Schaduw en elfenvuur door Peter Schaap

Titelbeschrijving

Titel: Schaduw en elfenvuur
Schrijver: Peter Schaap
Plaatsnaam: Amsterdam
Jaar van verschijning: 2000
Druk: eerste druk

Motivatie van mijn leeskeuze

Mijn vader nam op een dag een paar boeken mee uit de bibliotheek. Hij zei tegen mij dat dit leuke boeken waren en dat ik ze maar eens moest lezen. Ik las zorgvuldig de achterkant van de boeken en las een pagina zodat ik wist welke ik het leukst zou vinden. Eerst koos ik niet voor dit boek, maar het andere boek beviel me toch niet zo en ik besloot toen om dit boek te gaan lezen. Ik vond het boek fijn lezen vandaar dat ik ermee door ging. De boeken die ik niet wou lezen zijn weer teruggegaan naar de bibliotheek en toen ik te horen kreeg dat wij een leesverslag moesten maken dacht ik bij me zelf: “waarom neem ik niet gewoon dit boek?” Dat heb ik daarna ook gedaan.

Korte samenvatting van de inhoud

Het boek begint met een tekst waarin een man die veroordeeld is tot de galg zijn verhaal verteld over een soort van schaduw. De persoon, Ocke genaamd, verteld dat een circus in zijn dorp kwam, iedereen behalve hij en zijn vriend Myl ging er naar toe, ook al hadden ze allemaal een hekel aan het circus. Ocke en Myl vonden het natuurlijk niet eerlijk dat zij niet naar het circus mochten, dus gingen ze er stiekem naar toe om onder doek door te kijken. Hij ziet daar dat iedereen in de ban is van een soort schaduw, hij weet niet wat die schaduw doet, maar hij is er vreselijk bang voor. Hij voelde dat het een soort van magie was, dat al sinds lange tijd verboden is
Dan blijkt dat Ocke niet de hoofdpersoon is in het boek, Baldin is een jongen die op een schrijversschool zit, een soort klooster, het blijkt dat hij een perkament had zitten lezen, waarin Ocke zijn verhaal vertelt. Baldin weet doordat hij het perkament heeft gelezen dat hij een halfelf is, net als Ocke. Hij heeft namelijk een elfenvuur in zich die warmer wordt zodra er iets spannends gebeurd of als hij het koud heeft krijgt hij het er warmer door. Doordat hij de tekst heeft gelezen weet hij dit nu, maar doordat hij de tekst las, is nu ook de schaduw bij hem. Daar komt hij al snel achter wanneer hij een nachtmerrie krijgt waar hij bijna in wordt gepakt door de schaduw, Baldin weet dat dit half droom, half waarheid is en als hij wakker wordt staat een van zijn vrienden, Lexo genaamd, verschrikt naar hem te kijken, Lexo zei dat hij helemaal heet was, zo heet dat het pijn deed om Baldin aan te raken. Baldin zag dat de schaduw zich nu in een hoekje van de kamer schuil hield, klaar voor de volgende keer. Elke nacht krijgt hij nu nachtmerries, hij brand zelfs een keer recht door zijn matras heen.
Op een dag krijgen acht leerlingen te horen dat ze naar de grens moeten om daar een opdracht te vervullen. De heerser van het gebied aan de andere kant van de grens wil de grens namelijk een beetje verleggen. Baldin en zijn twee vrienden Lexo en Sjeggy. Ook Lonawyn die een zwak heeft voor Baldin en de koksmeid Karan. Verder nog een paar leerlingen die Baldin minder goed kent, meester Leonus, een monnik, en als laatste generaal Tiorald die hen enigszins moeten beschermen.
Maar voordat ze daadwerkelijk vertrekken wordt Baldin aangevallen, weer door de schaduw. Net voordat de schaduw hem grijpt, pakt een man te paard hem en tilt hem op een tweede paard. Later blijkt dat deze man een tovenaar is, hij zou eigenlijk keizer worden, maar zag daar vanaf omdat hij liever reisde en avonturen beleefde. Hij zat gevangen in het klooster maar was ontsnapt en zag toen Baldin en nam hem mee. Het blijkt dat de tovenaar de schaduw al heel lang kent en hij gaat het samen met Baldin bestrijden. Hij leert Baldin wat magie, zo leert Baldin hoe hij door dromen kan reizen en zo zich snel kan verplaatsen. Zo zijn ze ook ontsnapt volgens de man: in de dromen van de paarden. Na een tijdje verteld hij Baldin pas hoe hij heet: Omaric. Vervolgens wil hij proberen om een bondgenootschap met de elven van het woud af te sluiten. Maar als de elven hun paarden hebben verscheurd, komt hij tot de conclusie dat zij zich al bij de schaduw aan hebben gesloten. Dan besluit Omaric dat hij en Baldin de reuzen maar gaan opzoeken. Ze reizen richting de reuzen, maar dan breekt bijna tweemaan aan. Dit natuurverschijnsel veroorzaakte hevige aardbevingen en dat hinderde de twee reizigers regelmatig. Als klap op de vuurpijl krijgt baldin nu opnieuw nachtmerries, maar nu van Ocke, het lijkt erop dat Ocke van geest wil ruilen met Baldin. Eenmaal bij de reuzen aangekomen, lijkt het erop dat deze wel vriendschap willen sluiten. Als ze even in hun dorp wonen krijgt Baldin nog extra magieles, nu kan hij zijn elfenvuur in bedwang houden, want de schaduw kan zijn elfenvuur voelen als die heel heet is.
Ondertussen is de groep leerlingen toch vertrokken voor hun opdracht. De schaduw heeft het ook op hen gemunt, blijkt nadat een leerling is verdronken in de modder. Ze reizen snel verder, en ze komen dan bij een stad, Balatoena genaamd. Als dan de broer van Lonawyn als god van de stad wordt aangezien, krijgen ze problemen. De “god” wordt mee de stad ingenomen en als de anderen dat willen voorkomen worden ze gevangen genomen en moeten ze gaan vechten in een arena. Als Lonawyn, die wist te ontsnappen, het voor elkaar krijgt om degene die de gevangenen moest afmaken te vervangen, creëert dat zoveel verwarring dat de persoon die het gezelschap werkelijk moest afmaken juist verliest. Vervolgens worden ze vrijgelaten en gaan ze verder. Als ze dan weer worden gevangen genomen, deze keer door elfen, worden ze in een woestijn achtergelaten, zodat ze zouden verhongeren. Uiteindelijk krijgen ze het toch voor mekaar om bij een bos te komen en zo te ontsnappen.
Baldin en Omaric keren na hun bezoek aan de reuzen weer terug naar het klooster. Daar aangekomen blijkt dit helemaal ingezakt te zijn door alle aardbevingen. Ze zoeken naar het perkament over Ocke dat Baldin had gelezen. Als na een zoveelste aardbeving de kelder instort, komt Omaric klem te zitten. Baldin gaat hulp halen, maar dan heeft plotselin Baldin een sprong in de toekomst gemaakt en zit zijn geest in het lichaam van Ocke, het duurt niet lang meer voordat Ocke zal hangen…
Baldin probeert dan te ontsnappen via een droom, Omarics droom. Als dit lukt, net voordat hij de strop zijn nek zou breken, staat hij in contact met de leider van de schaduw. De magiër probeert een bondgenootschap met Baldin te sluiten. Baldin weigert dit, hij wil namelijk proberen te voorkomen dat Ocke zal gaan hangen, Ocke was namelijk een tweede doelwit van deze boze magiër. Een van de twee moest sterven, Baldin wil nu voorkomen dat Ocke slecht gaat handelen en daarmee voorkomen dat Ocke de strop krijgt in de toekomst. Maar eerst moet hij nog ontsnappen uit Omarics droom, want de schaduw heeft het weer op hem gemunt. Dit lukt hem net en vervolgens red, hij ook Omaric uit de klauwen van de schaduw.

Daarmee houdt het boek op, het verhaal gaat in het volgende deel verder…

Eerste persoonlijke reactie

Ik vond het boek enorm spannend, deze spanning, viel mij op, werd door enorm veel open plekken gecreëerd. Elke keer als een hoofdstuk ophield, was er weer een spannende gebeurtenis die werd onderbroken. Ook zorgde Baldin zelf voor open plekken, open plekken die in het begin van het boek waren gecreëerd en die ik al lang vergeten was, herhaalde Baldin, door middel van een vraag die hij zichzelf vroeg. Door al deze openplekken werd het verhaal wel wat ingewikkeld, maar dat was niet erg, het was juist een extra uitdaging!
Het boek leek ook heel werkelijk, hoewel het een fantasy roman is. Het zou dus onwerkelijk kunnen zijn, maar dat was het zeker niet. Het leek net of het in onze wereld ook allemaal zou kunnen gebeuren. Alles wat er in onze wereld aanwezig was in de middeleeuwen, was ook aanwezig daar. Het enige grote verschil was dat er daar magie aanwezig was en bij ons in de middeleeuwen niet.

Open plekken

Wat is de schaduw is de waarschijnlijk de grootste open plek. Hij wordt meteen in het begin van het boek gecreëerd en is op het eind nog niet verdwenen. Ik vermoed dat het een soort van geest is, het is wel duidelijk dat het kwaad doet.
Als Omaric en Baldin bij de elfen zijn vraagt Baldin een keer zich zelf een paar vragen. Dit zijn bijna letterlijk open plekken. Het lijkt dan of de open plekken te makkelijk te vinden zijn, maar het zijn juist open plekken die aan het begin van het boek zijn gecreëerd, maar daarna vergeten. Toen ik het boek las, vroeg ik me de helft van de tijd een vraag over een open plek af.
Omaric zorgde ook voor veel open plekken. Net nadat hij Baldin had “ontvoerd”, vroeg Baldin hem natuurlijk de oren van het hoofd, maar Omaric antwoordde nooit uitgebreid of soms zelfs helemaal niet. Een grote open plek was wie de ontvoerder was: “Wie bent u eigenlijk?” vroeg de jongen eindelijk. “later,” zei de man, “in de schuilplaats. Nu moet je me verder niet storen.” Deze wordt na een paar hoofdstukken dan wel verteld, maar ondertussen zijn er dan al veel meer open plekken gecreëerd: de techniek informatie achterhouden wordt toegepast.
Door op een ander hoofdstuk over te gaan is een veel toegepaste techniek voor het creëren van een open plek. Elke keer als er iets spannends gebeurde stopte het bij het climaxmoment en ging het verhaal verder op een ander punt. Dit was veel het geval toen heel de tijd werd gewisseld tussen Baldin en het gezelschap.
De techniek tegenstrijdige informatie wordt ook toegepast. Elke keer denkt Baldin weer iets, maar dat brengt je regelmatig op een dwaalspoor. Of het klopt niet met iets anders dat jij weet en Baldin niet.

Personages

Baldin: Baldin is de hoofdpersoon van het boek. Hij is een jonge schrijver en gefascineerd door talen, vooral die van de reuzen. Hij ziet eruit als een elf, hoewel niet veel weten, en Baldin zelf in het begin ook niet, dat hij een halfelf is, bulkt hij van de magie. Hij bezit een rijzig postuur en een stugge blonde haardos, omdat hij zo op een elf lijkt noemen veel leerlingen hem Elf. Hij is niet zo goed in het zwaard vechten als de andere leerlingen en heeft een goede band met zijn vrienden Lexo en Sjeggy. Dit zijn tevens zijn kamer genoten.
Sjeggy: Sjeggy is de vriend van Baldin. Hij is vrij dik en de neef van meester Leonus. Hij en zijn vriend Lexo bezoeken regelmatig de kroeg, maar hij kan niet zo goed tegen alcohol als zijn vriend Lexo. Zijn bijnaam is de Berg, naar zijn achternaam, maar ook zijn postuur.
Lexo: Lexo is ook een vriend van Baldin. Hij heeft een lang grappig gezicht met gekrulde mond. Lexo is verliefd op het meisje Karan. Hij kan goed tegen alcohol en bezoekt dan ook regelmatig de kroeg samen met Sjeggy.
Karan: Karan is de koksmeid. Ze heeft scheve benen en is goed in het zwaardvechten. Zij is ook verliefd op Lexo, beiden zijn ze te verlegen om dat aan elkaar te vertellen. Ze is nogal bazig en dat weet ze zelf ook.
Lonawyn: Lonawyn heeft een zwak voor Baldin. Dit komt omdat ze ooit een elf als vriend heeft gehad en Baldin zo erg haar voormalige vriend lijkt. Ze is lang en heeft donker haar. Ze is goed bevriend met Karan, maar vindt haar wel wat bazig.
Meester Leonus: Leonus is een soort monnik en geeft les op het soort klooster. Hij wordt meestal aangesproken met meester Leonus, omdat de andere ontzag voor hem hebben. Hij is de leider van de reis naar het grensgebied.
Heer Tiorald: Deze man beschermd het gezelschap enigszins, hij heeft een ruig postuur en wekt daarmee ontzag, vandaar het voorvoegsel “heer”.
Omaric: Omaric is een stroper en magiër. Hij mocht ooit keizer worden, maar wou dit niet. Hij zegt niet veel, maar allemaal met een rede. Daaruit blijkt dat hij zeer wijs is. hij weet goed wat hij doet en leert Baldin zijn eerst magie en brengt hem naar allerlei plekjes. Hij heeft een tenger postuur, dit komt vooral omdat hij niet zoveel eet als stroper. Hij helpt Baldin enorm, bij het proberen te verslaan van Baldins vijand.
De schaduw: Dit is overduidelijk Baldins vijand. Het is een soort zwarte geest, ooit geschapen door een zeer machtige tovenaar. Hij probeert mensen te grijpen, maar het is niet duidelijk wat voor effect dat daarna heeft. Hij probeert Baldin verschillende keren te grijpen, maar het lukt hem geen enkele keer.
Ocke: Deze persoon heeft een perkament geschreven wat in handen valt van Baldin. Ocke’s doel is om zijn geest te ruilen met die van Baldin, omdat hij opgehangen zal worden. Baldin komt later erachter dat dit alles nog niet gebeurd is, maar juist in de toekomst gaat gebeuren en daarom wil hij proberen dat Ocke niet zo’n slechte jeugd krijgt, als dat het perkament verteld, waardoor hij niet hoeft te hangen.
Bazmagoez: Dit is een reus die Baldin helpt om zijn elfenvuur in toom te houden. Hij is stokoud en bijna net zo mysterieus als Omaric.

Fabel en sujet

Bijna het hele boek is gewoon in chronologische volgorde geschreven, fabel dus. De proloog, het verhaal op het perkament, lijkt in het begin ook te kloppen in de tijdsvolgorden, maar klopt dus eigenlijk niet. Verder springen ze heel de tijd van het gezelschap naar Baldin en weer terug, het is niet duidelijk of dit op hetzelfde tijdstip gebeurd, dat blijkt niet duidelijk uit het verhaal. Het effect hiervan is dat het vrij moeilijk leest, dat komt bijna alleen maar door de overschakelingen tussen de hoofdstukken.

Perspectief

Het is overduidelijk de meervoudige vertelsituatie. Er wordt bij bijna elk hoofdstuk wel een ander personage genomen, waardoor je telkens door andere ogen naar het verhaal kijkt. Het meeste is dit toch Baldin, want hij is de hoofdpersoon, maar toch is vaak een ander personage degene bij wie je door de ogen kijkt. Dit zorgt ervoor dat je telkens een andere kijk krijgt op het verhaal. Regelmatig krijg je weer een geheim te weten doordat je de gedachten van iemand anders volgt. Dit geeft een spannend effect, elke keer krijg je weer meer informatie en het is ook fijn om het eens vanuit een ander perspectief te bekijken. Eigenlijk zijn alle perspectieven vrij betrouwbaar. Hier en daar wordt je door de hoofdpersoon zelf op een dwaalspoor gebracht door zijn eigen gedachten, maar buiten dat kun je er goed op vertrouwen dat een personage je niet té veel op een dwaalspoor zet.

Thematiek

Wat opvalt is dat de schaduw elke keer weer aanvalt. Eerst valt hij Ocke aan. Daarna regelmatig Baldin. En weer later wordt ook het reisgezelschap regelmatig aangevallen. Eigenlijk zijn er maar weinig mensen die niet door dit worden aangevallen. In het hele boek is het doel gewoon om de schaduw, het kwade, uit te roeien. Dat is allemaal niet zo makkelijk, het is namelijk veel sterker en valt het regelmatig aan, waar dan maar net aan te ontkomen valt.
Ik heb uit het boek de volgende levensles geleerd: er zijn regelmatig moeilijke dingen, waarvan je denkt dat ze onmogelijk zijn om op te lossen, maar als je doorzet kun je het bijna altijd wel halen. Zolang je maar genoeg je best doet.
Het verhaalmotief is dat je altijd wel moeilijke dingen moet doorstaan en dat als je genoeg je best doet, het meestal ook wel lukt. Dat kan gepaard gaan met angst en groei van wijsheid. Baldin vindt ook zijn eigen identiteit, namelijk dat hij een halfelf is. de schaduw is het leidmotief in het boek, want elke keer komt hij weer terug. Elke keer zorgt hij ervoor dat er iemand moet leiden.
De titel is eenvoudig te verklaren. Het woord schaduw staat voor de schaduw zelf, het kwade. Daartegenover staat Baldin met zijn elfenvuur. Die twee staan tegenover elkaar en strijden tegen elkaar.
Het motto van het boek is: “het woud van de maker”. Dit verwijst naar het woud waarin Baldin en Omaric verkeren, maar vooral naar de problemen waarin Baldin zich verstrengeld zonder dat hij dat wil.

Mijn eindoordeel

Ik vond het een zeer mooi boek, een van de mooiste die ik ooit heb gelezen. Het was spannend, dat kwam vooral door de enorme hoeveelheid open plekken. Ik had nog nooit zoveel open plekken in een boek bij elkaar gezien. Ik vind het prettig om veel na te denken en dat kon ik zeer goed bij dit boek. Ook het verhaal liep mooi, het was goed te volgen, de gebeurtenissen volgden elkaar mooi op, ook al werden ze af en toe onderbroken. Het boek was dan wel ingewikkeld af en toe, door de open plekken, maar dat gaf niets, het was juist leuk om uit te zoeken hoe het nou in elkaar zat. Hoe de auteur de schaduw naar voren heeft weten te brengen vond ik uitzonderlijk knap. Je kunt je helemaal in leven in de gevoelens van Baldin en krijgt zelfs zelf een beetje schrik dat de schaduw dadelijk uit het boek kruipt om ook jou te pakken. Ik heb wel meer fantasy-boeken gelezen, maar in geen een was magie verboden, dat vond ik zeer origineel, vaak is magie normaal in zulke boeken, maar omdat magie in dit juist verboden was, kon je je er beter thuis voelen. Je kreeg zelfs het gevoel dat de magie ook in onze wereld zou kunnen bestaan. Maar omdat hij verboden is, zie je hem nooit.
Al met al vond ik Schaduw en elfenvuur een zeer mooi en realistisch boek. En ik ga gegarandeerd het volgende deel ook lezen!