Zakelijke Gegevens: De titel van het boek is ‘spijkerschrift’. Het is geschreven door Kader Abdolah in het jaar 2000. De uitgave die ik gelezen heb is een vierde druk en uitgegeven door uitgeverij de Geus. Het boek heeft 377 bladzijden. Gegevens over de schrijver: Achternaam: Abdolah
Voornaam: Kader
Geboren: 12-11-1954
Te: Arak (Iran) Kader Abdolah is het pseudoniem van Hossein Sadgadi Ghaemuraghami Frahani. Hij schrijft wekelijks een column in 'De Volkskrant' onder het pseudoniem Mirza. Mirza is in het Perzisch 'kroniekschrijver' én het is de naam van zijn overleden vader. Het pseudoniem Kader Abdolah gebruikte hij al in Iran voor twee illegale verhalenbundels. Kader Abdolah groeide op in een streng religieus milieu in Arak in het noorden van Iran. Hij studeerde natuurkunde aan de universiteit van Teheran. In 1977 studeerde hij af. Na zijn studie ging hij bij de marine. Hij werkte twee jaar op het vlaggenschip ‘Pahlavi’s Ship’. Daarna werd hij leraar natuurkunde in Genave. Na de komst van Khomeiny werd hij ontslagen. Hij vluchtte naar Koerdistan en zwier hier rond. In deze tijd van omzwervingen hield hij reisdagboeken bij. Het boek ‘Wat willen de Koerden zeggen’ werd in Iran illegaal uitgegeven. Zijn betovergrootvader Qhaem Megham Ferahni was premier van Perzië aan het eind van de negentiende eeuw en was een bekend dichter. Vanwege de bekendheid als dichter van deze voorouder nam hij het pseudoniem Kader Abdolah aan. Kader Abdolah is de naam van een gesneuvelde vriend. In Iran schreef hij twee illegale verhalenbundels. In 1985 vluchtte Kader Abdolah via Turkije uit Iran (hij was actief in de studentenoppositie, in de illegale Fadaian-groepering, Fadaian betekent letterlijk ‘volksmaterlaar’). Sinds 1988 woont Kader Abdolah in Nederland. Hij kwam in Nederland in het asielzoekerscentrum in Apeldoorn. Al snel maakte Kader Abdolah zich meester van de Nederlandse taal door o.a. ‘Jip en Janneke’ van Annie M.G. Schmidt te lezen. Uit deze boeken leerde hij ook de Nederlandse volksaard kennen. In zijn eerste jaar in Nederland is Kader Abdolah bij Annie M.G. Schmidt op theevisite geweest. Kader Abdolah begon meteen met schrijven in de Nederlandse taal. Vluchtelingen leren nu Nederlands door zijn verhalen. In zijn Nederlandse debuut ‘De adelaars’ doet hij verslag van de gruwelen in Iran en van zijn ervaringen als vluchteling. Nu woont Kader Abdolah in Zwolle. De boeken van Kader Abdolah zijn vertaald in o.a. Duitsland en Frankrijk. Korte inhoud: Het boek begint met een tekst uit de koran (spelonk) over een groep mannen die toevlucht zochten in een grot, in slaap vielen en 300 jaar later weer wakker werden. Alles is veranderd als ze naar buiten gaan. Het verhaal over Aga Akbar begint bij zijn moeder. Ze krijgt kinderen van een edelman. Omdat ze niet getrouwd is met hem zijn de kinderen onechtelijk en dragen ze niet zijn naam. Als Aga Akbar geboren wordt en blijkt dat hij doofstom is, dan gaat zijn moeder naar de edelman om zijn adellijke naam te vragen voor haar doofstomme zoon. Aga Akbar krijgt deze naam, hij heet nu Aga Akbar Mahmoede Gazanwieje Gorasani. Aga Akbar’s moeder sterft na een ziekte en Aga Akbar wordt opgevoed door zijn oom, die dichter is. Deze oom brengt hem de kunst bij van het spijkerschrift omdat hij beseft dan Aga Akbar een kunstenaar en een dichter is en zijn gedachtes moet kunnen opschrijven. Aga Akbar houdt vanaf die tijd zijn hele leven een dagboek bij. Akbar wordt verliefd op een hoertje waar hij regelmatig naar toe gaat. De familie vindt dit niet goed en gaan op zoek naar een geschikte echtgenoot. Via een koppelaarster vinden ze een vrouw voor hem. Ze trouwen, maar de jonge vrouw sterft vlak na het huwelijk. Na een aantal jaar ontmoet de oom (Kazem Gan) van Akbar Tine. Zij is een merkwaardige vrouw die bezig is haar eigen vader te beschermen tegen opium. (Kazem Gan rookte ook veel opium). Kazem Gan vraagt Tine om met Aga Akbar te trouwen. Niet lang daarna trouwen ze en samen schenken ze leven aan vier kinderen. Het eerste kind is een zoon; Ismaiel. Daarna volgen nog drie dochters. De jongste dochter wordt Goudklokje genoemd. Als de familie naar de stad verhuist komt Ismaiel in contact met het verzet. Hij gaat studeren in de stad Teheran en ontwikkeld zich steeds verder. Het contact tussen Ismaiel en zijn vader Aga Akbar vervreemdt, de oorzaak ligt in het verschil van wereldkennis. Ismaiel probeert zijn vader te vertellen over de wereld en over het geloof maar Akbar begrijpt hem niet. Ismaiel gaat in een partij tegen de regerende sjah omdat deze sjah sommige boeken verbiedt. Aga Akbar heeft een tapijten winkeltje opgezet. In dit winkeltje verstopt Ismaiel een meisje uit de partij van het verzet. Het meisje (Djamila) wordt ziek en wordt door Tine in het huis verzorgd. Goudklokje komt hierdoor in aanraking met het verzet, zonder dat de rest van de familie dit weet. De sjah verdwijnt en er komt een geestelijke aan de macht. In het begin lijkt alles goed te gaan en de partij van Ismaiel wordt gedoogd. Dan val Irak het land aan. In de chaos van bombardementen op Teheran worden er partijleden opgepakt. De partij wordt genoodzaakt ondergronds te gaan zoals bij de oprichting. Ismaiel krijgt de verantwoordelijkheid over de partijkrant. Het is zeer gevaarlijk werk en het wordt almaar gevaarlijker naarmate er meer partijleden worden opgepakt. Ismaiel is inmiddels getrouwd en heeft een dochter. Hij stuurt zijn vrouw en dochter naar zijn familie. De band tussen Aga Akbar en Ismaiel verslechtert. Als Ismaiel moet vluchten wordt de vader zoon band uiteindelijk weer de oude. Nog een keer treft Ismaiel zijn vader op weg naar de moskee, Akbar geeft Ismaiel zijn jas en stuurt hem de bergen in. Ismaiel belandt uiteindelijk in Nederland. Als Ismaiel weg is hoort hij dat Goudklokje wordt vermist. Per telefoon komt hij te weten dat Goudklokje waarschijnlijk is geëxecuteerd er is slechts een kleine kans dat ze ontsnapt is. Aga Akbar gaat haar zoeken in de bergen. Men denkt dat hij de vluchtelingen en Goudklokje een grot heeft gewezen met voedsel en dekens. Aga Akbar wordt in het begin van de lente gevonden in de sneeuw. Van Goudklokje wordt nooit meer wat vernomen. De verteller eindigt met de toespeling dat Goudklokje in dezelfde grot zit als de mannen uit het verhaal uit de Koran. Hij maakt de toespeling dat Goudklokje over 300 jaar wakker wordt en dan ziet dat alles anders is.
Hoofdpersonen: - Aga Akbar: Aga Akbar Mahmoede Gazanwieje Gorasani is een onechte zoon van een Perzische edelman. Hij is doof geboren en zijn manier om te communiceren is met gebaren. Na het sterven van zijn moeder wordt hij opgevoed door zijn oom die hem het spijkerschrift leert. Aga Akbar houdt vanaf die tijd een levensdagboek bij. Hij is getrouwd met Tine en krijgt vier kinderen. Het is een verstandshuwelijk maar ze leven in vrede met elkaar. Zijn zoon vermoedt dat hij een paar minnaressen heeft gehad, maar hij weet niet wie dat waren. Aga Akbar is tapijt reparateur van beroep en dit geeft hem veel bevrediging. Toch heeft Aga Akbar het vaak moeilijk omdat hij veel niet kan begrijpen wat er om hem heen (en in de wereld) gebeurt. Hij kan dit niet omdat de gebaren van zijn doventaal niet toereikend genoeg zijn. Hierdoor is hij afhankelijk van zijn familie en vooral van zijn enige zoon Ismaiel. Aga Akbar is gelovig en gezagsgetrouw maar als het nodig is kiest hij altijd voor zijn gezin. Zo redt hij zowel Ismaiel als Goudklokje uit de handen van de geheime politie. - Ismaiel: Ismaiel Mahmoede Gazanwieje Gorasani is de zoon van Aga Akbar en Tine. Hij is getrouwd en heeft een dochter. Ismaiel heeft natuurkunde gestudeerd maar tijdens zijn studie moest hij vluchten voor de geheime politie vanwege zijn activiteiten in een linkse verzetsbeweging. In zijn leven heeft Ismaiel altijd een steun voor zijn vader moeten zijn. Hij moest hem helpen om dingen te begrijpen en hij voelde zich verantwoordelijk over hem. Ismaiel probeert zijn vader steeds van zijn politieke standpunt te overtuigen, maar zijn vader kan hem niet begrijpen. Toch betrekt Ismaiel zijn vader bij zijn verzetsacties. Later voelt Ismaiel zich daar schuldig over omdat hij dit voelde als een beschamen van zijn vaders vertrouwen. Bij personen: - Goudklokje: Goudklokje is de jongste dochter van Aga Akbar en Tine. Ze is Ismaiel’s lievelingszusje. Goudklokje raakt verzeild in het verzet en heeft daar (waarschijnlijk) de dood in gevonden. - Kazem Gan: Kazem Gan is de oom van Aga Akbar. Hij is dichter en ziet het nut in van een schrift voor Aga Akbar. Hij leert hem daarom het spijkerschrift. Kazem Gan is een liefhebber van opium. - Tine: Tine is de vrouw van Aga Akbar. Ze is heel goed voor hem en voor haar gezin (ze krijgt een zoon en drie dochters). Waar en wanneer: Er zijn twee verhaallijnen; een over Ismaiel die een boek schrijft en een over het leven van Aga Akbar en Ismaiel in Iran. Beide verhalen worden chronologisch verteld. Het verhaal van Ismaiel die een boek schrijft speelt in een Nederlandse polder. Het verhaal over Aga Akbar en Ismaiel speelt op verschillende plaatsen in Iran. Het speelt zich vooral af in het Saffraandorp, het geboorte dorp van Aga Akbar en in een stad daar in de buurt waar Aga Akbar later met zijn gezin gaat wonen. Ook speelt een stuk ik Teheran waar Ismaiel op de universiteit zit. Het verhaal speelt zich af in. In de verhaallijn van Iran wordt de omgeving goed beschreven en uitgelegd. Bovendien wordt ook de politieke situatie goed uitgelegd. Je krijgt als lezer een goed beeld van de geschiedenis, de cultuur en het landschap van Iran. Er is ook een symbolisch ‘waar’; deze is de symbolische ruimte van de koppeling tussen vader en zoon Titelverklaring: De titel van het boek is te wijten aan het dagboek van Aga Akbar (de doofstomme vader van Ismaiel (de fictieve schrijver van het boek). Het spijkerschrift is een oeroud schrift dat de doofstomme man als medium gebruikte voor zijn gedachten. Thema: Het thema van de roman ‘Spijkerschrift’ is de ontwikkeling van een doofstomme vader en zijn zoon in de Perzische oorlog. Er spelen verder in het boek nog meerdere motieven mee; bijvoorbeeld die van een doofstomme man die in wereld leeft die hij maar half begrijpt. Vertelwijze: Het verhaal is een grote flashback. Je maakt steeds tijdsprongen van het heden naar het verleden. Aan het begin van het boek is er sprake van tijdverdichting want de jeugd van Aga wordt niet echt besproken. Het boek is opgebouwd uit drie boeken. Het heeft een proloog en een epiloog. In beiden komt het verhaal over de grot terug uit de Koran. In de proloog stelt de alwetende verteller zich voor. In het eerste boek (Spelonk) heeft de alwetende verteller het perspectief. Dit deel gaat over de jeugd van Aga Akbar tot Ismaiel geboren wordt. In het tweede boek (nieuwe grond) is er een ik-perspectief, het verhaal wordt geschreven door Ismaiel die vertelt over zijn leven in Iran en Nederland. De twee verhaallijnen (van Aga Akbar en Ismaiel in Iran en Ismaiel in Nederland) lopen door elkaar heen omdat de gebeurtenissen in Nederland te maken hebben met het boek over zijn vader in Iran dat hij aan het schrijven is. In het derde boek is het perspectief van de alwetende verteller terug. Er wordt verteld hoe het Ismaiel’s ouders vergaat nadat hij gevlucht is. Dit boek loopt tot de dood van Aga Akbar.
Eigen mening: Het boek heeft een grote indruk op mij gemaakt. De taal waarin het boek geschreven is, is bijna puur te noemen; de schrijfwijze is simpel maar toch poëtisch. Ik heb van het boek genoten en van het boek geleerd. In het boek is het verhaal te vinden over een vluchteling die in Nederland komt. De schrijver zelf is ook gevlucht en als vluchteling in Nederland aangekomen, het verhaal in het boek is dus met autobiografische gebeurtenissen doorvlochten. Dit alles sprak me heel erg aan. Ik heb weinig uitgebreide mening omdat ik bijna niet méér kan zeggen dan dat ik het echt een prachtig boek vind. Een belangrijk stukje literatuur. Ik vind het een aanwinst en een aanvulling voor de Nederlandse literatuur.