Sonny Boy.

Titelverklaring.
Sonny Boy is de naam van het kind van Waldemar en Rika en tevens de naam van het lied in het motto. 

Het motto
Het lied Sonny Boy uit de film The singing fool staat op de eerste pagina afgedrukt.
When there are grey skies
I don’t mind the grey skies
You make them blue, Sonny Boy

Rika en Waldemar gaven Waldy de bijnaam Sonny Boy, n.a.v. dit lied.

Tweede motto
“Wie iets van een bepaalde tijd wil begrijpen, moet biografieën lezen, en dan niet die van staatslieden, maar de in aantal veel te schaarse biografieën van onbekende burgers.
Sebastian Haffner, Het verhaal van een Duitser, 1914-1933.
Het is duidelijk dat Annejet van der Zijl met Sonny Boy een dergelijke poging waagt.

Autobiografische elementen: het verhaal bevat geen autobiografische elementen, maar wel biografische elementen. Het verhaal gaat over Rika, Waldemar en Waldy en deze mensen hebben echt bestaan en hun leven is echt zo verlopen.

Chronologie: het verhaal is chronologisch verteld.

Fabel en Sujet: omdat het verhaal chronologisch is verteld, zijn fabel en sujet hetzelfde.

Verteltijd: 220 bladzijden. 15 uur om te lezen.

Vertelde tijd: Er worden veel jaartallen genoemd (“de rivier, 1923” naam v. proloog/inleiding, pg. 9; “De zee, 1945” naam v. epiloog, pg. 215). Het verhaal speelt zich af tijdens de WOII, rond 1940 dus. Het verhaal begint in 1923, wanneer Waldemar 15 jaar is en zijn leven eindigt in 1945. Ook lees je een klein stuk over een 50-jarige Waldy, maar niet met specifieke jaartallen maar gezien zijn geboorte jaar (1929) moet het boek eindigen in ongeveer 1980. Het speelt zich dus grofweg af tussen 1923 en 1980.

De vertelde tijd is zo’n 57 jaar. De verteltijd is 235 blz. (zo’n 6 uur). Een echte sprong in de tijd (tijdversnelling) is er na de dood van Waldemar, dan veranderd Waldy van een jongen van 18 in een man van tegen de 50. Grote tijdvertraging zit er niet in. Het verhaal is niet-chronologisch. Waldy kan er niet achter komen hoe zijn vader is omgekomen en je leest dat hij op zijn 50e nog steeds moeite heeft met het verwerken (rond 1980), en daarna lees je hoe Waldemar is overleden (1945). Dit is dus ook een flashback. 

Wanneer speelt het verhaal: het verhaal begint in 1923 wanneer de slavernij net is afgeschaft in Suriname. Waldemar en Rika vinden elkaar nog voor de oorlog. Wanneer zij een pension hebben in Scheveningen komen daar ook Duitsers die door moeten verblijven in tijd van de oorlog. Er wordt ook beschreven hoe de regering naar Engeland vlucht. Het verhaal eindigt vlak voor de bevrijding. Waldemar moet weg uit het kamp, want de bevrijders komen eraan. Na de oorlog zoeken familieleden en Sonny Boy nog naar Rika en Waldemar en krijgen na de oorlog pas bevestiging. Dus van 1923- 1950

Spanningstechnieken:

- Vertraging: wanneer Waldemar wordt doodgeschoten wordt dit heel langzaam omschreven, terug gekeken naar het verleden (Suriname rivier).

- Op een andere verhaallijn overschakelen: Eerst Waldemar omschreven, dan overgeschakeld naar het Hollandse leven van Rika.

- Wekken van vermoedens. Rika wordt omschreven als een sterke vrouw en na de oorlog ga je ervan uit dat ze het wel overleefd heeft. De familie ziet haar ook als een sterke vrouw. Waldemar heeft een goede positie gekregen in zijn kamp. Je denkt dat hij makkelijk de oorlog overleefd.

Korte spanningsboog: wanneer Sonny Boy ook wordt opgepakt en de vraag of hij ook in een kamp moet of dat hij vrij uit gaat.

Lange spanningsboog: blijven Rika en Waldemar bij elkaar.

Belangrijke openplek: overleven Rika en Waldemar de oorlog.

Verhaallijnen:   vier verhaallijnen. De verhaallijnen zijn: de geschiedenis van Waldemar Nods; het verhaal van Rika van der Lans; het verhaal van Waldemar en Rika in de vooroorlogse jaren;  verhaal over de oorlogsjaren.

Genre: non-fictionele roman, want het is op ware gebeurtenissen gebaseerd. Toch is de grens tussen werkelijkheid en verbeelding niet altijd duidelijk

Literair-historische motieven: oorlog, verboden liefde.

Leidmotief:

Brieven: Rika schrijft iedere week brieven naar haar kinderen die bij Willem wonen, hoe arm zij en Waldemar het ook hebben, of brieven wordt nooit bezuinigd. Wanneer Rika op de trein gezet wordt, gooit ze een briefje naar buiten en wanneer Waldemar en Rika in de concentratiekampen zitten, schrijven ze brieven naar huis en naar Waldy, omdat zij allebei een goede positie hebben bemachtigd in hun kampen, lukt het hen altijd om de brieven te versturen.

Zwemmen: Waldemar is een zeer goede zwemmer, van jongs af aan zwemt hij al, hij is een ocean-swimmer en kan de grillige Suriname-rivier aan. Als hij in Nederland is zwemt hij ook veel, vooral wanneer hij in Scheveningen woont. Hij leert zijn zoontje ook zwemmen en Waldy is net als zijn vader dol op zwemmen. Waldemar zwemt na de aanval op de Cap Arcona naar de kust en even later, wanneer hij is doodgeschoten, ‘zwemt’ hij naar huis (naar Suriname).

Betekenislaag: in slechte tijden moet je bij elkaar blijven en het samen aangaan.

Perspectief: Het wordt geschreven in de alwetende vorm. Soms laat ze ook citaten van brieven of dagboeken in het verhaal voorkomen, en die staan wel in de ikvorm. Er wordt al schrijvend informatie gegeven.

Verhaalopbouw
Het boek telt 9 echte hoofdstukken die allen een titel hebben. Daarvoor staat een korte episode (proloog) die “De rivier, 1923” heet en na de negen hoofdstukken volgt nog een episode die “De Zee 1945” is getiteld. Na deze epiloog geeft Annejet van Zijl een nawoord en sluit vervolgens het boek af met een verantwoording van 9 bladzijden van de geraadpleegde bronnen voor de biografie.

Personages.

Rika Hagenaar-van der Lans: Rika is een karakter. In 1928 is ze 40 jaar oud en net weggegaan bij haar man Willem. Ze start een pension en Waldemar Nods is haar eerste gast. Ze krijgen een relatie met elkaar. Ze overlijdt in kamp Ravensbrück.
Ze is een sterke vrouw. Zorgzaam en moedig. Ze is een beetje gezet en heeft donker haar.  Zij is de hoofdpersoon
Waldemar Nods: Waldemar is een karakter. In 1928 is hij 20 jaar oud en komt als Surinamer in Nederland aan. Hij trekt bij Rika in en ze krijgen een relatie met elkaar. Samen krijgen ze een zoon die ze Waldy noemen. Waldemar overlijdt op 3 mei 1945, twee dagen voor de bevrijding.  Hij is trouw en slim. Het is een donkere jongen en hij is lang. Hij is de hoofdpersoon.

Waldy (Sonny Boy): Waldy is een type. Hij is de zoon van Rika en Waldemar. Hij wordt geboren in 1929. Zijn ouders geven hem de bijnaam Sonny Boy, naar een populair liedje van Al Jolson in die tijd. Tijdens de gevangenschap van zijn ouders verblijft hij op verschillende plaatsen. Eerst bij zijn grootouders, later bij een oom en tante en weer later in verschillende pleeggezinnen. Eigenlijk wil niemand hem hebben, omdat hij gekleurd is. Hij is de enige van het gezin die de oorlog overleeft. 

Willem Hagenaar: Willem Hagenaar is een type. Hij is protestants opgevoed en Rika katholiek, maar toch krijgen ze toestemming om met elkaar te trouwen. Na bijna 17 jaar huwelijk gaan ze bij elkaar vandaan. Willem zorgt ervoor dat hij de kinderen krijgt en dat Rika ze bijna nooit meer mag zien. 

Rika’s ouders: Rika’s ouders vinden het maar niks dat Rika met een protestantse willen trouwen. Toch moeten ze op een gegeven moment wel toegeven. Wanneer Rika wil scheiden verpest ze het in de ogen van haar ouders. Ze kan nog beter met een protestant samenwonen dan scheiden. Als ze dan ook nog eens een kind bij een neger krijgt, terwijl ze nog getrouwd is met Willem, heeft ze het helemaal verpest.