Spijkerschrift
Kader Abdolah
Breda
Uitgegeven in 2000, derde druk
374 bladzijden Korte samenvatting Het boek is oorspronkelijk geschreven door een doofstomme man. Genaamd Aga Akbar. Hij is de zoon van de vorst. Zijn moeder werkte vroeger op het kasteel en de vorst heeft toen samen met Hadjar (de moeder van Aga) Aga verwekt. Hij heeft een eigen spijkerschrift ontworpen. Na de dood van Aga Akbar word het boek naar zijn zoon Ismaiel in Nederland gebracht. Ismaiel gaat het boek leesbaar maken. Zoals hij vroeger ook al Aga Akbar zelf verstaanbaar probeerde te maken. Aga Akbar heeft het spijkerschrift geleerd van zijn oom, Kazem Gan. Kazem Gan neemt Aga op een avond mee de saffraanberg op naar een grot waar spijkerschrift op geschreven staat. Aga schrijft dit over in een schrift en baseert hier zijn eigen spijkerschrift op. Omdat Aga nogal veel uitstapjes naar de hoeren heeft gehad en doofstom is trouwt hij pas op late leeftijd. Het wordt een door Kazem Gan geregeld huwelijk met de dochter van de jager: Tine. Ze krijgen kinderen: Ismaiel en Goudklokje zijn de enige twee die genoemd worden. Een jongen en een meisje dus. Ismaiel word de mond, ogen en het verstand van Aga. Aga vertrouwd boven alles op Ismaiel. Ismaiel stimuleert Aga om door te gaan met het enige waar hij goed in is: tapijten herstellen. Op een gegeven moment gaat Ismaiel studeren in Teheran. Daar komt hij in contact met een verzetsbeweging. Hij is hier al eerder, zonder het te weten, mee in contact gekomen toen dokter Poer Bahloel. Ismaiel raakt in gevaarlijke situaties en moet uiteindelijk het land uitvluchten. Na een tijdje rond gezwerft te hebben komt hij uit in Nederland. Ismaiel heeft zijn vader betrokken in zijn praktijken. Zonder dat deze hier iets van weet. Ook zijn zusje Goudklokje word op een moment gearresteerd. Ze komt in de gevangenis waar Aga haar vaak opzoekt. Als Goudklokje op een moment ontsnapt gaat Aga achter haar aan. Het is echter zo’n slecht weer dat Aga overlijdt in de bergen. Zijn lijk word dezelfde avond gevonden in een grot in de bergen. Ismaiel krijgt het dagboek dat Aga heel zijn leven heeft bijgehouden ( in spijkerschrift ) in Nederland opgestuurd. Daarna schrijft Ismaiel het verhaal van zijn doofstomme vader wat tevens ook zijn eigen levensverhaal is. Structuur Kader Abdolah heeft het boek opgesplitst in drie aparte verhalen. Deze verhalen bevatten ieder ook nog aparte hoofdstukken. Deze hoofdstukken geven iedere keer een gebeurtenis aan. Al deze gebeurtenissen vormen samen een verhaal. Zo zijn er dus drie van die groepen met gebeurtenissen.
Verhaalfiguren Er zijn twee hoofdpersonen in dit boek: Aga Akbar en Ismaiel. Aga Akbar is de doofstomme vader van Ismaiel. Hij is een tapijthersteller in Iran. Hij heeft spijkerschrift leren schrijven en houdt een dagboek bij in dit schrift. Hij vertrouwt totaal op zijn zoon die een speciale gebarentaal met hem heeft. Aga wil graag dat zijn familie gelukkig maar weet omdat hij doofstom niet altijd wat r om hem heen gebeurd. Hij groeit in het verhaal erg naar Ismaiel toe en andersom natuurlijk ook. Ismaiel is de zoon van Aga Akbar en Tine. Hij raakt verstrikt in een verzetsbeweging. Hij leeft eigenlijk als, voor en met zijn vader. Zijn vader is tevens zijn beste vriend. Hij is een erg gevoelig persoon die zich al het gebeurde erg aantrekt. Maar boven alles moet het goed gaan met zijn familie. Uiteindelijk komt het moment dat ze elkaar los moeten laten. Aga en Ismaiel hebben wel dezelfde behoefte. Dat is vrij zijn. Bijpersonen zijn Kazem Gan, Tine en Goudklokje. Al deze personen zijn familie van elkaar. De relaties tussen deze personen zijn vriendschappelijk. Het huwelijk van Tine en Aga is duidelijk een “verstandshuwelijk” en geen hartstochtelijk huwelijk. Tijd Het verhaal is een grote flashback. Je maakt steeds tijdsprongen van het heden naar het verleden. Aan het begin van het boek is er sprake van tijdverdichting want de jeugd van Aga word totaal niet besproken. Er verstreken wel een aantal jaren in het boek want je maakt heel het leven van Ismaiel en een gedeelte van het leven van Aga mee. Ruimte De concrete ruimte vind plaats in Nederland en Iran. Nederland geeft het nieuwe leven van Ismaiel aan en Iran het leven van Aga en Ismaiel. Vooral eigenlijk op de saffraanberg in Iran. De symbolische ruimte is de koppeling tussen vader en zoon. Dit is een heel speciale band. Ik weet eigenlijk niet goed hoe ik dat moet omschrijven. Perspectief Het verhaal is geschreven in de het perspectief van de algemene verteller. De algemene verteller vertelt het verhaal wat geschreven is door Aga Akbar in het spijkerschrift. Motieven Algemene motieven - Het meest voorkomende algemene motief is het van de onafhankelijkheid tussen vader en zoon. - De koppeling van elke gebeurtenis naar de Perzische oorlog. Verhaal motieven - De doofstomme man die niet verstaat wat er om hem heen gebeurt en dus afhankelijk van anderen is. - Er wordt heel de tijd verwezen naar dat de voormalige vorst de vader van Aga is. - Het roken van opium door mannen in Iran. Thema Het thema is: De ontwikkeling van een vader en zoon in de Perzische oorlog.
De auteur Kader Abdolah is het pseudoniem van: Hossein Sadgadi Ghaemuraghami Frahani. Geboren in 1954. Zijn debuutroman was: De Adelaars in 1993. Hij studeerde aan de universiteit van Teheran. Later werkte hij als directeur van een emballagefabriek en was hij tegelijk op het literaire front actief. In 1988 moest hij zijn land ontvluchten omdat de regering had ontdekt dat hij actief was voor de oppositie. Hij heeft tot nu vijf boeken geschreven: De Adelaars (1993), De meisjes en de partizanen (1995), De reis van de lege flessen (1997), Mirza (1998) en Spijkerschrift (2000). Hij heeft twee prijzen gekregen door zijn schrijfkunsten. Dit zijn: “Het Gouden Ezelsoor” en de mediaprijs. Zijn boeken zijn in verschillende talen vertaald. Hij schrijft om zich te verzetten tegen de Iranese dictatuur. Reactie op recensies Ik heb een recensie uit het NRC Handelsblad van 28-04-2000. Geschreven door Janet Luis. De titel is: Spreekbuis van een sprakeloze vader. Dit zegt eigenlijk al genoeg over de kwaliteit van de recensie. Het is een schitterende verwoording over de inhoud van het boek. De recensie vertelt eigenlijk echt over de achtergrond van het verhaal. De tweede recensie komt uit de Elsevier en is geschreven door Jan Paul Bresser. De titel van de recensie is: Perzië in de polder. Het zegt eigenlijk niet zoveel over het boek behalve dan dat het in beknopt Nederlands is geschreven. Ik vind dat deze recensie eigenlijk te min is voor dit schitterende boek. Eigen mening Ik baal er van dat ik dit boek nu pas heb gelezen. Ik wou dat ik het al eerder had gevonden. Het is in een woord magnifiek. Hoe Kader Abdolah vertelt over de relatie tussen vader en zoon, de Perzische dictatuur en alle moeilijkheden die daar door ontstaan. Ik vind dit boek echt een geschenk voor de Nederlandse literatuur. Hij vertelt alles in korte duidelijke zinnen, hij draait er niet om heen maar verteld waar het op staat. Ik heb eerder al “De reis van de lege flessen” van Kader Abdolah gelezen. En ik kan niet wachten om aan een van zijn eerdere boeken te beginnen. De schrijver mag niet stoppen voor zijn dood. Ik lees heel het jaar door boeken maar veel mooiere als zijn boeken ben ik nog niet tegen gekomen. Hier speelt natuurlijk ook mee dat ik het geweldig vind dat een Perzische man de moeite heeft genomen om perfect Nederlands te leren en hier zijn literaire kunsten mee te vertonen. Abdolah heeft nooit toegegeven dat het een autobiografie is maar ik heb toch wel een beetje de neiging gekregen om te veronderstellen dat het wel degelijk een autobiografie is.