Titel; Sleuteloog
Schrijver; Hella S. Haasse
Bladzijden; 196
Uitgever; Querido
1e druk; November 2002
Genre; Roman Samenvatting; De journalist Bart Moorland benadert de kunsthistorica Herma Warner met de vraag of zij hem informatie kan verschaffen over een zekere Mila Wychinska. Hij is die naam tegengekomen in een dossier over mensen rechtenactivisme in Zuidoost-Azië. Het verzoek dwingt Herma, die teruggetrokken in Overijssel woont, zich te verdiepen in het verleden dat zij dacht voorgoed achter zich te hebben gelaten. In een foto van Mila Wychinska herkent zij echter onmiddellijk haar jeugdvriendin Dee Mijers. In een met koper beslagen antieke Indische kist van ebbenhout bevinden zich de foto's en documenten die haar geheugen zouden kunnen opfrissen. Maar zij kan de kist niet openen omdat ze al jaren de sleutel kwijt is: een bijzondere sleutel, met in het loog een ornament van oud-Arabisch schrift. Zij probeert de feiten omtrent het leven van Dee Mijers alias Mila Wychinska te reconstrueren, en wordt overspoeld door een golf van herinneringen aan haar jeugd in Nederlands-Indië en de jaren daarna. Ingeslapen en verdrongen emoties komen weer aan de oppervlakte. Zij wordt zich opnieuw (en nu met consequenties voor haar zelfinzicht) bewust van de duistere kanten van haar vriendschap met Dee, haar bijna mystieke band met Non, Dees tante, haar fascinatie voor de oude Indo-Europese familie van landeigenaren waartoe Non en Dee behoorden, en bovenal van haar verhouding tot Taco Tadema, met wie zij sinds hun middelbareschooltijd in Batavia een paar heeft gevormd. Er blijft veel raadselachtig. Welke, door haar nooit vermoede of ten volle begrepen, omstandigheden hebben haar huwelijksleven met Taco zo diepgaand beïnvloed en beschadigd? Wat er met Dee is gebeurd, nadat zij elkaar uit het oog hadden verloren, weet zij voor een deel uit mededelingen van Non, maar die geven niet op alles antwoord. Ook over de plotselinge verdwijning van Non, die Indonesisch staatsburger geworden is, en als mohammedaanse bekeerlinge een pelgrimsreis naar Mekka heeft gemaakt, tast zij in het duister. Herma heeft eindelijk bericht gehad van Het Hoge Bos, een rustoord waar ze al sinds een paar jaar op de wachtlijst staat. Tijdens de verhuizing vind ze op de kast de sleutel van de ebben houtenkist. Ze krijgt het slot niet geopend en geeft de kist met sleutel aan Bart Moorland in vertrouwen dat hij iemand vindt die de kist geopend kan krijgen en goed met de inhoud om zal gaan. In de laatste brief van Bart aan Herma schrijft die dat er helemaal niks in de kist zit. Wel heeft een vriend van hem de tekst boven het sleutelgat weten te vertalen; “Al wat je ooit zag of hoorde, al wat je dacht te weten, is niet meer dat, maar anders.” Plaats en ruimte; Voormalig Nederlands Indië Tijd; Voor de WOII toen Indonesië nog Nederlands Indie was en dus nog van de Nederlanders, of ter wijl Belanda’s. Vertelwijze; Ik -vorm
Thema; Jeugd herinneringen. Titelverklaring; Het hele verhaal draait om de kist. Omdat hij niet geopend kan worden wordt Herma gedwongen om de informatie voor Bart Moorland uit haar geheugen te halen. Toen ze de sleutel had gevonden moest ze hard knijpen in het ‘oog’ van de sleutel. Personages; Herma Warnar Zij is de ik-persoon van het boek, zij verteld het verhaal. Adèle Mijers ( Dee/ Mila Wychinska) Om haar draait het boek. De journalist Bart Moorland wou via Herma Warnar informatie verkrijgen over Dee (zo wordt ze het meest vermeld). Aimée (Non/ Ibu Sjarifa) Tante van Dee, ze gaat veel met Herma om. Ze houdt erg veel van bloemen. Louis Lamornie de Pourthié Uiteindelijk komt Dee er achter dat ze niet de dochter is van Louis maar dat d’r moeder verkracht is en daarna met Louis is getrouwd, broer van Aimeé. Hij is de dochter van Mevrouw Mijers en de broer van Non. Adèle Lamornie de Pourthié (Mevrouw Mijers) De oma van Adèle (niet de biologische) en moeder van Louis en Non. Ondertitel; Geen
Motto; Geen. Maar dit zou ik er een hele mooie voor vinden;
“Al wat je ooit zag of hoorde, al wat je dacht te weten, is niet meer dat,
maar anders.”
Mottoverklaring; De vertaling van de tekst boven het sleutelgat.
Relatie tekst
en context; Net als Herma Warnar is Hella Haase in Nederlands-Indië geboren en is even later weer naar Nederland gegaan. Informatie auteur; Hélène Serafia Haasse werd op 2 februari 1918 geboren in Batavia (het toenmalige Nederlands-Indië). Haar moeder, Katherina Diehm-Winzenhöhler, was pianiste en haar vader, Willem Hendrik Haasse, inspecteur van financiën bij het Gouvernement. Haar vroege jeugd bracht ze door in Nederlands-Indië. Vanaf 1924 woonde ze samen met haar broertje vier jaar lang bij haar grootouders in Nederland. Weer terug in Indië bracht ze veel tijd door met het lezen van historische romans en het schrijven en opvoeren van toneelstukken. In 1938 ging Hella Haasse naar Nederland om Scandinavische taal- en letterkunde te studeren. Toen bleek dat ze haar belangstelling voor Scandinavische en Germaanse heldensagen deelde met de bezetter, brak ze deze studie af. Tijdens de oorlogsjaren doorliep ze de toneelschool waarvoor ze in 1943 examen deed. In 1944 beëindigde ze haar toneelloopbaan en wijdde ze zich bijna volledig aan het schrijven. In datzelfde jaar trouwde ze met Jan van Lelyveld, bij wie ze twee dochters zou krijgen. Haar korte toneelcarrière zou, zo blijkt uit een interview met Ischa Meijer, niet tevergeefs blijken te zijn: ‘Het creëren van personages in mijn werk is een soort naar binnen gekeerd toneelspelen. (...) Ik moet ze op een of andere wijze zijn en ik ben ze ook enigszins - want anders zou ik ze niet kunnen maken. Zo ontstaat er een zeker totaaltheater. Ik bouw de décors, ik regisseer, ik acteer. Innerlijk toneel.’ De novelle Oeroeg was haar grote doorbraak. Hella Haasse won hiermee de novelle-prijsvraag die de CPNB in 1948 uitschreef. Hierna zouden nog veel literaire prijzen volgen, zoals de Constantijn Huygensprijs in 1981 en de P.C. Hooftprijs in 1984. Van 1981 tot 1990 woonde Haasse met haar man in Frankrijk. Daar schreef ze de documentair-historische romans, bijvoorbeeld de roman Heren van de thee, die haar wereldwijde bekendheid zouden geven. Met name door de klassieke historische roman Het woud der verwachting (1949), over het leven van Charles d’Orléans, verwierf ze in 1989 internationale bekendheid. Transit, de in 1994 verschenen jeugdroman, schreef Haasse oorspronkelijke ter gelegenheid van de Boekenweek. Beoordeling; Ik vond het boek vanaf het begin tot het eind interessant en vooral op het eind werd het erg spannend. Het eind verraste mij ook dat de kist leeg was. Ik ben erg benieuwd wat Dee dreef om de plaats van d’r plotseling verdwenen (..) tante in te nemen. Ik merkte wel dat je geconcentreerd moest lezen anders was je de weg snel kwijt, maar aangezien het een zeer boeiend boek was had ik daar niet al teveel moeite mee. Bij het vorige boek, De Aanslag, dacht ik dat het boek niet meer overtroffen zou worden. Dit boek is mijn bewijs. Eindcijfer; 9.0
Schrijver; Hella S. Haasse
Bladzijden; 196
Uitgever; Querido
1e druk; November 2002
Genre; Roman Samenvatting; De journalist Bart Moorland benadert de kunsthistorica Herma Warner met de vraag of zij hem informatie kan verschaffen over een zekere Mila Wychinska. Hij is die naam tegengekomen in een dossier over mensen rechtenactivisme in Zuidoost-Azië. Het verzoek dwingt Herma, die teruggetrokken in Overijssel woont, zich te verdiepen in het verleden dat zij dacht voorgoed achter zich te hebben gelaten. In een foto van Mila Wychinska herkent zij echter onmiddellijk haar jeugdvriendin Dee Mijers. In een met koper beslagen antieke Indische kist van ebbenhout bevinden zich de foto's en documenten die haar geheugen zouden kunnen opfrissen. Maar zij kan de kist niet openen omdat ze al jaren de sleutel kwijt is: een bijzondere sleutel, met in het loog een ornament van oud-Arabisch schrift. Zij probeert de feiten omtrent het leven van Dee Mijers alias Mila Wychinska te reconstrueren, en wordt overspoeld door een golf van herinneringen aan haar jeugd in Nederlands-Indië en de jaren daarna. Ingeslapen en verdrongen emoties komen weer aan de oppervlakte. Zij wordt zich opnieuw (en nu met consequenties voor haar zelfinzicht) bewust van de duistere kanten van haar vriendschap met Dee, haar bijna mystieke band met Non, Dees tante, haar fascinatie voor de oude Indo-Europese familie van landeigenaren waartoe Non en Dee behoorden, en bovenal van haar verhouding tot Taco Tadema, met wie zij sinds hun middelbareschooltijd in Batavia een paar heeft gevormd. Er blijft veel raadselachtig. Welke, door haar nooit vermoede of ten volle begrepen, omstandigheden hebben haar huwelijksleven met Taco zo diepgaand beïnvloed en beschadigd? Wat er met Dee is gebeurd, nadat zij elkaar uit het oog hadden verloren, weet zij voor een deel uit mededelingen van Non, maar die geven niet op alles antwoord. Ook over de plotselinge verdwijning van Non, die Indonesisch staatsburger geworden is, en als mohammedaanse bekeerlinge een pelgrimsreis naar Mekka heeft gemaakt, tast zij in het duister. Herma heeft eindelijk bericht gehad van Het Hoge Bos, een rustoord waar ze al sinds een paar jaar op de wachtlijst staat. Tijdens de verhuizing vind ze op de kast de sleutel van de ebben houtenkist. Ze krijgt het slot niet geopend en geeft de kist met sleutel aan Bart Moorland in vertrouwen dat hij iemand vindt die de kist geopend kan krijgen en goed met de inhoud om zal gaan. In de laatste brief van Bart aan Herma schrijft die dat er helemaal niks in de kist zit. Wel heeft een vriend van hem de tekst boven het sleutelgat weten te vertalen; “Al wat je ooit zag of hoorde, al wat je dacht te weten, is niet meer dat, maar anders.” Plaats en ruimte; Voormalig Nederlands Indië Tijd; Voor de WOII toen Indonesië nog Nederlands Indie was en dus nog van de Nederlanders, of ter wijl Belanda’s. Vertelwijze; Ik -vorm
Thema; Jeugd herinneringen. Titelverklaring; Het hele verhaal draait om de kist. Omdat hij niet geopend kan worden wordt Herma gedwongen om de informatie voor Bart Moorland uit haar geheugen te halen. Toen ze de sleutel had gevonden moest ze hard knijpen in het ‘oog’ van de sleutel. Personages; Herma Warnar Zij is de ik-persoon van het boek, zij verteld het verhaal. Adèle Mijers ( Dee/ Mila Wychinska) Om haar draait het boek. De journalist Bart Moorland wou via Herma Warnar informatie verkrijgen over Dee (zo wordt ze het meest vermeld). Aimée (Non/ Ibu Sjarifa) Tante van Dee, ze gaat veel met Herma om. Ze houdt erg veel van bloemen. Louis Lamornie de Pourthié Uiteindelijk komt Dee er achter dat ze niet de dochter is van Louis maar dat d’r moeder verkracht is en daarna met Louis is getrouwd, broer van Aimeé. Hij is de dochter van Mevrouw Mijers en de broer van Non. Adèle Lamornie de Pourthié (Mevrouw Mijers) De oma van Adèle (niet de biologische) en moeder van Louis en Non. Ondertitel; Geen
en context; Net als Herma Warnar is Hella Haase in Nederlands-Indië geboren en is even later weer naar Nederland gegaan. Informatie auteur; Hélène Serafia Haasse werd op 2 februari 1918 geboren in Batavia (het toenmalige Nederlands-Indië). Haar moeder, Katherina Diehm-Winzenhöhler, was pianiste en haar vader, Willem Hendrik Haasse, inspecteur van financiën bij het Gouvernement. Haar vroege jeugd bracht ze door in Nederlands-Indië. Vanaf 1924 woonde ze samen met haar broertje vier jaar lang bij haar grootouders in Nederland. Weer terug in Indië bracht ze veel tijd door met het lezen van historische romans en het schrijven en opvoeren van toneelstukken. In 1938 ging Hella Haasse naar Nederland om Scandinavische taal- en letterkunde te studeren. Toen bleek dat ze haar belangstelling voor Scandinavische en Germaanse heldensagen deelde met de bezetter, brak ze deze studie af. Tijdens de oorlogsjaren doorliep ze de toneelschool waarvoor ze in 1943 examen deed. In 1944 beëindigde ze haar toneelloopbaan en wijdde ze zich bijna volledig aan het schrijven. In datzelfde jaar trouwde ze met Jan van Lelyveld, bij wie ze twee dochters zou krijgen. Haar korte toneelcarrière zou, zo blijkt uit een interview met Ischa Meijer, niet tevergeefs blijken te zijn: ‘Het creëren van personages in mijn werk is een soort naar binnen gekeerd toneelspelen. (...) Ik moet ze op een of andere wijze zijn en ik ben ze ook enigszins - want anders zou ik ze niet kunnen maken. Zo ontstaat er een zeker totaaltheater. Ik bouw de décors, ik regisseer, ik acteer. Innerlijk toneel.’ De novelle Oeroeg was haar grote doorbraak. Hella Haasse won hiermee de novelle-prijsvraag die de CPNB in 1948 uitschreef. Hierna zouden nog veel literaire prijzen volgen, zoals de Constantijn Huygensprijs in 1981 en de P.C. Hooftprijs in 1984. Van 1981 tot 1990 woonde Haasse met haar man in Frankrijk. Daar schreef ze de documentair-historische romans, bijvoorbeeld de roman Heren van de thee, die haar wereldwijde bekendheid zouden geven. Met name door de klassieke historische roman Het woud der verwachting (1949), over het leven van Charles d’Orléans, verwierf ze in 1989 internationale bekendheid. Transit, de in 1994 verschenen jeugdroman, schreef Haasse oorspronkelijke ter gelegenheid van de Boekenweek. Beoordeling; Ik vond het boek vanaf het begin tot het eind interessant en vooral op het eind werd het erg spannend. Het eind verraste mij ook dat de kist leeg was. Ik ben erg benieuwd wat Dee dreef om de plaats van d’r plotseling verdwenen (..) tante in te nemen. Ik merkte wel dat je geconcentreerd moest lezen anders was je de weg snel kwijt, maar aangezien het een zeer boeiend boek was had ik daar niet al teveel moeite mee. Bij het vorige boek, De Aanslag, dacht ik dat het boek niet meer overtroffen zou worden. Dit boek is mijn bewijs. Eindcijfer; 9.0
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden