantal pagina`s: 92 pagina`s
• Opbouw boek: 8 hoofdstukken
• Gelezen op: 25 - 28 januari 2006
• Boekverslag gemaakt op: 28 januari 2006
• Waarom ik dit boek heb gelezen?
Vaak heb ik gehoord dat de boeken die zijn geschreven door Hella Haasse goed en zeer leuk zijn om te lezen en dat ze bovendien literair zijn. Dit boek heb ik zomaar bij ons thuis gevonden. Benieuwd of het ook klopt, wat ik constant heb gehoord over de schrijfster, ben ik dit boek dus ook gaan lezen.
• Mijn verwachtingen van dit boek
Op de omslagillustratie zie je een meisje lopen in een treinstation. Je zou dus verwachten dat het verhaal gaat over een reizigster. Op de achterkaft van het boek lees je dat het inderdaad gaat om een meisje, die geen woning noch geld heeft, die van plaats naar plaats reist door middel van treinen.
• Mijn eerste reactie na het lezen
Ik dacht voordat ik het boek had gelezen dat het meer zou gaan over haar leven in dat huis en welke relatie ze met die oude man in dat huis zou gaan krijgen. Ik had niet verwacht dat het gehele boek over de zoektocht naar Alma zou gaan. Ook had ik gedacht dat ze de oude man helemaal zou veranderen en hem de straat op zou krijgen, maar dat is maar voor een deel uitgekomen. De oude man is veel socialer geworden door haar, maar ik denk niet dat hij zonder Iks nog een keer naar buiten zal gaan.
• Het verhaalverslag
zondag
Xenia (Iks) Westervliet zwerft rond op het perron van het station. Ze heeft een jaar in Europa gezworven en nu is het geld op. Bij het verlaten van het station herkent ze haar oude vriend, Daan. Hij zwerft rond en eet uit afvalbakken. Hij reageert niet als ze vraagt of hij haar nog herkent. Iks besluit op zoek te gaan naar haar beste vriendin Alma. Ze belt aan bij Alma’s ouders, maar zij kunnen haar niet vertellen waar hun dochter is. Iks gaat daarna met de moeder van Daan praten. Zij geeft Iks de schuld van alles wat er met Daan is gebeurd. Het was immers haar idee om met school te stoppen, te gaan werken en een wereldreis te gaan maken. Iks herinnert zich nog goed hoe ze met z’n drieen plannen voor de toekomst maakten. Zelf zette ze als eerste de stap om met school te stoppen. Ze nam twee baantjes aan om in korte tijd veel geld te verdienen. Al snel volgde Alma en uiteindelijk sloot Daan zich bij hen aan. Alma en Daan werden verliefd op elkaar en wilden niet meer met Iks mee. Iks besloot daarop alleen verder te gaan. Ze bezocht Griekenland, Portugal en Turkije, maar vond de landen minder spannend dan verwacht. Toen haar geld op was, keerde ze weer terug naar Nederland. Vermoeid neemt Iks plaats op een bankje in het park. Een vrouw gaat naast haar zitten. Na korte tijd verlaat zij het park, maar ze laat een sleutelbos achter. Iks ziet dat de sleutelbos voorzien is van een kaartje met adresgegevens en besluit naar het betreffende huis te gaan. Het blijkt een groot huis in de buurt van het park te zijn. Iks belt aan, maar niemand doet open. Ze blijft op de trap wachten, in de hoop dat de vrouw nog komt. Intussen denkt ze aan Alma en Daan. Na een poosje besluit Iks een kijkje te gaan nemen in het huis, want ze heeft nog steeds geen slaapplaats. Als ze de deur opent, lijkt het huis verlaten. Hongerig als ze is, gaat Iks op zoek naar eten. Na een flinke maaltijd valt ze in slaap. Plotseling schrikt Iks wakker. Ze hoort gebonk in het huis, ze gaat op onderzoek en ziet een oude man. Hij wil weten wie ze is en wat ze in zijn huis doet. Iks legt hem de situatie uit. De man stelt zich voor als Arnold Cluysman. Hij vertelt dat hij wacht op Fennechien, de vrouw die Iks in het park ontmoette. Ze denken dat deze vrouw niet meer terugkomt, dus vraagt Cluysman of Iks wil blijven om voor hem te zorgen. Iks vind dat wel een goed idee, dan heeft zij tenminste een slaapplaats. maandag
De volgende dag leidt Cluysman Iks rond in het huis. Hij vertelt over zijn leven. Hij heeft altijd al in het huis gewoond, behalve tijdens zijn studie en in de oorlogsperiode. Na zijn echtscheiding in 1948 heeft hij nooit meer contact gehad met zijn ex-vrouw en dochter. Na twintig jaar op de universiteit te hebben gewerkt, koos hij vrijwillig voor het kluizenaarsbestaan. Cluysman vraagt aan Iks of ze hem wil helpen met het ordenen van al zijn papierwerk. dinsdag
Iks besluit haar zoektocht naar Alma voort te zetten. Ze heeft echter weinig succes. Niemand kan zich Alma herinneren en sommige plekken van vroeger zijn veranderd. Iks ontdekt de zwerfroute van Daan, die langs patat- en broodjeszaken loopt. Bij ‘thuiskomst’ praat Iks met Cluysman over haar jeugd. Haar moeder is op jonge leeftijd overleden en haar tweede echtgenoot, Iks’ stiefvader, hertrouwde al snel. Iks kreeg van haar stiefvader en -moeder weinig aandacht. Ze nam zich voor om zo snel mogelijk een ander leven te gaan leiden. woensdag
Iks krijgt een baantje als vuilnisophaler. Een taxichauffeur meent haar te herkennen. Hij kan zich herinneren dat hij Alma eens met zijn auto naar een klant heeft weggebracht; ze is blijkbaar een callgirl. Iks helpt Cluysman bij het sorteren van zijn teksten. Cluysman vindt dat Iks weer naar school moet gaan. Iks is het niet met hem eens en gaat naar de winkel voor boodschappen. Bij terugkomst wordt ze aangeklampt door een man, die beweert dat het huis van hem is. Hij eist de huissleutels op en dreigt de volgende keer zijn pitbull mee te nemen. Cluysman is niet onder de indruk van het dreigement. Iks praat met Cluysman over haar seksuele ervaringen.
donderdag
Cluysman vindt het maar niks dat zijn huisgenote als vuilnisophaler werkt. Iks vertelt hem over alle baantjes die ze heeft gehad. Plotseling gaat de telefoon. Iks schrikt, want ze weet niet dat er een telefoon in huis is. Het is de zus van Cluysman. Ze wil weten wat Iks in het huis doet. Bovendien wil ze een nieuwe hulp voor haar broer regelen. Cluysman heeft liever dat Iks bij hem blijft. Iks belt alle escortservices af om informatie over Alma te krijgen. Ze heeft helaas geen succes, omdat er geen persoonlijke gegevens over de meisjes worden verstrekt. vrijdag
Bij haar thuiskomst hoort Iks klassieke muziek. Cluysman luistert naar een plaat van Bach. Ze praten over muziek. Uit dit gesprek blijkt dat Cluysman al veel te lang niet meer ‘buiten’ is geweest. Hij weet niet wat Iks met ‘house-‘muziek bedoelt en een tekstverwerker vindt hij maar niks. ’s Avonds ziet Iks Daan weer lopen. Ze neemt hem mee naar huis voor een bad en een dagje rust. Cluysman wil echter dat Daan vertrekt. Iks maakt ruzie met Cluysman en Daan verlaat het huis snel. zaterdag
Cluysman vreest dat Iks bij hem weggaat, nu ze ruzie hebben gehad. Iks vertelt hem over de problemen van Alma en Daan. Even later wordt Daan gevonden in het park; hij is aan onderkoeling gestorven. Iks ontmoet de agressieve man opnieuw. Hij weet alles over haar zoektocht naar Alma en biedt haar een tip aan in ruil voor het huis. Iks belooft niks, maar krijgt de tip toch. De man geeft haar het adres van een sportschool. Ze wordt te woord gestaan door een man, die haar vertelt wat er met Alma gebeurd is. Hij adviseert haar uit de drugsscene te blijven. Iks is echter vastbesloten haar vriendin te vinden. Op advies van de man gaat ze achter het station bij de heroinehoeren informeren. Ze praat met Marie, die vertelt dat Alma met een man naar Antwerpen is gegaan. Zondag: Tijdens het ontbijt praten Cluysman en Iks over Alma. Iks gelooft niet dat Alma met goede bedoelingen mee naar Antwerpen is gegaan. Ze vreest dat Alma verkocht is aan sadisten. Iks vindt het tijd worden dat Cluysman naar buiten gaat. Ze loopt een paar honderd meter met hem mee en ze voelt hoe hij beeft. Iks neemt afscheid van Cluysman. Ze wil naar Antwerpen om Alma te zoeken. Hij smeekt haar te blijven, maar Iks vindt dat hij best voor zichzelf kan zorgen. Iks besluit eerst nog een bezoek te brengen aan de moeder van Daan. Ze vertelt Daans zus dat Daan niet aan de drugs was, maar juist mensen hielp in hun strijd tegen drugs. Iks ontmoet de agressieve man weer, die opnieuw de sleutels van het huis opeist. Iks gooit de sleutels in de gracht en springt snel in een tram. Al snel krijgt ze een lift naar Antwerpen. Ze stelt zich aan de chauffeur voor als ‘Xenia’. De man informeert naar haar verblijfsduur en ze geeft toe dat ze slechts op doorreis is, ofwel ‘transit’. B. Uiterlijk en opbouw • Uiterlijk: Het verhaal wordt verteld in een week, van zondag tot de zondag daarop. Elk hoofdstuk is een dag van die week. B. Structuurelementen • Personages Xenia (Iks) Westervliet: Iks is ongeveer achttien jaat oud en heeft geen ouders meer. Misschien leeft haar vader nog wel, maar die is toen zij nog heel jong was van haar moeder gescheiden en heeft sindsdien geen contact meer opgenomen. Haar moeder is na een tweede huwelijk overleden aan kanker en haar stiefvader gedroeg zich tijdens haar moeders ziekte niet al te vaderlijk. Al snel had hij een nieuwe vriendin en waren ze Xenia liever kwijt dan rijk. Ze heeft zich altijd buitenstaander gevoeld, behalve een tijd met haar vrienden Alma en Daan. Met hen wilde ze een wereldreis gaan maken. Ze gaat uiteindelijk alleen aan het zwerven en denkt dat haar vrienden voor de gemakkelijkste weg kiezen. Eenmaal terug van haar reis, waar ze veel aan aan mensenkennis heeft opgedaan, ontmoet ze meteen Daan die er als een vieze zwerver bijloopt. Ze wil hem helpen en haar vriendin Alma zoeken. Arnold Cluysman: Cluysman is een oude man die slecht ter been is en zich als een kluizenaar heeft teruggetrokken in een deel van zijn huis. Hij denkt genoeg te hebben aan zijn innerlijk leven en wil met de buitenwereld niets te maken hebben. Die buitenwereld komt onverwachts binnen in de gedaante van Xenia, die hem in verwarring brengt met haar onbezonnen betrokkenheid bij haar vrienden en met haar kennis van veel zaken waar hij zich al jaren afzijdig van houdt. Hij bezint zich op zijn houding van afzondering en gaat inzien dat hij hierdoor ook dingen heeft laten gebeuren. Daardoor voelt hij zich medeplichtig. Tijdens Iks verblijf in zijn huis blijkt hij best te kunnen lopen; ze brengt hem ertoe letterlijk de buitenwereld in te stappen. Daan: Daan is de vriend van Xenia. Hij heeft zich mee laten slepen in het plan om van school af te gaan en een andere weg te kiezen dan stomweg doorleren en studeren, hoewel hij daar eigenlijk juist goed in was. Door zijn verliefdheid op Alma raakt hij nog verder van zijn spoor af, hij gaat zwerven en vriest uiteindelijk dood in een park. • Tijd De verteltijd van de novelle is op het eerste gezicht acht dagen. Van zondag tot en met zondag. Dat is af te leiden uit de titels an de hoofdstukken. Maar die indicatie moet wel met een korrel zout genomen worden. De gebeurtenissen gaan daarvoor te snel. Iks werkt dan binnen een dag als vuilnisophaler, en daardoor malen ambtelijke molens niet snel genoeg. Bij de eerste zondag is tijdverdichting bijna niet aanwezig. De overige dag aanduidingen moeten symbolisch gezien worden.
• Plaats
De stad wordt niet genoemd, maar het is moeilijk niet aan Amsterdam te denken. De foto op het omslag toont het Centraal Station van Amsterdam. Het park waar Iks Fennechien ontmoet en waar Daan overlijdt, is het Vondelpark. Het huis van Cluysman staat in 'Oud-Zuid'
De ruimte die Iks zich wilde verwerven, was de wereld. Dat lukt haar niet en ook 'Groot-Europa' krijgt geen gezicht in de novelle. Een 'thuisruimte' heeft zij nooit gekend. Van de camping van haar stiefouders neemt zij de grootste afstand. Het kosthuis in 'de stad' verlaat ze moeiteloos en later constateert ze in de novelle dat de stad waarin ze haar jeugd en schooltijd heeft doorgebracht haar vreemder is dan veel andere plekken in Europa.
• Vertelperspectief
In Transit is sprake van een personale vertelsituatie die af en toe onderbroken wordt door notities van Cluysman. Deze zijn in de ik-vorm geschreven en herkenbaar aan de cursieve druk. In het personale gedeelte ligt het perspectief bij Iks.
• Spanning
Het moment wanneer Iks wordt aangesproken en bedreigd door de vreemde man is het enige spannende moment van het boek.
• Vertelwijze
Het verhaal is chronologisch verteld en word zo nu en dan afgewisseld met een notatie van Cluysman. Het is een verhaal met een ander verhaal erdoorheen.
• Verklaring van de titel
Transit betekent doortocht of doorreis; het verhaal gaat over een mens op doorreis in haar eigen leven en in de wereld. Letterlijk genomen is de hoofdpersoon ook even op doorreis bij de oude man, waar ze een week verblijft.
• Motieven
De belangrijkste motieven uit dit boek zijn denk ik reizen, eenzaamheid, vriendschap en schuldgevoel.
• Thematiek
Thematisch zijn er overeenkomsten aan te wijzen tussen het eerste boekenweekgeschenk dat Hella Haasse schreef, Oeroeg (1948), en Transit. Beide novelles over vriendschap en in beide gevallen is er sprake van een overgangssituatie. In Oeroeg ging het over de overgang van Nederlands-Indie naar zelfstandig Indonesie. In Transit is de harde overgang van een jeugd vol idealen naar een hedendaagse volwassen werkelijkheid het onderwerp van aandac
C. Mijn mening
Al meteen bij het begin van het lezen vond ik dat dit boek uitermate triest en somber was. Er kwamen nauwelijks spannende gebeurtenissen in voor en het onderwerp was niet bepaald boeiend. Verder had het verhaal een niet ingewikkelde opbouw en een makkelijk taalgebruik.
De schrijver probeerde een boodschap aan de lezer over te brengen, wat betreft drugs gebruik. Dit is merkbaar uit de personage van Daan.
Het karakter van Iks vond ik ook erg vreemd. Het is een vrouw die erg zeker van haar zelf is, maar toch op de vlucht is voor iets, vandaar die wereldreis. Zij en ook Cluysman zijn allebei op zoek naar zichzelf en ergeren zich ook allebei aan de wereld om hun heen, waar ze niets goeds aan vinden; ze zijn negatief over alles. Vanwege deze karaktertrek vond ik het boek meteen veel minder interessant.
Mijn eindoordeel over dit boek:
Een oninteressant en triest boek. Ik zal dit boek nooit aan iemand aan raden om te lezen.
Xenia (Iks) Westervliet zwerft rond op het perron van het station. Ze heeft een jaar in Europa gezworven en nu is het geld op. Bij het verlaten van het station herkent ze haar oude vriend, Daan. Hij zwerft rond en eet uit afvalbakken. Hij reageert niet als ze vraagt of hij haar nog herkent. Iks besluit op zoek te gaan naar haar beste vriendin Alma. Ze belt aan bij Alma’s ouders, maar zij kunnen haar niet vertellen waar hun dochter is. Iks gaat daarna met de moeder van Daan praten. Zij geeft Iks de schuld van alles wat er met Daan is gebeurd. Het was immers haar idee om met school te stoppen, te gaan werken en een wereldreis te gaan maken. Iks herinnert zich nog goed hoe ze met z’n drieen plannen voor de toekomst maakten. Zelf zette ze als eerste de stap om met school te stoppen. Ze nam twee baantjes aan om in korte tijd veel geld te verdienen. Al snel volgde Alma en uiteindelijk sloot Daan zich bij hen aan. Alma en Daan werden verliefd op elkaar en wilden niet meer met Iks mee. Iks besloot daarop alleen verder te gaan. Ze bezocht Griekenland, Portugal en Turkije, maar vond de landen minder spannend dan verwacht. Toen haar geld op was, keerde ze weer terug naar Nederland. Vermoeid neemt Iks plaats op een bankje in het park. Een vrouw gaat naast haar zitten. Na korte tijd verlaat zij het park, maar ze laat een sleutelbos achter. Iks ziet dat de sleutelbos voorzien is van een kaartje met adresgegevens en besluit naar het betreffende huis te gaan. Het blijkt een groot huis in de buurt van het park te zijn. Iks belt aan, maar niemand doet open. Ze blijft op de trap wachten, in de hoop dat de vrouw nog komt. Intussen denkt ze aan Alma en Daan. Na een poosje besluit Iks een kijkje te gaan nemen in het huis, want ze heeft nog steeds geen slaapplaats. Als ze de deur opent, lijkt het huis verlaten. Hongerig als ze is, gaat Iks op zoek naar eten. Na een flinke maaltijd valt ze in slaap. Plotseling schrikt Iks wakker. Ze hoort gebonk in het huis, ze gaat op onderzoek en ziet een oude man. Hij wil weten wie ze is en wat ze in zijn huis doet. Iks legt hem de situatie uit. De man stelt zich voor als Arnold Cluysman. Hij vertelt dat hij wacht op Fennechien, de vrouw die Iks in het park ontmoette. Ze denken dat deze vrouw niet meer terugkomt, dus vraagt Cluysman of Iks wil blijven om voor hem te zorgen. Iks vind dat wel een goed idee, dan heeft zij tenminste een slaapplaats. maandag
De volgende dag leidt Cluysman Iks rond in het huis. Hij vertelt over zijn leven. Hij heeft altijd al in het huis gewoond, behalve tijdens zijn studie en in de oorlogsperiode. Na zijn echtscheiding in 1948 heeft hij nooit meer contact gehad met zijn ex-vrouw en dochter. Na twintig jaar op de universiteit te hebben gewerkt, koos hij vrijwillig voor het kluizenaarsbestaan. Cluysman vraagt aan Iks of ze hem wil helpen met het ordenen van al zijn papierwerk. dinsdag
Iks besluit haar zoektocht naar Alma voort te zetten. Ze heeft echter weinig succes. Niemand kan zich Alma herinneren en sommige plekken van vroeger zijn veranderd. Iks ontdekt de zwerfroute van Daan, die langs patat- en broodjeszaken loopt. Bij ‘thuiskomst’ praat Iks met Cluysman over haar jeugd. Haar moeder is op jonge leeftijd overleden en haar tweede echtgenoot, Iks’ stiefvader, hertrouwde al snel. Iks kreeg van haar stiefvader en -moeder weinig aandacht. Ze nam zich voor om zo snel mogelijk een ander leven te gaan leiden. woensdag
Cluysman vindt het maar niks dat zijn huisgenote als vuilnisophaler werkt. Iks vertelt hem over alle baantjes die ze heeft gehad. Plotseling gaat de telefoon. Iks schrikt, want ze weet niet dat er een telefoon in huis is. Het is de zus van Cluysman. Ze wil weten wat Iks in het huis doet. Bovendien wil ze een nieuwe hulp voor haar broer regelen. Cluysman heeft liever dat Iks bij hem blijft. Iks belt alle escortservices af om informatie over Alma te krijgen. Ze heeft helaas geen succes, omdat er geen persoonlijke gegevens over de meisjes worden verstrekt. vrijdag
Bij haar thuiskomst hoort Iks klassieke muziek. Cluysman luistert naar een plaat van Bach. Ze praten over muziek. Uit dit gesprek blijkt dat Cluysman al veel te lang niet meer ‘buiten’ is geweest. Hij weet niet wat Iks met ‘house-‘muziek bedoelt en een tekstverwerker vindt hij maar niks. ’s Avonds ziet Iks Daan weer lopen. Ze neemt hem mee naar huis voor een bad en een dagje rust. Cluysman wil echter dat Daan vertrekt. Iks maakt ruzie met Cluysman en Daan verlaat het huis snel. zaterdag
Cluysman vreest dat Iks bij hem weggaat, nu ze ruzie hebben gehad. Iks vertelt hem over de problemen van Alma en Daan. Even later wordt Daan gevonden in het park; hij is aan onderkoeling gestorven. Iks ontmoet de agressieve man opnieuw. Hij weet alles over haar zoektocht naar Alma en biedt haar een tip aan in ruil voor het huis. Iks belooft niks, maar krijgt de tip toch. De man geeft haar het adres van een sportschool. Ze wordt te woord gestaan door een man, die haar vertelt wat er met Alma gebeurd is. Hij adviseert haar uit de drugsscene te blijven. Iks is echter vastbesloten haar vriendin te vinden. Op advies van de man gaat ze achter het station bij de heroinehoeren informeren. Ze praat met Marie, die vertelt dat Alma met een man naar Antwerpen is gegaan. Zondag: Tijdens het ontbijt praten Cluysman en Iks over Alma. Iks gelooft niet dat Alma met goede bedoelingen mee naar Antwerpen is gegaan. Ze vreest dat Alma verkocht is aan sadisten. Iks vindt het tijd worden dat Cluysman naar buiten gaat. Ze loopt een paar honderd meter met hem mee en ze voelt hoe hij beeft. Iks neemt afscheid van Cluysman. Ze wil naar Antwerpen om Alma te zoeken. Hij smeekt haar te blijven, maar Iks vindt dat hij best voor zichzelf kan zorgen. Iks besluit eerst nog een bezoek te brengen aan de moeder van Daan. Ze vertelt Daans zus dat Daan niet aan de drugs was, maar juist mensen hielp in hun strijd tegen drugs. Iks ontmoet de agressieve man weer, die opnieuw de sleutels van het huis opeist. Iks gooit de sleutels in de gracht en springt snel in een tram. Al snel krijgt ze een lift naar Antwerpen. Ze stelt zich aan de chauffeur voor als ‘Xenia’. De man informeert naar haar verblijfsduur en ze geeft toe dat ze slechts op doorreis is, ofwel ‘transit’. B. Uiterlijk en opbouw • Uiterlijk: Het verhaal wordt verteld in een week, van zondag tot de zondag daarop. Elk hoofdstuk is een dag van die week. B. Structuurelementen • Personages Xenia (Iks) Westervliet: Iks is ongeveer achttien jaat oud en heeft geen ouders meer. Misschien leeft haar vader nog wel, maar die is toen zij nog heel jong was van haar moeder gescheiden en heeft sindsdien geen contact meer opgenomen. Haar moeder is na een tweede huwelijk overleden aan kanker en haar stiefvader gedroeg zich tijdens haar moeders ziekte niet al te vaderlijk. Al snel had hij een nieuwe vriendin en waren ze Xenia liever kwijt dan rijk. Ze heeft zich altijd buitenstaander gevoeld, behalve een tijd met haar vrienden Alma en Daan. Met hen wilde ze een wereldreis gaan maken. Ze gaat uiteindelijk alleen aan het zwerven en denkt dat haar vrienden voor de gemakkelijkste weg kiezen. Eenmaal terug van haar reis, waar ze veel aan aan mensenkennis heeft opgedaan, ontmoet ze meteen Daan die er als een vieze zwerver bijloopt. Ze wil hem helpen en haar vriendin Alma zoeken. Arnold Cluysman: Cluysman is een oude man die slecht ter been is en zich als een kluizenaar heeft teruggetrokken in een deel van zijn huis. Hij denkt genoeg te hebben aan zijn innerlijk leven en wil met de buitenwereld niets te maken hebben. Die buitenwereld komt onverwachts binnen in de gedaante van Xenia, die hem in verwarring brengt met haar onbezonnen betrokkenheid bij haar vrienden en met haar kennis van veel zaken waar hij zich al jaren afzijdig van houdt. Hij bezint zich op zijn houding van afzondering en gaat inzien dat hij hierdoor ook dingen heeft laten gebeuren. Daardoor voelt hij zich medeplichtig. Tijdens Iks verblijf in zijn huis blijkt hij best te kunnen lopen; ze brengt hem ertoe letterlijk de buitenwereld in te stappen. Daan: Daan is de vriend van Xenia. Hij heeft zich mee laten slepen in het plan om van school af te gaan en een andere weg te kiezen dan stomweg doorleren en studeren, hoewel hij daar eigenlijk juist goed in was. Door zijn verliefdheid op Alma raakt hij nog verder van zijn spoor af, hij gaat zwerven en vriest uiteindelijk dood in een park. • Tijd De verteltijd van de novelle is op het eerste gezicht acht dagen. Van zondag tot en met zondag. Dat is af te leiden uit de titels an de hoofdstukken. Maar die indicatie moet wel met een korrel zout genomen worden. De gebeurtenissen gaan daarvoor te snel. Iks werkt dan binnen een dag als vuilnisophaler, en daardoor malen ambtelijke molens niet snel genoeg. Bij de eerste zondag is tijdverdichting bijna niet aanwezig. De overige dag aanduidingen moeten symbolisch gezien worden.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden