Zakelijke gegevens: Schrijfster: Rascha Peper
Titel: Russisch Blauw
Uitgever, plaats en jaar van uitgave, druk: Uitgeverij L.J. Veen, Amsterdam 1995, 1ste druk
Aantal bladzijden: 260
Datum leesverslag: 2 maart 2005 Mijn keuze voor dit boek: Ik vroeg aan mijn lerares Nederlands wat een spannend boek is. Zij gaf mij een lijstje met boeken die volgens haar spannend waren. Met dit lijstje ben ik naar de bibliotheek gegaan. Daar heb ik de boeken opgezocht en de achterkant vluchtig gelezen. De achterkant van het boek Russisch Blauw sprak me wel aan. Er staat namelijk dat de hoofdpersoon in het boek een adembenemende ontdekking doet. En daarom leek het me wel een spannend boek. Mijn eerste reactie Ik heb het boek met plezier gelezen, maar ik had eigenlijk verwacht dat het een spannender boek zou zijn. Dat viel wel tegen. Ik zat steeds te wachten op gebeurtenis in het verhaal die het echt spannend ging maken. Maar ja, die kwam dus niet. Mijn verwachtingen van het boek klopten dus niet. Ik had verwacht dat Lex, de hoofdpersoon in het boek, een ontdekking zou doen die de hele wereld zou doen opschudden. Bijvoorbeeld dat de Tsaar niet vermoord is maar iemand anders en dat de Tsaar nog gewoon in een ander land zijn leven voortgezet had. Ik vind ook dat het een leerzaam boek is. Ik ben namelijk veel te weten gekomen over de Tsarenfamilie. En dan voornamelijk hoe zij hun laatste jaren door hebben gebracht in gevangenschap. En tevens hoe ze vermoord werden.
Korte samenvatting van de gebeurtenissen Lex Grol is een werkloze historicus. Hij verblijft in het huis van zijn vriend Sweder. Op een dag krijgt hij een telefoontje van Frits Schürkenbrett, een oud-leraar van hem. Hij vraagt aan Lex om hem te helpen bij het schrijven van een boek over Rusland. Lex krijgt de opdracht om een stuk te schrijven over de laatste Tsarenfamilie. Lex was altijd al geïnteresseerd in de tsarenfamilie maar had dit achter zich gelaten omdat het hem te beklemmend werd. En door deze opdracht moet hij zich hier weer in gaan verdiepen. Lex wordt weer helemaal gefascineerd van de Tsaar en zijn familie. Deze fascinatie wordt alleen maar heviger als hij een grote ontdekking doet. Hij denkt namelijk dat hij familie is van de Tsaar. Maar als zijn moeder bekend dat zij niet zijn biologische moeder is, kan Lex dus ook geen familie van de Tsaar zijn. Enkele dagen later leest hij in de krant dat alle stoffelijke overschotten van de Tsaren familie zijn gevonden. Persoonsbeschijving Lex Grol is een werkloze historicus. Zijn moeder is uit Rusland geadopteerd en groot gebracht in een Nederlands gezin. Zijn vader is op jonge leeftijd omgekomen. Hij herinnert zijn vader nog wel. Lex woont niet meer thuis. Lex past al een tijdje op het huis van de familie van zijn beste vriend Sweder Veere. Hij houdt van het huis maar voornamelijk van het zwembad. Het is een heel oud zwembad met in iedere hoek een standbeeld van een dolfijn. Op een dag vindt hij een klein oorbeltje in het zwembad. Hij weet niet van wie het is, en vind het niet een fijn idee dat er zomaar onbekende mensen in het zwembad rond zwemmen. Hij vindt dat het zwembad voor zichzelf is. Hij heeft er namelijk een speciale band mee. Dan wordt hij gebeld door Frist Schürkenbrett. Frits is een oud-leraar van Lex. Hij vraagt Lex mee te werken aan zijn boek over Rusland. Hij wil graag dat Lex hem helpt met het gedeelte over de laatste tsarenfamilie. Lex rijdt meteen naar zijn ouderlijk huis om daar zijn oude boeken over de tsarenfamilie op te halen. Lex was vanaf zijn zeventiende een aantal jaren gefascineerd geweest over de Tsaar en zijn familie. Maar hij had deze periode in zijn leven eigenlijk afgesloten omdat hij er zich te veel mee bezig ging houden. Daarom had hij de boeken in het ouderlijke huis laten staan. Maar nu Frits vroeg of hij hem wilde helpen leek het hem toch weer leuk om er mee bezig te zijn. De dag daarna begint Lex meteen met het lezen van een nieuw boek over de tsarenfamilie. Hij stelt zich voor hoe de familie in gevangenschap geleefd moet hebben. Sweder vindt dat Lex naar Sint Petersburg moet gaan zodat hij zich beter kan inleven in het schrijven van het boek. Lex heeft hier niet zo veel zin in omdat hij niet zo goed Russisch praat en hij besluit om dit niet te doen. Later die dag denkt Lex na over de keer dat hij Wendela, de oudere zus van Sweder, tegen kwam in het huis van zijn vriend. Hij kwam toen om een werkstuk van Sweder terug te brengen. Hij dacht dat er niemand thuis was en als hij het door de brievenbus zou doen dat de honden het zouden verscheuren. Daarom besloot hij het in het tuinhuisje te leggen. Toen hij terug liep zag hij het zwembad. Toen hij er naar stond te kijken zag hij dat Wendela naar hem stond te kijken achter het raam. Hij schaamde zich er voor dat hij zomaar in de tuin rond liep. Wendela vroeg of hij even binnen kwam. Lex hielp haar met haar verslag door te vertellen over een oud Russisch sprookje. ’s Nachts wordt Lex wakker van een galbutenaanval. Hierdoor kan hij niet meer slapen. Lex heeft hiervan wel eens vaker last vanwege zijn ziekte. Hij leidt namelijk aan hemofilie. Hij besluit uit bed te gaan. Dan ziet hij een meisje zwemmen in het zwembad. Hij verdenkt haar ervan dat ze al vaker in het bad heeft gezwommen. Ook denkt hij dat de oorbel die hij gevonden heeft van haar is. Maar hij durft nu niet naar buiten te gaan met al die galbulten op zijn lichaam. Hij kleedt zich snel aan, maar als hij terug komt dan ziet hij dat het meisje al weg is. De volgende dag besluit Lex niks aan Sweder te vertellen over het meisje. En begint over het werk waarmee hij bezig is. Als Sweder in het zwembad duikt, denkt Lex er over na hoe hij hem heeft leren kennen. Daarna droomt hij dat de tsarina hem als zoon heeft. Sinds dat zijn oud-leraar hem heeft gebeld is Lex weer veel bezig met de Tsarenfamilie, in zijn dromen of gewoon in zijn gedachten. Als Hij weer door gaat met zijn voorbereidingen op het stuk dat hij moet schrijven over de tsarenfamilie, komt hij een nieuw boek tegen van de Historicus Radzinsky. Het boek probeert te bewijzen dat de troonopvolger de executie overleeft heeft. De naam van de troonopvolger is de dezelfde achternaam als die van zijn moeder. Lex is wel heel erg opgewonden over de ontdekking die hij zojuist heeft gedaan. Als dit namelijk waar zou zijn, dan zou hij de troonopvolger zijn. Hij belt zijn moeder hierover op en zij zegt dat ze de adoptiepapieren laatst teruggevonden heeft. Ze zegt dat hij ze op haar verjaardag krijgt. Lex is echt opgetogen en kan haast niet wachten op haar verjaardag, want dit zou namelijk echt de ontdekking van de eeuw voor hem zijn. De dag daarop betrapt hij het zelfde meisje dat in het zwembad op heterdaad. Hij praat met haar een hij vindt haar best aantrekkelijk. Het meisje verontschuldigt zich en zegt dat ze een oude vriendin van de zus van Sweder. Lex nodigt haar uit om nog een keer te komen zwemmen in het zwembad. Op zijn moeders verjaardag leest hij het adoptiedossier. Op de adoptie papieren staat de zelfde achternaam als in het boek, maar Lex is er nog niet zeker van en wil met zijn moeder er over praten. Maar omdat het haar verjaardag is, kan hij er nu niet over beginnen. De volgende dag brengt Lex zijn moeder naar de bus. Zij gaat namelijk op vakantie met Lex’s oom en tante naar Praag. Op de heenweg naar de bus toe stelt Lex een aantal vragen aan zijn moeder in verband met zijn ontdekking. Wanneer hij aan zijn moeder vraag of zij nu ook hemofilie heeft, kapt ze het onderwerp af. Ze wil er nu nog niet over praten. Dit geeft Lex het vermoeden dat er nog meer achter zit, hij denkt namelijk dat het te maken kan hebben met de Tsarenfamilie. Nadat hij zijn moeder heeft afgezet bij de bus gaat hij naar zijn oma, omdat hij denkt dat hij bij haar meer te weten kan komen over het verleden van zijn moeder. Dit blijkt echter niet waar te zijn, want zijn oma zegt dat hij het zelf maar aan zijn moeder moet vragen. Daarna gaat hij weer naar huis, en hij beeld zich dan in dat hij Aleksej is. In de dagen die daar op volgen gaat hij nog een keer naar het centrum. Als hij daar rondloopt zie hij in een herenzaak een heel mooi jasje liggen. Hij vindt dat het voor hem gemaakt is, en besluit daarom om naar binnen te gaan. De verkoper weet niet welke kleur het jasje heeft, maar Lex vind dat de kleur van het jasje Russisch blauw is. Wanneer hij weer door het centrum loopt met zijn nieuwe jasje aan, voelt hij zich heel zelfverzekerd. Op de terugweg naar huis komt hij Loti ( het meisje van het zwembad) tegen. Hij nodigt haar voor de zekerheid nog een keer uit om te komen zwemmen. Omdat hij er zeker van wil zijn dat zij nog een keer komt. Thuis aangekomen wil hij zijn ontdekking aan Sweder vertellen, maar hij bedenkt zich omdat hij denkt dat Sweder hem niet zal begrijpen. Als zijn moeder terugkomt van vakantie, vertelt hij haar dat hij bij oma is geweest. Dan bekend zijn moeder dat hij niet haar zoon is. Maar dat Leida zijn moeder is en dat hij de hemofilie van haar heeft geërfd. Leida is een vriendin van zijn vader geweest, waarmee zijn vader is vreemdgegaan. Dit is een grote shock voor Lex. Als hij thuis is neemt hij een slaappil en gaat naar bed. De volgende dag leest hij in de krant dat nu alle lijken van de tsarenfamilie zijn gevonden en dat er geen twijfel meer over bestaat dat er nog een van hun in leven is. ’s Middags komt Loti langs om te zwemmen. Zij doet hem beseffen waar het nu werkelijk in het leven om draait. Als ze allebei in het zwembad zijn versiert Lex haar. Vertelperspectief Het boek bevat 2 vertelperspectieven. Het personaal vertelperspectief en het auctoriaal vertelperspectief. Het verhaal is globaal te verdelen in 3 stukken In het hoofdverhaal is er spraken van een personaal vertelperspectief. Via het verhaalpersonage Lex neem je alle gebeurtenissen in het verhaal waar. Je krijgt te horen wat hij denkt, ziet, doet en ervaart. Het verhaal is de geschreven in de hij/zij-vorm. Een ander deel van het boek zijn de gedachtes die Lex heeft over de tsarenfamilie. Hierin is de vertelsituatie auctoriaal. In dit stuk van het verhaal wordt het rechtstreeks naar de lezer vertelt. Een uitzondering hierop zijn de gedachtes van Lex waarin hij zelf meespeelt. In dit deel van het verhaal is het vertelperspectief weer personaal. Lex is hier als het ware een van de personen die voor de familie werkt en hij droomt er zelfs van dat hij de minnaar van Olga is. Olga is de oudste dochter van de tsaar. Thema Het thema van het boek is Obsessie. Lex heeft een aantal obsessies. Zijn grootste obsessie is voor de laatste tsarenfamilie. Hij had het een paar jaar geleden afgesloten, maar nadat zijn oud-leraar hem gebeld heeft met de vraag of hij hem kan helpen met het schrijven van een boek over Rusland, is hij er zich weer mee bezig gaan houden. Soms als hij slaapt droomt hij er over. Zijn obsessie voor de tsarenfamilie is pas echt erg als hij ontdekt dat hij misschien familie zou kunnen zijn van de tsaar. Hij is er dat vaak mee bezig. Een ander obsessie van Lex is de tuin en dan vooral het zwembad van de familie Veere. Hij vindt het een prachtig zwembad met de dolfijnen er langs. Hij kan er dan ook slecht tegen als er zomaar iemand anders in het zwembad heeft gezwommen. Stijl Over het algemeen gebruikt de schrijfster niet al te lange en ingewikkelde zinnen. De woordkeuze en zinsbouw zijn niet moeilijk. Er worden veel details gegeven waardoor je veel van Lex’ gevoelens te weten komt. Het verhaal is hierdoor gemakkelijk te volgen. In het boek wisselt het verhaal nog wel een abrupt van scène. Dan ben je even de draad kwijt in het verhaal maar deze kun je weer snel oppakken. Want als je even door leest dan kom je er vrijwel zeker achter waar het over gaat. Qua stijl is het verhaal in twee delen op te splitsen. In het hoofdverhaal gebruikt de schrijfster korte zinnen waarmee de sfeer wordt bepaald. In dit deel van het verhaal is het perspectief personaal. “Hij liep om de toonbank heen en stak zijn hoofd om de hoek van de woonkamer. ‘Hai, René.’ Een grote, logge man van zijn leeftijd, die met zijn bovenlijf heen en weer wiegend voor een kolossaal televisietoestel zat, keen even op, maar wendde zich direct weer naar het scherm, waar Mr Bean ontredderd papieren vleugels van zijn armen stond te scheuren. ‘Boos worde…’ ‘Zeg’s gedag, René,’zei mevrouw Demse. De man vertrok zijn monde in een goedige grijns in Lex’ richting. ‘Dag Geertje…’’ In het tweede deel, het deel van het verhaal dat over Rusland gaat, gebruikt de schrijfster langere ingewikkeldere zinnen. Het perspectief is in dit deel van het verhaal dan ook anders, namelijk auctoriaal. “Nog nooit sinds hij de Romanovs vrijwillig in ballingschap was gevolgd, was Gilliards gevoel van onmacht zo groot geweest. Als lijdzame, willoze lammeren liet men zich hier, glijdend en struikelend door de modder, voortdrijven en naar de slachtbank voeren. Tegelijkertijd was hij zich echter met al zijn zintuigen bewust van het feit dat ze hier rondliepen in Tjoemen. Niet opgesloten in huis, boot of trein maar lopend over een openbaar pas van het haventje naar het spoorwegemplacement.” In gesprekken tussen personen zie je dat er niet achter de zin staat wie het zegt. Dit moet je zelf kunnen afleiden uit de samenhang van de context. Ook merk je dat de gesprekken tussen Lex en vrienden heel anders verlopen dan gesprekken tussen Lex en zijn familie.
Mijn eindoordeel Ik vind het een leuk boek om te lezen. Maar ik had eigenlijk meer zin om een echt spannend boek te lezen, dus dat viel wel tegen. Ik vind ook dat het boek een lastige opbouw heeft. Je leest een stuk over Lex en daarna zit je meteen bij de tsarenfamilie. Dat is af en toe wel een verwarrend, maar als je dan weer wat verder bent, begrijp je waar het over gaat. Het voordeel van dit boek is dat het vlot leest. Dit komt door dat de schrijfster niet al te langen zinnen heeft gebruikt. “Nog nooit sinds hij de Romanovs vrijwillig in ballingschap was gevolgd, was Gilliards gevoel van onmacht zo groot geweest. Als lijdzame, willoze lammeren liet men zich hier, glijdend en struikelend door de modder, voortdrijven en naar de slachtbank voeren. Tegelijkertijd was hij zich echter met al zijn zintuigen bewust van het feit dat ze hier rondliepen in Tjoemen. Niet opgesloten in huis, boot of trein maar lopend over een openbaar pas van het haventje naar het spoorwegemplacement.” Ik heb van het lezen van dit boek veel geleerd, bijvoorbeeld alleen al hoe de tsaren om zijn gekomen na de revolutie in Rusland.