Algemene gegevens
Auteur: Harry Mulisch
Druk: 8ste druk
Jaar van uitgave: 2001
Plaats: Wolters-Noordhoff, Groningen
Uitgever: Ulysses/ de bezige bij


Uittreksel
De hoofdpersoon is een bekende Nederlandse schrijver genaamd Rudolf Herter. Hij schreef een boek “de ontdekking van de liefde”. Voor dit boek moet hij op werkbezoek in Wenen. Daar moet hij verschillende interviews en televisieoptredens geven. Samen met zijn vriendin Maria reist hij naar Wenen. Al een paar keer heeft hij verteld aan de pers dat hij erg geobserveerd is door Hitler. Hij besluit dat zijn volgende boek dan ook over Hitler zal gaan. Herter wil de daden en gedachten van Hitler begrijpen. Niemand was dat ooit gelukt. Hij heeft nog geen idee hoe hij het moet gaan aanpakken. De volgende dag heeft hij een lezing in de Nationale Bibliotheek in Wenen. Na de lezing begint de signeersessie. Pas nadat alle mensen naar huis zijn en Herter denkt dat hij eindelijk klaar is, komt er een oud echtpaar op hem af. Het echtpaar is Ulrich en Julia Falk. Zij zagen het interview op televisie de vorige dag. Ze denken dat ze Herter kunnen helpen bij het beter begrijpen van Hitler. Herter krijgt het gevoel dat deze mensen meer weten over Hitler dan ieder ander. Hij besluit de volgende dag bij Ulrich en Julia langs te gaan.

Als hij in het bejaardentehuis Eben Häezer aankomt met een bos bloemen voor Julia, vertellen ze hem hun geheim.


Ulrich en Julia Falk werkten op de Obersalzberg. Dit was de verblijfplaats van Hitler en zijn geheime vriendin Eva Braun. Niemand mocht weten dat Eva de vriendin was van Hitler. Hitler had namelijk veel vrouwen die verliefd op hem waren. Als dit uit zou komen zou dat publieksongunstig zijn. Ulrich en Julia waren de bedienden van Hitler en Eva. Zij zorgden voor het eten en het huishouden. Na een tijd werken worden ze bij de Führer geroepen. Zij waren erg nerveus. Ze wisten niet wat hun te wachten stond. Het was wel de Führer die hen wilde spreken. Ze kenden Adolf Hitler helemaal niet persoonlijk.

Als ze de kamer inkomen zitten daar een aantal hoge heren van het leger. Ze krijgen te horen dat wat Adolf Hitler nu gaat vertellen strikt vertrouwelijk is. Hitler vertelde Ulrich en Julia dat Eva zwanger was van hem. Dit kan niet vanwege zijn positie in Duitsland. Maar Hitler en Eva Braun willen het kind wel graag houden. Julia en Ulrich krijgen een opdracht. Julia moet net doen alsof ze zwanger is. Het plan is dat Julia zogenaamd gaat bevallen van haar eigen kind. Ulrich en Julia zouden in het gedeelte komen te wonen waar Hitler en Eva woonden. Als reden zou dan worden gebruikt dat ze het echtpaar dichter in de buurt wilden hebben. Ook moesten Ulrich en Julia naar huis schrijven dat ze een kind verwachten. Ook mochten ze zelf niet ook nog kinderen krijgen. Als de buik van Eva zichtbaar werd ging fase twee in. Er werd gezegd dat Eva voor een periode een kunstreis ging maken naar Italië. In werkelijkheid moest Eva in die periode in een kamer doorbrengen.

Herter weet niet wat hij hoort. Hij is geschokt. Hitler heeft een kind! Hij wil natuurlijk zo snel mogelijk weten hoe het verder is gegaan. Waar was het kind? Leefde het nog?

Na negen maanden krijgt Eva op 9 november 1939 (de Reichskristallnacht) een kind. Een jongetje genaamd Siegfried. Siegfried groeide op en leek enigszins wel een beetje op zijn echte vader, hij speelde ook graag oorlogje. Siegfried wist natuurlijk niet dat Hitler zijn echte vader was. Eva had het in deze tijd erg moeilijk. Ze hield veel van haar kind en het was moeilijk voor haar te accepteren dat zij niet mocht laten merken dat zij de moeder was en het haar pijn deed dat Siegfried dan ook met al zijn woede, vreugde en verdriet naar Julia ging in plaats van haar. Ondertussen woedde de oorlog in heel Europa en Hitler begon terrein te verliezen.

Hitler vertrok naar zijn bunker in Berlijn omdat de oorlog nu toch echt bijna voorbij was. Dat wist hij ook. Het leven in Oberzalsberg ging gewoon zoals altijd verder. Tot op een dag de rechter hand van Hitler langs kwam. Hij sprak met Ulrich. Hitler had weer een opdracht voor hem. Hij moest Siegfried vermoorden. Zou hij dat niet doen, dan kwamen hij en zijn vrouw in een concentratiekamp. Ulrich wilde niet dat Julia gevaar zou lopen. Hij moest de opdracht accepteren. Hij snapte niet waarom hij deze opdracht kreeg van Hitler. Ulrich vond het heel erg. Hij besloot om ’s morgens vroeg met Siegfried naar de schietbaan te gaan. Het was erg zwaar voor hem, maar het moest lijken op een ongeluk. Hij schoot de 6 jarige Siegfried door het hoofd. Het jongetje was dood. Ulrich en Julia werden overgeplaatst naar Den Haag. Ondertussen was het duidelijk dat de dood van Siegfried een misverstand was. Hitler dacht namelijk dat Eva van Joodse afkomst was, dit stond namelijk in haar papieren. Dit had hem doen besluiten Siegfried te vermoorden. Achteraf bleek dat Eva helemaal niet Joods was. Haar papieren waren vervalst. Dit was gedaan door een van zijn handlangers zelf. Toen Hitler er achter kwam, draaide hij compleet door. Ondertussen ging het heel slecht met het Duitse rijk. Het einde van de oorlog naderde. Hitler en zijn handlangers bleven tot het einde in de bunker. Op het laatste moment trouwde Hitler met Eva. En dat was het gelukkigste moment in haar leven. Daarna pleegde ze samen zelfmoord.

Herter wist niks te zeggen. Ulrich trilde helemaal na het vertellen van zijn geheim. Julia was naar het kleine keukentje gelopen, ze wilde het niet horen. Ze vroeg of Herter een glas wijn wilde. Daar was Herter wel aan toe. Herter moest weer terug naar de hotelkamer waar Maria de koffers al was aan het inpakken. Hij had aan Ulrich Falk beloofd tegen niemand wat te ze zeggen totdat Ulrich en Julia Falk gestorven waren. Dat deed hij ook. Herter moest even liggen. Hij nam zijn dictafoon en begon Hitler te omschrijven. Hij had hem begrepen, hij wist wie de echte Hitler was! Hij praatte en praatte over Hitler. Maria kon hem niet meer volgen. Zij ging naar benden om in de hotelbar wat te drinken. Herter was zo moe van de emotionele inspanning dat hij even ging slapen. Als Maria terug komt weet ze meteen dat er wat veranderd is. Ze ziet haar man liggen zoals ze hem ook heeft achter gelaten. Hij reageert ook niet. Maria belde meteen een arts. Deze concludeerde dat Herter gestorven was aan een hartstilstand.

Maria pakte de dictafoon uit haar man ’s handen. Ze luisterde hem af. Ze hoort zijn vele verhalen over Hitler. Maar dan is het een tijd stil. Opeens hoort ze plotseling een zacht rumoer en pas na 3 keer luisteren verstond ze wat hij zei: “hij… hij… hij is hier”.



verwerkingsopdracht

In sommige verhalen zie je alles door de ogen van een persoon. In andere verhalen zie je alles door de ogen van verschillende personen of door de ogen van een alwetende verteller. Bespreek hoe dat in het verhaal is en wat voor gevolgen dat heeft:
In het boek beleef je het verhaal door de ogen van verschillende mensen. Je begint met de schrijver Herter. Je volgt hem bij zijn bezoek in Wenen. Hij ontmoet daar twee oudere mensen. Hij gaat bij hun op bezoek. De oudere mensen Ulrich en Julia vertellen hun geheim aan Herter. Als ze dat doen zie je alles door hun ogen. Tijdens het verhaal kom je ook weer terug in deze tijd, dan zie je weer alles door de ogen van Herter. Het boek eindigt met de vrouw van Herter. Zij ontdekt namelijk dat Herter dood is. In het boek komt ook nog een stuk van het dagboek van Eva. Wat zij allemaal meemaakt tijdens haar laatste dagen in de bunker.


Sommige verhalen hebben een einde waarbij alles is opgelost, bij andere verhalen blijft je met verhalen zitten. Bespreek hoe dat is bij het gelezen verhaal. Welk vragen blijven onopgelost? Welke antwoorden geef je daarop? Wat vind je van het einde van het verhaal?:
Het verhaal is niet opgelost, want het geheim over Hitler dat verteld is aan Herter, zal nooit iemand weten. Herter had Ulrich en Julia namelijk beloofd om het niet door te vertellen totdat Julia en Ulrich gestorven zijn. Herter sterft echter nog diezelfde dag dat hij zijn belofte deed aan Ulrich en Julia. Het geheim van Julia en Ulrich zal niemand te weten komen, tenzij ze weer de moed krijgen om het iemand anders te vertellen. Echter vragen had ik niet aan het einde van het boek. Wat wel mysterieus is dat op het einde Herter dood is en het laatste wat hij zei was “Hij…. Hij….Hij is hier”. Maar wie is hij? Hitler? Siegfried? De dood?



Er zijn verhalen waarin alles achter elkaar wordt verteld. Maar het komt nog wel eens voor dat de gebeurtenissen en de tijd wat door elkaar worden gegooid.:
Bespreek hoe de tijd in het verhaal verloopt, welk effect dat heeft en wat jij van de opbouw vind.
Je begint in de tijd van nu. Je volgt een schrijver, maar verder in het verhaal ontmoet hij twee oudere mensen. Zij gaan hun verhaal vertellen en zo ga je terug in de tijd. Je komt tussen door weer terug in de tijd van nu, om de reactie van de schrijver en de oude mensen te lezen. Dat wisselt zich af. Het boek eindigt weer in de tijd van nu.


Bespreek hoe het komt dat het verhaal spannend is. Laat zien welke open plekken er worden gebruikt. :
Het boek kent geen open plekken. Het boek word spannend omdat het echt had kon gebeuren dat Hitler een kind heeft. De situatie en de tijd van het boek speelt ook een belangrijke rol. Want de Tweede Wereldoorlog was een spannende tijd met onverwachte dingen. Ook Hitler is een mysterieuze man we weten bijna niks van hem. Maar over zijn daden weten we alles