Ook in het kamp Neuengamme, waar Waldemaar zich tot nog toe staande weet te houden, worden de omstandigheden steeds verschrikkelijker. De gevangenen van het kamp worden uiteindelijk ingescheept op het luxe schip Cap Arcona. Op 3 mei 1945 wordt het schip gebombardeerd door Amerikaanse vliegtuigen. Waldemar, de goede zwemmer, weet de kust te bereiken, maar wordt door een Duitse soldaat alsnog neergeschoten. "Bloed mengde zich met ijskoud water, maar Waldemar voelde al geen pijn meer. Hij wiegde op de golven, en de zee spoelde alle vuil en ellende van hem af. Het water was zijn vriend, zoals het dat altijd was geweest.... " en Waldemar zwom, hij zwom naar

Hij krijgt al stervend een visioen huis".

Sonny Boy wordt het koekoeksjong dat nergens thuis hoort: hij krijgt een psychische trauma, wordt onhandelbaar. Hij gaat studeren en trouwen met een meisje dat hij zwanger maakt, maar beide zaken lopen op een mislukking uit. Zijn therapeuten raden hem aan zijn leven op schrift te stellen, maar het is niet mogelijk voor hem om dat voor elkaar te krijgen. Het stopt steeds bij hetzelfde beeld: zijn vader aan de vooravond van de bevrijding, staande aan de reling van het mythische, gedoemde zeepaleis dat zijn noodlot geworden was.

Eerste persoonlijke reactie

Het verhaal heeft me erg geraakt, ten eerste door de liefde die Rika en Waldemar voor elkaar voelden, ondanks hun leeftijdsverschil, ik vond het mooi om te lezen dat zij in voor- en vooral in tegenspoed bij elkaar bleven, elkaar hielpen en later in het verhaal naar elkaar verlangden. Ten tweede door de waarheden die er in stonden: door de naoorlogse generaties is er een scherpe lijn getrokken tussen goed en fout: de slechte Duitsers en de goede Joden en Hollanders en de helden van het verzeten de geallieerden, maar in de oorlog waren deze grenzen helemaal niet zo duidelijk: door iedereen, Hollanders, Joden, NSB'ers en anderen werd verraden, je kon niemand vertrouwen. En het verzet maakte fouten, verraadde Joden tijdens de folteringen of om die folteringen te voorkomen en de geallieerden hebben ook heel veel onschuldige Duitsers gedood met hun bombardementen en ze hebben de Cap Arcona gebombardeerd, hoewel ze niet zeker waren of er SS'ers aan boord waren en de geallieerden hebben toen overlevenden van de concentratiekampen vermoord. De geallieerden hebben ons bevrijd en iedereen is ze nog steeds dankbaar.

Verwerkingsopdrachten

1 - Welke verwachtingen had je voor je je boek ging lezen?

Bij dit boek had ik de verwachting dat het over oorlog zou gaan, liefde, kleurenscheiding, Jodenvervolging (wat is echt de gruwelijkste gebeurtenis vind in de geschiedenis van de mensheid). Ik weet al best veel van het onderwerp Oorlog af, maar ik hoop toch dat ik meer dingen er over te weten kom door dit boek te hebben gelezen.

2 - Welke verwachtingen zijn uitgekomen en welke niet?

De verwachtingen die ik had gesteld aan het boek kwamen uit, ik vond het boek alleen een beetje saai in het begin maar daarna niet meer.

3 - Wat is volgens jou de thematiek in het boek?

De thematiek is een onmogelijke liefde, die toch kon. De liefde tussen Waldemar en Rika kon eigenlijk niet omdat zij blank was en hij donker, en ze verschilden 18 jaar. Rika was nog niet gescheiden toen haar affaire met Waldemar begon, en ze was ook al vrij snel zwanger. Maar het lukte hen toch, ze hebben samen moeilijke tijden doorgemaakt, maar ze kwamen er weer bovenop en trokken zich niets aan van wat anderen zeiden (hoewel het wel pijn deed).

4 - Wat zijn de belangrijkste motieven?

Omdat het een waar gebeurd verhaal is, weet ik niet of er opzettelijk motieven in gebruikt zijn, omdat het op deze manier gebeurd is en in levens nooit opzettelijk motieven worden gebruikt. Dat mensen dingen vaak doen ligt aan de situatie of hun karakter. Toch heb ik motieven gevonden, in ieder geval kunnen ze daarvoor doorgaan.

5 - Licht de thematiek en motieven toe met voorbeelden

Water

Waldemar voelt zich vrij als hij zwemt. Als kind hing hij achter de grote schepen in Paramaribo, door het geluid van de branding komt hij tot rust in Scheveningen en hij zal uiteindelijk in de golven sterven.

Bladzijde 11. Zij droeg hem, het water was zijn vriend.

Bladzijde 219/220 "Bloed mengde zich met ijskoud water, maar Waldemar voelde al geen pijn meer. Hij wiegde op de golven, en de zee spoelde alle vuil en ellende van hem af. Het water was zijn vriend, zoals het dat altijd was geweest Hij krijgt al stervend een visioen. " en Waldemar zwom, hijzwom naar huis".

Verboden liefde

Als Rika zich aan de "normen en waarden" van haar omgeving had gehouden waren de twee mannen met wie ze haar leven gedeeld heeft nooit haar partner geweest. Ook blijkt later in het boek dat het merendeel van haar kinderen niet zonder schandalen zal trouwen. Ex-man Willem trouwt uiteindelijk met de huishulp, ver beneden zijn stand dus.

Blz. 16 Hun liefde leek echter weinig toekomst beschoren, want Willems vader was een protestantse hoofdonderwijzer die een diepe afkeer koesterde jegens alles wat paaps was. Daarbij vond hij de Van der Lansen maar ordinaire middenstanders. Rika 's ouders op hun beurt gruwden evenzeer van de gedachte dat hun dochter buiten haar geloof zou trouwen. Een huwelijk meteen protestant zou haar, zo meende zij, onherroepelijk in staat van doodzonde brengen

Verhuizen

De gezinnen van Rika veranderen in elke vorm vaak van woon- of verblijfplaats. Waldemar wisselt zelfs van werelddeel. Zelfs hun laatste maanden in de concentratiekampen brengen Rika en haar man elk op verschillende locaties door.

Blz. 54 De meeste Surinamers die naar Nederland kwamen vestigden zich in het kosmopolitische, losse Amsterdam, waar in de matrozencafés rond de Zeedijk en in het havengebied veel landgenoten te vinden waren.

Blz. 158 donderdag 10 mei 1944

Hoop

Ondanks de tegenslagen blijven de personages hopen op een goede afloop. Dit geldt voor Rika in het begin en tegen het eind van het boek voor de hereniging met haar kinderen, maar ook wordt flink gebeden voor een spoedig einde van de oorlog.

Blz. 64. En Zus, je bent nu zeker ook weer naar school? Ik heb de hele week uitgekeken naar je

kaart van je uitstapje. Is dat soms niet doorgegaan? Laat mij gauw weten of je bent overgegaan.

En wat speel je a/ op de piano, al stukjes ook? Zus, ik zou je dolgraag eens horen spelen.

Blz. 176 Toch laat ik mij niet down slaan. Keep smiling, hoor! Ik lach nog steeds. Wij moeten

immers nog sterk staan, als de mannen terugkomen. En eens zal zat zijn,'

Zwart en wit

Er zijn veel sprake van racisme tegen de donkere Surinamers en antisemitisme tegen joden, maar ook blijkt de Nederlandse samenleving allesbehalve zwart en wit gehandeld te hebben in oorlogstijd. Iedereen verraadde iedereen. Goed en fout bestond niet.

Blz. 29 Het huwelijk tussen Koos Nods en Eugenie Elder in 1904 hield de roddeltongen dan ook maanden bezig.

Blz. 30 Want hij was ondanks a/ zijn geld en praatjes met zijn door zon gelooide zwarte huis toch niet meer dan een goudzoeker, een rabauw, terwijl zijn een echte dame was- zo goed opgevoed, zo keurig, zo blank vooral.

Noordnoordoost

Waldemar vertrekt van Suriname naar Nederland met deze koers. Later zullen Waldemar en Rika nogmaals deze koers aannemen. Dit keer in een compleet andere situatie. bij het vertrek naar de concentratiekampen in Duitsland. Weer een barre tocht, maar dit maal met een veel sombere

bestemming

Blz. 48 De koers was noordnoordoost- ze voeren weg van de zon, de invallende duisternis

tegemoet.

Blz. 171 Rika en haar achthonderd lotgenotes reden veerde noordwaarts, ruwweg dezelfde richting

volgend die Waldemar een half jaar eerder gegaan was: noordnoordoost.

6 – Verklaar de (onder)titel

Rika en Waldemar geven hun zoontje de naam ‘Waldy', een afkorting van de naam van zijn vader. Als bijnaam noemt Rika haar zoontje 'Sonny Boy', zo heet het sentimentele, door Al Jolson gezongen liedje uit de film The Singing FOOI. Het liedje was in de zomer dat Waldy geboren werd (in 1928) zo populair, dat iedereen het floot of zong.

7 – Leg de verbanden tussen de titel & ondertitel, titel & thematiek en motto & thema

Brengt het thema in verband met de titel, ondertitel en het motto. Het boek is getiteld 'Sonny Boy', maar de biografie gaat niet over het jongetje dat het bewijs was van de liefde tussen Waldemar en Rika. Het realistische beeld dat wordt gecreëerd door dit boek heeft lang niet alles te maken met Sonny Boy. Alleen hoofdstuk 9 'het koekoeksjong' gaat eigenlijk over Sonny Boy. Het motto was het liedje van Al Jolson, dit ging erover dat er iets is in je leven, dat zo belangrijk is dat je ervoor wil vechten. Dit getuigt ook van een enorme wilskracht en doorzettingsvermogen. Het geeft je nieuwe hoop voor betere tijden.

8 – Wat is het verschil tussen de verhaallaag en de thematische laag

De verhaallaag gaat meer over de band tussen een Surinamer en een

Nederlandse. De thematische laag gaat meer over liefde die onmogelijk is.

9 – Geef in een paar zinnen de verhaallaag

In het verhaal wordt er gesproken over Waldemar Nods (Surinamer) en

Rika van der Lans (Nederlandse). Deze zouden een relatie gaan starten en

in die tijd was dat natuurlijk not done.

10 – Geef je eindoordeel over het boek

Een erg leuke persoonlijkheid, vind ik toch wel Rika Hagenaar, de recalcitrante (geneigd om je te verzetten) vrouw die haar eigen touwtjes in handen neemt. Ze gaat tegen de regels van haar geloof in, maar hierdoor leeft zij geen saai, duf en voorbestemd leven. Nee, zij leeft haar leven zoals zij het zelf graag wil. Ze trekt zich van niemand wat aan. En wat ik erg aan deze vrouw kan bewonderen, is haar positieve en liefdevolle kijk op het leven. Ze blijft liefdevol tegen haar kinderen (hoe hard zij haar ook negeren), ze is ontzettend gastvrij naar haar pensiongasten toe en ze blijft eerbiedig naar haar familie. Bovendien blijft ze, in de oorlogstijd, hoop houden.

De passage die mij het meest aanspreekt is de mooie beschrijving van het onbezorgde, vrije leven in Paramaribo. Het wordt dusdanig in geuren en kleuren verteld, dat ik helemaal zin krijg om dit land met eigen ogen tebekijken. Het is mooi om te zien, hoe een kleine Waldemar vanaf kinds af aan het avontuur opzoekt in het tropische Paramaribo en hoe Waldemar zich fascineert voor de zee. Het onbezorgde van een kind, dat komt in zijn of haar latere leven nooit meer voor. Altijd zijn er wel zorgen of problemen. Het onbezorgde van een kind vind ik zoiets moois en in dit boek wordt Waldemars opgewekte, avontuurlijke en onbezorgde jeugd zo mooi omschreven: 'Waldemar was nooit bang voor de hongerige rivier, want hij kende haar als geen ander. Als kleine jongen al had hij haar urenlang vanaf de veranda van hun huis zitten bestuderen en was hij ingeslapen bij het geluid van de golven. Naarmate hij ouder werd, was hij steeds beter gaan begrijpen hoe ze voortdurend heen en weer getrokken werd door de maan en de oceaan, en hoe ze, daarbij gestoord door de wind, koppig toch haar getijden te volbrengen. Zwemmen, wist hij, deed je niet alleen met je spieren, maar met respect voor de rivier, gebruikmakend van haar nukken en grillen, wetend waar je zwom en vooral: wanneer.'

Ongelofelijk vind ik, dat het gezinnetje zich altijd staande heeft weten te houden. Zelfs wanneer Rika, Waldemar en Waldy zich in een crisistijd bevinden (beurscrash New York) weten zij voorspoedig een bestaan op te bouwen. Dit vind ik absoluut te bewonderen. Hiervoor moet je toch wel een sterke wil en lef hebben. Mede door het ondernemende, gastvrije en het sociale karakter van Rika heeft dit kunnen plaatsvinden. Zo zie je, dat je nooit bij de pakken neer moet zitten, maar altijd optimistisch moet blijven.

Ongelofelijk vind ik, dat het gezinnetje zich altijd staande heeft weten te houden. Zelfs wanneer Rika, Waldemar en Waldy zich in een crisistijd bevinden (beurscrash New York) weten zij voorspoedig een bestaan op te bouwen. Dit vind ik absoluut te bewonderen. Hiervoor moet je toch wel een sterke wil en lef hebben. Mede door het ondernemende, gastvrije en het sociale karakter van Rika heeft dit kunnen plaatsvinden. Zo zie je, dat je nooit bij de pakken neer moet zitten, maar altijd optimistisch moet blijven.

Jammer vind ik, dat Waldemars gevoelens en gedachtes niet zo tot uiting komen. Het lijkt net, alsof ik weinig hoogte van hem krijg. Ik zou graag meer wi len weten over hoe hij zich voelt. Het lijkt, alsof je zijn eenzaamheid voelt, maar ik zou willen weten wat er daadwerkelijk in hem omgaat.

Dit verhaal heeft mij zeker geraakt. Ik vind het lastig om mij de martelingen en mensonterende taferelen in te beelden en zou ook willen dat dit niet in het echt plaats zal vinden. Maar op de één of andere manier raakte het boek mij niet zozeer, dat de huiveringen mij op de rug liepen.

Het leek bij, toen ik het boek pas uithad, net alsof het verhaal me niets deed. Ik liet geeneens een traantje om de dood van beide ouders. Nu weet ik, dat het boek mij welzeker iets heeft gedaan. Het heeft me erg gegrepen, ik moet er steeds maar weer aan denken (zeker omdat het waargebeurd is), maar de gebeurtenissen in het boek zijn bijna ongeloofwaardig. Er zijn zoveel afschuwelijke dingen gebeurd, dat ik het bijna niet meer kan of wil geloven.

Het taalgebruik is precies goed. Het leest lekker door. Er worden niet al te lange zinnen gebruikt en het woordgebruik was niet al te ingewikkeld. Er is een goede afwisseling tussen de historische feiten en de belevenissen van de hoofdpersonen. Teveel historische feiten zou het verhaal erg saai en langdradig maken, maar de geschiedenis moet toch goed uitgelegd worden en dat heeft de schrijfster erg goed gedaan. Er wordt goed ingegaan op de gevoelens en gedachtes van de hoofdpersonen. Dit vind ik erg belangrijk, omdat ik me daarmee goed in kan leven.

Wat dit boek extra bijzonder maakt, zijn de bijgevoegde foto 's en de fragmenten uit brieven en dagboeken. Dit maakt, dat ik mij nog beter kon inleven in het verhaal en in de personages. Het is ook gewoon leuk om te zien, hoe alle beschrijvingen er nou werkelijk écht uit zien, zoals de personages en de woonplaats. Ik vond het boek in zijn totaal erg aangrijpend. Een verhaal vol moed, hoop en doorzettingsvermogen. Ik heb er veel van geleerd. Zowel van de geschiedeniszijde (de geschiedenis van Suriname, de aanslag op het cruiseschip, maar ook gewoon hoe de mensen vroeger met elkaar omgingen) als van het karakter van Rika Hagenaar. Het verhaal neemt je mee terug in de tijd en laat je een tijd van 22 jaar verstrekken. Het verhaal zuigt je mee de tijd in en je kunt niet meer stoppen met lezen.

Ik raad dit boek zeker aan andere mensen aan. Mensen die van geschiedenis houden en mensen die zich bekommeren om het lot van een ander. Niet iedereen zal dit zo'n geweldig boek vinden. Ik kan me heel goed voorstellen dat mensen hier niet van houden (het kan te langdradig

ofte dramatisch zijn).

Helaas is het een boek zonder “Happy End”