Serenade door Leon de Winter

Beschrijving van het boek Titel: Serenade
Auteur: Leon de Winter
Motto en opdracht: niet aanwezig
Uitgave: uitgeverij De Bezige Bij, in 1995
Titelverklaring: het boek heet Serenade. Het is een verwoording van het centrale thema: aan het eind van het boek besluit Ben te stoppen met zijn reclamewerk en over te gaan op serieus componeren. Zijn eerste stuk heet Serenade no. 1 en is opgedragen aan zijn moeder, net als het hele boek Serenade is opgedragen aan de moeder van Leon de Winter. Samenvatting Ben Weiss is componist van Top-40-hits en muziek voor reclamespotjes. Hij is het enige kind van Anneke Weiss, een levenslustige vrouw van vierenzeventig. Zijn vader is al dood. Anneke Weiss is trots op haar enige zoon en belt hem elke dag op om allerlei kleinigheden te bespreken. Ben ergert zich daar eigenlijk aan. Na de dood van haar man, is ze reizen gaan maken. Ze reisde dan naar een Europese land toe en belde Ben daaruit. Ze was dan trots dat ze helemaal alleen zo een verre reis kon maken. Ze heeft al een lange tijd last van haar rug. Op een dag wordt er bij haar een tumor vastgesteld. De artsen brengen Ben op de hoogte van haar fatale ziekte, en hij besluit het voor zijn moeder verborgen te houden omdat ze anders niet meer zou genieten van haar leven. Anneke herstelt en lijkt ogenschijnlijk niets te mankeren. Ze ontmoet Fred Bachman, wordt verliefd op hem en wekt de indruk aan een nieuw leven te willen beginnen. Maar op een dag verdwijnt ze opeens. Ben neemt aan dat zij weer eens op reis is, maar hij krijgt niet het gewoonlijke telefoontje vanuit haar vakantiebestemming, en Fred weet ook niet waar ze is. Ben is erg bang dat ze gestorven is aan haar ziekte. Dan zien ze een brief van een reisbureau, die bij de post van Anneke zit, het blijkt dat ze een reis heeft geboekt naar Split, Kroatië. Ze wilde naar Sarajevo, nadat ze het televisieprogramma Nova had gezien waarin een Bosnische vrouw over de oorlog vertelde. Er vloog echter geen enkele vliegtuigmaatschappij op Sarajevo. Omdat Split hier het dichtst bij in de buurt ligt, heeft ze een reis naar Split geboekt. Ben en Fred reizen samen naar Kroatië. Uiteindelijk vinden ze haar, via een vriend van Fred. Ze blijkt voor 175.000 gulden te zijn opgelicht. Een man zou voor wapens voor Sarajevo zorgen, zodat de stad zich zou kunnen verdedigen, maar het wapentransport is nooit aangekomen. Anneke is helemaal van de kaart en gaat met Ben en Fred mee naar Nederland. Als ze terug thuis zijn gaat het niet goed met Anneke. Ze moet naar het ziekenhuis en na een tijdje sterft ze aan haar ziekte. Na haar dood vindt Ben een brief waarin een naam van een psychiater staat. Deze is gespecialiseerd in oorlogstrauma’s en Ben komt erachter dat zijn moeder behandelingen bij deze man heeft gehad. Uit een gesprek met deze psychiater blijkt, dat zijn moeder vanwege haar eigen oorlogstrauma plotseling naar het oorlogsgebied is vertrokken om er iets aan te doen. Ben besluit nu eens een echt muziekstuk te schrijven, ter ere van zijn moeder, genaamd: Serenade no.1.
Opbouw Het boek bevat 93 bladzijden in veertien ongenummerde, ongetitelde hoofdstukken. De vertelde tijd beslaat ongeveer een jaar. De tijdsvolgorde van het verhaal klopt wel, maar er zijn veel flashbacks en die zijn vaak erg lang. Zo lijkt het dat er twee verhaallijnen naast elkaar lopen maar de een loopt dat ineens af. Het hele verhaal heeft een ik-perspectief. Het verhaal wordt ook in de verleden tijd verteld. Dit zijn 2 flashback uit het verhaal: Blz. 19 tot blz. 24 een jaar of…na zijn dood. Dit is een erg lang flashback. Er wordt over een gesprek tussen Ben en zijn moeder vertelt. Dit was de eerste keer dat ze alleen op vakantie was. Ze belde Ben vanuit Parijs en veraasde hem zo. Dit is denk ik wel een belangrijke flashback, want het verteld dat Anneke vaak alleen op vakantie gaat en als ze verdwijnt denkt Ben dus ook dat ze weer eens op vakantie is. Blz. 36 Dat weet je…Fred Beckman ontmoet. Dit is een flashback over een telefoongesprek tussen Ben en zijn moeder. Ze vertelt hem hier dat ze iemand speciaals heeft ontmoet en dat Ben kennis met hem moet komen maken. Deze flashback omschrijft het karakter van Anneke. Er zitten erg veel van dit soort flashbacks in het verhaal. Ruimte Het verhaal speelt zich af op verschillende plaatsen, maar er staan wel een aantal plaatsen centraal. Het begin van het verhaal speelt zich af in Amsterdam. In het boek worden er veel plaatsen en straatnamen van Amsterdam genoemd. Het huis van Anneke is een belangrijke plaats. Ze woont daar haar hele leven en haar vriend Fred mocht daar nooit in omdat Anneke daar erg veel herinneringen had met haar man. In dat huis is Ben ook opgegroeid. Na de verdwijning van Anneke reizen Fred en Ben naar Split, Kroatië. Dat plaats wordt veel beschreven. Er wordt verteld hoe het centrum, de huizen en de markt daar eruitzien, maar ook het hotel waar Ben en Fred verblijven wordt veel beschreven. Dit zijn twee ruimtebeschrijvingen uit het verhaal: Blz. 67 De weide…van de haven. Hier wordt het Marjan Hotel in Kroatië beschreven. Dit is het hotel waar Fred en Ben verbleven tijdens hun zoektocht naar Anneke. Blz. Wasgoed wapperde op…de lambrizering losgetrokken. Dit beschrijft de stad Split. Er wordt verteld hoe de straten eruit zien en wat daar allemaal gebeurd. Ik denk dat er in geen een van de ruimtebeschrijvingen in dit boek symboliek zit. Het wordt gewoon verteld om je een bepaalde beeld te laten vormen van een ruimte. Dan weet je meer wat voor sfeer er is. Personen Ben Weiss: Ben is een joodse componist van Top-40-hits en muziek voor en reclamespotjes. Hij is de hoofdpersoon van het verhaal en ook de verteller. Je ziet het verhaal dus door zijn ogen. Hij is een man van rond de veertig. Hij is niet al te groot en heeft een beetje kroeshaar. Hij heeft een vriendin, Inge. Ben is een man die veel van zijn moeder Anneke houdt, hij doet er ook alles voor om haar te vinden. Hij vindt het eigenlijk ook erg dat hij tegen haar moet liegen over haar ziekte. Anneke Weiss: Anneke Weiss is de 74 jarige moeder van Ben. Ze heeft een tumor maar dat weet ze zelf niet omdat Ben dat haar niet wil vertellen. Ze heeft een wat meer zuid europees uiterlijk wat trouwens wel steeds meer onder levervlekken en rimpels wordt bedekt. Anneke heeft ook een grotere neus en haar ogen zijn pikzwart. Haar haren had ze kastanjebruin geverfd maar een paar jaar geleden had ze bijna geen haar meer en durfde dus ook niet zonder een pruik naar buiten. Ze is nog vol in het leven en ze wil nog van alles doen en begint ook een nieuwe relatie. Verder vindt ze het maar een rare wereld, ze snapt niet dat mensen elkaar zomaar afschieten tijdens een oorlog en daar wil ze dan
ook op eigen houtje een einde aan maken. Ze is zelf jood en heeft dus veel discriminatie en oorlog meegemaakt. Op het einde van het boek overlijdt ze aan haar tumor. Fred Bachman: is een oude man, hij is de vriend van Anneke en is 77 jaar. Fred is nog vrij bij de tijd voor zijn leeftijd. Hij is niet al te groot, heeft zwarte ogen, forse neus, zware wenkbrauwen en zilveren manen die hij vaak in een staartje heeft. Hij is dus best een macho. Hij is de vriend van Anneke, maar hij is niet erg trouw aan haar. Ben betrapt hem dan ook in de hotelkamer terwijl hij bezig is met de serveerster. Hij blijkt het zelf niet zo erg te vinden en beweert dat Anneke zelf ook welles vreemdgaat. Motieven Oorlog: ik vind oorlog een erg belangrijk motief in dit verhaal. Anneke heeft de oorlog meegemaakt en heeft er eigenlijk een trauma aan overgehouden. Ze ziet op de tv een vrouw die vertelt dat ze haar ouders heeft verloren. Ze gaat meteen naar Sarajevo en wil helpen. Het is daar oorlog en de mensen mogen zich niet verdedigen. Ziekte: Anneke heeft een tumor maar ze weet het zelf niet. Ze is dus ziek en bevindt zich ook een groot deel van het verhaal in het ziekenhuis. Ze gaat uiteindelijk dood aan haar tumor. Liefde: ik vind liefde wel een belangrijk motief in het boek omdat Ben erg van zijn moeder houd en er is ook liefde tussen Anneke en Fred. Oplichting: Anneke vindt het heel erg wat er in Sarajevo gebeurt met de oorlog en wil dan ook erg graag helpen. Ze denkt iemand gevonden te hebben die haar helpt om wapens naar Sarajevo te brengen zodat de mensen zich daar kunnen verdedigen. Ze geeft een man 175.000 gulden, maar hij blijkt een oplichter te zijn en gaat er met het geld vandoor. Muziek: Ben is een componist van top-40- hits en muziek voor reclamespots. Hij wil eigenlijk geen spotjes meer en wil serieus muziek gaan componeren. Hij heeft altijd een kladblok bij zich om klanken die bij hem opkomen direct op te schrijven. Als zijn moeder overlijdt schrijft hij een stuk voor haar die hij Serenade no. 1 noemt. Thema Ik vind dat de thema van dit verhaal de band tussen moeder en zoon is. Ben en zijn moeder hebben een goede band. Ze houden erg veel van elkaar. Anneke belt Ben wel 20 keer per dag, ook al is Ben er niet altijd zo blij mee, en ze praat echt over alles met hem. Over alles behalve de oorlog. Anneke is jood en heeft oorlog meegemaakt. Ze heeft het nooit kunnen verwerken en praat er niet over. Omdat Ben zoveel van zijn moeder houd, vertelt hij haar niet over haar fatale ziekte. Hij vindt het verschrikkelijk dat zijn moeder binnen een jaar dood gaat en als ze het weet zal ze niet meer kunnen genieten van haar leven. Anneke is een apart persoon en doet soms aparte dingen. Ben kent haar erg goed, maar als ze opeens verdwijnt spookt er van alles door zijn hoofd. Hij wist ook niet dat Anneke zoveel moeite heeft gehad met de oorlog.
Persoonlijk oordeel Er was niet echt een reden waarom ik dit boek gelezen heb. Ik moest een boek kiezen, dus heb ik willekeurig een boek gepakt. Ik vond het niet echt een leuk boek. Ik vond dat er niet genoeg spanning in zat waardoor ik niet echt zin had om te lezen en ik kreeg hem met moeite uit. Ik vind het boek heel erg langdradig. Er worden erg veel dingen beschreven die je eigenlijk helemaal niet nodig hebt bij het begrijpen van het verhaal of om een beter beeld te krijgen. Er worden er veel stukjes verteld van vroeger. Ik denk dat je het boek een stuk korter zou kunnen vertellen, want er gebeurt eigenlijk niet erg veel in het boek. Ik vond het boek ook niet echt origineel. Het verhaal en de onderwerpen in dit verhaal, zoals de muziek die de componist maakte, oorlog en ziekte, spraken me niet echt aan. Ik heb er ongeveer 2 en half uur over gedaan, maar ik vond het wel moeilijk om erdoorheen te komen omdat ik het een beetje saai vond. Ik dwaalde steeds af en wist niet echt meer wat ik las. Ik vond het taalgebruik niet echt erg moeilijk, ik snapte alles en kon het verhaal wel volgen. Verwerkingsopdracht Ik heb als verwerkingsopdracht gekozen voor een gedicht. Ik heb dit gedicht via google opgezocht op het internet en ik vond dit erg bij het boek passen omdat iemand dood is en zijn/haar kind zegt dit tegen zijn dode moeder. Het gedicht heet dan ook ‘nieuw bestaan’. De moeder van Ben gaat ook dood en zij heeft ook veel pijn geleden in haar leven. Dit gedicht past dus goed bij Ben. Nieuw bestaan
Over doodgaan
Daarover spraak je niet
Jij had het over ‘overgaan’ Het leven hield voor jou
Bij de dood niet op
Maar ging over in een nieuw bestaan
Ik vraag me af
Hoe het met je gaat
In die ander vorm van ‘leven’ In dat nieuwe bestaan
Ik vraag me af
Of je ons van daaruit kan zien
En of je al bij papa bent langs gegaan
Ach mama, ik geloof niet dat je terug zou willen
Naar dat leven hier op aard
Waar je zoveel pijn hebt geleden
Omdat niets jou werd bespaard
Ik trots me met de gedachten
Dat je bent verlost van alle pijn
En dat je nu heel gelukkig bent

Waar dat ook mag zijn