Saartje Tadema door Thea Beckman

Zakelijke gegevens

Titel: Saartje Tadema
Auteur: Thea Beckman
Omslagillustratie: Jan Wesseling
Uitgever: Lemniscaat
Artikelnr.: 06.5074
Jaar Uitgave: 1996
Aantal blz.: 222

Inhoud

Saartje Tadema is zeven als ze wees wordt en in het Amsterdamse Burgerweeshuis terecht komt samen met haar broer. Ze heeft ook nog een kleiner broertje maar die zit eerst bij de minnemoei totdat hij oud genoeg is voor het weeshuis. Tot haar grote vreugde mag ze daar ook naar school. Ze kan al lezen en schrijven want dat heeft ze zichzelf aangeleerd uit de boeken van haar grotere broer.

Ze komt bij meestere Jansen in de klas en ze kan niet goed met hem opschieten. Hij vindt namelijk dat leren niks voor meisjes is. In de klas ontmoet ze Pieter, een jongen waar ze goed mee op kan schieten, en samen leren ze elkaar beter schrijven en lezen.

Het enige uitje in de week is op zondag naar de kerk waar ze in de verte haar broer Dirk ziet want die zit ergens anders met het jongensweeshuis.

Saartje heeft weinig vriendinnen omdat ze haar maar een vervelend kind vonden. Ze stelde altijd moeilijke vragen en weet alles altijd beter.

Het enige meisje waar ze een beetje mee op kon schieten was Geesje. Een meisje uit het Meisjeshuis dat af en toe kwam oppassen als de kinderen van het kinderhuis buitenspelen. Ze vindt Saartje wel een grappig kind.

Saartje is een heel leergierig kind en op een gegeven moment had ze alle boeken al meer dan tien keer gelezen. Maar ze wou meer!

Ze werd er gek van dat er nooit meer leermateriaal in het klaslokaal aanwezig is. En ze komt er min of meer achter dat meester Jansen geld achterhoudt dat voor nieuwe boeken bestemd is. Door het slim te spelen lukt het haar dat er een onderzoek wordt ingesteld, en de meester ontslagen wordt en er nieuwe materiaal komt

Dan komt Kobbetje, haar kleine broertje, in het weeshuis. Saartje is dol gelukkig maar haar broertje wil niks van haar weten. Hij kent haar niet meer. Ze probeert zo goed mogelijk die band tussen hun tweeën weer op te bouwen maar het wordt nooit meer zoals het vroeger was.

Op haar tiende jaar wordt ze vervroegd overgeplaatst naar het meisjes huis. Daar leert ze voornamelijk naaien en borduren. Want dat zijn de vakken die nuttig konden zijn voor haar verdere leven vonden de heren regenten. Daar houdt ze niet zo van maar er zijn tenminste een heleboel boeken, die Saartje maar al te graag leest.

Op een dag komt haar oude buurvrouw op bezoek en neemt een ridderroman voor haar mee. Ze is door het dolle heen. Tot dat de binnenmoeder het ontdekt en het afpakt. Nu is Saartje pas echt kwaad en heeft flink stennis lopen schoppen.
Steeds meer mocht Saartje met Geesje mee naar buiten om een boodschap te doen. Dat vond ze prachtig en dook als ze de kans kreeg een boeken winkel in.

Saartje is het weeshuis echt zat ze wil naar buiten de wijde wereld in.

Zo komt ze op haar zeventiende jaar bij De-Herberg-op-het-IJ terecht. Ze heeft genoeg van het weeshuisleven waar ze de regenten voor ieder stukje brood moet bedanken. Deze herberg heeft uitzicht op het IJ, zodat ze zich er erg vrij voelt.

.Ze ontmoet hier een gast, Auke de Vries. Hij is schipper. Ze vindt het een hele leuke man, maar hij is alweer snel vertrokken. Hij laat een boek voor haar achter over heksenvervolging. Ze verslindt het maar het maakt haar ook bang of zij geen heks is. Want ze heeft vroegen namelijk erg zitten worstelen met de duivel. Omdat ze zich afvroeg of het wel goed was om zo veel te willen weten.

Een half jaar later komt hij terug. Hij kondigt aan dat hij gaat trouwen alleen Saartje weet nog niet dat zei de gelukkige is maarlater vraagt hij haar ten huwelijk. Saartje stemt toe zodat er een einde komt aan haar eenzame leven.

Personages

Hoofdpersoon;
Saartje Tadema; Saartje is een heel pienter meisje, dat van leren houdt en zich druk maakt om haar toekomst. Saartje leert voor haar zelf zorgen en opkomen in het weeshuis. Ze is in het verhaal tussen de 7 en de 20 jaar oud.

Bijpersonen;
Dirk Tadema; Dirk kan heel bescheiden zijn maar toch bazig uit de hoek komen. In het verhaal is hij tussen de 11 en de 25 jaar oud.

Jacob Tadema (kobbetje); Jacob was hoe klein hij in het begin ook was, al vroeg op zijn teentjes getrapt en liet dit ook graag merken. Als het verhaal begint is “Kobbetje” twee en een half jaar oud.

Auke Joritsma; Auke is een Friesche schepenaar. Hij verkoop houten masten in Amsterdam van uit Zweden. Hij ontmoet Saartje en het is liefde op het eerste gezicht. Hij vraagt haar in het einde van het verhaal ten huwelijk en Saartje antwoord daar “ja” op. Hij is ongeveer 29 jaar oud.

Tijd en Ruimte

Het verhaal speelt zich af in Amsterdam begin achttiende eeuw. Het meeste van het verhaal gebeurt binnen de muren van het Burgerweeshuis aan de Kalverstraat. Daarnaast gaat het in het laatste deel vooral over de tijd in het Herberg-op-het-IJ.


Taalgebruik

Nee, het is ook een kinderboek en niveau negen dus er worden geen moeilijke woorden gebruikt!

Opbouw

Het is heel fijn vertelt en de opbouw is goed. Ze beginnen als ze zeven jaar is en ze is in het weestehuis. Zo gaan haar levensjaren verder!

Extra verwerkinsstof

Aan het eind van het boek blikt de hoofdpersoon of een van de bijpersonen in haar dagboek terug op de gebeurtenissen. Schrijf de dagbladzijden.

14-7-1914
Lief dagboek,

Ik voel me zo eenzaam. Ik weet niet weer wat ik moet doen, het lijkt wel of niemand me mag. Liesbeth doet zo gemeen, ze liegt tegen iedereen en de binnenmoeder gelooft haar gewoon. Ze zet alle meisjes tegen me op, ik mag haar niet maar de andere meisjes wel. Is het nou zo slecht om te willen leren, lezen en schrijven? Het lijkt wel of Satan me uitlacht zo gauw ik straf krijg. En dat gebeurt nogal vaak.
Ik mis mijn ouders ook heel. De binnenmoeder wil dat ik snel wordt overgeplaatst naar de meisjesafdeling. Het nadeel is dat ik dan Jacob niet langer kan zien. Het zal zijn hart breken, hij denkt dat natuurlijk dat ik hem weer verlaat. Ik ken hem wel, hij is ook zo verlegen en jaloers. Hij lijkt helemaal niet op mama. Maar toch hou ik veel van hem.

Geesje is ook op de meisjesafdeling, dat wordt wel leuk. Dan mogen we misschien vaker boodschappen doen. Dat is leuk, maar het is niet leuk dat ze zoveel aandacht krijgt van de jongens. Ze is daar meer in geinteresseerd, denk ik.
Ik verheug me elke week op de kerkgang. Zo kan ik een glimp opvangen van Dirk. Ik ben benieuwd hoe het met hem gaat.
Ik hoop dat Satan stopt met lachen. Later word ik een geleerde vrouw, ik weet het zeker. Ik hoop het tenminste!