Stad in de storm door Thea Beckman

I Zakelijke gegevens Het boek is geschreven door Thea Beckman, de eerste druk was in 1979, de uitgever is Lemniscaat b.v. Rotterdam, het boek telt 291 pagina’s, verdeeld over 22 hoofdstukken. De kaft is getekend door Jan Wesseling . Het verhaal speelt zich af in 1672, als de Fransen de stad Utrecht bezetten. II Korte samenvatting De hoofdrolspeler in het boek is Hans Stevenszoon Ortelius. Hij vertelt over zijn jeugd, die zich voornamelijk afspeelde tijdens de Franse bezetting. Het hele boek is zijn zelfgeschreven flashback. Daarom is het boek in de ik-vorm. Het verhaal begint met Hans' vader, Steven Ortelius, die drukker is en pamfletten nodig heeft van een schoolmeester uit Oudewater. Hans moet met de trekschuit de pamfletten voor zijn vader ophalen. Op weg naar Oudewater ontmoet Hans Joris. Joris is een vondeling en opgegroeid in het weeshuis. Ze kunnen het goed met elkaar vinden en Joris vertelt hem dat er die middag een vrouw gewogen wordt, om te bewijzen dat ze geen heks is. Hans gaat kijken en het eerste wat hem aan haar opvalt is haar goudkleurige haar en haar mooie lichaam. Ze was beschuldigd van hekserij in haar thuisland Duitsland en ze kon alleen het tegendeel bewijzen door zwaar genoeg gewogen te worden. Heksen moesten namelijk licht zijn om op hun bezemsteel te kunnen vliegen. Vrouwen kwamen vanuit de verste landstreken naar Oudewater omdat deze plaats erom bekend stond dat het wegen eerlijk toeging, iets dat je niet zeggen kon over andere wagen in het buitenland. Met een papier waarop stond: "Deze vrouw is te licht.", was je doodvonnis praktisch al getekend. In "de Republiek der Zeven Provinciën" was de kans dat dit gebeurde gelukkig heel klein. En dat is ook de reden waarom Hans toen nog dacht dat het allemaal zo geweldig was in de Republiek. Zoals hij later concludeert is de waarheid anders. Het verschil tussen arm en rijk is gedurende de Gouden Eeuw nog gigantisch groot. Als hij de volgende dag terug gaat naar huis, naar Utrecht, komt hij de vrouw tegen die gisteren in Oudewater gewogen is. Elisabeth heet ze, met haar dochtertje Lina. Ze moeten nog helemaal terug naar Augsburg, en dat terwijl Elisabeth's voeten onder de blaren zit. Daarom nodigt Hans hen spontaan uit bij hem thuis in Utrecht te komen herstellen. Hij schrikt er zelf van omdat hij het zo onoverwogen doet, maar zo'n mooie vrouw kan je niet aan de kant van de weg laten zitten... Als ze in Utrecht zijn wordt Nederland aangevallen door de Engelsen en de Fransen tegelijk. De gebroeders de Witt weten de Engelsen bij Kijkduyn te verslaan met hun vloot, maar de Fransen, die via het oosten de Republiek in trekken, komen na een lange reis uiteindelijk toch aan in Utrecht, dat ze meteen innemen. Door de Fransen is de weg naar Augsburg afgesloten en daarom kunnen Elisabeth en Lisa niet meer terug naar hun thuisland. Ze blijven dus nog een tijd bij de familie Ortelius. Die vinden dat geweldig: Steven had aan het begin van het boek al geen vrouw meer en vindt Elisabeth een erg leuke vrouw en Hans is een beetje verkikkerd op Lina. Lina vindt Joris, de vondeling, een erg leuke jongen. Hij is echter in het leger gegaan, om met de Fransen te vechten. Voor het nieuwe gezin Ortelius breken spannende tijden aan: ze gebruiken de drukpers om nieuwspamfletten voor de Utrechters te drukken. Dit doen ze omdat ze vinden dat de Utrechters moeten weten wat er gaande is, maar de Fransen willen dit niet en daarom moet het in het geheim gebeuren. Joris is onderhand al het leger alweer uit en komt tot Lina's vreugde ook nog een tijdje werken als knecht bij Steven, maar hij is niet ijverig genoeg om het lang bij de man vol te houden. Soms trekt hij gewoon het land in voor een week zonder enige berichtgeving van tevoren. De oorlog leidt ook tot veel problemen. Steven Ortelius wordt bijvoorbeeld een tijdje vastgehouden als ze gesnapt worden tijdens het drukken van illegale krantjes. Als de Fransen eindelijk weg zijn en Utrecht aan het herstellen is van een langdurige oorlog komt er nóg een zware klap voor Utrecht. Een tornado die voor voor veel verwoesting, dood en verderf zorgt. Hoewel het boek genoemd is "Stad in de Storm', vond ik het verhaal veel meer gaan over de oorlog en de gevaren die zij met zich mee bracht. Als de storm uitgeraast is besluit Joris de wijde wereld in te trekken, en Lina gaat met hem mee... Dat was nog de zwaarste klap voor Hans. Hans zou ook wel eens alle lasten van zich af willen werpen en weg willen, net zoals Joris, maar zijn plicht houdt hem in Utrecht. III Beschrijving van 3 personen Hans Stevenszoon Ortelius

De hoofdfiguur is de ik-verteller (Hans Stevenszoon Ortelius) en die zal ik eerst bespreken. Het ergerde me nog wel eens dat Hans zo plichtsgetrouw is. Ik had het leuker gevonden als hij uiteindelijk met Lina zou trouwen, maar dan had het boek minder indruk op me gemaakt denk ik. Op het einde vertelt hij ook dat hij nooit daverend heeft leren schilderen, net zoals hij ook nooit daverend heeft leren leven. Hij is té plichtsgetrouw. Toch houdt hij wel van spanning. Als de oorlog voorbij is vertelt hij dat hij de spannende nachten en het telkens op zijn hoede moeten zijn, mist. Verder is Hans iemand die kan genieten van de natuur, de vogels, het glanzende water en de wuivende grassprieten. Hans wordt in het boek niet echt duidelijk en precies beschreven, maar wat ik wel weet is dat hij blond haar heeft, niet een van de grootsten en sterksten is, bruine ogen heeft en verliefd werd op Lina. Hij houdt van haar driftbuien, ze kan namelijk verschrikkelijk kwaad worden. Maar dan is ze juist zo mooi, vindt Hans. Lina ziet Hans echter als een grote broer. Elisabeth
De moeder van Lina heet Elisabeth. Toen Hans haar in Oudekerk op de Waag (weegschaal) zag staan viel hem meteen op dat ze erg mooi was. Vooral haar koperkleurige haar, dat losgemaakt over haar schouders golfde. Ze had een goed gebouwd lijf, lange benen en ze liep fier rechtop, de kin in de lucht, de mooie borst vooruit. Ik denk dat Elisabeth een liefdevol mens is, die, als Steven wordt opgepakt tijdens het drukken van zijn illegale krantjes, dagen in het kantoor van de sergeant zit en bij de gevangenis om hem vrij te pleiten. Op het einde van het boek trouwt zij zelfs met hem op aanraden van Lina. Ze gebruikt haar charmes om alles gedaan te krijgen. Joris
Joris is een echte levensgenieter. Hij heeft vaak lak aan zijn plichten en doet waar hij zelf zin in heeft. Dat is waarom Lina hem zo bewondert. Haar moeder en zij ergeren zich aan het saaie leven van Hans en zijn vader dat zich alleen maar in Utrecht afspeelt. Joris weet wel van zijn leven te genieten en werkt niet de hele dag door als het heerlijk weer is. Joris is te vondeling gelegd en door een weeshuis opgenomen en daar ook opgegroeid. Toen Joris tegen de moeders van het weeshuis: "Ikke Jovis!" zei, noemden ze hem maar Joris want Jovis was al de naam van een belangrijk persoon uit de Bijbel. Nadat hij uit het weeshuis was gevlucht kon Joris eindelijk de wijde wereld zien waar hij zo van droomde. Hij had verschillende baantjes, bijvoorbeeld als duvelstoejager, lijfknecht, smidsknecht, straatveger, scheepsmaatje, paardeknecht en dagloner. Veel verdiende hij er niet mee, maar Joris' armoede lijkt hem niets te kunnen schelen in het boek. Hij loopt rond in haveloze kleren, maar toch lacht hij altijd als de lente zelf. Hans bewondert hem hierdoor mateloos. IV Beschrijving van 3 scènes Scene 1
Hans en Lina maken samen een uitstapje naar de Kromme Rijn. Het is warm. Ze lopen hand in hand. Bij het water trekken ze hun schoenen en kousen uit en Lina schort haar rokken op. Hans is volmaakt gelukkig. Lina is zo mooi op dat moment. Hans heeft geld bij zich en hij wil haar trakteren in een herberg vlakbij. Hij bestelt kip, vruchtencompôte en twee kroezen bier. Hans kan zijn geluk niet op als hij ziet hoe Lina haar tanden in het kippepootje zet, zoals ze daar zit met haar losvallende haren. Hij vat moed en schuift dichter naar haar toe om haar te kussen. Op dat moment klinkt er een stem die zegt: "toe maar, hebben jullie niets beters te doen?" Het is Gerrit Jan Vlieger, die jaloers is op Hans omdat Lina bij hem in huis woont. Hij is een beetje verliefd op Lina en hij wilde dat zij als schoonmaakster bij zijn familie zou werken. Tijdens de bezetting van de Fransen heeft hij de familie Ortelius wel eens proberen te verraden uit nijd. Hans is woedend dat hij juist op dit moment opdaagt en Lina vindt het ook niet leuk, ze doet hatelijk tegen hem. De zomerse zachte stemming is helemaal omgeslagen. Ik vind dit een mooie scene omdat als Gerrit Jan komt niet alleen de stemming omslaat maar ook het weer. Het is de voorbode van de storm die de stad zal verwoesten. Scene 2
Het gaat hard waaien en Hans en Lina proberen weg te komen uit de herberg, zonder Gerrit Jan, maar die wil mee. Op een holletje passeren ze het tolhuis, het onweer kan ieder moment losbarsten en ze willen zo snel mogelijk naar huis. Ze horen bliksem- en donderslagen. Hans heeft Lina bij de ene hand en Gerrit Jan houdt haar andere hand vast. De hemel lijkt in brand te staan. "Dit is geen onweer, dit is een orkaan", schreeuwt Gerrit Jan. Ze hollen maar door, half struikelend, voortgeduwd door een wind die hen in de rug bonkt, het bulderen van de storm in hun oren. Gerrit Jan valt, dan struikelt Lina. Ze horen iets kraken. Gerrit Jan geeft een schreeuw en duwt hen met geweld naar achteren. Er valt een boom en in de gracht botsen losgeraakte boten op elkaar. De noodklokken luiden. Lopen is niet meer mogelijk. De wind neemt Lina op en veegt de straat met haar aan. Hans kan niets beginnen maar Gerrit Jan staat plotseling rechtop, pakt haar beet en kwakt haar op straat, terwijl hij over haar heen valt. Verdoofd en
niet in staat om te denken trekt Hans Lina onder Gerrit Jan uit en sleept haar onder de beschutting van de poort. Gerrit Jan ligt voor dood op de straat, half bedolven onder de stenen. Lina huilt en Hans weet niet wat hij moet doen. Gerrit Jan was ooit zijn vriend en nu had hij zijn leven voor Lina in de waagschaal gelegd. Hans probeert naar hem toe te komen maar de storm steekt zo erg op dat de Dom in elkaar zakt... En Gerrit Jan raakt bedolven onder het puin. Ik vind dit een heel spannende scene..die storm wordt prachtig beschreven. Een storm die een orkaan blijkt te zijn, de enige keer dat er in Nederland een orkaan heeft gewoed. Het dilemma waarvoor Hans staat en waarvoor later Lina staat, is ook mooi verteld. Ze vinden hem eigenlijk niks, een pestkop en een verrader, maar nu gedraagt hij zich heldhaftig, hij geeft zijn leven voor Lina. scene 3
Joris wil weg uit Utrecht. Hij houdt het niet meer uit in die stad. Hans probeert hem tegen te houden door hem te herinneren aan de winter die gaat komen. Dan moet een mens toch ergens van leven en een dak boven zijn hoofd hebben. Hier in het huis van Hans is voedsel, warmte en een goed bed. Hans vindt het ondenkbaar dat Joris dat afslaat.Maar Joris is heel serieus, hij wil liever het lot van de vogels op de velden delen en van dag tot dag leven. Het ergste is dat Lina met hem mee wil. Als zij dat zegt, stort de wereld van Hans in elkaar. Zoals de Domkerk is ingestort, ziet hij nu zijn dromen in elkaar storten. Lina en Joris trekken samen weg. Waarschijnlijk hebben ze een kort en hevig leven geleid. Het leven van Hans daarentegen is braaf en saai en plichtsgetrouw verlopen. Mooie scene omdat de tegenstellingen tussen die mensen zo mooi beschreven zijn. Wat er met Utrecht gebeurt in het groot, gebeurt in het leventje van Hans steeds in het klein. dat vind ik wel knap van Beckman.