Titel: Siegfried
Schrijver: Harry Mulisch
Uitgave: 2001 Uitgewerkte persoonlijke reactie: Onderwerp Het onderwerp is dat de schrijver Rudolf Herter Hitler probeert te vangen in de fictieve wereld en zo probeert te begrijpen waarom hij zo was. Ik vind dit wel een interessant onderwerp, want het gaat diep in de gedachten van Hitler om zo te begrijpen hoe hij dacht, wat mij wel boeit. Het onderwerp ligt wel in mijn belevingswereld, omdat de tijd van Hitler nog niet heel erg lang geleden is en ik ook nog familieleden heb die die oorlog hebben meegemaakt. Ook komen er nog veel documentaires over Hitler op de televisie. Het onderwerp wordt heel diep uitgewerkt met veel filosofie. Het nadeel hiervan is dat het aan het eind van het boek één groot geheel is van filosofe gedachten en theorieën, waardoor het heel ingewikkeld en langdradig wordt om te lezen. In het boek komt Rudolf Herter tot de conclusie dat Hitler het ‘niets’ is. Ik vind dat dit een verkeerde conclusie is, want ieder persoon is wel iemand. Gebeurtenissen De belangrijkste gebeurtenissen zijn: - Het proberen te vangen van Hitler door middel van fantasie. - Het gesprek van Rudolf Herter bij de meneer en mevrouw Falk, die het hele verhaal over Siegfried vertellen. - De conclusie dat Hitler het ‘niets’ is. - Het sterven van Rudolf Herter. Deze gebeurtenissen worden wel goed en duidelijk uitgewerkt. In het begin probeert Herter Hitler nog te vangen door middel van fantasie, waarbij zijn gedachtegang en alles wat hij ontdekt heel duidelijk wordt beschreven. Bij het gesprek van Herter bij de meneer en mevrouw Falk wordt het hele verhaal van Siegfried en alles eromheen duidelijk beschreven. De conclusie dat Hitler het ‘niets’ is wordt nog het meest uitgebreid verteld. Alle gedachten van Herter worden beschreven, die vaak heel ingewikkeld en moeilijk te volgen zijn. Het sterven van Rudolf Herter wordt het minst goed verteld. Je blijft toch nog met de vraag zitten waardoor Herter nou eigenlijk écht is gestorven. De gedachten spelen wel de belangrijkste rol in dit boek, die worden heel uitgebreid op verteld. Het proberen te vangen van Hitler door fantasie en de conclusie dat Hitler het ‘niets’ is bestaat praktisch alleen maar uit gedachten. De gebeurtenissen hebben wel een logisch verband met elkaar, doordat uit de ene gebeurtenis de andere voortvloeit. Als Ullrich Falk Siegfried moet vermoorden is dat spannend, want je weet dat hij het niet wil, maar dat het toch moet van Hitler. De lezing van Herter aan het begin van het boek is saai, omdat er helemaal niets gebeurd. Het sterven van Herter was heel erg verrassend, omdat dat iets was dat je helemaal niet had verwacht. Ook is het boeiend, want je blijft nadenken over de oorzaak van zijn dood en de relatie daarvan met Hitler. Deze gebeurtenis heeft dan ook de meeste indruk op mij gemaakt. De conclusie dat Hitler het ‘niets’ is en een soort poppenspeler heeft me wel aan het denken gezet of dat echt zo zou kunnen zijn. Sommige stukken vond ik heel erg lastig om te lezen, omdat dingen heel erg lastig worden uitgelegd. De verbanden worden al gelegd, maar soms op zo’n manier dat het nog heel lastig is om te begrijpen of om je aandacht erbij te houden.
Personages Ik vind Herter niet echt een held, omdat hij niet echt iets heeft gedaan voor de mensheid. Maar ik vind het wel heel erg knap dat hij Hitler echt heeft proberen te begrijpen en dat dat ook zo goed is gelukt. Ik vind dat de karaktereigenschappen van de hoofdpersoon goed naar voren komen. Ik vind dat wel belangrijk, omdat je je dan niet goed kan inleven in die persoon. De personages zijn levensecht, omdat je je goed kan inleven in de personages en je zo ook bedenkt wat je in zo’n situatie zou doen. De oplossingen die de personages daarvoor vinden zijn soms moeilijk, maar wel wat waarschijnlijk veel mensen in die situatie zouden doen. Ik vind de beslissing van Ullrich dat hij zijn zoon dood wel begrijpelijk, omdat ze anders zelf allemaal in levensgevaar komen. De personages reageerden niet allemaal heel voorspelbaar. Ik vind dat wel prettig, omdat het anders helemaal niet meer boeiend is. Opbouw De opbouw van het verhaal is niet ingewikkeld. Ik vind het hele verhaal niet heel erg spannend, het gaat meer om het begrijpen van Hitler. Ik vond het verhaal over Siegfried wel zielig. Er zitten wel flashbacks in. Het hele verhaal over Siegfried is een flashback. Ook bij de conclusie dat Hitler het ‘niets’ is worden ook flashbacks gebruikt over mensen die voor Hitler geleefd hebben. De flashbacks passen wel bij het onderwerp, want Hitler leefde in het verleden. Je ziet de gebeurtenissen vanuit meerdere personages. Dit vind ik wel goed, want zo krijg je geen eenzijdig beeld. Ik bleef met een paar vragen zitten aan het eind van het boek: - Waardoor is Herter nou echt gestorven? - Welk verband heeft dit met Hitler? - Wie is de ‘hij’ waarover Herter het heeft vlak voor hij sterft? Ik vind het prettig, maar ook onprettig als aan het slot niet alles duidelijk is. Als je alles weet is dat prettig, want dan weet je gewoon hoe het afloopt. Aan de andere kant is het ook leuk als je niet alles weet, want dan kan je je eigen invulling daaraan geven. Taalgebruik Ik vond het taalgebruik soms moeilijk, zoals bij gedachten van Herter, waarbij hij verbanden legt met verschillende mensen en gebeurtenissen. Ik vond dat er soms te veel dialoog in was, waardoor het verhaal moeilijk werd om te volgen. Het taalgebruik paste wel bij het personage, want hij was een schrijver. Schrijvers gebruiken meestal een wat moeilijkere taalgebruik. Samenvatting: 3. Korte inhoud Rudolf Herter is een internationaal bekende schrijver. Rudolf Herter en zijn vriendin Maria arriveren in Wenen om het boek van Herter ‘De uitvinding van de Liefde’ te promoten en wat interviews te geven. Tijdens een van deze interviews komt hij naar aanleiding van een gestelde vraag opeens op een idee voor zijn nieuwe boek. Hij raakt gefascineerd door Hitler en door het feit dat hij nog door niemand verklaard is. Niemand is er ooit in geslaagd Hitlers daden en gedachten te begrijpen en Herter voelt zich geroepen deze taak te vervullen. Hij wil Hitler begrijpen met de fantasie. De volgende dag heeft hij een lezing in de Nationale Bibliotheek van Wenen en na de lezing begint de signeersessie. Dan komt er een ouder echtpaar naar Herter toe: Ullrich en Julia Falk. Zij hebben zijn televisie-interview de voorgaande dag gezien en zij denken dat zij hem kunnen helpen om Hitler beter te begrijpen. Herter heeft het gevoel dat deze twee mensen iets weten wat niemand anders weet en dat deze informatie waardevol is. Hij besluit de volgende dag het echtpaar Falk te bezoeken. Ze vertellen dat zij vroeger in dienst zijn geweest bij Hitlers buitenverblijf. Julia Falk was in die tijd goed bevriend met Eva Braun. Eva Braun was de geheime vriendin van Hitler. Falk vertelt dat Eva Braun een kind verwachtte van Hitler. Omdat dit absoluut niet openbaar mocht worden, werd er een plan bedacht. Ullrich en Julia Falk zouden het kind opvoeden als hun eigen kind, zodat niemand wist dat dit het kind zou zijn van Hitler. In het geheim beviel Eva op 9 november 1938 van haar zoon Siegfried. Siegfried groeide op en wist niet dat Adolf Hitler eigenlijk zijn vader was. In deze tijd had Eva het erg moeilijk, want zij hield veel van haar kind en het was moeilijk voor haar te accepteren dat zij niet mochten laten merken dat zij de moeder was. Ondertussen woedde de oorlog in heel Europa en Hitler begon terrein te verliezen. Op een dag kreeg Ullrich het bericht dat hij op Hitlers bevel Siegfried moest doden. Wanneer hij dit niet zou doen, zou Siegfried alsnog vermoord worden en zouden hij en Julia naar een concentratiekamp moeten. Hoe erg hij het ook vond, besloot hij het te doen om het leven van Julia te sparen. Hij nam hem mee naar de schietbaan en schoot Siegfried daar door zijn hoofd. Er werd geen onderzoek ingesteld, want het was een “ongeluk”. Na de dood van Siegfried werden Julia en Ullrich overgeplaatst naar Den Haag. Ondertussen was het duidelijk dat de dood van Siegfried een misverstand was: Hitler dacht namelijk dat Eva van Joodse afkomst was. Dit had hem doen besluiten Siegfried te vermoorden. Achteraf bleek echter dat Eva helemaal niet Joods was, maar dat het bewijs vervalst was. Ondertussen ging het heel slecht met het Duitse rijk en het einde van de oorlog naderde. Hitler en zijn handlangers bleven tot het einde bij elkaar in een soort van ondergrondse bunker. Op het laatste moment trouwde Hitler met Eva, waarna zij samen zelfmoord pleegden. Met de grote hoeveelheid ongelofelijke informatie keerde Herter terug in zijn hotelkamer. Hij had beloofd te zwijgen over het verhaal totdat Falk was overleden en hij deed dit dan ook, maar hij had wel behoefte zijn ideeën en gedachten te ordenen. Hij vertelt zijn hele verhaal in zijn dictafoon. Op een gegeven moment is Herter zo moe van de grote emotionele inspanning dat hij besluit even te gaan liggen. Wanneer Maria later terugkomt ligt Herter dood op bed. De dokter komt en stelt een onmiddellijke hartstilstand vast. Wanneer Maria het bandje van het dictafoon afluistert hoort ze dat Herter iets zegt: ‘hij…hij…hij…is hier.’ Open plek die snel wordt ingevuld: Waarom gaat Herter op reis? In het begin van het boek wordt er beschreven dat hij met het vliegtuig in Wenen aankomt, maar dan weet je nog niet waarom hij daar heen gaat. Snel wordt duidelijk dat hij daar is om zijn nieuwe boek ‘de uitvinding van de liefde’ te promoten.
Open plek die na lange tijd wordt ingevuld: Wat is hetgeen dat de meneer en mevrouw Falk op hun hart hebben en niet in hun graf mee willen nemen? De meneer en mevrouw Falk komen naar Herter toe en zeggen dat ze informatie voor hem hebben over Hitler om hem beter te begrijpen. Als hij hen later bezoekt blijkt ook uit het begin van hun verhaal dat ze iets op hun hart hebben dat ze kwijt willen. Na een tijdje blijkt dat ze Hitlers zoon hebben opgevoed en hem na orders te hebben vermoord. Open plek die niet wordt ingevuld: Wie is de ‘hij’ waar Herter het over heeft vlak voor hij sterft? Als Maria hem dood aantreft luistert zij het bandje af die hij heeft ingesproken. Dan hoort ze vlak voor dat hij sterft dat hij zegt: ‘hij…hij…hij is hier.’ Het wordt niet duidelijk wie die hij nou precies is. De belangrijkste spanningsboog en nog twee kleinere: De belangrijkste spanningsboog begint wanneer Herter Hitler wil leren begrijpen en eindigt wanneer hij sterft. Een kleinere spanningsboog begint wanneer de meneer en mevrouw Falk beginnen met hun verhaal en eindigt wanneer zij klaar zijn met hun verhaal. Een andere kleinere spanningsboog begint wanneer Herter alles van het verhaal van de meneer en mevrouw Falk op een rijtje zet en eindigt wanneer de conclusie over Hitler is getrokken. De fabel: Hitler heeft een geheime vriendin: Eva Braun. Dan wordt ze zwanger, wat niet openbaar mag worden. Dan besluiten ze het kind te laten opvoeden door twee bediendes: de meneer en mevrouw Falk. Het kind Siegfried groeit gelukkig op totdat meneer Falk orders krijgt om Siegfried, het kind, te vermoorden, maar zo dat het op een ongeluk lijkt. Doet hij dat niet, komen hij, zijn vrouw en Siegfried in levensgevaar. Ullrich Falk doet het en wordt daarna samen met Julia overgeplaatst. Hitler gaat ten onder in de oorlog en pleegt samen met Eva zelfmoord. Jaren later probeert Herter Hitler te begrijpen. Julia en Ullrich vertellen hem dat verhaal. Daarbij komt Herter tot de conclusie dat Hitler het ‘niets’ is. Na deze conclusie sterft hij in zijn slaap na de woorden ‘hij…hij…hij is hier.’ Sujet: Herter wil Hitler proberen te begrijpen waarom hij zo was. Na een lezing komen Ullrich en Julia Falk naar hem toe en zeggen dat ze hem kunnen helpen. Als hij naar ze toe gaat vertellen ze hun verhaal: ze waren bedienden bij Hitler. De geheime vriendin van Hitler, Eva Braun, was zwanger van Hitler, maar dat mocht niet bekend worden. Daarom werd gedaan of het kind van Ullrich en Julia was. Na een paar jaar kreeg Ullrich orders om Siegfried te vermoorden, en als hij dat niet deed, liepen ze alledrie gevaar. Ullrich neemt de moeilijke keuze om Siegfried te vermoorden, waarna Ullrich en Julia worden overgeplaatst. Hitler gaat ten onder in de oorlog en pleegt met Eva Braun zelfmoord. Als Herter na dit verhaal naar zijn hotelkamer gaat trekt hij de conclusie dat Hitler het ‘niets’ is. Als hij zo moe is dat hij even gaat slapen sterft hij met de woorden: ‘hij…hij…hij is hier.’
Verhouding tussen verteltijd en vertelde tijd: De vertelde tijd is de drie dagen die Herter in Wenen zit, maar ook de elf jaar waarover Ullrich en Julia Falk over vertellen. De verteltijd was voor mij een paar dagen. De vertelde tijd is dus langer dan de verteltijd. Historische tijd: Het verhaal speelt zich af in november 1999. Dit kan je zien het citaat dat Herter in het boek zet die hij aan Ullrich geeft: ‘voor Ullrich Falk, die in de tijden van het kwaad een onvoorstelbaar offer bracht aan de liefde. En voor Julia. Rudof Herter Wenen, november 1999.’ Belangrijkste personages: - Rudolf Herter - Ullrich Falk - Julia Falk - Siegfried - Eva Braun - Maria - Adolf Hitler Beschrijving belangrijkste personages: Rudolf Herter: Hij is een beroemde Nederlandse schrijver van 72 jaar oud die naar Wenen komt om daar zijn nieuwe boek ‘De Uitvinding van de Liefde’ te promoten. Herter vergelijkt Hitler met een dirigent en hij maakt ook een vergelijking tussen Hitler en Nietzsch. Ook bedenkt hij aan het eind van zijn boek de theorie over het Niets. In deze theorie komen zoveel toevalligheden bij elkaar dat het bijna geen toeval meer kan zijn. Na het bedenken van deze theorie, sterft hij plotseling op zijn hotelkamer. Herter is het evenbeeld van Mulisch. Beiden hebben kankeroperaties ondergaan, de uiterlijke verschijning is identiek. Net als Mulisch veel tegenstanders heeft, is er ook “een groep verstokte Herterhaters” (pagina 56). Beiden hebben een bezoek gebracht aan Cuba en geschreven over Eichmann. Ullrich Falk: Hij was een kleine, magere man met blauwe ogen van 89. Hij zag er armelijk uit, maar toch verzorgd. Hij was kaal en tegelijk niet kaal. Zijn witte haar lag als een doorzichtige waas over zijn bleke schedel, die hier en daar roze vlekken vertoonde. Hij was een persoonlijke dienstbode van Hitler en speelde de vader van Hitlers zoon Siegfried. In opdracht van Hitler vermoord hij onder dwang Siegfried. Dit geheim draagt hij al zijn hele leven mee. Hij vertelt het later aan Herter waarna hij opgelucht is. Julia Falk: Zij is de vrouw van Ullrich Falk. Ze was een kleine, dikke vrouw van 85. Haar gezicht, omlijst door kleine grijze krullen, was breed, wat benadrukt werd door een goudkleurige bril met te grote glazen. Ze had een natuurlijke blos op haar wangen. Zij speelde de moeder van Siegfried en hield van hem alsof het haar eigen zoon was. Daarom had zij het er heel moeilijk mee toen Hitler Ullrich dwong om Siegfried te vermoorden. Siegfried: Hij wordt ook wel Siggi genoemd. Hij is de geheime zoon van Hitler en Eva Braun. Hij wordt doodgeschoten door Ullrich Falk op bevel van Hitler. Over Siegfried wordt erg weinig verteld, alleen dat hij houdt van oorlog en pistolen. De nadruk van het boek ligt bij zijn biologische vader Hitler. Uit het dagboek van Eva Braun wordt duidelijk dat Siegfried dood moest omdat hij een achtste jood was. Eva Braun: Zij is de vriendin van Hitler. Het is een lieve, gevoelige vrouw. Ze was een geblondeerde, knappe, in gezelschap altijd goedgehumeurde, sportieve vrouw van toen der tijd vierentwintig. Toch was ze vaak alleen. Op die dagen las ze veel romans, draaide platen en hield haar dagboek bij. Doordat Hitler haar zo verwaarloosde, heeft ze verschillende zelfmoordpogingen gedaan. Zij nam Julia Falk al snel in vertrouwen en zij werden goede vriendinnen. Samen met Hitler heeft ze een geheim kind, Siegfried. Eva trouwt met Hitler vlak voordat hij zelfmoord pleegt. Maria: Zij is de vriendin van Rudolf Herter. Ze is rond de 40 jaar en heeft rossig haar en grote groenbruine ogen. Zij steunt hem en is met hem mee op reis naar Wenen. Ze is een lieve vrouw, die Rudolf niet altijd begrijpt. Adolf Hitler: Hitler heeft het gevoel dat hij veel beter is dan de rest van de mensheid. Zelfs de mensen die van hem hielden behandelt hij slecht. Hij realiseert zich niet dat andere mensen ook gevoelens hebben en hij daar begrip voor moet hebben. De rollen van de personages: Rudolf Herter is de hoofdpersoon. Hij heeft een doel: het proberen te begrijpen van Hitler. Ullrich en Julia Falk zijn helpers. Zij proberen Herter te helpen door hun verhaal te vertellen. Maria is ook een helper. Zij gaat mee met Herter en doet van alles om hem te steunen. Siegfried, Maria Braun en Adolf Hitler zijn afzijdigen. Zij komen wel veel in het verhaal voor, maar hebben niet veel met het bereiken van het doel te maken. Thema: Het thema is de tweepersoonlijkheid en dan vooral die van Hitler. Aan de ene kant, en dan vooral naar de buitenwereld toe is het een sterke, moordlustige leider. Aan de andere kant is hij buiten de massa om een gewoon mens met zijn kwaaltjes die ook wel eens instort.
Mening: Mijn mening is niet echt veranderd door dit verslag, maar je ziet wel dingen van de andere kant, waardoor je daar meer over na gaat denken. Ik vond het wel interessant om dit verslag te maken, omdat, zoals ik al zei, je meer over dingen na gaat denken waar je normaal niet bij stilstaat.